Туризм ва меҳмона хўжалигида маркетинг ахборотлари тизими - Экономика - Рефераты

Туризм ва меҳмона хўжалигида маркетинг ахборотлари тизими

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

70 KB

Туризм ва ме ҳ мона хўжалигида маркетинг ахборотлари тизими Режа : 1. Туристик корхонанинг ахборотдаги э ҳ тиёжини ба ҳ олаш. 2. Ахборотни қўлга киритиш ва қайта ишлаш 3. Ахборотни манфатдор шахсларга етказиш.

1. Туристик корхонанинг ахборотдаги эжтиёжини баҳолаш. Замонавий иқтисодиётда корхоналар фаолияти ахборотнинг аҳамияти жуда юқори. Филип Котлер қайд этганидек: «Бизнесни бошқариш унинг келажагини бошқаришдир; келажакни бошқариш эса, ахборотни бошқаришни англатади». Демак, зарур ахборотга эга бўлган ҳолда келажакдаги ўсишни бошқариш мумкин бўлади. Жамият мобиллиги ошгани сайин, маҳаллий бозорнинг умумий бозордан ажралиши борган сайин камайиб бораяпти, маҳаллий рақобатчилар сафига ўзоқда рақобатчилар ҳам осонгина қўшилишиб, кучли рақобат кучини ҳосил қилишмоқда. Бу фирмалардан маҳаллий шарт-шароитлар билан ҳисоблашган ҳолда, рақобатда енгиш учун мукаммалроқ бошқарув стратегияларни қўллашни талаб этмоқда. Рақобатда енгиш учун етарлича ахборот лозим бўлади. Шунингдек, тез ўзгарувчан шароитда бошқарувчилар қарорларни ўз вақтида қабул қила олишлари учун доимий равишда янги ахборотлар керак бўлади. Булардан ташқари, қўлга киритилган ахборотнинг сифатлилиги ва ўз вақтида етиб келишига эътибор бериш лозим. Ахборот сифати деганда унинг тўғрилиги, ишончлилиги му ҳ имлиги ва зарурийлигини тушуниш керак бўлади. Баъзи ҳ олларда корхона ходимлари ра ҳ бариятдан ўз ишларининг ёмон томонларини намоён этиши мумкин бўлган ахборотларни яшириб туришади ҳ ам, б унда, му ҳ им ахборотлар ра ҳ бариятга шунчалик кеч етиб келиши мумкинки, бу ахборотдан фойдаланишнинг иложи қолмаган бўлади. Шу сабабли, к ўпг ина хорижий корхоналарда бошқарувчиларнинг ахборотга бўлган эҳтиёжларини қ ондириши мумкин бўлган маҳсус маркетинг ахборот тизимларини ишлаб чи қ ишд ир . Маркетинг ахборотлари тизими ўз ичига фойдали ахборотларни йиғиш, туркумлаш, тахлил этиш, баҳолаш ва уларни маркетинг қарорларини қабул қилувчиларга етказиш учун ишлатиладиган ускуналар, жараёнлар ва мутахассисларни олади. Бундай тизимни қуйидаги чизмадан яхшироқ англаш мумкин. Маркетинг ахборот тизими бошқарувчилардан бошланади. Маркетинг ахборотлари тизими дастлаб маркетинг бошқарувчилардан иш бошлайди: уларнинг ахборотга бўлган эҳтиёжларни аниқлайди. Сўнг иш бошқарувчиларга керакли бўлган ахборотларни йиғади ва қайта ишлайди. Сўнг бу қайта ишланган ахборотлар бошқарувларга қарор қабул қилиш учун асос бўлиши учун етказиб берилади. Ташкилот ра ҳ бариятининг ахборотга бўлган э ҳ тиёжларни аниқлаш давомида қуй и дагиларга эътибор бериш зарур: Баъзи бир бошқарувчилар ўзгариш эгалик қилишини хо ҳ лаётган маълумотларнинг ҳ ақиқатдан ҳ ам ташкилот учун кераклими йўқми бу маълумотни қўлга киритиш корхонага қанчага тушиши ни ўйлашмайди. Ёки бошқарувчилар ҳ ақиқатда ҳ ам керакли ахборотларни ўз вақтида сўрашни ўқитиб қолдиришлари мумкин.

Яхши йўлга қуйилган ахборот тизими бошқарувчилар истаётган маълумотлар, ташкилот учун ҳ ақиқатда ҳ ам керакли ахборотлар ва амалда қўлга киритиш имконияти мавжуд бўлган маълумотларнинг ўзаро мувофиқ келишни таъминлайди. Бундай тизим докла д сўралаётган ахборотларнинг корхона учун хақиқатда ҳ ам кераклигини ба ҳ олайди. Зарур б ў лса, зарурий ҳ олларда корхона бошқарувчиларга хатти- ҳ аракат қилиш учун турли тавсиялар бериши мумкин. Қ уйидаги саволларга жавоб бериш корхонанинг ахборотга бошқарувчиларнинг бўлган ўз э ҳ тиёжларини ба ҳ олашга жавоб бериши мумкин: 1.Одатда сиз қандай қарорларга жавоб берасиз? 2. Бундай қарорларни қабул қилиш учун сизга қандай ахборотлар зарур? 3. Сиз доимий равишда қандай фойдали ахборотларни қўлга киритиб турасиз? 4. Сиз қандай ахборотни қўлга киритишни истайсизу, бироқ, уни қўлга кирита олмайсиз? 5. Сиз ўзингизга керакли бўлмаган қандай ахборотларни олиб турасиз? 6. Сиз ҳар куни қандай ахборотни олиб туришни истардингиз? Ҳ ар ойдаги? Ҳ ар йилдаги? 7. Сиз доимий равишда қандай мавзудаги ахборотларни олиб туришни истайсиз? 8. Сиз ўзингиз учун қандай маълумотлар базасини фойдали деб ҳисоблайсиз? 9. Ахборотни тахлил қилишнинг қандай дастурга эга б ў ли ш ини истайсиз? 10. Сиз фойдаланаётган ахборот тизимини такомиллаштириш борасида қандай масла ҳ атларингиз бор?. Фирма қўлга киритаётган ахборотга қанча ҳаражат эвазига эришаётгани ни ҳ оятда му ҳ имдир. Масалан, сотув ҳ ажмини 50 минг сумга оширишни таъминлайдиган кушимча ахборотларни 70 минг сум эвазига қўлга киритишни тўғри иш деб ба ҳ олаб б ў лмайди. 2. Ахборотни қўлга киритиш қайта ишлаш ва манфатдор шахслар етказиш Маркетинг бошқарувчиларига зарур бўлган ахборот ички манбалардан, маркетинг разведкаси ҳамда маркетинг тадқиқотлари орқали қўлга киритилди. Маркетинг бошқарувчилари ички ахборот манбаларидан олинадиган маълумотлардан доимий равишда фойдаланишади. Бундай маълумотлардан жорий режалаштиришда, маркетинг тадбиркорларини амалга ошириш ва назорат этишда фойдаланиш мумкин бўлади. Хуллас, ички ахборот манбалари бу – иш материаллари, фирманинг архивларидир. Б у лардан жорий маркетинг вазияти ва муаммолар тўғрисида маълумот олса бўлади. Ички ахборотлар қаторига корхона бухгалтериясини сотувлар, ҳаражатлар, на қ д пул ҳаракати тўғрисидаги ҳисоботлари ҳ ам киради. Ресторандан ҳ ар куни умумий тушум, ҳ ар бир хизматчи бошига тўғри келувчи тушум, менюнинг ҳар бир пунктидан олинаётган тушум, ў ртача тушум, ҳ ар мижоздан олинган тушум, ҳ ар бир мижоз бошига турги келувчи тушум тургрисида маълумотлар олиш мумкин ме ҳ монхонадан хоналарнинг бандлиги, ме ҳ монлар ми қ дори умумий тушум, банд қилинган жойларнинг қанча эгаси етиб

келмаганлиги ҳамда ижарага берилган иншо о тлар тўғрисидаги маълумотларни олиш мумкин. Шунингдек, ошхона-барлардаги тушумлар, қабулхонадан олинадиган маълумотлар ҳ ам қ имматли бўлиши мумкин. Масалан: февралдаги хоналарнинг аксарияти н о ябрда олдиндан банд килинадиган бўлса, феврал ойи учун олдиндан банд қилиш имконияти мавжудлиги тўғрисидаги рекламани декабр январ ойларида ў тказиш яхши саммара бермаслиги мумкин. Қ абулхонадан энг яхши туристик агентликлар тўғрисида маълумотларни олиб, реклама тадбирларини амалга ошираётганда мана шу энг яхши туристик агентликлар билан ҳ акорликни йўлга қуйиш мумкин бўлади. Маркетинг изланишлари билан қўлга киритиладиган ахборотлардан тадқиқот ма қ садидан келиб чиқадиган маълумотлар олинади ва улардан маркетинг тадбирларини қўллаш ва режалаштириш кабиларда фойдаланилади изланиш натижасида қўлга киритилган маълумотлардан тадқиқот мақсадидан ташқари, бошқа мақсадлар учун ҳ ам фойдаланиш мумкин бўлган маълумотларни олиши мумкин бўлади. Туризмни ривожлантириш дастури асосида қатор элементлар ётади. Буларга маркетинг стратегияси, маркетинг таксимлаш каналларини билиш, мавжуд реклама – ахборот ишлари усуллари, шунингдек смета хажми киради. Бундай дастур одатда 3 – 5 йилга мўлжаллаб чиқилади. Унда йиллар бўйича ўтказиладиган реклама – ахборот тадбирларининг турлари ҳамда уларнинг ҳисобий нархи кўрсатилади. Реклама – ахборот сметасида доимий ҳаражатлар кўрсатилади. Бундай ҳаражатларга туристларни жунатувчи мамлакатлардаги ваколатхоналарнинг ва махаллий туристик маълумотлар бюросини са қ лаш ҳаражатлари мисол булла олади. Реклама – ахборот усуллари ичида энг кўп турканаллари қуйидагилар: - Босма материаллар тайёрлаш. Масалан брошюрлар, плакатлар, ҳариталар, откриткалар ва турагентлар учун қўлланмалар. Уларни турагентлар, операторлар ва туристик маҳсулот истеъмолчилари ўртасида таркатиш; Турагентлар учун семинарларда ва бошқа анжуманларда фойдаланиш учун слайдлар хужжатли филмлар, видеороликлар каби аудиовизуал материаллар тайёрлаш; - Газета ва журналларда, телевидение ва радиода потенциал мижозларга реклама уюштириш, шунингдек маҳсус туристик матбуотда туроператорлар учун мўлжалланган реклама ч оп эттириш. - Кейинги вақтларда Овропада, Шимолий Америкада ва Шаркий Осиёда кўплаб ўтказилаётган туристик,,2000ВЮлар ва ярмаркаларда иштирок этиш. - Турагентлар ва туроператорлар б илан алоқа қилиш учун туристлар жунатувчи мамлакатларга маҳсус реклама – ахборот саёхатлари уюштириш. - Туроператорлар ва туристик матбуот вакилларини, шунингдек фотоғрафларни ҳам, таклиф кили шва саёхатлар уюштириш. - Тегишли худуд бўйича умумий кўринишдаги ахборот материаллари ва йўл кўрсаткичлари (агар, улар савдода бўлмаса) тайёрлаш ва Чоп эттириш. Бу маҳсулотни уни ишлаб чиқаришга сарфланган ҳаражатларни коплаш учун сотиш мумкин. - Туризмнинг маҳсус турлари, масалан денгиз саёхати ва конгресс туризми, маркетинг учун маҳсус усулларни бил и ш ва улардан фойдаланиш лозим.

Туристлрни муайян худудга жалб қилиш бўйича реклама – ахборот ишлари, шунингдек бу худуддаги диккатга сазовор жойлар ва объектлр туғрисидаги маълумотлар аниқ ват угри билиши керак, агар рекламада тегишли худуд туғрисида нотуғри маълумот берилса, ёлгон ваъдалар ёрдамида туристлар жалб килинса, уларнинг умидлари пучга чиқади, кунгли совийди. Бунинг натижасида туристлар ўз танишларига бу худудга бормасликки маслахат беришади, туристлар жунатувчи мамлакатларнинг оммавий ахборот воситаларида эса салбий мазмундаги маколалар пайдо бўлиши мумкин. Хозирги пайтда кўп мамлакатларда қабул қилинган туризм соҳасида истеъмолчилар хукукини мухофаза қилишга доир мавжуд қонунларга мувофиқ бу туроператорлар ва турагентлрга Қарши судга даъво қилишгача олиб келиши мумкин. Реклама-ахборот ишлари давлат ва хусусий сектор Билан ўзаро мувофиқлаштирилиши керак. Бунинг учун туризмни кутарий бўйича тадбирларни амалга ошириш ва мувофиқлаштирилиш мақсадида қўшма реклама-ахборот кенгашини тузиш мумкин. Бундай кенгаш давлат ва хусусий секторлар томонидан биргаликда маюлаг б илан таъминланади. Бир вақтнинг ўзида хусусий ўзининг корхоналари учун илгаридагидек реклама тадбирларни амалга ошираверади. Туризмнинг мувафакиятли ривожланишининг таъминлашда хукумат маркетинг ишларидаги ўз улушини маблағ б илан таъминлаш учун етарлича смета ҳаражатларининг кўзда тўтиши керак. Шу б илан бирга мавжуд маблағлардан янада самаралирок фойдаланиш мақсадида маркетингнинг пухта режалаштириш талаб этилади. Реклама – ахборот фаолиятининг давлат томонидан маблағ Билан таъминланиши чекланган ҳолларда, туризмнинг кутариш ишларига миллий хаво юк ташувчилари ката ёрдам кўрсатишлари мумкин. Маркетингнинг муҳим элементларидан бири туристлар ташриф этадиган жойларига келгунларига кадар ва келганларидан кейин ҳам маълумотлар билан таъминлашди. Турли хилдаги маълумотларни уларга таклиф қилиш лозим. Бундай маълумотларга тегишли худуднинг географияси, тарихий ва маданиятига доир умумий маълумотлар. Мавжуд дккатга сазовор жойлар, объектлар ва хизматлар (уларнинг нархлари) туғрисидаги, транспортнинг иш режими, савдо нукталар, табиий пунктлар, алоқа бўлимлари, консулхоналар, элчихоналар ва дин муассасаларининг манзилгохлари туғрисидаги ва шунингдек бошқа аниқ маълумотлар киради. Туристик маълумотлар бюроси қулай жойларда жойлашиши ва унда биладиган одамлар ишлаши лозим. Маълумотлар бюроси ходимлари талаб этиладиган ҳолларда чет эл тилларини билишлари керак. Айникса ташриф этувчиларнинг маълумотлар марказини тузиш мақсадга мувофиқ вариант ҳисобланади. Бундай марказларда турли маълумот материаллари Билан бир қаторда ҳар хил экспонатлар қўйилади, аудиовизуал томошалар ташкил этилади ва бошқа асарлар, слайдлар ва бошқа материаллар сотилади. 3. Ахборотни манф а атдор шахсларга етказиш.

Бошқарувчилар маркетинг ахборотларидан бирор аниқ қарор қабул қилиш учун фойдаланишмас экан бу нда ахборотнинг қ адр- қ иммати б ў лмайди. Шу сабабли изланиш натижасида қўлга киритилган ахборотни аниқ бошқарувчиларга ўз вақтида етказилиши ни ҳ оятда му ҳ имдир. Ахборотни манфа а тдор шахсларга етказиши марказлашган маркетинг ахборот тизимига эга бўлган йирик фирмаларда яхши йўлга қуйилган. Бу тизим бошқарувчиларни жорий ишлаар, маркеттинг ра з ведкасининг энг янги маълумотлари, ў тказилган изланишлар тўғрисидаги ҳ исоботлар билан таъминлайди. Бошқарувчилар марке т ниг тад қ и қ отлари бўлишига ўз саволларини беришади ва тайёр жавобни қабул қ илиб олишади (баъзан жавоб кечикиброк келади). Маркетинг ахборотлари тизимидан олинадиган маълумотлар маркетинг тадбирларини режалаштириш амалга ошириш ва уларни назорат этиб боришда фойдаланилади. Марказлашмаган маркетинг ахборотлари тизимида эса бошқарувчилар автомат равишда ишловчи ахборот тизимига ў зларининг шу жойларидан туриб ахборот воситалари ор қ али к ў чирилиб керакли маълумотларни олишад и , уларни ў злари та ҳ лили этишади ва ҳ исоботнни тайёрлаб бош қ а манфатдор шахсларга ҳ ам уни етказишади. Тад қ и қ отлар амалга оширилган изланишлар тўғрисида ҳисобот тайёрлашар экан, бундан керакли хулосалар чиқариш ва уларни ра ҳ бариятга етказиш зарурияти ту ғ илади. Ҳ исобот ра қ амлар билан т ў либ кетмаган бўлиши лозим (раҳбарларнинг барчасини иловада бериш мумкин). Ра ҳ бариятга эса ра қ амлардан к ў ра, аниқланган қ онуниятлар муҳимки, бу тўғри қарор қабул қилишда кўпроқ ёрдам беради. Янги маълумотларнинг ўзи эмас улариниг тал қ ини му ҳ имро қ дир. Тал қ ини тад қ и қ отчиларнинг ў зларигина қилишлари шарт эмас, бошқарувчилар улар томонидан қ илинган тал қ инларга к ў р – к ў рона асосланавермасликлар, балки, тал қ ини бошқарувчи ва тадқиқотчилар биргаликда оширишлари керак. Балки, мухокама давомида бошқарувчиларга шундай саволлар т у ғ илиши мумкин. Бу тад қ и қ от натижаларини яна бир марта қайта тахлил қилишни талаб этади. Бундай ҳолда тадқиқотчила қўлга киритилган ахборотларни кўрсатишлари ва унинг асосида хулосалар чиқаришга ёрдамлашишлари лозим хуллас талқин қилиш ва ҳ исобот тайёрлаш маркетинг тад қ и қ отларининг энг с ўнг г и ва му ҳ им боскичларидан биридир. Хаттоки, аъло даражада амалга оширилган маркетинг тадқиқотининг натижалари ҳ ам нотўғри талқин килиниши туфайли корхонага ҳ еч қ андай фойда келтирмай қолиши мумкин. Гап шундаки, раҳбар ёки тадқиқотчи ҳолисликка амал қилмай, қўлга киритилган ахборотдан ўзи хоҳлаган нарсаларнигина илғаб олиб ўзининг кўтишларига мос келмаган ахборотни инкор етиши мумкин. Шу сабабли, малумотлар талқини бошқарувчи ва таткикотчилар билан биргаликда амалга ошириш. Зарурлигини яна бир марта такрорлаш лозим.

Фойдаланилган адабиётлар рўйхати 1.Комилова Ф.К Халқаро туризм бозори- Т.: ТДИУ, 2006 й 2. Александрова А.Ю. Международный туризм. Учебник.-М.: Аспект Пресс – 2004, 470с. 3 .Биржаков М.Б. Введение в туризм. Учебник- изд.6-е перераб. И доп. – СПб.: Изд.дом Герда, 2004.-448с. 4 .Гвозденко А.А. Логистика в туризме: Учеб ное .пособ ие . – М.:ФиС, 2004,272 с. 5 .Гуляев В.Г. Туризм: экономика и социальное развитие. –М.:ФиС, 2003-304 с. 6 .Дехтярь Г.М. Лицензирование и сертификация в туризме: Уч ебное .пособ ие .-М. ФиС – 2004, 256с. 7 .Дурович А.П. Маркетинг в туризме: Уч ное .пособ ие . 4-е изд.стереотип.-Мн.: Новое знание-2004, 496 с. 8 .Дурович А.П. Реклама в туризме. Уч ебное .пос обие . –М. Новое знание, 2003, 254стр. 9 .Запесоцкий А.С. Стратегический маркетинг в туризме: Теория и практика.- Спб.: СпбГУП – 2003, 252 с. 10. .Здоров А.Б. Экономика туризма. Учебник. –М.: ФиС, 2004 272 с.. 1 1 .Управление индустрией туризма. Уч ебное .пос обие . Чудновский А.Д., Сенин В.С., -М.: КНОРУС, 2004, 448 с. 1 2 . www . travel . ru 1 3 . www . palomnik . ru 1 4 . www . uzland . uz 1 5 . www . uzreports . uz

Похожие

Туризм ва меҳмохона хўжалигида маркетинг ахборотлари тизими

Туризм ва мехмона хўжалигида маркетинг ахборотлари тизими

Маркетинг буйича изланишлар тизими

Маркетинг – ахборот ва тадкикот тизими сифатида

Маркетинг ва маркетинг хизмати