Тадбиркорлик фаолияти - Экономика - Рефераты

Тадбиркорлик фаолияти

Загружено в:

02.11.2022

Скачано:

0

Размер:

44.5078125 KB

Тадбиркорлик фаолияти Режа: 1. Тадбиркорлик тушунчаси ва моҳияти. 2. Тадбиркорлик иқтисодий ривожланиш ва ишлаб чиқаришнинг омили сифатида. 3. Тадбиркорликни ривожлантиришнинг назарий ва амалий аҳамияти. 4. Бизнес. Бизнес ва тадбиркорлик Бозор иқтисодиёти даврида тадбиркорликнинг иқтисодий ва ташкилий асослари. 5. Тадбиркорлик иқтисодий жараён сифатида.

Тадбиркорлик фаолияти Ўзбекистонда кўп асрлик тарихга эга. Ўзбекистон катта ҳажм иқтисодий ресурсларга эга бўлган лекин, ўз саноатга сарфлашдан манфаатдор бўлмаганлар. Улар хом ашё харид қилиб, тайёр маҳсулотоарни республикага олиб келганлар. Шунга қарамасдан, XIX асрнинг охирларида тадбиркорликнинг бозор шакли ривожлана бошлади. Саноат, банк, савдо капитали вужудга келди. Марғилонда 1868 йилда биринчи бўғ двигатели билан ишлайдиган саноат корхонаси ишлай бошлади. XX асрнинг бошларида бу ердаги тадбиркорларнинг шуҳрати бошқа давлатларга ҳам ёйилди. Жумладан, Ўзбекистонда Доитбой Хўжаев, Фўзаилов, Қаландаров, Хокимбоев, Абдуллаев, Давидов кабиларнинг тадбиркорлик фаолияти монополия даражасига кўтарилди. Лекин уларнинг эгалари чет элликлар эди (Эрон ва Ўрта Осиё давлатлари билан алоқаларни амалга оширувчи Москва савдо-саноат уюшмаси, ака- ука Шлоссберглар уюшмаси, Эмиль Циндель ҳиссадорлик жамияти ва ҳ.з.). Мазкур фирмаларнинг кўплаб филиаллари бўлиб, улар пахтани қайта ишлаш билан шуғулланганлар. 1912 йилда мавжуд заводларнинг 96 таси чет эл фирмаларига қарашли бўлган. Уларнинг айримларигина чет эллик тадбиркорлар билан рақобат қила олган. Лекин шунга қарамай ватандошларимиз ўзига яраша ютуқларга эришган. Шу ўринда табиий савол туғилади. Тадбиркорлик фаолияти нима? Бизнесчи? Тадбиркор деганда, ўз маблағи ёки қарзга олинган маблағ ҳисобига таваккал иш юритувчи шахс фаолияти тушунилади.“Сиёсий иқтисод” энциклопедиясида “тадбиркор” тушунчаси ҳақида маълумот берилмаган, лекин тадбиркорлик даромади ҳақида маълумот, унда тадбиркорлик даромада хусусий ишлаб чиқариш билан боғлиқ, деб тушунтирилади. Яъни, унда нотижорат, ижтимоий ташкилотлар фаолияти тадбиркорлик фаолиятини ўз ичига олмайди.

Ҳозирги кунда мамлакатимиз олий ўқув юртлари, бизнес мактабларида ўқитилаётган “Экономикс” дарслиги тадбиркорлик қобилияти ҳақида гап кетади. Бу фаолият иқтисодий ресурс сифатида таърифланади. Муаллиф фаолият моҳиятини унинг вазифаларидан келиб чиқиб, ёритадилар: Тадбиркор – ер, капитал ва меҳнатни уйғунлаштирган ҳолда маҳсулотлар ишлаб чиқариш ва хизмат кўрсатишни амалга ошириш жараёнида қўллашни ўз зиммасига олади. Тадбиркор шам ва катализаторни ёқувчи, шу билан бирга, ишлаб чиқаришни ҳаракатлантирувчи кучи ва воситачиси бўлиб, иқтисодий ресурсларни фаолият юритиш ва фойда олишга сарфлайди. Тадбиркор – янги маҳсулотлар, янги технологиялар, ҳаттоки бизнесни ташкил этишнинг янги турларини тижорат асосида амалга оширадиган шижоаткор шахс. Тадбиркор – мураккаб масалаларни (фаолият юзасидан) ўз зиммасига оладиган шахс. Тадбиркор – хатарга тик қарайдиган киши. Буни юқоридаги вазифалардан хам кўриш мумкин. Капитализм тизим тадбиркорликни, фойда олишни кафолатламайди. Унинг ҳаракат ва қобилияти охири банкрот билан туташи мумкин. Қисқача қилиб айтганда тадбиркор вақтини, меҳнатини, фаоллиги ва маблағини (шахси, шериги ёки ҳиссадорларнинг) хатарга кўяди. Жан Батист Сэй (1767-1832) капиталистик хўжаликда тадбиркорлик фаолиятига эътибор берган олимлардан бири ҳисобланади. Унингча тадбиркор –шижоаткор, ғайратли, ишлаб чиқариш омилларидан самарали фойдаланадиган инсон. Инглиз иқтисосчиси Хайек Фридрих Август бировларнинг ҳоҳишига бўйсунмайдиган, мустақил иш юритадиган, лекин кишилик жамияти конунларига зид иш юритмайдиган кишиларни тадбиркор деб ҳисоблайди. Ўзбекистонда амал қилувчи қонунчиликка асосан тадбиркорлик фаолияти деб, тадбиркорлик фаолияти субъектлар томонидан даромад олиш максадида ўз мулклари миқёсида ва

таваккалчилик асосидаги фаолиятига айтилади. Тадбиркор корхона эгаси, соҳибкор деб таърифланса Қодиров А . Шодмонов М.Ш., Жураев Т.Ж. дарсликларида «Тадбиркорлик – фойда олишга каратилган фаолият» дейилади. Матвеев В.Г.: «Тадбиркорлик истъемолчиларни ҳар хил товарлар ва хизматлар билан таъминлайдиган турли хилдаги фаолият тури» - деб таъриф беради. Бизнингча тадбиркорлик фаолияти доимо фойдага қаратилмайди. Ижтимоий ташкилотлар, жумладан биз диссертация ишида таҳлил этган бизнес – инкубатор фаолиятининг мақсади фойда эмас. Қариялар, етимхоналар қурган кишини биз тадбиркор деб атаймиз. Ҳайрия ишлари ҳам тадбиркорлик хисобланади. Биз тадбиркор деганда ўз маблағига ёки қарз ҳисобига таваккал иш юритадиган, шижоаткор, янгииликни тезда илғаб оладиган, жамиятга фойда ва наф келтирадиган кишиларни тушунамиз. Олимларнинг фикрларича дунёда мавжуд бўлган инсонларнинг 1520% гина тадбиркорлик фаолияти билан шунғуллана олади. Америкаликлар тадбиркорликни мамлакатнинг олтин фонда деб ҳисоблайдилар. «Тадбиркор» ва «бизнес» тушунчалари ўртасида назарий жиҳатдан фарқ бўлсада, амалиётда улар ўртасида фарқни ажратиш қийин. Бизнес – «иш», «фаолият» тушунчасини ифодалайди, унинг ўзига хос хусусияти бор. Тадбиркорлик қонун доирасидаги фаолият ҳисобланса, бизнес – қандай бўлишидан қатъи назар, пул топишга каратилган фаолият ҳисобланади. Тадбиркорлик илмининг асосчилари деб Р.Кантильон, А.Смит, Ж.Б.Сей, Д.Кларк, Й.Шумпетер, Ф.Хайек кабиларни айтиб ўтиш мумкин . “Тадбиркор” тушунчасини биринчи марта ХУШ аср бошида иқтисодиёт назариясига инглиз иқтисодчиси Р.Кантильон (1680-1734) киритган. У тадбиркор сифатида муайян баҳода ўзгаларда товарлар

сотиб олиб, уни маълум баҳоларда сотиб, белгиланмаган миқдорда даромад олувчи киши деб қарайди, тадбиркорликнинг муҳим тавсифий хусусиятларидан бири сифатида таваккалчиликни ажратиб кўрсатади. Тадбиркорлик ташаббускорлик фаолияти бўлиб, шахсий моддий масъулият асосида фойда олишга йўналтирилган. Фойда, даромад ва харажатлар айирмаси бўлганлиги учун ҳам тадбиркорликни бизнес деб аташ мумкин, аммо бизнеснинг мақсади ҳар доим ҳам фойда олиш ҳисобланмайди. Бизнес бозор иқтисодиётининг барча иштирокчилари орасидаги муносабатларни қамраб олади, фақат ишбилармонларнинг эмас, балки истеъмолчиларнинг, ёлланган ишчиларнинг, давлат тизими хизматчиларининг ҳатти-ҳаракатларини ҳам ўз ичига олади. Бу ҳолатда, бизнес сўзининг синонимлари бўлиб, маълум маънода, тижорат, савдосотиқ каби тушунчалар ҳисобланади. Умумий кўринишда, бизнес — кишининг бозор муносабатлари тизимидаги ишчанлик фаоллиги. Тадбиркорлик фаолияти бизнеснинг бир шакли сифатида намоён бўлади, унинг турли соҳаларида амалга оширилади. «Тадбиркорлик тўғрисида» ги Қонунга асосан, тадбиркорлик — фуқароларнинг фойда ёки шахсий даромад олишга йўналтирилган мустақил, ташаббускор фаолияти бўлиб, у фуқаронинг ўз номидан, ўзининг таваккалчилиги билан ҳамда ўзининг ёки юридик шахснинг (корхонанинг) мулкий жавобгарлиги асосида амалга оширилади. Шундай қилиб, тадбиркор тўла ёки қисман моддий маблағга ёки молиявий ресурсларга эга бўлган ғайратли инсон бўлиб, у ушбу ресурсларни ўз ишини (бизнесини) ташкил қилиш учун ишга солади. Унинг томонидан бунёд этилган фирма (ташкилот, ширкат, корхона) мамлакатдаги тараққий этаётган кичик бизнеснинг бир қисмига айланади. Дунё амалиётида ҳозирги кунгача катта ва кичик корхонанинг ажратиб берувчи ягона мезон ўрнатилмаган, улар бир-биридан ажратувчи алоҳида белгиларини аниқлаш корхоналарнинг муҳим соҳалари бўйича умумий белгилари

каталогини бунёд этиш орқали амалга оширилмоқда. Жамоавий, ширкат, оилавий, хусусий корхоналар, фирма ва бошқа юридик мақомга эга бўлган корхоналар катта ёки кичик корхоналар бўлиши мумкин. Тадбиркорлик бозор иқтисодиётига хос иқтисодий фаолиятдир. Бошқача қилиб айтганда, у муайян ижтимоий-иқтисодий натижага эришиш мақсадида товарлар ва хизматларни ишлаб чиқариш ва айирбошлашни ташкил этиш бўйича мулкдорлар ёки уларнинг вакилларини онгли ва мақсадли иқтисодий фаолиятдир. Ўзбекистон Республикасининг "Тадбиркорлик ва тадбиркорлар фаолиятини кафолатлаш тўғрисида"ги Қонунида тадбиркорликка қуйидагича таъриф берилган: "Тадбиркорлик - мулкчилик субъектларининг фойда олиш мақсадида таваккал қилиб ва мулкий жавобгарлик асосида амалдаги қонунлар доирасида ташаббус билан иқтисодий фаолият кўрсатишидир". Тадбиркорликни қўллаб-қувватлаш сиёсати – тадбиркорликни қўллаб-қувватлашнинг назарий асослари концепцияси, дастурлари, амалга ошириш механизми, йўллари, йўналишлари, воситалари, усуллари, чора- тадбирлари мажмуи. Тадбиркорликни қўллаб-қувватлаш тизими тадбиркорликни қўллаб-қувватлаш сиёсати, дастурлари, механизми ва уларни амалга оширишни ташкил этишни таъминлашга масъул давлат органлари ва нодавлат ташкилотлари мажмуи ҳисобланади. Тадбиркорликнинг моҳияти қуйидагилар орқали ойдинлашади: тадбиркорликнинг субъекти ким бўлиши мумкин? Ўзбекистон Республикасининг Конституцияси ва «Ўзбекистон Республикасида тадбиркорлик тўғрисида» ги Қонунга мувофиқ, балоғат ёшига етган ҳар бир фуқаро ўз мулки асосида ёки мулк эгасининг ваколати асосида ўз ихтиёри билан Қонунга зид бўлмаган фаолият тури билан шуғулланиши мумкин; юқоридаги таърифда тадбиркорликнинг яна бир томони, мазмуни ифода этилган бўлиб, у мазмунан бой, хилма-хил кўринишга эга. Тадбиркорлик фаолиятини танлаш, уни ташкил этиш ва ривожлантириш моҳиятан давлат,

жамият аҳамиятига молик иш бўлмасдан, балки эркин танланадиган фаолиятдир. Тадбиркорлик фаолиятининг уч тури ва унга мос равишда тадбиркорларнинг 3 гуруҳини кўрсатишиш мумкин: 1. Янги маҳсулот ишлаб чиқариш ёки хизмат лойиҳасини ташкил этиш. Тадбиркорликнинг бу тури билан интеллектуал мулк эгалари - инновация тадбиркорлари шуғулланади. 2. Ишлаб чиқаришни ташкил этиш билан шуғулланувчи тадбиркорлар, товарни сотиш, қайта сотиш ва тижорат ишларини ташкил этиш билан шуғулланувчи тадбиркорлар. 3. Мақсад жиҳатидан тадбиркорликнинг қуйидаги икки турини ажратиш мумкин: а) фойда олишни, иқтисодий самарага эришишни мақсад қилганлар; б) ижтимоий самарага (масалан, табиат муҳофазаси, ёш авлод тарбияси, соғлиқни сақлаш) эришишни мақсад қилганлар. Тадбиркорларга хос хусусиятлар қуйидагилардан иборат: • Шуғулланаётган соҳа бўйича илм, билимга эгалик. • Таваккалчиликка асосланган қарорлар қабул қилиш бўйича ташаббускорлик қобилияти. • Иқтисодий жараёнлар ҳақида чуқур фикрлай олиш. • Қонунларга итоаткорлик. • Инновацион фаоллик. • Мақсад сари интилувчанлик. • Ташкилотчилик. • Тежамкорлик. • Ўз сўзининг устидан чиқиш. • Руҳий поклик ва ҳалоллик. Бозор иқтисодиётининг муҳим принципи иқтисодий танлов бўлиб, бунга кўра, энг тадбиркор, энг ишбилармон, энг яхши ишлаб

чиқарувчи, энг яхши хизмат кўрсатувчи рақобатда ютиб чиқади. Иқтисодий танловнинг ўзи бўлишини белгилайди. Тоталитар иқтисодий тизимда танлов бўлмаганидан даромадлар бир текисда тақсимланиб, кишиларни иқтисодий жиҳатдан тенглаштиришга интилиш етакчи ўринда туради, бой бўлиш тақиқланади, даромадлар маълум миқдор билан чекланади. Натижада, яширин иқтисодиёт вужудга келди. I.Тадбиркорлик фаолияти Мавзунинг асосий масалалари: Тадбиркорлик тушунчаси ва моҳияти. Тадбиркорлик иқтисодий ривожланиш ва ишлаб чиқаришнинг омили сифатида. Тадбиркорликни ривожлантиришнинг назарий ва амалий аҳамияти. Бизнес. Бизнес ва тадбиркорлик Бозор иқтисодиёти даврида тадбиркорликнинг иқтисодий ва ташкилий асослари. Тадбиркорлик иқтисодий жараён сифатида. 1.ВЕНН усулидaн фойдaлaниб тадбиркорлик ва кичик бизнес тушунчаларининг моҳиятини очиб беринг. тадбиркорлик кичик бизнес Диққат топшириқ:Юқорида кўрсатилган тушунчаларни доира ичига жойлаштиринг ва уларнинг кесишмаларига изоҳ беринг. 2.Ушбу мавзу буйича ақлий ҳужумни ўтказиш қоидалари, фойдаланиш усуллари қуйидагилардан иборат:

Талабаларга “Тадбиркорлик, бизнес, бизнес ғоя, Бизнес. Бизнес ва тадбиркорлик, Бозор иқтисодиёти даврида тадбиркорликнинг иқтисодий ва ташкилий асослари. Тадбиркорлик иқтисодий жараён сифатида» мавзусидаги саволларни ташланг: • Ўйлаш жараёнида ҳеч қандай баҳолашларга йўл қўйманг. Агар ўйлаш жараёнида ғояларни баҳолайдиган бўлсангиз, қатнашчилар эътиборларини ўз фикр ва ғояларини ҳимоя қилишга қаратиб, уларнинг янгилари ва яхшилари устида бош қотирмай қўядилар. Баҳолаш қоидадан истисно қилиниши керак. 1. Ҳаммани ўта хилма-хил кутилмаган ғоялар доирасида ўйлашга ундаш керак. Ҳақиқатдан ҳам ақлий ҳужумда кутилмаган ғоялар юзага келмас экан, айрим қатнашчилар ўз шахсий фикрларини қайта кўриб чиқишлари аниқ бўлиб қолади. 2. Ғоялар миқдори рағбатлантирилади. Миқдор деярли доимо ўсиб, сифатга айланади. Тезкор изчилликда катта миқдорда ғоялар пайдо бўлганда, одатда баҳолаш истисно қилинади. 3. Ҳар бир киши ўзгалар ғоясига асосланиши ва уларни ўзгартириши мумкин. Олдин таклиф этилган ғояларни бириктириш ёки ўзгартиришга кўпинча сабаб бўлганлардан кўра яхшироқ ғояларни келтириб чиқаради. Самарали «Ақлий ҳужум» методидан фойдаланиш қуйидагиларни тақозо этади: - қатнашчилар бемалол ўтирадиган қилиб жойлаштирилади; - ғояларни ёзиш учун доска ёки варақлар тайёрлаб қўйилади; - муаммо аниқланади; - иш қоидалари белгиланади; - ғоялар ҳеч қанақасига баҳоланмайди; - фикрларга тўлиқ эркинлик берилади; - миқдорга интилиш; - ўқиш, қайта ўзгартириш ва бошқалар;

- ғоялар ҳақида сўраш ва айтилиши билан ёзиб олиш; - қоғоз варақлари тўлганда, уларни деворларга осиб қўйиш; - ўзидан қўшиб янги ғояларни рағбатлантириш; - ишни давом эттириш ва ўзгалар ғоясига аралашмаслик. «Ақлий ҳужум» методининг моҳияти ҳам ўзига хос хусусиятга эга. Бунда мақсад берилган қисқа вақт ичида маълум муаммонинг ечимини топишга қаратилгандир. Бу психотехник ўйин машғулот жараёнида ижодий ва ноандоза фикрлашни уйғотади. Битта ёки бир неча гуруҳ ташкил этилади ва улар олдига муаммо қўйилади. Талабалар ўз олдига қўйилган муаммони ечиш учун турли ғояларни илгари суради. Ечим вариантлари қанча кўп бўлса, танлаш жараёни шунчалик осон бўлади. Ҳар бир илгари сурилган ғояни атрофлича кўриб, кенгайтирилади ва улар орасидан энг тўғри ғояни муаммонинг ечими сифатида қабул қилинади. Муаммони ечиш вақти олдиндан белгилаб олинади ва унга қатъий амал қилинади. «Ақлий ҳужум» ўйини қийин вазиятлардан қутулиш чорасини тез топишга, муаммони кўра билиш чегараларини кенгайтиришга, фикрлаш бир хиллигини йўқотишга ва кенг доирада тафаккур юритишга имкон беради. Бундан ташқари жамоадаги муносабатлар ўзгаради, курашиш кайфиятидан ижодий ҳамкорлик кайфиятига ўтилади ва гуруҳ янада жипслашади. 1-Семинар: Тадбиркорлик фаолияти. Семинар машғулотининг асосий мақсади “Тадбиркорлик фаолияти” тўғрисидаги талабаларнинг билим ва кўникмаларини ошириш. Семинар машғулотининг режаси: 1. Тадбиркорлик тушунчаси ва моҳияти. 2. Тадбиркорлик иқтисодий ривожланиш ва ишлаб чиқаришнинг омили сифатида. 3. Тадбиркорликни ривожлантиришнинг назарий ва амалий аҳамияти.

Таянч сўзлар:тадбиркорлик, бизнес, фойда, даромад, ишлаб чиқариш, хизмат кўрсатиш. 1-топшириқ: Саволлар: 1. Тадбиркорлик фаолияти нималарга асосланади? 2. Тадбиркорлик билан кимлар шуғулланиши мумкин? 3. Тадбиркорлик фаолиятининг субъектлари кимлар? 4. Тадбиркорнинг шериклари тадбиркорлик фаолиятининг субъектлари қаторига кирадими? 5. Тадбиркорлик фаолиятининг объектлари. 6. Тадбиркорлик фаоллигининг даромади нимадан иборат? 7. Тадбиркорлик фаоллигининг фойдаси нима? 8. Тадбиркорлик ва бизнес тушунчалари. 9. Тадбиркорлик функциялари? 10. Тадбиркорлик фаолиятини йўлга қўйиш. 2-топшириқ: Жавоблар хақиқат ёки ёлғон тариқасида келтирилади. Тўғри танловни амалга оширинг: 1. Тадбиркорлик мухитини бахолашда ишлаб чиқариш, иқтисодий ва глобал мухит ахборотлари инобатга олинади. 2. Бизнес нотижорат бизнес турига кириши учун ишлаб чиқариш даражаси паст бўлиши керак. 3. Мол етказиб берувчилар фирма фаолиятидаги ташкиллаштириш ва бошқариш бўйича барча рискларни ўз зиммаларига оладилар. 4.Фирмани бошқаришдан мақсад фирма қийматини максималлаштиришга қаратилган ва фирма эгалари манфаатидадир. 5.Фирма ўз мижозлари хохиш истакларини улар истаган нархдаги товар ва хизматларни етказиб бериш орқали қондириши керак.

6.Фирмалар одатда ўз қарзларини захирадаги маблағлардан тўлайдилар. 7.Фирманинг фойдаси унинг умумий даромадидан харажатларини айирмасига тенг 8. Фирмалар ахборот технологияларини аввалам бор ўз бизнесини молиялаш учун қўллайдилар. 9.Менежерлар хисоб китобни (бухгалтерияни) бизнес мониторинги ва самарадорлигини бахолаш учун қўллайдилар. 10.Капитал таркибига ускуналар ва воситалар киради. Жавоблар: 1.тўғри 2.нотўғри 3.нотўғри 4.тўғри 5.тўғри 6.нотўғри 7.нотўғри 8.нотўғри 9.тўғри 10.тўғри 3-топшириқ: Кейс-стади. Самарали тадбиркорлик учун тўғри қарор қабул қилиш ечимлари. Емма Мюррей кичик бизнес яратди ва номини 4-Еес ДВД ижара деб номлади. Бунинг сабаби у истеъмолчилар орзусидаги махсулотни етказиб бера олишини тушуниб етди. Бизнес бошлаш учун у оз миқдорда синглисидан қарз олди, шу билан бирга ота онаси хам инвеститсия киритишди ва улар хам эгалик хуқуқига эга бўлишди.

Самарали бизнесни юритиш учун эммада истеъмолчилар орзусидаги махсулотларни таклиф этишига зарурият бор эди. Махсулот хам арзон хам сифатли бўлиши ва шу билан бирга фойда хам кўриши керак эди. У ДВД ларни кенг ассортиментда таклиф этади ва бошқа ижарачиларга нисбатан паст нархда. Уни дўкони жойлашган жой хам бошқа дўконлар жойлашган жойларга нисбатан арзонроқ бинода жойлашади ва ижара хақи камроқ тўланади. Рақобатчиларнинг дўконлари эса эксклюзив дўконлар бўлиб, ижара хақи баландлиги хисобига таклиф этилаётган хизмат ва махсулоти нисбатан баланд. 1.Маҳсулот қандай қилиб самарага эришади? Эмма томонидан ДВД ижараси бошқа рақобатчиларга нисбатан янги бизнесни самарали амалга ошириш бўйича қабул қилинган қарорни тушунтиринг. 2.Нарх орқали қандай қилиб самарага эришилади? Нархни пасайтириш бўйича эмма қандай қарор қабул қилди ва бу эммани бизнеси самарасига қандай таъсир кўрсатади? 3. Ташкиллаштириш орқали қандай самарага эришиш мумкин? Эмма таклиф этган бизнес шаклида кўп ишчи ёллашда қандай риск пайдо бўлади? 4-топшириқ: Масала. “ Чарос” корхонаси 1944 йилда ташкил топган бўлиб, чарм ва тикув маҳсулотларини ишлаб чиқаришга мўлжалланган. Жами мулк қиймати: 147,4млн. сум. Низом жамғармаси: 50,5 млн.сум. Асосий акциядорлари: - Меҳнат жамоаси - 6 %; - Эркин сотув - 80,0 %; - Юридик щахслар -14,0 %; Ишчиларсони: -205 нафар, шундан маъмурий ходимлар 10. Жами ер майдони: -4,0 га, шундан и/ч– 3,0 га.

Ишлаб чиқариш қувватларидан фойдаланиш: Корхонада қуйидаги цехлар мавжуд: - 4 та ишлаб чиқариш цехларининг 3 таси 25 фоиз қувватда ишлайди. - 1 цехи – умуман ишлатилмаяпти. Маҳсулот турлари Ўлчов бирлиги Лойиҳа қуввати 2016 йилда ҳақиқатда ишлаб чиқарилган бирлиги % шундан сотилгани % Ўқувчилар сумкаси дона 120000 19500 16,3 13500 69,2 Махсус кийимкеча к дона 140000 2500 17,8 1700 68 Чарм қўлқоп жуфт 250000 4200 16,8 2375 56,5 Маҳсулот ишлаб чиқариш ҳажми 2016 йилда 97,5 млн.сўм ташкил этган. Корхонанинг 2016 йилда маҳсулот сотишдан тушган даромади 87 млн.сўмни ва соф фойда 5,2 млн.сўмни ташкил этади. Корхонанинг жами мажбуриятлари 130,4 млн.сум, Музлатилган қарз: мавжуд эмас.

Жорий кредиторлик қарзлари – 130,4 млн.сўм., шу чумладан муддати ўтгани -108,3 млн.сўм. - бюджетдан – 52,7 млн.сўм (пеня -5,3 млн.сўм) - бюджетдан ташқари фондлардан - 38,3 млн.сўм; - мол етказиб берувчилар – 21,1 млн.сўм; Айланма активлар (маблағлар)- 103,5 млн. сўмни ташкил этади. Шундан: - ишлаб чиқариш захираси – 3,9 млн.сўм; - тайёр маҳсулот – 36,8 млн.сум; - дебитор қарзлар – 31,3 млн.сум, - келажакдаги харажатлар – 31,4 млн.сум. Молиявий ҳолати: Корхона иқтисодий ночор ва рентабеллиги паст. Вазифа: 1. Корхонанинг молиявий-иқтисодий ҳолатини тахлил қилинг ва бундай Ҳолатга тушиб қолиш сабабларини аниқланг. 2. Корхонани молиявий-иқтисодий ҳолатини тиклаш (соғломлаштириш) учун қандай чора-тадбирлар қўллаш мумкин? 3. Ушбу корхонани янги инвесторларга сотиш муаммосини хал этиш йўлларини йўлаб кўринг. 4. Ушбу корхона учун инвесторларни топишда ҳокимиятнинг вазифаси нимадан иборат?

Adabiyotlar : 1.С.Н.Усмонов, Ю.Т.Додобоев, А.Худойбердиев. “Тадбиркорлик асослари”. “Фарғона”, 2000 С.С.Ғуломов.“Тадбиркорлик ва кичик бизнес”. Т.:”Шарқ”, 200 3.Э.Эгамбердиев, Ж.Хўжақулов.”Кичик бизнес ва тадбиркорлик”. Т.:”Маънавият”, 2003. 4.В.В.Волгин. “Торгов ы е о перации ”. Москва, 2004 5.Н.В.Ласкина. “Международн ое торговое дело ”. М.:”Экзамен”, 2004 6. ziyonet.uz

Похожие

Тадбиркорлик фаолияти

Тадбиркорлик шакллари ва тадбиркорлик фаолияти.

Бозор тизимида тадбиркорлик фаолияти ва тадбиркорлик капитали

Тадбиркорлик фаолияти . Тадбиркорлик капитали ва унинг харакати

Тадбиркорлик фаолияти ва кичик бизнесни ташкил килиш