Marganes va uning birikmalari - Химия - Рефераты

Marganes va uning birikmalari

Загружено в:

24.01.2024

Скачано:

0

Размер:

45 KB

Marganes va uning birikmalari Marganesning yadro zaryadi (Z) 25 ta teng bo`lib, uning bir barqaror tabiiy va 10 ta sun’iy izotopi bor. Marganesning tabiatda eng ko’p uchraydigan birikmasi pirolyuzit MnO 2 dir. Bundan tashqari MnO 3 , Mn 3 O 4 , MnS, MnS 2 , MnCO 3 kabi birikmalar holida uchraydi. Metallurgiyada qora metallarga qo`shish uchun ferromarganes olinadi, ferromarganes marganesning temir bilan hosil qilgan qotishmasi bo`lib, uning tarkibida ozgina uglerod buladi, MnO 2 bilan ugleroddan pirometallurgiya usulida olinadi. Toza marganes olish uchun Mn (II) tuzlarining suvdagi eritmasi elektroliz qilinadi. Laboratoriyada Mn ni MnCl 2 ning konsentrlangan eritmasiga natriy amalgamasini ta’sir ettirib olinadi. Mn cho`kmasini mahsus idishda 400 0 C gacha qizdirib, Mn ni simobdan tozalab olish mumkin. Marganes oq tusli og`ir va qattiq metall, havoda yupqa oksid parda hosil qiladi, lekin kukun holidagi marganes oson oksidlanadi. Marganes vodorod bilan birikmaydi, galogenlar bilan oson, S, N, P va C bilan qizdirilganda birikadi. Marganes kislorod bilan temperaturaga bog`liq ravishda turli mahsulotlarni hosil qiladi. Po`lat tarkibidagi marganes muhim legirlovchi qo`shimcha hisoblanadi, tarkibida 11-14% marganes bo`lgan po`lat yedirilishga juda chidamli va qattiq bo`lgani uchun undan temir yul relslari, ekskavator qismlari, seyflar, tosh maydalagichlarning sharlari tayyorlanadi. Marganesning mis bilan hosil qilgan qotishmalari puxta va korroziyaga chidamli, undan turbinalar, samolyotlarning vintlari va boshqalar tayyorlashda foydalaniladi, uning elektr o`tkazuvchanligi temperature o`zgarishi bilan o`zgarmaydi, shu sababli elektrotexnikada ahamiyati katta. Marganes va uning birikmalariga oid Kerakli reaktiv va asboblar: o`yuvchi natriy, marganes (II)-sulfat, xlorid kislota, xlorli suv, qo`rg`oshin (IV)oksid, nitrat kislota, marganes (IV)-oksid, sulfat kisota, Texno-kimyoviy tarozi toshlari bilan, shtativ, gorelka, chinni tigel, chinni hovoncha, chinni kosacha, voronka, 100 ml li stakan, shtativ probirkalari bilan

Marganes (II)-gidroksidining olinishi va xossalari a) Probirkaga ozroq marganes (II)-sulfat MnSO 4 eritmasidan olib, uning ustiga o`shancha miqdorda 2n o`yuvchi ishqor eritmasidan qo`shing. Dastlab qanday rangli cho`kma Mn(OH) 2 hosil bo`lishini kuzating. Probirkada hosil bo`lgan aralashmani cho`kmasi bilan chayqating. Mn(OH) 2 ning havoda oksidlanishi natijasida qanday cho`kma hosil bo`ladi? Reaksiya tenglamalarini molekula va ion shaklida yozing. b) Ikkita probirka MnSO 4 eritmasidan ozginadan olib, ularning ustiga o`shancha miqdorda 2n o`yuvchi natriy eritmasidan qo`shing. Birinchi probirkaga cho`kma eriguncha xlorid kislota eritmasidan ikkinchi probirkaga mo`l ishqor qo`shing.; Bu holda ham cho`kma eridimi? Marganes (II)- gidroksidining xossalar haqida qanday xulosa chiqarish mumkin. Ikki valentli marganesning oksidlanishi a) Ozroq MnSO 4 eritmasi solingan probirkaga 2n o`yuvchi natriy va yangi tayyorlangan xlorli suv yoki bromli suv qo`shing. Aralashmani bir oz qizdiring. Cho`kmaning qo`ng`ir tusga kiritishni kuzating. H 2 MnO 3 kislotasi hosil bo`lishini va bu kislota o`zidan bir molekula suv chiqarib MnO 2 ga o`tishini nazarda tutib reaksiya tenglamasini yozing. b) Probirkaga ozroq qo`rg`oshin (IV)-oksid soling, so`ngra ozgina konsentirlangan natriy kislota va 2-3 tomchi MnSO 4 ning suyultirilgan eritmasidan qo`shing. Aralashmani 2-3 minut qaytaring. Eritma soviganda MnO 4 — ioniga xos rangga o`tishini kuzating. Reaksiya tenglamasini yozing. Marganes (IV)-oksidining qaytarilishi a) Temir shtativga o`rnatilgan probirkaga MnO 2 donachalaridan 2-3 ta solib, uning ustiga konsentrlangan xlorid kislota qo`shing. Aralashmani sekin qizdiring. Xlor ajralib chiqishini kuzating. Reaksiya tenglamasini yozing. b) Temir shtativga o`rnatilga probirkaga MnO 2 donachalaridan 2-3 ta solib, uning ustiga ozroq konsentrlangan sulfat kislota qo`shing. Aralashmani ehtiyotkorlik bilan qizdiring. Kislorod ajralib chiqishini uchi yallig`lanib turgan yog`och cho`p bilan sinab ko`ring. Reaksiya tenglamasini yozing.

Permanganat angidrid- Mn2O7 ning olinishi xossalari.va oksidlanish a) Chinni kosachaga ozroq KMnO 4 kristaldan soling va unga bir necha tomchi konsentrlangan sul`fat kislota qo`shib, shisha tayoqcha bilan aralashtiring. To`q yashil suyuq-parmanganat angidridning su`lfat kislotadagi eritmasi hosil bo`lishini e`tiborga olib, reaksiya tenglamasini yozing. Hosil bo`lgan Mn 2 O 7 eritmasini keyingi uchun saqlang. b) Hosil qilingan Mn 2 O 7 eritmasiga shisha tayoqchani botirib, uni spirt lampasi piligiga tekkazing, spirt lampa shu zahotiyoq o`t olishini kuzating. Etil spirtning CH 3 CHO al`degidagi oksidlanishini va MnO 2 hosil bo`lishini e`tiborga olib reaksiya tenglamasini yozing. Kaliy permanganatning oksidlovchi xossalari a) Ikkita probirkaga kaliy permanganat eritmasidan soling. Birinchi probirkaga 4-5 tomchi 2n sul`fat kislota va 5-10 tomchi spit qo`shing. Probirkani asta- sekin qizdiring. Eritma rangining o`zgarishiga qarab va spirtning aldegidgacha oksidlanishni e`tiborga olib reaksiya tenglamasini yozing. b) kaliy permaganatning eritmasi solingan probirkaga 2n sul`fat kislota va kaliy bromid eritmasi qo`shing. Eritma rangsizlanishini kuzating. Reaksiya tenglamasini yozing. Kaliy permanganatning oksidlovchi xossasiga muhitning ta`siri. Uchta probirkaga KMnO 4 eritmasidan olib, birinchi probirkaga 2n H 2 SO 4 va kaliy yodid eritmasidan qo`shing. Probirkadagi eritmaning rangi sariq-qo`ng`ir tusga kirishini kuzating. Erkin yod hosil bo`lganligini eritmadan ozgina olib suyultirib kraxmal kleysteri bilan sinab ko`ring. MnO 4 — ionininng Mn 2+ ionga o`tishini e`tiborga olib reaksiya tenglamasini yozing. a) Ikkinchi probirkaga ozroq distillangan suv va kaliy yodid eritmasidan qo`shing. Eritmani bir oz qizdiring. Qo`ng`ir cho`kma MnO 2 hosil bo`lishini kuzating. Reaksiya tenglamasini yozing.

Adabiyotlar: 1. Q. Axmerov, A. Jalilov, R. Sayfutdinov. Umumiy va anorganik kimyo. Toshkent: “O’zbekiston”, 2003. 2. K. Rasulov, Sh. Mirkomilov, M. Nishonov, M. Sodiqov. Anorganik kimyo. Toshkent: Fan va texnologiya, 2012. 3. К. Расулов, О. Юлдошев, Б. Қораболаев. Умумий ва анорганик кимё. Т.: «Ўқитувчи», 1996. 4. N . A . Parpiyev , X . R . Raximov , A . G . Muftaxov . Anorganik kimyo nazariy asoslari. Toshkent. «O’zbekiston». 2000y 5. Bozorov N.I. Umumiy kimyo. Toshkent: Adabiyot uchqunlari, 2017.-368 b. 6. Raymond Chang.General Chemistry:The Essential Concepts. McGraw-Hill Education; Enland. -2013. 7. Analitical chemistry. 6 th . Edition. Gary D. Christian.University of Washington.2004.848 8. Paula Yurkanis Bruice, ORGANIK CHEMISTRY, New York, USA, 2016 9. O. Fayzullayev. Analitik kimyo. T: Yangi asr avlodi. 2006 y. 10. М . Т . Ғуломов , Т . Норов , Н . Туропов . Analitik kimyo.T.: Ворис нашриёти , 2009 й . 11. Shoymardonov R. Organik kimyodan praktikum. Toshkent - O’qituvchi -1982.

Похожие

Oltingugurt va uning birikmalari. Azot va uning birikmalari

Kremniy va uning birikmalari

Rux va uning birikmalari

Fosfor va uning birikmalari. Fosforli o’g`itlar. Uglerod va uning birikmalari

Fosfor va uning birikmalari. Mishyak, surma, vismut birikmalari