Milliy kurashning kelib chiqishi va rivojlanish bosqichlari - Физическая культура - Рефераты

Milliy kurashning kelib chiqishi va rivojlanish bosqichlari

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

25.3818359375 KB

Milliy kurashning kelib chi qi shi va rivojlanish bos q ichlari Reja: 1. Qadimgi O`rta Osiyoda milliy kurash. 2. 20 asrning boshlanishida O`rta osiyoda “Milliy kurash”. 3. Musoboqalarni tashkil qilish va uni o`tkazish xalqaro qoidalari. 4. Milliy kurash buyicha hakamlikka o`rgatish.

Darsning maqsad va vazifalari: Talabalarga milliy kurashning paydo bo`lishi haqida chuqur tushuncha berish va shu sport turini ommaviyligini oshirish. O`zbek kurashi qadimda dunyoga kelgan bo`lib, bu ko`p sonli tarixiy yodgorliklarda o`z aksini topgan. Baxslarni tinchlik yo`li bilan hal qilish, shuningdek dushmanni asirga olish usullarini tasvirlovchi qadimiy rasmlar hozirgi O`zbekiston xududida olib borilgan arxeologik qazilmalar davomida topilgan. Aytish joizki, musoboqalar oldidan uloqtirishlar, sakrashlar, kuchni namoyish qilishni o`z ichichga oluvchi mashqlar bajarilgan. Ular raqiblarning o`zaro bellashuvlari oldidan badan qizdirish vositasi sifatida xizmat qilgan. Kurashchilar bir-birining teridan ishlangan belbog`idjan yoki ustki kiyimining turli joyidan ushlab. Kurashishni boshlaganlar. Raqibni yerga tashlash usulini bajarishda oyoqlarning ishiga hamda chalish usuliga katta e`tibor berilgan. O`zbekiston xududida yashovchi halqlarga bellashuv yuirinchi tashlaganda davom etgan. Bu musoboqalar milliy musiqa ohanglari sadolari ostida o`tkazilgan va musoboqa g`olibi xalq o`rtasida katta hurmatga sazovor bo`lgan. Kurashchilar bellashuvlari g`alaba oilaviy tantana yoki mavsumiy bayramlar munosabati bilan o`tkaziladigan bayrami bezagi bo`lgan. Buyuk allomalarmiz yozuvchi va olimlarimiz Abu Ali Ibn Sino (980-1037), Alisher Navoiy (1441- 1501), asarlarida kuchli kurashchilarning bellashuvlari tasvirlangan hamda ba`zi usullarining ta`rifi keltirilgan. Ushbu asrlardan ko`rinib turibdiki o`zbeklarda usulllar tazimi yetarlicha rivojlangan milliy kurash mavjud bo`lgan. Hozirgi O`zbekiston xududida qadimdan ikki ta kurash turi shakllangan raqib belbog`li oldindan ushlab olish va raqibni erkin ushlab olish. Kurashning birinchi turi “Farg`onacha”, ikkinchisi “buxorocha” usul deb nomlandi. Kurashning bu turlari xozirgi kunda ham Respublikamizda keng tarqalgan. Ushbu turlar buyicha Respublika Osiyo va xalqaro musoboqalar o`tkaziladi.

1998 yilda xalqaro kurash assotsiotsiyasi tashkil qilindi. 1999 yildan boshlab jaxon chempionatlari o`tkazib kelinmoqda. A.Qurbonov. K.Murodov va T. Muxammadiyev, birinchi jahon chempioni jahon chempioni unvonini qo`lga kiritgan sportchilardir.B.Avezov, M Maxmudov lar jahon chempioni bo`lgan. Milliy kurash bo`yicha musoboqalar tashkillashtirish va uni o`tkazish. Darsning maqsadi va vazifalari: talabalarni milliy kurashning qoidalari va musoboqani o`tkazish nizomini o`rgatish. Musoboqani nizomini musoboqani tashkil qiladigan tashkilot tomonidan tuziladi va tasdiqlanadi. Musoboqa nizomida quyidagilar qayd etilishi lozim. 1. Musoboqa turi. 2. Musoboqani maqsad va vazifalari. 3. Qatnashuvchi tashkilotlar va jamoalar,qatnashuvchilar, sport tasnifi, yoshi, jinsi qaysi jamoadan ekanligi. 4. Musoboqa o`tkazish joyi va vaqti. 5. Musoboqani ochilish marosimi 6. Musoboqani o`tkazish tartibi. 7. Musoboqa ishtirok etish shart-sharoitlari. 8. Musoboqani o`tkazishga mas`ul tashkilot. 9. Hakamlar hay`ati. 10. Olishuv vaqti. 11. Tanaffus vaqti 20-daqiqa. 12. Musoboqada ishtirok etish uchun arizalar berish muddati. 13. Tibbiy nazorat va tozalikni ta`minlash tartibi. 14. Mandat komissiyasiga tavsiya etiladigan hujjatlar. 15. Norozilik bildirish va ularni kurib chiqish tartibi.

16. Musoboqa o`tkaziladigan sana va har bir vazn toifasida bellashuvlar boshlanish vaqti. 17. Musoboqa g`oliblarini va sovrindorlarni mukofatlash tartibi 18. Musoboqani yopilish marosimi Musoboqa turlari. SHaxsiy birinchilik Jamoa birinchilik. SHaxsiy va jamoa birinchilik. Ochiq gilam birinchiligi Mutloq birinchilik. a) SHaxsiy birinchilik: har bir kurashchiningolishuv natijalari o`zining shu musoboqadagi olgan o`rnini aniqlash uchun o`tkaziladigan musoboqa oxirida har bir vazn toifasida g`olib va sovrindorlar aniqlanadi. b) jamoalar birinchiligida har bir jamoaning olgan o`rni aniqlanadi. v) shaxsiy va jamoalar birinchiligida har bir jamoaning qatnashchisi olgan o`rni va shunga qarab har bir jamoaningolgan o`rni aniqlanadi. g) ochiq gilam birinchiligida har bir kurashchi o`zining sport klassifikatsiyasi, unvoni va mahoratini oshirish uchun kurashadi. d) mutloq birinchilikda har qanday kurashchi vazn toifasidan qatiy nazar (bosh hakam ruxsati bilan qatnashish huquqiga ega) e) jamoa-jamoa bilan gilamga chiqib vazn bo`yicha ketma-ket qurashish. Hakamlar hay`ati. Har bir musoboqani o`tkazishdan oldinshu musoboqani o`z hududiga tashkil qilayotgan davlat musoboqa xizmat qiladigan davlat musoboqa da xizmat qiladigan hakamlar ruyxatini musoboqa ish qismiga qarab kurash federatsiyalar tomonidan tasdiqlanganhakkalar ana shu musoboqada xizmat qilishga haqlidirlar. Har bir xalqaro turnir, qitalar chempionati va birinchiligi, jahon chempionati va birinchiligi, olimpiya o`yinlari dasturidagi kurash musoboqalarida faqatgina

kurash halqaro assotsiatsiyasi tomonidan tasdiqlangan va maxsus sertifikatga ega bo`lgan hakamlar faoliyat ko`rsatadi. Hakamlar hay`atini tarkibi: a) bosh hakam b) bosh hakam yordamchilari ularning soni. Musoboqalar o`tkaziladigan gilamlar sonidan bir kishiga ko`p bo`lishi lozim. v) bosh kotib va gilamlar kotibalari. g) gilamdagi hakamlar va yon hakamlar. d)vaqtni nazorat qiluvchi hakam. e) tablodagi hakam: yo) e`lon qiluvchi hakam: j) musoboqa komendati. z) musoboqaning tibiy xodimi (shifokor). Gilamdagi hakamlar. 1. Musoboqa vaqtida hakamlar kurash gilamiga chiqqan vaqtlarida o`rtadagi hakam o`ng qulning ko`ksiga qo`yishi bilan chetidagi ikkala hakam ham qo`lini ko`ksiga qo`yib, boravariga tomoshabinlarga va bosh hakamga qarab ta`zim qiladilar. 2. Hakamlar harakati, bosh hakam va hakamlar hay`ati tomonidan nazorat qilib boriladi. Agarda ular musoboqa qoidalariga zid xatti-harakati qilinib, ushbu musoboqadan chetlashtiriladi va tegishli tashkilotga yuboriladi. Bosh hakam. Bosh hakam musoboqaning. Kurash qoidalariga asosan tashkil qilinishi va o`tkazilishiga mas`ul shaxsdir. Bosh xakam ko`rsatmalarini kurashchilar, guruh boshliqlari, murabbiylar hakamlar va barcha qatnashchilar bajarishlari shart. 1. Bosh hakam vazifalari a) musoboqa o`tkaziladigan joy (sport zal yoki maydon) anjomlar va gilamlarning tayyorlanishini tekshiradi. b) qur`a tashlash jarayonida kuchli kurashchilarni ikki guruhga bo`ladi.

v) hakamlarni gilamlarga tasdiqlaydi. g) musoboqa jadvalini tuzadi. d) kurashchilarni tarozida tortish uchun hakamlarni belgilaydi. e) musoboqa boshlanishidan oldin hakamlar hay`atining majlisini o`tkazadi. j) musoboqa davomida har kuni musoboqalardanso`ng hakamlar hay`ati murabbiylar, jamoalar, vakillari bilan birgalikda shu kuni musoboqaning natijalarini hisobotini ko`rib chiqadi, kamchilik va nuqsonlarni o`z huquqi va imkoniyati doirasida bartaraf qiladi. z) agar zaruriyat bo`lib qolsa, hakamlar hay`ati maelisini har qanday. i) hakamlarning musoboqa tayyorgarligini va musoboqa jarayonini baholab boradi. y) musoboqadan keyin uning qay darajada tashkil qilinganligini va o`tkazilganligi haqida zma hisobot bayonini to`ldirib, tegishli tashkilotga topshiradi. 2. Bosh hakam huquqi. a) musoboqa o`tkazish inshooti, anjomlariva gilamlar tayyorlanmagan bo`lsa, musoboqa o`tkazishni taqiqlashi va boshqa muddatga ko`chirishi mumkin. b) musoboqa jarayonida uni yuqori saviyada o`tkazishga halaqit beradigan hol yuzaga kelib qolsa, musoboqani vaqtincha to`xtatib turishi ham mumkin. v) musoboqa o`tkazish tartibi yoki jadvaliga o`zgartirish kiritish mumkin. g) hakamlar ha`atiga ma`lum qilingan holda kurash yoki kurash qoidalarini buzgan kurashchilarning ham musoboqadan chetlashishi mumkin. d) musoboqada ishtirok etishga ruxsat bo`lmagan yoki kurash qoidalarini buzgan kurashchilarni ham musoboqadan chetlashishi mumkin. e) qo`pollik qilgani yoki kurash qoidalarin buzganliklari uchun qanday guruh vakillari va murabbiylarini ogohlantirishi yoki musoboqadan chetlatish mumkin. Bosh kotib va kotiblar. 1. Bosh kotib musoboqa qatnashchilari mandat komissiyasidan o`tayotgan vaqtda kurashchilarning hujjatlarini tekshirib boradi.

2. Bosh kotib, hakamlar hay`atining majlisini musoboqa va olishuv bayonnomalarini, kurashish tartibini va boshqa hujjatlarni yozib boradi. 3. Kotiblar o`z gilamidagi bayonnomalarni yozib boradilar 4. Kotiblar olishuv baholarini va ogohlantirishlarini nazoart qog`oziga yozib boradilar. 5. Bosh kotib, bosh hakam bilan birga musoboqaning hisobot bayonnomasini to`ldirib, unga imzo qo`yib topshirishga mas`ul shaxsdir. O`rtadagi hakam. 1. Olishuv boshlanishidan oldin gilamga chaqqon kurashchilarning gigiyenik holati, kurash formasini qoida talablariga javob berishni tekshiradi, agarda kurash qoidasi talabiga javob bermasa, qayta keyinib (ruxsat qilingan vaqt ichida) chiqishni talab qiladi. 2. Olishuvchining qanday borishini va olishuv davomida kurash qoidalariga qatiy rioya qilishini kuzatib boradi. 3. Olishuv davomida yon tomonlarda o`tirgan hakamlarning baholarini ham kuzatib boradi. 4. Kurashchi tomonidan qo`llanilgan har bir usulni baholashda kurashni (“To`xta” buyrug`i bilan) to`xtatib 2-3 sekund ichida tegishli bahoni berib, “Kurash” deb qaytadan olishuvni boshlash kerak. 5. Olishuv davomida qanday buzganlik uchun beriladigan ogohlantirishlari e`lon qilish uchun o`rtadagi hakam bellashuvi (“To`xta” komandasi bilan) to`xtatib, 8-10 sekund ichida tegishli ogog`lantirish berib, (bu vaqt ichidan kurashchildar kiyimlarini tartibga solib o`z joylarida turishlari lozim. “Kurash”deb qaytdan olishuvni boshlash kerak. 6. Vaqtni kuzatib boruvchi hakamning bildirishi bilan o`rtadagi hakam belgilangan olishuv vaqti tugaganligini “Vaqt” iborasini aytib, ishorasini qo`l bilan ko`rsatib olishuvni to`xtatish kerak. YOn tomondagi hakamlar.

1. YOn tomondagi hakamlar o`rtadagi hakamga yordam eradilar, kurashchilarning hamma harakatlarini baholab boradilar. 2. Kurashchilar harakatini baholashda gilamdagi uchta hakamdan ko`pchilik fikri bilan ish yuritiladi.Agar fikrlar har xil bo`lsa, bir fikrlarga kelish uchun maslahatlashib olishlari kerak. 3. YOn tomondagi hakamlari bir biriga qarama-qarshi tomonlardagi kurslarda o`tirishadi. Olishuv davomida zaruriyat tug`ilib qolsa, yon tomondagi hakam olishuvni tik turib kuzatishi ham mumkin: 4. Agar kurashchilarning biriga yoki ikkalasiga ham qisa fursatga gilamdan chiqish zarur bo`lib qolsa, yon tomondagi hakamlardan biri hamrohliq qilish zarur. Vaqtni kuzatuvchi hakam. 1. Vaqtni kuzatuvchi hakam kurashchilar olishuviga chiqarilgandan keyin gilamga qancha vaqt maboynida keladilar, agaruzrsiz kechikib kelsalar bu haqida darrov bosh hakamni ogohlantirish kerak. 2. Olishuv vaqtining har bir daqiqasini nazorat qilib hisoblab boradi. Agar olishuv davomida kurashchi tibbiy yordam olsa yoki boshqa sabablar bilan olishuv to`xtatilsa hammasini hisoblab bosh hakamni xabardor qilishi shart. 3. Kurashchi 1 daqiqada gilamga chiqmasa “tanbeh” 2 daqiqada “Dakki” 3 daqiqada “G`irrom” ogohlantirish beriladi. Tablodagi hakam. a) O`rtadagi hakam e`lon qilgan har yuir bahoni yoki ogohlantirishlari tablodan ko`rsatib boradi: b) agar o`rtadagi hakam e`lon qilgan natijani qurolmay yoki eshita olmay qolsa, gilam boshqaruvchisi hakamdan aniqlab oladi.Tablodagi aks ettirilgan baholar gilamda kurashchilardan birining g`olib chiqqonligining e`lon qilguncha turishi shart.

1. Musoboqaning kun tartibini, qaysi vazn toifasida, kimlar o`rtasida olishuv bo`lishi qaysi kurashchilar olishuviga tayyor turishini e`lon qilib boradi. Gilamga chiqqan har bir kurashchi hakidagi ma`lumot berib boradi. Gilamni boshqarayotgan hakam va gilamdagi hakamlar haqida ham tamoshabinlarga e`lon qilib boradi. 2. Olishuv natijalarini e`lrn qiluvchi hakam tomonidan e`lon qilingandan so`ng hakamlar qarori qatiy hisoblanadi va qayta muhokama qilinmaydi. 3. Musoboqa va kurashga taaluqli bo`lmagan e`lonlar faqat bosh hakam yoki uning o`rinbosarlari ruxsati beriladi. Musoboqa komendati. Musoboqa o`tadigan sport zali, stadion yoki maydon kurash tushadigan gilam hakamlar uchun stol-stul zang (chang) va boshqa anjomlarning tayyorgarligiga mas`ul shaxsdir. - musoboqaning tinch o`tishiga ham javobgar shaxs. - Musoboqa komendanti bosh hakam topshirigiga binoan ish olib boradi. Musoboqa shifokori. Musoboqalar boshlanishidan oldin kurashchilar sog`lom haqidagi xujjatini. Qo`yilgan imzo va muhrlarini tekshirib chiqadi, agar kamchilik bo`lsa o`sha kurashchiga olishuvga chiqishga ruxsat bermaydi. - kurashchilar vaznlari o`lchanayotigan vaqtda ularni kuzdan kechirib boradi. Hakamlar formasi qora kostyum va shim qaro paypoqlar, oq kuylak va qora galustuk. Kurash formasi (kiyim) 1. Kurashchilar ko`k yoki yashil yaktak qizil bulbog` va oq rangli ishton kiyishlari shart va bu holda birinchi chiqarilgan qatnashchi ko`k yaktakni kiyadi, ikkinchisi esa yashil kiyadi. Ranglarning raqamlari ko`k 5-3 m yashil-4 2. Kurash formasi paxtadan tayyorlangan bo`lishi. YAxshi holatda bo`lishi mato o`ta qattiq bo`lmasligi shart. 3. Quyidagicha belgilar ruxsat beriladi.

- davlat gerbi (chap ko`krakda maksimon o`lchami 10x10 sm): - Ishlab chiqaruvchining savdo belgisi (3x3 sm) yaktakning oldi pastki qismida) - Elkadagi belgi 25 sm dan ko`p bo`lmagan 5 sm ) - Tikishlar (25-25 sm orqa tarafda ruxsat beriladi. Sportchining familiyasini joylashtirish mumkin: 4. YAktakning uzunligi tizzadan 10-15 sm balandda bo`lishi kerak. YAktak ustidan bel atrofida ikki marta o`ralib bog`langan belbog`ning tugunidan uchiga bo`lgan qismi 20 sm dan kam bo`lmasligi, yaktak yengglari uzunligi ------ bilan qo`l tirsagidan 20-25 sm pastda bo`lishi, qo`l va yeng orasi 5 sm bo`lishi ishton uzunligi oyoq tupig`igacha bo`lishi oyoq va ishton orasidagi bo`shliq butun uzunligi byo`chia 10-15 sm belbog` 4*5 sm eniga rangi qizil bo`lishi kerak.

Похожие

O`zbek milliy kurashning turkumlarga bo`linishi, tizimga tushirilishi va atamalari

Milliy sport va milliy o`yinlarini rivojlanishini muammolari

Yengil atletikaning kelib chiqish tarixi va mashqlar xarakteristikasi

Voleybolning vujudga kelishi va rivojlanish tarixi

Basketbolning rivojlanish tarixi