Jismoniy tarbiya fani bo`yicha o`quv- tarbiya jarayonini rejalashtirish texnologiyasining asoslari - Физическая культура - Рефераты

Jismoniy tarbiya fani bo`yicha o`quv- tarbiya jarayonini rejalashtirish texnologiyasining asoslari

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

89.5 KB

www.arxiv.uz Jismoniy tarbiya fani bo`yicha o`quv- tarbiya jarayonini rejalashtirish texnologiyasining asoslari Reja: 1. jismoniy tarbiya fani bo`yicha rejalashtirish shartlari 2. jismoniy tarbiya darslarida ishlarni rejalashtirish guruhlari 3. Maktab dasturi bo`limini rejalashtirishning uch usuli

www.arxiv.uz Olib borilgan pedagogik tadqiqotlar, o`rganilgan nazariy bilim h amda tajribalarning ko`rsatishicha, o`z o`quv-tarbiya jarayonini to` g` ri rejalashtirgan pedagoglar yuqori natijalarga erishadilar. Ishlab chiqilgan rejalar o`qituvchiga uzoqqa qarash imkonini beradi, maqsad va aniq vazifalarni belgilab olishi uchun zamin yaratadi, qo`yilgan vazifalarni h al etish yo`llarini va ko`proq samaradorlik manbalrini ko`zda tutadi. Rejalashtirishning aniq h ujjatlarini tuzib chiqishda o`qituvchi- pedagog qator talablarga rioya qilishi shart. 1. Rejalar xalq va h unar- texnika ta`limi, ra h bar tashkilotining qarorlari va me`yoriy h ujjatlariga muvofiq bo`lishi kerak. Ular davlat rejasi asosida jismoniy tarbiya tizimining bo` g` inlari uchun tuziladi. Ha mma o`quv rejalar jismoniy tarbiyaning umumiy maqsadlariga muvofiq h amda x alq ta`limi vazirligi tomonidan ishlab chiqilgan metodika tavsiyanomalariga muvofiq bo`lishi lozim. 2. Rejalashtirish jarayonida jismoniy tarbiyaning umumiy va metodik uslubiy asoslaridan kelib chiqish kerak. Rejalashtirish jarayonida asosiy tamoyillar- printsiplarni amalga oshirish uchun qulay imkoniyatlar bo`ladi: shaxsni h ar tomonlama rivojlantirish, jismoniy tarbiyaning me h nat va h arbiy amaliyot bilan bo g` liqligi, muntazamlik, qulaylik, musta h kamlik va yuksalish. Shulardan qaysi biri so g` lomlashtirish samarasini bersa va shu g` ullanuvchilarga h ar tomonlama ijobiy ta`sir etsa, shunisiga keng yo`l ochib beriladi. O`rta Osiyo tabiiy iqlim sharoitida yillik dars soatlarining ko`proq qismini ochiq h avodan o`tkazishni rejalashtirgan ma`qul. 3. Rejalashtirishga qo`yilgan asosiy talab uning maqadga muvofiqligi va kelajagi birligidir. Ma`lum sikl rejasi dars seriyalari, yil, chorak oldingi sikllarga asoslanishi va bajariladigan ishga tayyorlashi kerak. 4. Reja amalga oshiriladigan bo`lishi kerak. Rejalashtirishda o`quvchilar sonini, ularni jismoniy tayyorgarligini, maktabning shart- sharoitini, moddiy texnik ta`minlanganligini, faslni va boshqa talablarni

www.arxiv.uz h isobga olish zarur. Shu shart va talablardan qaysi biri mavjud bo`lsa, o`quv dasturidan biroz chetlangan bo`lsa h am, shularni rejalashtirish zarur. Bu y erda ma`lumki, imkoni bo`lmagan materiallar soati imkoni borlarga beriladi. Lekin shuni unutmaslik kerakki, h ar bir o`qituvchi ish jarayonida asta-sekinlik bilan shu g` ullanuvchilarga sharoit va imkoniyat yaratib berishi kerak. Bunday h olatlar ko`pincha dastur bo`limiga yangi talablar kiritilganda bo`ladi. 5. Rejalashtirishning aniqligi o`rgatish bosqichlarini, ularning vazifalariga mosligi bilan ifodalanadi. Ko`p mashqlar ichidan eng zaruriysini, h ar tomonlama mukammal yoki pedagogik samaradorlikni ta`minlaydiganlari tanlab olinishi zarur. Rejalarni tuzishdan oldin o`qituvchi zarur axborotlarni to`plab, tayyorgarlik ishlarini bajarishi kerak. Bu axborotlar o`quv materiallarini, manbalarni va ish shakllari, o`tish tartibini belgilab beradi. H ar bir jismoniy tarbiya fani o`qituvchisi jismoniy tarbiya bo`yicha o`quv dasturlarini yaxshilab o`rganishi kerak. Bu shuning uchun h ar bir sinf uchun, bu mashqlarni o`zlashtirib olishda vazifalarni aniq belgilash zarur. Bundan tashqari, dasturni o`rganishda o`quv materiallarining sinfdan-sinfga o`tadigan izchilligini ta`minlash imkonini beradi. O`quvchilar tarkibini, so g` ligi darajasini, texnik va jismoniy tayyorgarligini o`rganish, bunday ma`lumotlarni h ujjatlarni o`rganish orqali olish mumkin. Ayniqsa, o`quvchilar bilan suhbatlar boy ma`lumot beradi. Jismoniy tarbiya bo`yicha o`tgan yillar davomida qilingan ishlar va maktabning moddiy bazasini h isobga olish, uni rivojlantirish va takomillashtirish yo`llarini aniqlash zarur. Maktab ra h bariyati va pedagoglar jamoasining tarbiyaga bo`lgan munosabatini aniqlash uchun maktabning umumiy ish rejasi bilan tanishish zarur. Jismoniy tarbiya darslari bo`yicha o`quv rejasini tuzishda viloyat va tumanning ob- h avo sharoitini o`rganish zarur. Ko`pincha bular bir- biridan farq qiladi.

www.arxiv.uz Tuman va viloyatning ommaviy sport tadbirlarini kalendari bilan tanishish zarur. Bunday axborotlar o`qituvchiga dastur bo`limlarini nabatma-navbat o`tishini aniqlash uchun zarur. Ye takchi jismoniy mashqlar turlarini va ish shakllarini aniqlash uchun o`qituvchi maktab, a h oli yashayotgan texnik sport va jismoniy tarbiyaga oid an`analarni o`rganadi, o`quv tarbiya ishlarining samaradorligini oshirish yo`llarini belgilaydi. O`z o`rnida shuni ta`kidlab o`tish kerakki, jismoniy tarbiya darslarida ishlarni rejalashtirish ikki guru h ga bo`linadi: 1. Davlat h ujjatlari. 2. Davlat h ujjatlari asosida o`qituvchi tuzgan h ujjatlar. Birinchi galda rejalashtirish ishlarida davlat h ujjatlarini ko`rib chiqamiz: O`zbekiston Respublikasi Xalq ta`limi standartlari (DTS) va o`quv dasturi. O`quv dasturi “Jismoniy tarbiya” faniga yillik soatlarning h ajmi belgilab berilgan. Jismoniy tarbiya majmuasi maktabda “Alpomish” va “Barchinoy” jismoniy tarbiya bo`yi cha o`quv dasturlariga asoslanadi. DTSlari o`quv dasturi “Jismoniy mashqlar, jismoniy h ujjatlarini rivojlantirish uchun mashqlar, jismoniy ji h atlarni rivojlantirish uchun mashqlar, fanlararo aloqa uzviylik talablari belgilab berilgan”. “Dastur tayyorlashda birinchi navbatda jamiyatning sotsial (ijtimoiy) buyurtmasi, ya`ni jamiyat talab ehtiyojlari h isobga olinadi. Maktab bitiruvchilarining jismoniy tayyorgarligi talablari “Alpomish” va “Barchinoy” majmuida o`z aksini topgan, shuni yodda tutish kerakki, dastur alo h ida sport turlaridan iborat emas, shuning uchun dastur bo`limlaridagi vazifalarni bir marotabada, sharoit, imkoniyat h amda mavsumlarni h isobga olgan h olda h al etib borish zarur”. 3 3 3 3 Usmonxo`jayev T ,Tursunov O`. Jismoniy tarbiyanazariyasi va uslubiyoti T., “ O`qituvshi ” . 2004y 139-b

www.arxiv.uz Jismoniy tarbiya bo`yicha o`quv dasturlari doimo takomillashib, vaqti bilan o`zgarib boradi. Maktab dasturining o`zgarish sabablariga quyidagilar kiradi: -o`quv dasturida o`zgarishlar bo`lsa; -o`quv sport bazasining birmuncha yaxshilanishi, fan yutuqlari va il g` or tajribalarni o`quv jarayoniga qo`llash; -o`quvchilar ma`lumotining oshishi, metodikaning takomillashganligi, o`quvchilarning tayyorgarlik darajasi; - jismoniy tarbiyada yangi vazifalarning qo`yilishi izlanishga chaqiradi va yangi maqsadlarni h amda ish usullarini qo`llashni talab etadi. DTS va o`quv dasturining uqtirish xatini sinchiklab o`qish zarur, chunki unda o`qituvchi uchun eng zarur va mu h im ma`lumotlar mavjud. Biroq dastur qanday takomillashgan bo`lmasin, bu h ujjat “jismoniy tarbiya” fanini maqsadini, o`quv materialini va mazmunini belgilovchi h ujjatdir. Eng mu h imi, uni amalga oshirishda yuqori natijalarga erishish zarur. Jismoniy tarbiyaning h amma shakl va turlari shunga qaratilgan. Shuning uchun o`qituvchi o`quvchilarning jismoniy tarbiya darslarini bilimdonlik bilan rejalashtirishi kerak. O`qituvchilarning ko`p yillik tajribalari shuni ko`rsatadiki, jismoniy tarbiya darslaridan qo`yilgan vazifalarning samaradorligi tizimini tashkil etish zarur. Bu tizim qator rejalarni mantiqiy bir-biriga bo g` lab, tugallangan h isoblanadi. Bularning h ar biri o`z funktsiyasiga ega. Bir butun olganda jismoniy tarbiya jarayonini maqsadga muvofiq qilib tashkil etish imkonini beradi. Bu tizim quyidagi h ujjatlarni o`z ichiga oladi: a) yillik o`quv-tarbiya ishlarining reja-grafigi; b) dastur materiallarini darslarga taqsimlash rejasi, ish reja va dars konspekti. O`quv-tarbiya ishlarining reja grafigi. Bu barcha parallel sinflar uchun bir yilga tuziladi. Uning asosiy vazifasi bir tekis, o`quv materialini maqsadga muvofiq qilib taqsimlash va yillik ishni tartibga solishdir. Grafikni

www.arxiv.uz tuzib chiqish o`quv meteriallarining tahlilidan boshlanadi. Bu asosiy mashqlarni aniqlash, vaqtni h isobga olish, ularni o`zlashtirish uchun zarurdir. H ozirgi dastur ta h lili shuni ko`rsatdiki, mashqlar h ar bir sinfda aniq qo`yilgan. Vaqtni taqsimlab chiqishda mashqlarni murakkabligini va o`quvchilar tomonidan shu mashqlarni o`zlashtirishning qiyinligi bilan bo g` liq bo`lgan tomonlarni h isobga olish zarur. Dastur o`z ichiga yoshlarda jismoniy sifatlarni tarbiyalash vazifasini, dars h ajmini, yillik vazifalarni h al etish uchun o`rgatishning aniq vazifalarini, tarbiya va so g` lomlashtirish ishlarini oladi. Bu dastur o`rgatishning eng qulay varianti, nazorat- sinov vaqtini ko`rsatishi, mustaqil mash g` ulotlar vazifalari va manbalari h isobiga kengayib boradi. O`quv o`rgatish dasturi o`quv faoliyatini samaradorlik bilan boshqarish imkonini beradi. O`quv materialini o`rgatish jarayonida o`quvchilar mustaqilligini va faolligini oshiradi, o`rgatish vaqtidan ongli foydalanish imkonini beradi. Ana endi, o`quv dasturini tuzish bosqichlarini ko`rib chiqamiz. Birinchi bosqich jismoniy sifatlarni rivojlantirish ishi uchun mashqlarni tanlashni o`z ichiga oladi. Ikkinchi bosqich o`rgatishning ko`p yillik vazifalarini aniqlashdan iborat. Ko`p yillik vazifalarni aniqlab borish, o`quv materiallarining izchilligini va o`zaro aloqasini aniqlamo g` i zarur. Mashqlarni o`rganish jarayoni spiral bo`yicha tashkil etiladi: h ar bir yangi aylanishda, navbatdagi o`quv yilida yangi materialni o`rganish uchun asos bo`lib xizmat qiladigan h arakat tajribalarini muntazam ravishda qo`llash maqsadga muvofiqdir. Uchinchi bosqich, yillik o`rgatish vazifalarini shakllantirishdan iborat. O`qituvchi ma`lum sinfda o`rganiladigan mashqlarning darajasini aniqlash lozim, agar u bir necha sinflar uchun dasturda ko`rsatilgan bo`lsa, bunday mashqlarga yugurish, sakrash, akrobatik va boshqa mashqlar qiladi.

www.arxiv.uz To`rtinchi bosqichda yillik vazifalarni h al etish uchun zarur bo`lgan darslar h ajmi h isoblab chiqiladi. Beshinchi bosqich ko`p me h nat talab qiladi, dars vazifalariga aniqlik kiritishdan, ularni h al etish uchun manba tanlash, o`rganiladigan h arakat-faoliyat qismlariga yordamchi mashqlarning qaytalanish sonini belgilash va ularni bir butun qilib o`rganishdan iborat. Maktab dasturi bo`limini rejalashtirishning uch usuli ma`lum: parallel, ketma-ket va aralash. Dastur materiallarini parallel o`tishda dasrlarda h ar xil bo`limlardan materiallar kiritiladi. Bo`limni ketma-ket o`tish yuqori sinflarda amalga oshiriladi va y engil atletika, sport o`yinlari, gimnastika va boshqa mashqlar navbatma-navbat h al etiladi. O`quv materialini aralash rejalashtirish deganda birinchi va ikkinchi usulni birga qo`shib olib borish tushuniladi, ya`ni ba`zi bir bo`limlar parallel; ba`zilari alo h ida o`rganiladi. Yuqorida sanab o`tilgan usullarning h ar biri o`zining ijobiy va salbiy tomonlariga ega. O`rta sinflarda parallel usulini qo`llash yaxshi natija beradi. O`quv materialini parallel usulda o`tish birmuncha yuksaklikka olib keladi. U h arakat faoliyatlarini shakllantirish imkonini beruvchi manbalarni uzoq qo`llash orqali o`rgatishning samaradorlik xususiyatini oshiradi. Bulardan tashqari, bunaqa rejalashtirish darslarni xilma-xil tashkil etish imkonini berib, qiziqarli qiladi. Ammo bu h olat sinchkovlik bilan tayyorgarlik ko`rishni talab etadi. O`quv-tarbiya ishlarining grafigi kelajak reja ishlariga kiradi. U o`qituvchiga bir vaqtning o`zida yil davomida o`rgatish jarayonini ko`rish uslubiy tamoyillarini amalga oshirish imkonini beradi. O`qituvchi “O`quv materialining mazmuni” grafigiga dastur mashqlarini jismoniy sifatlarini kiritadi. Bu grafaga h amma mashqlarni yozish kerak.

www.arxiv.uz “Nazariy ma`lumotlar” grafasiga faqat umumiy savollar emas, balki o`quv ko`nikma va malakalarni shakllantirish uchun, o`quvchi nazariy bilimlarini boyitadigan, aqlni charxlaydigan savollar kiritiladi. Mustaqil mash g` ulotlar metodikasi va texnika h aqidagi axborotlarni o`qituvchilar h amma asosiy, tayyorlov va yordamchi mashqlarni o`rganishda muntazam ravishda o`rganib oladilar. Tarbiya vazifalari ayrim mashqlar guru h i h am, ulardan h ar birini rejalashtirishga h am aloqador bo`ladi. Misol uchun, y engil atletikadan olingan mashqlar mash g` ulotlarga ijobiy munosabatni uy g` otadi. Keyingi grafalar esa yillik soatlar, chorak soatlari h amda darslarning tartib sonlarini ko`rsatadi. Ma`lumki, o`quv rejasiga asosan h ar bir sinfda 68 soatdan dars o`tishi kerak. Rejalashtirishda dars asosiga yangiliklar, mazmunli mashqlar, innovatsion usullar va h arakatlarni barcha choralariga singdirishi zarur. Bu maqsadlarni bajarib bo`lgandan so`ng o`quv materiallarini darslarga taqsimlash boshlanadi. Programmaning umumiy materiallarini chorak soatlari asosida chorakma-chorak vertikaliga taqsimlab chiqiladi. Shunda bir soatli darsga nechta vazifa olinganligi va h ar bir vazifani qanday h al etish zarurligi aniq ko`zga tashlanadi. Vertikaliga olingan vazifalarning gorizantaliga qaralsa, h ar bir vazifaning necha marta takrorlanayotganligini ko`rish mumkin. Vazifalarni (mat e riallarni) darslarga taqsimlashda didaktik printsiplarga rioya qilishi zarur. Buning uchun pedagogikaga murojaat etishga to` g` ri keladi. “O`qituvchi faoliyatining mu h im bosqichi- bu didaktik jarayon (yoki o`quv-bilish tuzilmasi)ni loyi h alash h isoblanadi. Aynan shu didaktik jarayon pedagogik texnologiyaning asosini tashkil qiladi yo h ud u belgilangan vaqt ichida ta`lim (tarbiya) maqsadiga erishish uchun o`quv elementi mazmunini o`quvchi (talaba)larga uzatish yo`llarini aniqlab beradi. Shu

www.arxiv.uz bilan birgalikda didaktik jarayonning nazariy asoslarini yaxshi bilmasdan turib samarali pedagogik texnologiyani yaratish mumkin emas”. 1 Dasturdagi umumiy materiallar bir yilga mo`ljallangan, shuning uchun alo h ida bir tur materialni bitta chorakda h al etish va uni tugallashni biz tavsiya etmaymiz. Bir xil vazifa bir necha darsda muntazam ravishda takrorlansa, u h olda o`quvchilar faolligi yo`qoladi, oldinga qo`yilgan maqsadga erisholmaydi, eng yomon tomoni alo h ida bir darsning zichligi pasaydi. Shu sababdan biz quyida misol tariqasida alo h ida bir chorakka mo` ljallangan darslar reja grafigini keltiramiz 1 Dastur bo`limlari Yillik I II III IV Jami 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 Ва ҳ.к Soat chora k 68 1 Bilim asoslari Yil davomida Choraklar davomida 2 Gimnastika 14 - 4 10 1 14 3 Ye ngil atletika 20 10 - - 10 20 Х Х Х Х Х Х Х Х Х Х 4 Sport o`yinlari 12 4 6 - 2 12 Х Х Х Х 5 H araktli o`yinlar 10 4 2 4 - 10 Х Х Х Х 6 Kurash 12 - 2 6 4 12 Jami 68 18 14 20 16 68 Eslatma: a) kurash darslarida, q iz bolalarga gimnastika materiallari olinadi. b) yillik soatlarni taqsimlashdan oldin yil kalendar asosida choraklardagi ish haftasi aniqlanib olinadi, chiqqan hafta ikkiga ko`paytiriladi, natijada chorak soati chiqadi. H ar bir sinfda h aftasiga ikkita dars o`tiladi. s) yillik soatlarni choraklarga taqsimlashda albatta, maktabning shart- sharoitlarini o`quvchilarning jismoniy tayyorgarligini, mavsum, iqlim va boshqa ob`ektiv hamda sub`ektiv omillarni hisobga olish zarur. Ish rejasi. Bu h ujjat chorakka yoki yarim yilga tuziladi. A malda bu h ujjatni ko`pincha kalendar va darslar bo`yicha reja deb ataydilar. Rejalashtirish tizimida u metodik ta`minlash vazifasini bajaradi. Ish rejasining ob`ekti dastur va grafikda ko`rsatilgan asosiy mashqlar bo`libgina qolmasdan, ya`ni

www.arxiv.uz shunga taalluqli bo`lgan tayyorlov, yordamchi va nazorat mashqlari hamda uyga vazifa kiradi. Asosiy e`tibor har tomonlama mashg`larga beriladi. Masalan, arg`amchi bilan sakrash umumiy va maxsus chidamlilikni, to`g`ri harakatni, sakrovchanlikni rivojlantiradi, u tos, tizza, oshiq bo`ginlarini mustahkamlaydi va butun tana muskullarini takomillashtiradi. Ish rejasida o` q ituvchi h ar bir mash g` ulotning vazifasini belgilab oladi. Bu jarayonda u oldingi o`rgatish dasturidan foydalanadi. Asosiy qism mazmuni belgilanib, so`ngra tayyorlov qismiga manba tanlanadi. Ular asosiy, maxsus va yordamchi , umumiy rivojlantiruvchi mash g` larga bo`linadi. Shu o`rinda quyidagini eslatib o`tamiz: tayyorlov qism mashqlari asosiy qism vazifalariga taalluqli bo`lishi kerak. Yangi asosiy qism vazifalarini bajarish uchun bolalarning qaysi muskul va bug`inlari harakatchanligi talab etsa, shu bug`in va muskullarga ko`proq xilma-xil mashqlarni berish maqsadga muvofiqdir. Darsning yakunlov qismini rejalashtirishda o`tilgan dars bilan kelgusi dars aloqasini ta`minlashni unutmaslik kerak. Bunda o` q uvchilarga uyga vazifa berish, o`tilgan materiallarni takrorlash h amda musta q il ishlar or q ali erishiladi. Shu y erning o`zidayo q ko`nikma va malakalarni shakllantirish uchun mash q lar rejalashtiriladi. Is h rejasi va q tli rejaga kiradi. Q uyida muayyan soatga mo`ljallangan ish rejasini keltiramiz. Dars konspekti. O` q ituvchining bu rejasi eng ani q va operativ rejalashtirishga kiradi. U darslarni rejalashtirish tizimini tugallaydi va tashkiliy ishni bajaradi. Konspekt o`qituvchining darsga tayyorgarligining bevosita natijasidan iborat. Konspekt ish rejasi asosida parallel sinflar uchun h am ishlab chi q iladi. Dars konspekti aniq vazifaga ega bo`lib, o`qituvchi shu vazifalarni darsda hal etishi kerak. Hamma guruh o`quvchilarining tayyorgarlik darajasi hisobga olinishi kerak. Bu esa pedagogik jarayonni tezlatadi. Vazifalar qoidaga binoan titul varaqning o`ziga, ya`ni “konspekt” so`zidan

www.arxiv.uz so`ng yoziladi. So`ng o` q uvchilarning erishgan h arakat faoliyatlari darajasini h isobga olgan h olda vazifalar mazmuni ani q lashtiriladi. Konspektga darsda o`tilishi kerak bo`lgan mashqlar ketma-ket yoziladi: mashqlar, nazariy ma`lumot va uyga vazifa, fanlararo aloqa imkoniyati ko`rsatiladi. Birinchi navbatda ma`lum darsga mashqlar tanlanishi maqsadga muvofiqligini asoslash zarur, ya`ni ularning aniq nimaga mo`ljallanganligini ko`rsatish shart. Dars vazifalari belgilab olingandan so`ng darsning qayerda o`tilishi, moddiy-texnik ta`minlash, jihozlar, sport snaryadlari, asbob-anjomlar ko`rsatilishi lozim. Dars mazmuniga aniqlik kiritilib, yozib bo`lgandan so`ng, mashqlarni takrorlash soni va vaqti deb ko`rsatilgan grafaga - mashqlarni takrorlash soni, mashq uchun berilgan vaqt, masofaning uzunligi qanchaligi aniqlashtiriladi. Mash q lar me`yori va va q ti bolalar va q izlar uchun alo h ida ko`rsatiladi. “Metodik ko`rsatma” grafasiga metodik(uslubiy) ishlar, pedagog va sog`lomlashtirishning o`zaro didaktik munosabati tarbiyalash va sog`lomlashtirish ta`sirining yo`llari, qo`shimcha vazifalar, faollarini darsga tayyorlash usuli nazoratning shakl va usullari, mustaqil ishlar bo`yicha ko`rsatmalar yoziladi. “Metodik ko`rsatma” grafasi bilan “Tash k iliy ko`rsatma” grafasini bir-biriga q o`shib yu borish h am mumkin. Agar “tashkiliy ko`rsatma” alohida yoziladigan bo`lsa, u holda bu grafaga sinf va guruhni boshqarish usuli, asbob-anjom va sport snaryadlarini taqsimlash va yig`ishtirish, ularning o`rni o`yinlarni tashkil etish ishlar turi, texnik xavfsizlikni ta`minlash yo`llari yoziladi.

Похожие

Yangi davrda jismoniy tarbiya

Qadimgi Rimda jismoniy tarbiya

Jismoniy tarbiya nazariyasiga kirish

Ta`lim va tarbiya ishlarining gigienik asoslari va o`quv maskanlarining o`quv-ishlab chiqarish ustaxonalarida gigienik talablar

Oliy o'quv yurtlarida jismoniy tarbiya