Buyumsiz bajariladigan mashqlar texnikasining asoslari - Физическая культура - Рефераты

Buyumsiz bajariladigan mashqlar texnikasining asoslari

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

148.5 KB

Buyumsiz bajariladigan mashqlar texnikasining asoslari Reja: 1. Buyumlarsiz bajariladigan mashqlar tasnifi 2. Oddiy mashqlar va ularga tavsif 3. To'lqinlar, siltashlar

Buyumlarsiz harakatlanish - badiiy gimnastikadagi barcha musobaqa mashqlarining asosidir. Ular mustaqil mashqlar sifatida gimnastikachilarning majburiy va ixtiyoriy dasturiga kiradi, bundan tashqari, buyumlar bilan bajariladigan barcha mashqlar asoslangan zarur harakat bazasi hisoblanadi. Buyumlarsiz bajariladigan mashqlar tasnifi Hozirgi paytda buyumlarsiz bajariladigan mashqlar bir qancha turlarga bo'linadi. (1-jadval) 1-jadval Akrobatik va yarimakiobatik Iiarakatlar Mashqlarning bu turlarini ikkita sinf elementlariga bo'lish mumkin. Bulardan biri oddiy mashqlar, ikkinchisi murakkab mashqlardan tashkil topgan. Oddiy mashqlar ancha osonroq bo'lib, ko'pincha ular kom-binatsiyada biriktiruvchi harakat rolini o'ynaydi. Bu eng awalo yurish va yugurish turlari, oddiy irg'ishlarni o'zgartirish va shunga o'xshashlar. Murakkab mashqlar sinfiga shartli ravishda bir muncha murakkab harakat malakalarini paydo bo'lishi bilan bog'liq bo'lgan elementlar kiradi. Bu mashqlar to'lqin, burilishlar, muvozanatlar, sakrash, yarimakrobatik va akrobatik xarakterga ega elementlarga o'xshash mashqlardir.

Oddiy mashqlar va ularga tavsif Oyoq uchida, yarim cho'qqayib, o'tirib, o'tkir qadam bilan, tovondan oyoq uchiga asta o'tish bilan qadamlash, prujinasimon qadam bilan, baland qadam bilan, yumshoq qadam bilan, tashla- nishlar bilan yurish va boshqalar. Yugurishning stilizatsiyalangan (ma'lum uslubga solingan) shaklidan ham shu sifatda foydalaniladi, lekin, bundan tashqari, birikmalarda sakrashga, tezkor burilishlarga, dumalashlarga tayyorlovchi harakat sifatida ham qo'llaniladi. Badiiy gim-nastikada qo'llaniladigan yugurishning turlari o'tkir, baland tashlanishlar bilan, keng, qisqa qadamlar bilan (oyoq uchida) yugurishlardir. Parter holati - mashqlarni ifodali elementlari sifatida ishlatiladigan oddiy holatdir. Bular turli (poza) holatlar, masalan o'tirish, tayanish, chalqancha, qorin bilan, yon bilan yotishga o'xshash holatlar bo'lishi mumkin. Qoidaga ko'ra, parter holati tashkiliy ritmik, bir qator plastik birikmalar tarkibiga kiradi. Shuning uchun statik parter holat kam uchraydi, bu ko'pincha bog'lovchi holat hisoblanadi. Parter holatni bajarish bog'lovchi harakatlarga qo'yilgan talab-larga javob berishi kerak. Ko'pincha parter holatni yakuniy holati va eng muhimi keyingi harakatlar uchun dastlabki holat sifatida ko'rish mumkin. Bo'shashtiruvchi harakatlar ham ifodali vositalardan iborat oddiy harakatdir. Parter holat kabi dinamik sakrash va yugurish- larning aksi bo'lib, tezkor, keskin, zo'r beruvchi elementlarga qarshi turuvchi bo'shashtiravchi harakatlardir. Bo'shashtiravchi harakatlardan qo'llar, gavda harakatidagi kabi «yirik» elementlar harakatida (egilishlarda, muvozanat saqlashning final fazasida va boshqalar) ham foydalanish mumkin. Bo'shashtiruvchi harakatlar boshqa turdagi mashqlar bilan olib borilishi mumkin. Bo'shashtiruvchi harakat elementlari boshqa guruh mashq- larining ko'pchiligi uchun xarakterlidir. Bu harakatni erkin, tabiiy bajarish zarurati bilan bog'liq. Haddan ortiq zo'r berish - nafaqat harakat texnikasining yetishmasligi, ifodali nuqtai nazardan uning takomillashmaganligi belgisidir.

Gimnastikachi eng awalo malakaning shakllanmaganligi va harakat koordinasiyasining yaxshi emasligidan darak beradi. Fiziologik nuqtai nazardan buning aniq sabablari «tonik zo'riqish», gimnastikachi mushaklarini yetarli darajada tez bo'shashmasligi, «koordinatsion zo'riqish»dir. Birinchisi ma'lum bir mashq va mashq turini bajarishda uchraydi. Ikkinchisi gimnastikachidan tayyorgarlik darajasining umumiy belgisi sifatida chiqadi. Badiiy gimnastika mashqlarini ijro etishni takomillashtirishda, harakatni bajarish paytida band bo'lmaydigan mushak guruhlarini tabiiy bo'shashtirib, erkin harakatga erishish juda muhim hisob-lanadi. Bunda ginastikachi tanasi a'zolariga birinchi bo'lib qo'llar va oyoqlar holatlariga e'tibor beriladi. Ballistik harakatda, masalan oyoqlar, boshida tana a'zolarini faol tezlashish fazasida antogonist - mushaklar ishlaydi, keyin esa ular bo'shasha turib tana a'zolarini inertsiya bo'yicha erkin ha-rakatlanishga imkon beradi. Bunday harakat koordinatsiyasining buzilishi (masalan, antogonist - mushaklami asossiz zo'riqishi yoki ular kechikib bo'shashishi) butun bir harakat strukturasini buzilishiga olib keladi. To'lqinlar, siltashlar To'lqinlar va siltashlar - buyumlarsiz va buyumlar bilan bajariladigan mashqlarda keng qo'llaniladigan ifodali elementlar sifatida xarakterlidir. Stilistik yakunlangan to'lqinlar va siltashlar gimnastikachidan juda yaxshi harakat koordinatsiyasini talab qiladi. Bu ayniqsa, tananing barcha a'zolari ishtirok etadigan, tananing katta a'zolaridan boshlanib qo'l barmoqlari bilan tugatilib bajariladigan harakatlarga ya'ni, yaxlit to'lqinlarga tegishlidir. To'lqinlar va siltashlarga o'xshash mashqlarda ayniqsa gimnastika harakat elementlarining ayrimlari orasidagi bog'liqlik, ularning tutashligi, shu bilan birga gimnastikachining mushak apparatiga zo'r berish va birlashtirishni navbatlashtira olish qobtiliyati ko'rinib turadi.

To'lqinlar va siitashlarning tasnifi Mazkur mashqlarni turlari 2-jadvalda ko'rsatilgan. Ko'rinib turibdiki, mazkur mashqlar turlari to'lqinlar va siltashlarni bajarishda qanday tana a'zolari ishtirok etishi va ularning asosiy harakat yo'nalishiga bog'liqdir. Mazkur mashqlarning keyingi konkret mashqdagi harakat koordinatsiyasi va mashqning harakat tarkibi va uning murakkabligiga bog'liq. I 4.3.2 To'lqinlar texnikasining tuzilishi va asoslari Yaxlit toMqin . Pastdan harakatlanish bilan boshlanadigan to'lqinlar eng ko'p uchraydigan to'lqinlar hisoblanadi. Yuqoridagi tana a'zolari harakatiga beriladigan boshlang'ich «impuls» berilganda bajariladigan teskari to'lqin kam uchraydi. Quyida sogital va frontal o'qida tana a'zolari harakati bilan ijro etiladigan eng ko'p uchraydigan to'lqinlar to'g'risida qisqa bayon etiladi. Oldinga to'lqin bajarish (1-rasm). Harakat «dumaloq» yarim cho'qqayib o'tirishdan boshlanadi. To'lqin tizzalarni oldinga harakatlantirishdan boshlanadi (1- 2- kadr), bundan keyin to'lqinga tos qo'shiladi va oldinga siljib (2-4- kadr), bel, tananing ko'krak qismi (3-4- kadr) va nihoyat gimnastikachining yelkasi (4-6- kadr) bilan bajariladi. Harakatlanish uchun to'lqinning boshida boshni pastga egish (1-4- kadr) , keyin muntazam ravishda ko'tarish o'ziga hosdir (4-6- kadr). Bu harakat to'lqinga chiroyli kun yasovchi ifodali harakat elementi bo'libgina qolmay, balki, texnik maqsadga muvofiq paytdir: boshni egish holati asosan tanani bukilish fazasida, tik tutish holati esa kerishish fazasida keladi. Bosh va asosiy tana a'zolari bo'g'imlari harakatining bunday bog'liqligi tabiiydir. 1 -rasmda ko'rsatilgan qo'llarning harakati ehtimolga yaqin bo'lib, u mazkur holatda yengil, erkin siltashni o'z ichiga oladi.

Orqaga to'lqin sagital o'qda bajariladi u tananing yuqoridagi a'zolaridan boshlanadi: orqaga egilishga Pastki a'zolar qo'shiladi, gimnastikachi gavdani to'g'irlamasdan oldinga egilib yarim cho'qqayishga o'tadi undan keyin esa gavdani rostlaydi Yonga to'lqin mazkur to'lqindagi harakat ketma - ketligini gimnastikachining bo'ksasi orqali kuzatishimiz mumkin: dastlabki holatdan chap oyoqqa turib, o'ng oyoq yonda oyoq uchida turib gimnastikachi o'ngga egilib yarim cho'qqayadi, shunda bo'ksa chapga harakatlanadi. Keyin og'irlik asta-sekin ikkala oyog'ga o'tkaziladi va bo'ksa o'ngga harakatlana boshlaydi.Bundan keyin tana og'irligini o'ng oyoqqa o'tkazib, gimnastikachining o'ngga-yuqoriga harakatlanadi .To'lqinning yakunida gimnastikachi dastlabki holatga o'xshash, lekin o'ng oyoqda turib chap oyoq yonda oyoq uchida turib tugatadi. xuddi shu harakat yon tomondan ko'r-satilga

Gavda va qo'llar bilan to'lqin . Yaxlit to'lqinni bajarishda tananing barcha a'zolari ishtirok etadi. Bunda tana, qo'l va hatto panjalarning harakati ma'lum darajada «to^qinli» koordinatsiyaga bo'ysimadi. Keyinchalik bu harakatlar alohida bo'lib o'zida to'lqinsimon harakatlarni namoyon qiladi. Gavda bilan to'lqin asosan yaxht to'lqinga o'xshab bajariladi. Gavda bilan to'lqinni bajarish uchun umurtqa pog'onasining bel va ko'krak qismlari egiluvchanligi yaxshi bo'lishi kerak, aks holda bajarish keskin qiyinlashadi. Qo'l bilan to'lqin yaxlit to'lqindan alohida va ular bilan birga bajarilishi mumkin. Gimnastikachining qo'llari - qo'l bo'g'imlari-ning barchasidan muntazam «o'tib keladigan» to'lqinsimon hara-katni o'z ichiga olgan ochiq kinematik zanjirdir.Qo'llar yonda bo'lgan holatdan boshlanadigan va yakunlanadigan to'g'ri to'lqin ko'rsatilgan. Siltash texnikasi asoslari va tuzilishi. Harakat tuzilishi, mushak koordinatsiyasi va biomexanik tavsifi bo'yicha siltashlar, to'lqinlar va ballistik xarakterdagi tezkor siltash harakatlari orasidagi holatni egallaydi.

Siltash, uning xarakterli tavsifi shakliga qarab ikki asosiy harakat fazasini o'z ichiga oladi. Birinchi faza - asosan ishni bartaraf qilishda faol harakat-lanadigan bo'sh a'zolar harakatini tezlashtirish. Boshlang'ich tezlik qancha katta bo'lsa, mazkur fazada harakatni boshlash uchun beriladigan impuls qancha kuchli bo'lsa, yaxlit siltashni bajarish jismonan qiyin bo'ladi. Ikkinchi faza - tana a'zolarining inertsiya bo'yicha siltanib ha-rakatlanish. Shu yo'sinda hozirgina faol fazoda harakatlangan mushaklarga chekinuvchi tartibda ishlab turib asta-sekin bo'sha-shadi yoki bir oz zo'r berib, erta boshlagan harakatini oxirigacha davom ettiradi. Siltashning mazkur fazasi xuddi «natijaviydir». Bu yo'lda harakatning birinchi fazasida sarf qilingan kuch bevosita amalga oshiriladi. Agar siltash murakkab ko'p bo'g'imli harakterga ega bo'lsa, uning ikkinchi fazasida ancha «tezkor» periferik a'zolar muntazam ravishda boshqa a'zolarni og'irligi ortib boradi, siltash tezligi qonuniy ravishda kamayadi. To'lqinsimon va siltashsimon harakatlami solishtira turib, ulaming farqini aytib o'tish zarur. Siltashlarning ma'lum xususiyatlaridan biri - rnazkur harakat uchun kerak bo'lgan asosiy kuchning bir vaqtda va bir lahzada kelishidir (siltashning birinchi fazasidagi asosiy harakatga qarang). Ular bilan to'lqinsimon harakatlami solishtirganda kuchning uzluk-sizligi va doimiyligi muhimdir. Agar siltashda harakatni hammasini bajarish uchun bosh lang'ich portlovchi kuch ko'pincha yetarli darajada bo'lsa, unda to'lqinni bajarish uchun uning oxirigacha faol harakat qilish zarur. Shu bilan birga, keltirilgan farqlarga qaramay to'lqin, siltash, uloqtirish va shunga o'xshash harakatlar orasida aniq chegara yo'q. Chunki bu harakatlaming texnik tuzilishi, belgilari ko'pincha bir harakatda yoki shunga o'xshash oddiy elementlarning ketma- ketligida birlashadi. • Ba'zida bo'g'imlarda kichik amplitudada tezkor to'lqinni oddiy siltashdan ajratish qiyin, tana yoki qo'l va oyoqlar bilan erkin siltash harakatlarini bajarishda esa to'lqinga ozmi-ko'pmi o'xshash harakatlar bo'ladi.

Nihoyat, siltashlar murakkab harakatda boshqa turdagi hara katlar - burilishlar, sakrashlar, uloqtirishlar bilan birlashadi. Bunday holatda siltashni bajarish malakasi (qanday va butun bir harakatni bajarish sharoiti) zarurat tufayli murakkablashadi. Masalan, o'zgaruvchan sharoitda muvozanat saqlash, buyum bilan manipulyatsiya qilish va boshqalar. Quyida ba'zi siltash turlari keltirilgan. Yaxlit siltash - bu tur eng murakkab harakat turlaridan biri. Ularni bajarganda tananing barcha a'zolari ishtirok etadi. Qoi- dadagidek, yaxlit siltash - tizza, tos-son va umurtqalararo a'zolarni yozishga asoslangan harakatdir. Gavda bilan siltash o'zida yaxlit to'lqinning bir «qismi»ni aks ettiradi. Qo'llar bilan siltash - badiiy gimnastikada keng qo'lani- ladigan ifodali plastikaning muhim elementidir. Ular to'lqinlar va qo'llarning turli «mayin» harakatlari bilan birga panjalar bilan ifodali harakatlami to'ldiruvchi qo'llar harakati «tili»ni tashkil qiladi. Oyoqlar bilan siltashlar - oddiy qo'llar bilan siltash harakati, lekin ifodali imkoniyatlari va oyoq bilan siltash turlari qo'l bilan siltashga nisbatan chegaralangan. Oyoq bilan siltashni bajarganda gimnastikachining harakat sifatlari: kuchli, tezkor harakatlarni amajga oshirish, tos-son bo'g'i-mi harakatchanligi, bo'shashish va erkin harakat qila olish qobi-liyatlari namoyon bo'ladi.Oyoqlar bilan siltashning asosiy turlari siltanuvchi oyoqning harakat yo'nalishi va harakteriga bog'liqligiga qarab ajratiladi. Bu siltashlar oldinga, yonga, orqaga, shu bilan birga aylanma siltashlardir. Murakikab siltashlar - yuqorida aytib o'tilgan siltashlarning barchasini yoki ko'pchiligini o'z ichiga oladi. Xarakterli misol -oldinga (yonga) yaxlit siltash bilan bir nomli oyoq bilan siltashni birga olib boorish . Sakrashlar

Sakrashlar - badiiy gimnastikadagi eng yorqin elementlardan. biri bo'libgina qolmay, balki gimnastikachidan yaxshi jismoniy va texnik tayyorgarlikni talab qiluvchi murakkab harakat turlaridan biridir. Gimnastikachi sakrashni bajarganda minimal vaqt ichida esda qoladigan obrazni yarata olishi kerak. Sakrashlarning tasnifl Badiiy gimnastikada turli sakrashlarning extimolga yaqin soni asosan chegaralanmagan. Bu sakrash shaklini aniqlovchi omillar ancha ko'pligini izohlaydi, bir sakrashda birlashadigan bu omil laming turli kombinatsiya imkoniyatlari esa turli harakatlarni paydo bo'lishiga olib keladi. Shu sababli sakrashning mohiyatiga ko'ra qat'iy va to'liq tasniflab bo'lmaydi. Lekin, uslubiy va amaliy maqsad uchun sakrash to'g'risida ma'lum darajada tasawurga ega bo'lish mumkin bo'lgan qisqa va qoniqarli tasnifl paydo bo'ldi. Irg'ishlar - sakrashning oddiy turidir. Irg'ishlar oddiy hollarda yugurib kelmasdan, qo'llar bilan va bo'sh oyoq bilan siltanmasdan bajariladi (agar bir oyoq bilan depsinsa). Bunday sakrash turi uchun tana a'zolarining kichik amplitu-dadagi erkin harakati va uchishning minimal balandligi xarakter- lidir. Murakkabroq irg'ishlarda harakat uncha ifodali bo'lmagan shaklda imitatsiya qilinishi mumkin, masalan oyoq holatlarini almashtirish, burilishlar. Lekin bunday irg'ishlarda bu belgilar sakrashning umumiy qiyinchiligini o'zgartirmaydi. Ikki oyoqda baland sakrash juda murakkab bo'lishi mumkin. Ular joyidan yoki yugurib, kelib ikki oyoqqa qo'nib bajariladi. Bunday sakrashlarda faqat qo'llar bilan siltashdan foydalaniladi («irg'ishlar» bilan solishtirganda). Baland uchish uchish paytida aniq belgilangan samarali holatni qabul qilish uchun qo'llanilishi mumkin. Bunday sakrashga boshqa murakkab harakat kiritilganda (masalan, burilishlar), u boshqa bir guruhga taalluqli bo'lishi ham mumkin, chunki harakatning asosiy qiyinchiligi boshqa harakat bilan aniqlanadi.

Похожие

Halqa bilan bajariladigan mashqlar

Yengil atletika turlari texnikasining asoslari

Badiiy gimnastikada buyum bilan bajariladigan mashqlar va ularning alohida xususiyatlari

Suzish texnikasining nazariy asoslari Dinamik va statik suzish

Turli masafolarga yugurish texnikasining xususiyatlari