Turistik jamoalar va ularning faoliyatlarini tashkil qilish - Экономика - Рефераты

Turistik jamoalar va ularning faoliyatlarini tashkil qilish

Загружено в:

06.12.2022

Скачано:

0

Размер:

20.275390625 KB

Turistik jamoalar va ularning faoliyatlarini tashkil qilish Reja: 1. Turistik jamoa haqida tushunchalar 2. Turistik klublar va seksiyalarning faoliyati 3. Jamoatchi faollarni tayyorlash

1. Turistik jamoa haqida tushunchalar Turistik jamoa deganda sayohatchilarning boshlang’ich tashkiloti yoki uyushmasi tushuniladi. Ya’ni ta’lim muassasalari va ishlab chiqarish korxonalarining tarkibida jamoatchilik asosida mazkur jamoa tuziladi. Jamoalarning yirik shaklidagi birlashmalarni (uyushma) klubga aylantirish mumkin. Turistik jamoani tashkil qilish mumkin bo’lmagan jamoalarda (o’quv yurti va ishlab chiqarish), ya’ni ular kichik va sharoitlari yetarli darajada bo’lmasa, to’garak (seksiya) yoki jamoa (5–10 kishi) tuzish ham mumkin bo’ladi. Ta’kidlash lozimki, oldingi davrda markaziy kasaba uyushmalari tomonidan maxsus “Nizom” (ïîëîæåíèÿ) ishlab chiqilib va tasdiqlanib, yirik korxonalar va oliy ta’lim muassasalari qoshida alohida turistik klublar, seksiyalar tashkil etilgan edi. Nizomga ko’ra jamoalardagi jismoniy madaniyat jamoasi (fizkultura kollektivi) tarkibida turizm seksiyasi yoki mustaqil ravishda turistik klub tashkil qilishga keng imkoniyatlar yaratilgan edi. Ular o’zlarining nizomlari va ish rejalarini tuzib o’quvchi-yoshlar va mehnatkashlarni turizm bilan shug’ullantirish ishlarini olib borar edi. Bunday klublar ko’pincha mustaqil ravishda ish olib borib, ko’plab havaskor turistlarni o’ziga jalb etar edi. Respublika va viloyatlar miqiyosidagi “Spartak” sport jamiyati qoshida turizm seksiyalari mavjud bo’lib, ular boshlang’ich tashkilotlarda turizm to’garaklari, jamoalarni tashkil qilib, ommaviy piyoda yurish sayohatlarini uyushtirishiga muvaffaq bo’lgan edi. Boshida ta’kidlanganidek, mustaqillikka erishish arafalari davrida (1989– 1991-yillar) va keyingi vaqtlarda turizmga bo’lgan e’tibor ancha susaydi. Bu tashkiliy, iqtisodiy, siyosiy, madaniy islohotlar bilan bog’langanligining sababidir. Lekin ijtimoiy-madaniy turmush, aholining har sohadagi e’tiqodi, ehtiyoji va boshqa bir qator sabablar bilan mamlakatda turizm ishlarini olib borishga qaratildi. Bu yo’lda “Turizm to’g’risida”gi Qonun (1999-yil) va turizmni rivojlantirish hamda kadrlar tayyorlash haqidagi hukumat qarorlari (1999yil) muhim bosqich bo’lib hisoblandi. Bu asosan tarixiy shaharlar, madaniy-arxitektura yodgorliklariga sayr (ýêñêóðñèÿ) uyushtirish, xalqaro turizmni rivojlantirishga qaratildi. Piyoda

yurish sayohati esa deyarli e’tibordan chetda qolmoqda. O’quvchi-yoshlar va mehnatkashlarning sayr-sayohatlarini tashkil qilish asosan har bir jamoaning (o’quv va mehnat) rahbarlari, kasaba uyushmalari, “Kamolot” yoshlar ijtimoiy harakati kabi tashkilotlar tomonidan uyushtirilmoqda. Ularni boshqaruvchi turizm jamoasi tashkil qilingan emas. Shu sababdan har bir jamoada (o’quv va mehnat) turizm jamoasi yoki to’garagini (seksiya) tashkil etishga doir ba’zi bir takliflar tavsiya etilmoqda (avvalgi nizomlar asosida): 1. Jamoa rahbarlarining roziligi va ruxsati bilan turizmga qiziquvchilarning (maxsus e’lon asosida) umumiy yig’ilishini o’tkazish. Bunda turizmning ahamiyati haqida ma’ruza o’qish (rahbar yoki taklif etilgan mutaxassis). Yig’ilishda to’garak rahbariyatining kengashini (sovet 9–11 kishi) saylash. Kengash esa seksiya yoki turistik klubning raisini saylab, qolgan a’zolarning burchi va vazifalarini belgilash. 2. Har 1–2 oyda kengash yig’ilishini o’tkazib, unda rejalarniishlab chiqish, tasdiqlash, a’zolarning hisobotini eshitish. 3. Faol o’quvchi, talabalardan (mehnatkash) turizm bo’yichayo’riqchi (metodist-instruktor) tayyorlash. Bunda seminar mashg’ulotlarni o’tkazish yoki markaziy turizm seksiyalariga safarbar etib, u yerda maxsus tayyorgarlik amalga oshirish. 4. Dam olish kunlari, ta’til paytlari va ulug’ sanalarga bag’ishlab bir kunlik, tunab kelish (2–3 kun) va ko’p kunlik (6–8 kun) sayohatlarni o’tkazish. 5. Tarixiy yodgorliklar, madaniy obidalar, xotira maydonlari, ilg’or ishlab chiqarish korxonalari, muzey, teatr, sport inshootlari va hokazo joylarga sayr (ekskursiya) tashkil etishda faol ishtirok etish. 6. Jamoada (o’quv va mehnat) turistik burchak yoki muzey tashkil qilish, unda kitoblar, plakatlar, nodir topilmalar, turistik jihozlar, videotasvir tasmalari, rasm-suratlar va hokazoni to’plash hamda saqlash. 7. Ilg’or tajribalar bilan tanishib borish, o’z tajribalarini matbuot, teleradiolarda yoritib borish.

8. Shahar (tuman), viloyat va respublika turizm anjumanlari, musobaqalarida (slyot) faol ishtirok etish. 9. O’quvchi-yoshlarning yozgi oromgohlari, talabalarning sog’lomlashtirish-sport maskanlari va mehnatkashlarning dam olish uylari, sanatoriya, kurortlardagi sayohat ishlarida qatnashish, amaliy yordam berish. Yuqoridagilardan ma’lumki, jamoalarda turistik klub yoki seksiyalarni tashkil qilishning ijtimoiy-madaniy va tarbiyaviy jihatdan afzalliklari ehtiyojlarga juda kattadir. Shu sababdan havaskor turistlarning sonini ko’paytirish, ommaviy sayr va sayohatlarni tashkil qilish bugunning muhim vazifalaridan biri bo’lib hisoblanadi. 2. Turistik klublar va seksiyalarning faoliyati Mamlakatimiz mustaqilligi, olib borilayotgan turli xil tub islohotlar barcha sohalar kabi turizmda ham ishlarni aniq rejalashtirish, shart-sharoitlarni hisobga olish, ijroni amalga oshirish, nazorat qilish va tekshirish kabi eng zarur vazifalarni o’z ichiga oladi. Ta’lim muassasalari, ishlab chiqarish (qo’shma) korxonalar, aholi istiqomat joylarida tashkil etilgan (yoki tashkil etiladigan) turistik klublar yoki seksiyalar (to’garaklar) o’z ish faoliyatlarini rejalashtirish va yuritishda quyidagilarga (namunaviy ish rejasi) asoslanish maqsadga muvofiq bo’ladi. Ya’ni: 1. Boshqaruv (tashkiliy) faoliyatlar: – umumiy (ta’sis) majlisni o’tkazish. Bunda hisobot berish vayangi boshqaruv kengashini saylash. Shuningdek, yillik ish rejasini tasdiqlash; – kengash (sovet yoki byuro) yig’ilishlarini har oyda o’tkazibborish; – bunda a’zolarning hisoboti, rejalarni ishlab chiqish, ehtiyojgazarur bo’lgan ishlarni amalga oshirish; – yuqori turistik tashkilotlar faoliyati bilan aloqador bo’lish,ularning ko’rsatma va topshiriqlarini bajarish; – jamoatchi kadrlar tayyorlash, ularning malakalarini oshi-rish, seminar mashg’ulotlarini o’tkazib borish. 2. Ommaviy tadbirlarni o’tkazish:

– dam olish, ta’til kunlari va ulug’ sanalarga bag’ishlab sayr-sayohatlar o’tkazish. – sayohat yo’llarini (marshrut) ishlab chiqish va tasdiqlatish; – “Ajdodlar merosi”, “Tarixiy obidalar”, “Zamonaviy qasr vakoshonalar” mavzusida sayr o’tkazish; – “O’zbekiston sayohatchisi”, “Alpomish” va “Barchinoy”maxsus testlaridagi turizm normativlarini (talablar) bajarish uchun ommaviy sayohatlar tashkil qilish; – Xotira maydonlariga sayr uyushtirish; – turistik texnika bo’yicha jamoa birinchiligi uchun musobaqalar o’tkazish. 3. Targ’ibot ishlari: – jamoaning “Sayohatchi” devoriy (nashrli) gazetasini tashkiletish, uning sifatiga e’tibor berish; – turizm mavzusida ma’ruzalar tashkil etish va unga mutaxassis-lar, faxriylarni jalb etish; – “Mening vatanim”, “Tabiatni asra” (ekologiya), “Jismoniychiniqish” kabi mavzularda muloqotlar, davra suhbatlarini o’tkazish; – videotasvirlarga olingan eng namunali tabiat manzaralari vasayohatchilarning faoliyatlarini doimiy ravishda namoyish qilib borish; – matbuot va teleradiolarda chiqishni tashkil qilish; – faol sayohatchilarning fotosuratlari va faolliyati haqida eks-ponatlar, vitrinalar tashkil qilish; – turizm bo’yicha musobaqalarda g’olib chiqqanlarni taqdir-lab borish, rag’batlantirish; – kasb-hunar bilan bog’langan sayohatlar, jismoniy chiniqishlarhaqida tashviqotlar olib borish. 4. Moliyaviy-xo’jalik ishlari: – klubning (seksiya) moliyaviy smetasini tuzish. Bunda kirimmanbalarini (a’zolik badallari, xomiylik, shaxsiy yordam, tijorat, pullik xizmat – ijara va hokazo) aniqlash va mablag’larni to’plash;

– smetaga asosan turistik jihozlarni xarid qilish, ularni ijaragaberish, ommaviy tadbirlar va musobaqalar (slyot)uchun moddiytexnik manbalarni belgilash; – o’quvchi-yoshlar va talaba-sayohatchilarning turli xil xiz-matlarda (bo’sh vaqtlarda) ishtirok etishi va mablag’ topishlarini yo’lga qo’yish, ya’ni ishlab chiqarish, savdo, bozor va hokazoda mehnat qilishlarini ta’minlash. Ularning topgan mablag’laridan bir ulushini klub (seksiya) xazinasiga (qonuniy asosda) o’tkazish. 5. Rasmiylashtirish va hisobot ishlari: 1. Hujjatlarni rasmiylashtirish: – sayohatchilar va ularning faoliyatlarini ko’rsatuvchi kartalar (hujjat); – tadbirlarni ro’yxatga olish daftari; – kirim-chiqim qog’ozlar ro’yxati; – seksiya jurnali; – rejalar papkasi; – yo’nalish (marshrut) varaqalari to’plami; – qonun, qaror, nizomlar to’plami; – moliyaviy hujjatlar; – jihozlar ro’yxati. 2. Hisobot ishlari. – davriy (oylik, kvartal, yarim yillik) va yillik hisobotlar; – moliyaviy hisobotlar; – mutasaddi rahbar tashkilotlarga hisobot, ma’lumotnomalar. Eslatma: yuqoridagi rasmiy hujjatlarning ba’zi bir namunaviy nusxalari ilova qilindi. 3. Jamoatchi faollarni tayyorlash O’zbekiston Davlat jismoniy tarbiya instituti va viloyatlardagi jismoniy tarbiya fakultetlarida turizm fan sifatida o’qitilsa-da, maxsus kadrlar tayyorlanmayotir. Turizm fakulteti (TDIU) va viloyatlardagi turizm kollejlarida asosan sayyohlarga madaniy xizmat ko’rsatish o’rgatilmoqda. Piyoda yurish turizmi bo’yicha mutaxassis kadrlar hech yerda tayyorlanmaydi. Faqat maxsus kurs, seminarkengashlardagina yo’riqchi-instruktorlar tayyorlanmoqda. Demak,

har bir o’quv yurti va mehnat jamoasi o’z faollarini yuqori kurslarni seminarlarga yuborishlari lozim. Shu asosda o’z jamoalarida ham maxsus dastur va rejalar asosida (namuna ilovada) jamoatchi faollarni tayyorlashga to’g’ri keladi. Bunda mutaxassislar, tajribali turistlarni jalb etish maqsadga muvofiqdir. Xulosa qilib aytganda turizm harakati va uning ommaviyligi asosan boshlang’ich turistik tashkilotlar (klub, seksiya) faoliyatiga bog’liqdir. Shu sababdan sayr va sayohatlarni ta’lim muassasalari, mehnat jamoalarida ommalashtirishda turistik klub va seksiyalarni tashkil qilish, ularga amaliy yordam qilish lozim. Ta’kidlash lozimki, kasb-hunar kollejlarining o’quvchi-yoshlari, talabalar va mehnatkash faollar jamoalarda (kollektiv) turistik klublar va seksiyalarni tashkil qilish, ularning faoliyatlarini maqsaddagidek yuritishda har bir jamoaning bosh rahbari, yetakchi mutaxassislari asosiy rol o’ynashi hamda kasaba uyushmalari qo’mitalari (ïðîôñîþç), “Kamolot” yoshlar ijtimoiy harakati hamda turli xil xayriya jamg’armalari, xomiylarning amaliy yordamlari muhim ahamiyatga ega ekanligini tushunish lozim. Shu asosda bo’lajak ish, mehnat joylarida turizm ishlarini yo’lga qo’yish yo’llarini o’rganishlari lozim bo’ladi. Buning uchun turistik klublar, markaziy seksiyalar, jamoatchi tashkilot hamda uyushmalarning nizomlari bilan yaqindan tanishish zarurdir.

Foydalanilgan adabiyotlar: 1.«O`zbekistonda turizmni rivojlantirishning 2005 yilgacha bo`lgan davlat dasturi», O`zbekiston Respublikasi Prezidenti I.A. Karimovning 15.01999 yildagi UP-2286 farmoni. 2. O`zbekiston Respublikasining «Turizm to`g`risidagi qonuni». Xalq so`zi gazetasi 109.1999. 3. Александров А.Ю. Международный туризм. Уч.пособие для вузов.- М.: Аспект Пресс, 2000 Биржаков М.Б. Введение в туризм. С.Пб.: Издательский Торговый Дом «Герда», 2004 5 . Лицензирование и сертификацие в туризме. Учебное пособие Дехтярь Г.М.: Финансы и статистика, 2003 г. 6 . Маринин М.М. Туристские формальности и безопасность в туризме.2000

Похожие

Birjalarni tashkil qilish va ularning ta’sischilari

Turistik mahsulotlarni reklama qilish

Turistik mahsulotlarni sotilishida qiziqtirish va targ’ib qilish ishlari

Tovar sotishni tashkil qilish va rag‘batlantirish.

Boshqaruv mehnatini tashkil qilish