Валюта стратегияси. Молиявий менежмент (мм)

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

77 KB

Скачать

В алюта стратегияси. Молиявий менежмент (мм) Режа : 1. Валюта курсининг асосий хусусиятлари. 2. Валютанинг эркин алмашинуви (конвертация). 3. Валюта стретегиясининг вариантлари. 4. Молиявий менежмент ма қ сад ва вазифалари. 5. Ички ва таш қ и молияларни бош қ ариш блоки. 6. Молиявий қ арорлар бўйича ечимлар қ абул қ илиш ва уларнинг реализацияси.

1. Валюта курсининг асосий хусусиятлари Валюта курси — миллий валюта бирликларида акс эттирилган чет эл бирлиги баҳоси. Валюта курси жуда ҳаракатчан бўлади, унга мамлакат тўлов балансининг ҳолати, инфляция даражаси, эркин алмашув валюталарига бўлган талаб ва таклифнинг нисбати, ушбу мамлакат маҳсулотларининг жаҳон бозорида рақобатбардошлиги ва бошқалар таъсир этади. Алмашув курси мос валютага бўлган талаб ва унинг бозордаги таклифи орқали аниқланади. Валюта бозори — бу турли мамлакатларнинг валютаси сотиладиган ва сотиб олинадиган бозор. Вужудга келган амалиёт ва қонунчилик нормалари орқали қимматбаҳо қоғоз ва чет эл валютасига ўрнатилган курс котировка деб аталади. Жаҳон амалиётида котировканинг икки усули мавжуд. Тўғри котировка . Бу ерда бир бирлик чет эл валютаси аниқ миқдордаги миллий валютага тенглаштирилади. Масалан, 1 АқШ доллари сўмнинг аниқ бир миқдорига тенглаштирилади. Бундай котировка жаҳоннинг кўплаб мамлакатларида қўлланилади. Эгри (тескари) котировка. Бу ерда бир бирлик миллий валюта аниқ миқдордаги чет эл валютасига тенглаштирилади. Масалан, Буюк Британияда 1 фунт стерлинг аниқ бир миқдордаги АқШ долларига тенглаштирилади (Бу кам сонли мамлакатларда қўлланилади). Халқаро савдода баъзан шундай ҳолатлар юз берадики, қизиқтирилаётган чет эл валютасида сотувни амалга ошириш имконсиз ёки фойдасиздир (масалан, сўмни француз франкига алмаштириш). Бундай ҳолларда кросс курслар ишлатилади. Кросс курс — бу икки валюта орасидаги курсни учинчи валюта курсига нисбатан ўрнатишдир. Яъни аввало учинчи мамлакат валютаси сотиб олинади. (Масалан, АқШ доллари), кейин қизиқтирилаётган валюта сотиб олинади. Сотиш ва сотиб олиш бўйича битимларни тузишда қуйидаги кўринишдаги курслар ишлатилади: Спот курс — битим тузиш вақтида ўрнатилган бошқа мамлакат валюта бирликларида акс эттирилган чет эл валюта бирликларининг баҳоси (рақобатчи - банклар билан алмаштириш шартида), битим имзоланганидан кейинги иккинчи иш кунида алмаштирилади (рақобатчи - банклар томонидан битим тузилганидан кейин иккинчи кунда валюта алмаштириш шарти билан). Форвард (муддатли) курс - келажакдаги аниқ бир муддатда етказиш шартида валютани сотиш ва сотиб олиш шартининг баҳоси. Агар битим кунидаги курс шартномада кўрсатилган курсдан фарқ қилса, бу амалиётда кўп учрайди, у ҳолда бир томон қўшимча фойда олади, иккинчи томон эса зарар кўради. Банклар учун валюта операцияси — бу даромад олиш манбаи. Шунинг учун банк икки валюта курсини ўрнатади. — сотиб олувчи курси — банкнинг валюта сотиб оладиган курси;

— сотувчи курси — банкнинг валютани сотадиган курси. Операцияларга хизмат кўрсатиш бўйича харажатларни қоплаш ва фойда олиш учун бу курслар орасидаги фарқ маржа деб номланади. 2. Валютанинг эркин алмашуви (конвертация ) Алмашувчанлик (конвертациялаш)- валютанинг бошқа валютага алмашиши ва бу жараённи қайтаришни амалга ошириш имконияти. Алмашувчанлик даражаси бўйича валюталар қуйидаги қисмларга ажратилади: 1. Эркин алмашинувчи; 2. Мудом алмашинувчи; 3. Алмашмайдиган (ёпиқ); 4. Клиринг валюталар. Эркин алмашинувчи валюта (ЭАВ) - бошқа мамлакатларнинг валютасига эркин ва чегарасиз алмашинувчи валюта (ЭАВ эга мамлакатлар: Австрия, Бахрайн, ББ, Дания, Канада, қувайт, Малайзия, Янги Зеландия, БАА, Усмон, Сейнал ороллари, Сингапур, АқШ, Германия). ЭАВ мамлакатнинг миллий иқтисодиёти барқарорлигини, унинг иқтисодий имкониятларини, чет эллик ҳамкорлар томонидан миллий валютага бўлган ишончни билдиради. ЭАВ бир қисми резерв валютаси ҳисобланади. Халқаро ҳисоблар учун резерв маблағларини ташкил этувчи ва бошқа мамлакатлар марказий банкларида сақланувчи валюталар резерв деб аталади (АқШ доллари, фунт стерлинг, Швейцария франки, Япон иени, Немис маркаси). Бу беш валюта амалиётда жаҳон валюта резервининг 100% ташкил этади. 3.Валюта стратегиясининг вариантлари Валюта стратегиясининг бешта асосий вариантлари мавжуд: а) вақтинчалик нобарқарорликни молиялаш . Тез учраб турувчи ҳолат ҳисобланади, бундай ҳолларда мамлакатнинг тўлов дефицити (камёби) вақтинчалик бўлади. Масалан, чет эл валютасининг мавсумий тушиши ҳисобига. Бундай ҳолларда пайдо бўлаётган дефицитлар бошқа даврларда олинганлар ҳисобига кредитланади. Бу фиксирланган (ўрнатилган) курсларни ўзгартирмай, халқаро тўловларни баланслаштириш учун давлат томонидан молиялаш ҳисобига амалга оширилади. б) валюта назорати, яъни давлат томонидан бошқа давлатлар билан бўладиган барча битимлар қаттиқ назорат қилинади. Давлатнинг қуроли сифатида ҳукуматга валютани, курсларни тақсимлашда ёрдам беради. Уни амалга ошириш учун кўп поғонали режалаштириш тизими керак (ижтимоий нохақлик). в) эркин сузувчи валюта курслари — давлат аниқ эркин валюта бозорида ўрнатилаётган валюта курсларига аралашмайди (барқарор миллий иқтисодиётда). Фараз қилайлик, кредит — пул сиёсатини қайта ҳисоблаш билан боғлиқ ҳолда миллий валютага талаб камайди. Бу ҳолда тўлов балансини тенглаштиришга ички

ва ташқи бозорда мамлакатда ишлаб чиқарилаётган товарлар ва маҳсулотлар нархини ошириш орқали эришади. Бу ишлаб чиқаришнинг қисқаришига, кейин эса бир хил бўлган миллий ва чет эл маҳсулотлари нархи тенглашмагунгача, ишсизликни келтиради. Валюта курслари иқтисодий крезисга олиб келувчи молиявий бозордаги чайқовчилик туфайли сезиларли тебраниши мумкин. г) д оимий фиксирланган (ўрнатилган) курслар — уларнинг афзаллиги инфляцияни тутиб туриш ва барқарорликни издан чиқарувчи чайқовчиликка қаршилик қилишда акс этади. Аммо давлат кўп вақт давомида валюта курсини ушлаб турса, бу ҳол валютанинг қора бозори пайдо бўлиши, кризис ҳолати ва кўп миллиардни йўқотишга олиб келади. д) валюта “сузиб юриши”ни тартибга солиш. Валютанинг бу кўриниши «эркин сузиб юришдан» шу билан фарқланадики, эркин бозорда валюта курсини ўрнатиш, уни янада олдиндан айта олиш ва ташқи савдода рағбатлантириш мақсадида курс тебранишини тартибга солувчи марказий банк қатнашади. 4. Молиявий менежментнинг мақсад ва вазифалари Молиявий менежмент (ММ) — бу замонавий усуллар асосида молиявий хўжалик фаолиятини бошқаришга йўналтирилган фаолият кўринишидир. Молиявий менежментнинг мақсади. Бутун бир фирма ёки унинг фойдаси маркази бўлган — алоҳида ишлаб чиқариш - хўжалик звенолари фаолиятининг мақсадларига эришиш учун манбалар, усуллар ва қуролларни ишлаб чиқариш ва қўллаш ҳисобланади. Бундай мақсадларга қуйидагилар киради:  Фойдани максималлаш;  Режа даврида барқарор фойда нормасига эришиш;  Фирманинг бошқарув таркиби ва пул қўювчиларининг даромадларини ошириш;  Акциянинг курс баҳосини ошириш. Молиявий менежментнинг вазифасига фирманинг ривожида қисқа муддатли ва узоқ муддатли мақсадлари орасида оптимал нисбатни топиш ҳамда қисқа муддатли ва узоқ муддатли молиявий бошқарувда қарорлар қабул қилиш киради. Якуний натижада молиявий менежментнинг асосий вазифаси — бу фирма ва уни молиялаш манбалари орасида ташқи ва ички молиявий ресурсларни янада самарали таъминлаш бўйича қарорлар қабул қилишдир. Молиявий ресурслар оқими пул маблағларини ташкил этади:  Фирманинг молиявий - хўжалик фаолияти натижасида олинган;  Молиявий бозорларда акцияни, облигацияни сотиш, кредит олиш ёрдамида олинган;  Молиявий бозор субъектларига капитал учун тўлов сифатида фоиз ва дивидент кўринишида қайтармалар;  Фирманинг ишлаб чиқариш - хўжалик фаолиятини ривожлантиришни инвестициялаш ва қайта инвестициялаш;

 Солиқ тўловларини тўлашга йўналтириш. 5. Ички ва ташқи молияларни бошқариш блоки Молиявий менежментнинг иқтисодий усуллари ва функциясини икки блокка ажратиш мумкин: ташқи молияларни бошқариш бўйича блок ҳамда фирма ичидаги ҳисоб ва молиявий назорат бўйича блок. 1. Ташқи молияларни бошқариш бўйича блок . Фирманинг юридик ва хўжалик томондан мустақил бўлган бозор субъектлари билан, яна мижоз сифатида қатнашувчи хусусий корхоналар, қарз берувчилар, мол етказиб берувчилар ва фирма маҳсулотини сотиб олувчилар ҳамда акционерлар ва молиявий бозорлар билан муносабатини амалга оширади. Бу блокка қуйидагилар киради:  Фирманинг айланма активларини бошқариш, пул маблағларининг ҳаракати, мижозлар билан ҳисоб-китоб;  Молиялашнинг узоқ муддатли ва қисқа муддатли ташқи манбаларини жалб этиш; 2. Фирма ичидаги ҳисоб ва молиявий назорат бўйича блок . Бу блок қуйидагиларни ўз ичига олади:  Ишлаб чиқариш ҳисобини юритишни назорат қилиш;  Харажатлар сметасини тузиш, солиқлар ва иш ҳақини тўлашни назорат қилиш;  Бухгалтерия ҳисоботининг маълумотларини ички молиявий бошқарув ва ташқи истеъмолчиларга тақдим этиш учун йиғиш ва қайта ишлаш;  Молиявий ҳисобот, баланс, фойда ва зарарлар бўйича ҳисоботни, пул маблағлар ҳаракати ҳақида ҳисобот ва бошқаларни тузиш ва тўғрилигини назорат қилиш;  Молиявий ҳисоботни таҳлил этиш ва унинг натижаларини ички ва ташқи аудит учун ишлатиш;  Жорий даврда фирмани молиявий баҳолаш ва уларни оператив бошқарув қарорларини қабул қилишда ва режалаш мақсадларида ишлатиш. Молиявий менежментнинг функцияларига қуйидагилар киради:  Молиявий ҳисоботни таҳлил этиш;  Пул маблағларини башорат қилиш;  қарзлар ва кредитлар олиш;  Инвестициялар билан операция;  Фирмаларнинг қўшилиши ва ажралиши операцияларини баҳолаш. 6. Молиявий қарорлар бўйича ечимлар қабул қилиш ва уларнинг реализацияси Инвестициялаш ва уларни молиялаш манбаларини танлашга доир саволлар зарурий аҳамиятга эга. Инвестицион қарорлар қуйидаги саволлар бўйича қабул қилинади:  Активлар тузилмасини оптималлаш;

 Уларни ўзгартириш эҳтиёжини аниқлаш ёки ҳисобдан чиқариш;  Инвестицион сиёсатни, уларнинг реализацияси усуллари ва маблағларини ишлаб чиқиш;  Молиявий маблағларга бўлган талабни аниқлаш;  Бутун фирма бўйича инвестицияларни режалаштириш, ишлаб чиқариш бўлимларида яратилаётган инвестицион лойиҳаларни ишлаб чиқиш ва тасдиқлаш;  қимматбаҳо қоғозлар портфелини бошқариш. Инвестицион қарорлар қисқа муддатли ва узоқ муддатли даврларда қабул қилинади. қисқа муддатли инвестицион қарорлар фирманинг жорий даврдаги капитал тузилмасини аниқлашга йўналтирилади ва балансда акс эттирилган бўлади. Бундай қарорлар қабул қилиш молиявий менеджерлардан қисқа муддатли молиялаш соҳасида фирмани бошқаришда, уларни бозор ривожининг жорий тенденциясини ҳисобга олган ҳолда асосланган усулларини қўллашда чуқур амалий билимга эга бўлиш талаб қилинади. Узоқ муддатли инвестицион қарорлар (стратегик) фирманинг келажакда муваффаққият билан ишлашини таъминлайди. Молиялаш манбалари бўйича қарорлар қуйидаги саволлар бўйича қабул қилинади:  Фирманинг самарали ишлашини таъминлаш учун ўзлик ва қарз маблағларини ишлатиш ва оптимал нисбат сиёсатини ишлаб чиқиш ва реализация қилиш;  Жуда фойдали шароитларда капитални жалб қилиш сиёсатини ишлаб чиқиш ва реализация қилиш;  Дивидент сиёсати ва бошқалар.

$Адабиётлар 1. И.А. Каримов. Ў збекистон и=тисодий ислощотларни чу=урлаштириш й ў лида. Т.: Ў збекистон, 1995. 2. . . . И А Каримов Ў збекистон XXI аср б ў \ : са асида хавфсизликка , = == . .: тащдид бар арорлик шартлари ва тара иёт кафолатлари Т Ў , 1996. збекистон И . А . Каримов . Яратиш йўлида . Т .: Ўзбекистон , 1997. 3. Финансы / Под редакцией В . М . Родиновой . М .: Финансы и статистика , 1995. 4. Д . Шим и Д . Сигел . Финансовый менеджмент . М .,1996. 5. Д . Шим и Д . Сигел . Методы управления стоимостью и анализа затрат . М ., 1995. 6. А . Д . Шеремет , Р . С . Сайфулин . Методика финансового анализа . М .: Инфра , 1995. 7. И . Н . Герчекова . Менеджмент . М .: Банки и биржи , 1995. 8. И . А . Бланк . Основы финансового менеджмента . Киев , 1999. 9. И . А . Ковалев . Управление финансами . М .,1998. 10. Теория финансов / Под ред . Л . А . Дробозинова , М ., 1995. 11. Б . Л . Дайзберг . Основў экономики , М ., 1995. 12. Валютный рынок и валютное регулирование . Учебное пособие / Под ред . Платановой И . Х ., М ., 1997. 13. Общая теория денег и кредита / Под редакцией Е . Ф . Жукова ., М .: Банки и биржи , 1995.$

Валюта стратегияси. Молиявий менежмент (мм)

20.09.2019

0

77 KB

Похожие