Янги хўжалик шароитида ишлаб чиқариш - Экономика - Рефераты

Янги хўжалик шароитида ишлаб чиқариш

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

61.5 KB

www.arxiv.uz Р ежа : 1. Ишлаб чиқаришда меҳнат жамоаларини тарбиялашнинг моҳияти. 2. Тарбиянинг мақсад ва вазифалари 3. Ташкилий хўжалик фаолияти ва тарбиянинг бирлиги. 4. Мехнат жамоаларини тарбиялашда рахбарнинг роли.

www.arxiv.uz Ишлаб чиқаришда меҳнат жамоаларини тарбиялашнинг моҳияти Ишлаб чиқаришда меҳнат жамоаларини тарбиялашнинг моҳияти шундан иборатки , хар бир жамоа аъзоси меҳнат нормалари ва қоидаларига буйсунган ҳолда меҳнат қилиши , ўз вақтида дам олиши , ҳамда берилган вазифаларни бажариши , рахбар ходимларга итоат қилиши лозим . Шу каби талабларни бажарган жамоа аъзолари корхона фаолиятини тўғри ва самарали олиб боришда ўз улушини қў шади. Меҳнат жамоаларини тарбиялашда рахбарнинг роли каттадир. У аввало ўзи тарбияланган ва ўз ходимлари билан сўзлашиш, муносабатда бўлиш кобилиятига эга бўлмоги даркор. Рахбар жамоа аъзоларини тарбиялашда, биринчи навбатда, тартиб интизомни йўлга қў йиши зарур. Жамоа аъзоларини тарбиялаш ишлари барча турдаги рахбарлар фаолиятида мухим ўринни эгаллайди. Ишловчини камситиш, унинг ҳуқуқини чеклаш, қонун-қоидадан четга чиқиш, яъни уни қўпол равишда бузиш, жамоа аъзолари ва рахбар учун ҳам чидаб бўлмайдиган ҳол ҳисобланади. Бундай ҳоллар юз берганда рахбар зудлик билан айбдорларни топиб, уларни хузурига ча қ ириши ва уни тездан хал қилиши лозим. Жамоадаги хар бир қонунбузарни у ким бўлишидан катъий назар ( ишчи, уста, мухандис …), тарбиялаш жараёнида рахбарнинг шахсан ўзи шу ғ улланмасдан , балки жамоа фаоллари билан биргаликда тарбиялаш керак бўлади. Чунки баъзи бир рахбарлар: ҳаётдаги ҳамма нарсанинг сирларини биламан, тажрибам улкан, менга етадиган киши йўқ деб сухбатлашаётган ходимига қўпол гапириб, камситиб, кўнглини ранжитиб қўйиши мумкин. Агар шу жараёнда жамоа фаоллари қ атнашса, рахбар ўзида масъулият сезиб, ўзини маданиятли кўрсатишга, сухбатдош билан мулойимлик билан гапиришга ҳаракат қилади.

www.arxiv.uz Тарбиявий жараён харакатдир, мана шунинг учун ҳам уни режалаштиришда кишининг ўзаро ҳамкорлиги қонунларни ҳисобга олиши ва албатта жамоани бу харакатга жамоани қў шиш лозим. Тарбиявий куч- ғ айратлар жамоанинг психологик ҳолатидаги ўзгаришларга доимо монанд бўлиши учун тарбиячи юксак даражада ривожланган эмпатияга эга бўлиши лозим. Эмпатия деганда, тарбияланувчини фақат оқилона идрок этиш, унинг ички дунёсига кириб бориш эмас, балки уни хиссий идрок этиш, унга ачиниш қ обилияти тушунилади. Тарбияланувчининг хиссий оламига кира билиш тарбиявий жараённинг ишончлилигини оширади, чунки у шахсни сабаб-э ҳ тиёж соҳасига чиқишини таъминлайди. Тарбиянинг мақсад ва вазифалари Жамоада меҳнатни тарбиялашда меҳнатсеварлик, интизомлилик, ташкилотчилик, ижодий ва ўз вазифасини халол, виждонан бажарувчи, хар қандай кийинчиликларни енга оладиган, ўз меҳнатидан қ они қ а оладиган, ўз натижаларидан бахраманд бўла оладиган фазилатлар мавжуд бўлади. Хар бир шахс ишлаб чиқаришнинг мақсадини ўзининг мақсади ва қизиқиши деб, мақсадга эришишда юзага келадиган қ ийинчиликларни сеза билиши, ҳамда ана шу қ ийинчиликларни енгиш йўлларини излаб топиши, берилган вазифаларни бажаришда жамоада ўзининг хизматидан маънавий қ они қ иши лозим. Ишлаб чиқаришда тарбиянинг мақсади шундан иборат бўлиши керакки, тарбиячи ўзини ишчи ходимларга кераклигини сезиши, ишчиларга маслахат беришда доим рахбарни излашлари, муаммоларни у билан бирга ечиш учун шароит яратишлари ва ишчилар билан ўзларини доимо бо ғ лашлари лозим. Тарбиячи рахбар ишчиларга ўзларининг маслахатлари билан уларнинг ишончларини қ озонишларида альтернатив й ў лларни топишда ишонч хосил қилишларига ёрдам беришлари лозим.

www.arxiv.uz Жамоада тарбиянинг асосий вазифасини ишчи ходимларнинг берилган вазифаларини ўз вақтида бажаришга, масъулият сезишларига, бир- бирлари билан ино қ , дўст ўзаро ёрдам беришлари ва бир мақсад сари интилишларига ундайди. Асосий мақсад эса ишлаб чиқариш жамоасида психологик иқлимни яхшилаш, ишлаб чиқариш самарадорлигига, меҳнат унумдорлигига эришишига ҳамда ишлаб чикарган махсулотларини жаҳон бозорига олиб чиқишига харакат қилишларига қ аратилган. Булардан ташқари ишчи ходимларни маданий хорди қ олишларига шароитлар яратиш, яъни корхонага ҳ ар хил кинотеатрларни таклиф этиш, жамоа бўлиб китоб – журналлар ўқиш ёки маънавият – маърифат бўйича олим, шоир, обрўли шахсларни таклиф қилиб сухбатлар, маърузалар ташкил қилиш ҳам ишчи ходимларни тарбиялашда катта самара беради ( шахмат, шашка ва умуман спорт билан шу ғ улланиш). Албатта бу ишларни бажаришда рахбар ходимларнинг роли каттадир. Шундай ишлар бажарилганда ишчиларнинг руҳан кўтаринкилик асосида ишлаб чиқаришга жалб этиш ва уларнинг маъсулиятини ошириш ю қ ори даражада олиб борилади. Тарбия - маънавий манбалар ва ҳозирги замон талаблари ва э ҳ тиёжларини назарда тутган ҳолда, рахбарнинг ишчилар билан ани қ бир мақсадга каратилган ўзаро амалий ва назарий муло қ отидир. Бирор бир мақсадга қ аратилган тарбия жараёнининг моҳияти ва вазифалари тарбиячи томонидан режалаштирилади ва тартибга солинади: а) ишчининг қ айси хислатини шакллантириш ёки йўқотиш мақсадида режалаштирилади; б) шу хислатларни тарбиялаш ёки йўқотиш учун хизмат қилувчи манбаларни излаб топилади; в) белгиланган мақсад учун хизмат қиладиган назарий ва амалий манбаларни қ айсисини ва қ аерда ишлаш режалаштирилади.

www.arxiv.uz Бундай режа асосида олиб борилган тарбия моҳиятини таълим-тарбия тизими, жамият ва инсонларнинг интеллектуал ва жисмоний фаолияти ташкил қилади. Тарбия жараёнининг жамият тараққиётидаги роли ни ҳ оятда бекиёсдир. Инсонни тарбиялаш, уни билим олишга, меҳнат қилишга ундаш ва бу хатти харакатини секин-аста кўникмага айлантириб бориш лозим. Инсоннинг мушохада қилиш қ обилиятини тарбиялайди ва мушохада қилиш а қ лни пешлайди. А қ л онгни саклайди. Онг эса моддий ва маънавий манбага айланади. Шу тарзда инсон аста-секин таккомиллашиб, комилликка эришиб боради. Аммо бунинг учун тарбиячи ва тарбияланувчидан узок давом этадиган масъулият, шарафли меҳнат ва иродани талаб этади. Бунинг учун инсонларни ёшлигидан тарбиялаш талаб қилинади. Маънавий, инсоний сифатларнинг шаклланинишида оиладаги, атрофдаги, жамиятдаги мухит ва инсонларга бўлган муносабат мухим роль ўйнайди, чунки атрофдагиларнинг бир бирларига бўлган муносабатларини кўрган инсон шунга қ араб шакллана боради. Улар аввал катталарга та қ лид қиладилар. Сўнг секин-аста қилаётган ишларининг моҳиятини англайдилар. Инсонларни тўғри тарбиялашда ота- онанинг онги, маънавияти, билими тарбияланганлиги му ҳ им аҳамиятга эга. Ани қ бир мақсадга каратилган тарбиянинг самарадорлиги тарбиячининг қандай усулдан фойдаланишига боғлиқ. Метод – юнонча атама бўлиб - айнан нимагадир йўл, усул орқали мақсадга эришиш йўлини билдиради. Метод, яъни усул ахборотни узатиш ва кабул қилиш характерига караб: 1. Сўз орқали ифодалаш усули. 2. Кўргазмали усули. 3. Амалий, намуна усули. 4. Рағбатлантириш ва жазо усулига бўлинади.

www.arxiv.uz Ташкилий хўжалик фаолияти ва тарбиянинг бирлиги Меҳнат жамоалари ишлаб чиқариш бўлинмаларининг асосий негизи ҳисобланади. Рахбарнинг тарбиявий ишларига меҳнат жамоалари ёрдам беради. Чунки меҳнат жамоаларида бир-бирини ўртоқларча ҳимоя қилиш; ёрдам қў лини чўзиш, о ғ ир пайтда қў ллаб- қ увватлаш, тарбиялаш ало ҳ ида аҳамиятга эга. Бу эса жамоа аъзоларини бир – бирига якинлаштиради, жамоага мансублик хиссининг пайдо бўлишига кўмаклашади. Рахбар меҳнат жамоаларида тарбиявий ишларни муваффакиятли амалга ошириши учун касаба уюшмаси, ўрто қ лик суди ва жамоат ташкилотлари билан биргаликда ишлаши зарур. Акс ҳолда, рахбар якка бошқарув усулини қўллаб, жамоада анча мунча низоларни вужудга келтириши мумкин. Уларни тарбиялашда рахбар сўзини устидан чиқиши му ҳ им аҳамиятга эгадир. Баъзи бир рахбарлар ўз ишчиларига мукофот бераман, ойлик маошингни ошираман деб ваъда бериб, муддати келганда уддасидан чи қ а олмай, уялиб колади. Бундай рахбарларнинг субутсизлиги о қ ибатида жамоадаги тарбиявий ишлар сусайиб, рахбарнинг обрўси пасайиб кетади. Ўз ваъдасини устидан чиқадиган рахбарлар жамоа аъзолари орасида доимо эътиборга сазовор бўладилар. Рахбар ходимлар шуни унутмасликлари зарурки, хар қандай кишидан ишни нотўғри талаб қилиб, уни хафа қилиш жуда осон, аммо хафа бўлган киши уни кўп вақтгача эслаб юради, бу эса ишни яхши олиб боришга анча хала қ ит беради. Рахбарнинг талаби адолатли, мунтазам равишда бажарилиши мумкин бўлса, меҳнат жамоалари унинг фикрини қўллаб кувватласа, талабчанлик хар доим ишда яхши натижаларни қў лга киритишга имкон беради. Тартиб бузувчиларни рахбар жамоа таъсири асосида тарбиялаши керак. Агар тарбиялашнинг бу усули ҳам ижобий натижа бермаса, унда рахбар уларга нисбатан турли хил маъмурий чораларни кўриши керак. Буйсинувчи хақиқатдан айбдор бўлишига рахбарнинг ишончи комил бўлмаса, уни жазолашдан қ айтиши керак.

www.arxiv.uz Америка мутахассислари япон мутахассисларининг қў лга киритган ютуқларини текшириш мақсадида уларнинг иш фаолияти билан танишишга ҳаракат қилдилар. Улар корхона фаолияти билан танишганларида худди америка ишчиларига яратилган шароит, худди уларникидек кадрлар ва технологиялар билан ишлаганда японларникига нисбатан товарнинг сифати пастлигига хайрон колдилар. Шунда улар япон мутахассисларининг сирларини аниқлаш мақсадида мурожаат қилдилар. Японлар шуни таъкидладиларки, улар станок ёки технологияларни бош қ армасдан, балки инсонларни яхши бош қ арган ва яхши муносабатда бўлганда ана шундай ютуқларга эришганликларини айтдилар. Шундай қилиб, чет эл тажрибалари бизга шуни кўрсатдики, биринчи навбатда инсон психологиясига таъсир этиш, уларнинг характерларини ўрганиш, уларга яхши шароитлар яратиш, моддий ва маънавий рағбатлантириб бориш орқали меҳнат самарадорлигини ошириш ва меҳнатга яхши муносабатда бўлишини исботлаб берди.

Похожие

Бозор иқтисодиёти шароитида товар ишлаб чиқариш бошқарув объекти сифатида

Ишлаб чиқариш инфратузилмаси

Ишлаб чиқариш режаси

Ишлаб чиқариш омиллари бозори

Ишлаб чиқариш заҳираларининг ҳисоби