Tadbirkorlar axloqiy qoidalari - Экономика - Рефераты

Tadbirkorlar axloqiy qoidalari

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

84.5 KB

Tadbirkorlar axloqiy qoidalari Reja: 1.Tadbirkorlik etikasi 2.Tadbirkorning shaxsiy xususiyatlarini shakllantirish 3.SHeriklar o‘rtasida o‘zaro munosabatlar 4.Xizmat yuzasidan munosaatlar Mijozlar bilan munosabatlar

1.Tadbirkorlik etikasi Tadbirkorlik etikasi - bu ishbilarmonlik tuzilmalari va davlat, ishlab chiharuvchi va iste’molchi, mijoz va sotuvchi, ishbilarmonlar, raqobatchilar xamda korxona ichidagi ishlovchilar orasidagi ma’naviylik me’yorlari tizimidir. Biznes etikasi me’yorlari mamlakatdagi ishchanlik ruxi va uning xususiyatlarini belgilaydi. Etika tushunchasi ikkita jixatni o‘z ichiga oladi: - etika - bu, ma’lum jamiyat, kishilar guruxi, kasbkorlar uchun qo‘llaniladigan ruxiy va axloqiy me’yorlar tizimidir; - etikaviy me’yorlar xuquq bilan, ya’ni davlat tomonidan belgilangan yoki sanksiyalangan umummajburiy o‘zini tutish qoidalari va me’yorlari majmuasi bilan bog‘liqdir. Shunday qilib, insonning har qanday faoliyati, shu jumladan ishbilarmonlik ham, etika va xuquqiy o‘lchovlari bilan baholanadi. Amaldagi qonunchilik jamiyatta o‘z hoqish- irodasini biznesning axloqiy-huquqiy o‘lchovlari asosida ifodalash uchun imkon yaratadi. Ishbilarmon qonunni buzganligi uchun ma’lum jazo belgilansa, uning biznesda etika va ahloqiy-huquqiy me’yorlarni buzganligi uchun u jamiyatning qahr-g‘azabiga duchor bo‘ladi. Buning uchun, jamiyatda yuqori etikaviy me’yorlariga amal qilinishi kerak. O‘z ishini qonun bo‘yicha olib borish etik va ruhiy-ahloqiy o‘lchovlarga rioya qilish bilan bir xil emas. Biznesda deyarli tez-tez shunday vaziyatlar yaratiladiki, unda, qonunni buzmay turib etikaviy me’yor va qoidalardan og‘ish kuzatiladi, bu esa biznesning nafaqat o‘zi uchun, balki jamiyat uchun ham salbiy natijalar keltirishi

mumkin. Keyingi o‘n yillikda G‘arbda biznes etikasiga rioya qilish muammosi jamiyat qayotida eng og‘riq nuktalardan biriga aylandi. Qozirgi sharo-itlarda bu masala bizning respublikamizda xdm muhim bo‘lib bormoqda. Xufiyona biznes sohasining kengayishi, korrupsiyaning kuchayishi, nohaq raqobat, ishlab chiqarishda ehtiyotkorlik me’yorlari, mahsulot sifati standartlari bilan hisoblashmaslik, atrof muhitning ifloslanishi kabi holatlar ishbilarmonning roli to‘g‘risida jamiyatda salbiy fikr paydo bo‘lishiga sababchi bo‘ladi. Ijtimoiy tadqiqotlar natijalariga ko‘ra bizning Vatanimiz ishbilarmonlarining ilmiy saviyasi rivojlangan mamlakatlardagiga nisbatan past ekanligi aniqlanadi. Bunda umuman, hamdustlik mam-lakatlaridagi, biznesning o‘zi faoliyat soqasi sifatida ijobiy qabul qilinsada, uning amalga oshirilish shakli ijobiy baqolab bo‘lmaydigan darajada deb baqolanadi. O‘z navbatida, ishbilarmonlar qaqidagi jamiyatning salbiy fikrlari ham albatta, biznesning normal taraqqiyotiga putur yetkazishi turgan ran. Biznes etikasining asosiy qoidalariga quyidagilar kiradi: qonunni hurmat qilish, to‘g‘rilik, o‘z so‘ziga va tuzilgan shartnomaga javob berish, ishonchlilik, ishonch va ijtimoiy javobgarlik, xech qachon va qech qanday sharoitda o‘z xizmatchilarini, buyurtmachilarni, hissadorlarni, raqbarlarni, mol yetkazib beruvchilarni, nazorat qiluvchi idoralarni aldamaslik majburiyatlari va boshhalar. Taraqqiy topgan davlatlarda, ayniqsa Yaponiya va AQShda firmalarning «etika kodeksi» va biznesmenlarning aloqida kasb ustalari guruxlarining «ishbilarmonlar kodeksi» keng qo‘llanadi. Ularni sex eti-kasi kodeksi deb ham atash mumkin. Ushbu kodekslarga binoan u yoki bu tarmoq firmalari bir xil etika o‘lchovlarini qo‘llaydilar. Bunday kodekslar raqobatchilarning etikaga xilof xulqlarini aniklashni oson-lashtiradi. Ishbilarmon biznes kodeksining asosiy qismlaridan biri ishbilarmon va iste’molchi o‘rtasidagi munosabatlar qisoblanadi. Eng birinchi «Biznesmen kodeksi» amerikaliklar tomonidan 1913 yilda ishlab chiqilgan

bo‘lib, unda yettita ish yuritish qoidasi qabul qilingan. Bu qoidalar bitta asosga jamlangan bo‘lib, bu biznes sohasidagi usul va siyosatni baqolashda ularning xaqiqat va adolatlilik tushunchalariga mos kelishi bilan belgilanganidir. Vaqt o‘tishi bilan kodeks bir necha bor takomillashdi. Natijada, bu borada turli firmalar va kompaniyalar tomonidan to‘plangan, ularning tajribasiga asoslangan, umumlashgan G‘arb ishbilarmonlik dunyosida keng ma’lum bo‘lgan ishbilarmonlikning o‘n nasiqati bunga asos bo‘ldi. Bu nasiqatlarga har bir tadbirkor amal qilishi kerak. Ular quyidagilardan iborat: Tadbirkorlik ishiga oid g‘oya topish. Siz bozorga kanday tovar (mol), xizmat turlarini taklif kilayotganingiz hakida aniq tasavvurga ega bo‘lishingiz kerak. Avval o‘zingiz qila oladigan narsadan nimani sotish mumkinligini hal qilib, so‘ngra ishlab chiqarish kerak. Yangilikni qidiring. Raqobatdan qo‘rqmang. Bu — bozorda bor narsa, unga o‘ylanib o‘tirish yaramaydi. Sizda raqobatchilarga qarshi uchta kuchli qurol borligini esda tuting: Ular sifat, narx va reklamadir. Sifat — bu iste’mol xususiyatlarining (xossalarining) majmuidir. Xaridorga oxir- okibatda shunchaki buyumlar yoki xizmatlar kerak emas. Unga o‘z muammolarining yechimi kerak. Aynan shu katta pul turadi va eng ko‘p foyda beradi. Masalan: devor bloklarini ishlab chiqarish va sotish mumkin. Ammo butun kuch-quvvatini jamlab, xaridorga tayyor uy taklif kilish ancha foydalirqdir. Biznes-reja tuzing. Unda: Nima sotish kerak? Ularni nimadan tayyorlash kerak? Bu qancha turadi? Kim uni sotib oladi? Xaridorlar tovar qaqida bilishlari uchun nima qilish kerak? Sotuvni qanday qilib kengaytirish va boshqa masalalar ifodalanishi zarur. Narxni tushirishdan xavfsiramang, uni ko‘tarishdan qo‘rqing. Foyda, ikkita buyumni qimmat sotishda emas, balki ikki ming, ikki million xaridorga o‘z tovaringizni yoki xizmatingizni ularga mos narxda sotishingizdir. O‘z tovaringizni reklama kiling. Mahalliy ro‘znomada o‘z ishingiz qaqida ma’lumot bering. Xaridor bo‘lish eqtimoli borlarga xat yuboring. E’lonlar, plakatlarga buyurtma

bering va joylarga yopishtirib chiqing. Sotmoqchi bo‘lgan narsangiz haqidagi ma’lumotlarni qanday qilib qisqa va aniq bayon qilish qaqida o‘ylab ko‘ring. Kredit olish mumkin bo‘lsa, uni olishdan qo‘rqmang. Siz, yoki pul topib kreditni qaytarasiz, yoki pul topmaysiz va uni qaytarmaysiz. Bor muammo shu. Yuqoridagi kredit miqdori — bank tavakkali uchun to‘lovdir. Omonat bankidan uy qurilishi uchun kredit oling, uni ko‘ring va ishlab chiqarish asosi sifatida ishlating. Xo‘jalik blokini ko‘ring — bu sizning omborxonangiz bo‘ladi. O‘sha joydan yana kredit oling — usiz ish qilish qiyin, yoki, mashinani qaydovchisi bilan ijaraga oling. Xayrihoh bo‘ling. Axir, har bir ishbilarmon sherik, sizga bo‘ysunuvchi har bir xodim xuddi siz kabi insondir. Bunday odam bilan birga ishlash shaxsan siz uchun juda yoqimlidir.O‘zingiz ham shunday bo‘ling va odamlardan birdaniga ko‘p narsa talab qilmang. Bir ishingiz oldinga ketdimi — darrov unga boshqasini qo‘shing. Biri bo‘lmasa ikkinchisi qoladi. Avval mashina ijarasi va prokatini, so‘ngra — ularni ta’mirlashni tashkil qiling. Bugun sizning asosiy sarmoyangiz o‘zingiz ekanligingizni unutmang. Bu sarmoyani sutkasiga 24 soat samarali ishlashga majbur qiling. Ichmang va chekmang— bu sizni xonavayron qiladi. 2. Tadbirkorning shaxsiy xususiyatlarini shakllantirish Tadbirkor shaxsiy sifatlarining strukturaviy modelini ikki xil sistema ko‘rinishida namoyish qilish mumkin. Birinchi modelda tadbirkorning umumijtimoiy sifatlari keltiriladi. Ikkinchi modelda esa kasb sifatlari yig‘indisi keltirilgan. Birinchi model doimo muvaffaqiyatga erishayotganlarning shaxsiy tavsifini ajratib ko‘rsatishga yordam beradi, bular: • doimo imkoniyat qidirish va tashabbuskorlik; • qo‘yilgan maqsadlarga erishishda sabot va matonat; • samaradorlik va sifatga tomon tinmay harakat qilish;

• maqsadga harab intilish, aynan, g‘oyalarning doimiy rivojlanib borishi va qisq muddatli masalalar yechimini oldindan ko‘ra bilish, nafaqat o‘z faoliyati soqasida, balki, qo‘shni sohalarda ham doimo mijozlar, mol yetkazib beruvchilar qaqida ma’lumotlarga ega bo‘lishga harakat qilish, bu maqsadlarga shaxsiy va ish yuzasidan qilinadigan alohalardan, shuningdek chegaralangan va ommaviy axborot vositalaridan foydalanish; • tadbirkorlik faoliyatining nafaqat o‘z biznesi soqasini, balki mumkin qadar boshqa sohalarni ham uzluksiz taqlil qilish, kuzatish, rejalash va oldindan ko‘ra bilish. Tadbirkorlar mijozlari bilan aloqa o‘rnatishda qo‘yidagilarni bajarishi zarur: • ishontirish va aloqa bog‘lash qobiliyati; • mustaqillik va o‘ziga ishonish; • darrov ilg‘ab olishlik va avval to‘plangan bilimlarni yangi o‘zlashtirilgani bilan bog‘lash; • faoliyatining tanlangan soqasida murakkab ishni shaxsan bajara olishlikga tayyor bo‘lishlik. Shunday qilib, tadbirkor bo‘lishga aqd qilgan kishi, o‘zining imkoniyatlari, qobiliyatlari, shu jumladan o‘z izlanuvchilik qobiliyatini aniq o‘lchay bilishi kerak. Biznes — bu ishni chuqur bilish, kundalik tinimsiz mehnat, bir me’yordagi iqtisodiy sharoitdagi yuz beradigan doimiy raqobat, unga faqat o‘z ishining ustasigina turib bera oladi. Tadbirkorning umumijtimoiy sifatlariga: ma’naviy sifatlar, ijtimoiy, ruqiy va tabiiy- genetik sifatlar kiradi. Ma’naviy sifatlar — bu tadbirkorlik faoliyatida zarur bo‘lgan sifatlardan bo‘lib, unga tadbirkorning dunyoharashi, tarbiyasi, e’tiqodi kabilar kiradi. Ijtimoiy-ruhiy sifatlar — bu tadbirkorning jamiyatga foydali bo‘lishini ta’minlovchi, unga tabiat tomonidan berilgan sifatlardir. Tadbirkorning kasb sifatlariga quyidagilar kiradi: ishni miridan-sirigacha bilish, intellektual-irodaviy, tashkilotchilik sifatlari. Ishni miridan-sirigacha bilish — bu kishini lavozimga saylashda eng muhim bo‘lgan

sifatdir. Kompetentlik — degani tadbirkorning biror masalani yechish yuzasidan va tajribaning yetarliligi va huquqiy jihatdan asoslanishi, ya’ni masalani hal qilishga haqqi borligini bildiradi. Shuning uchun tadbirkor, huquq, tadbirkorlik, menejment, marketing asoslari soqasida maxsus bilimlarga ega bo‘lishi kerak. Intellektual irodaviy sifatlar — bu tadbirkorning aqli ifodasi, sabot va matonati kabi sifatlarini o‘z ichiga oladi. Tashkilotchilik sifatlariga esa tadbirkorning faoliyatini uyushtirish va boshqarish, shu jumladan, ishchi xizmatchilarni ishga yondashish ularni ishontira olish va ilqomlantirish kabi sifatlar kiradi: Tadbirkorning shaxsiy sifatlari tarkibini yana quyidagi sifatlar bilan to‘ldirish mumkin: odamlar bilan ishlay olish tajribasi, oliy ma’lumot qajmidagi maxsus bilimlar, ijodiy faollik, omilkorlik, vaziyatga baqo bera olish, kelajakni ko‘ra olish va boshhalar. Ammo, yuqorida qayd kilingan hamma sifatlarga ega bo‘lgan to‘kis bir tadbirkorni topish qiyin, chunki, odatda, bir kishida bunday xislatlarning hammasi jamul-jam bo‘lishi mumkin emas. Shunday bo‘lsada tadbirkorlar bunday qislatlarga tuliq ega bo‘lishga intilishlari lozim. 3. SHeriklar o‘rtasidagi o‘zaro munosabatlar Biznesdagi muvaffaqiyat ma’lum darajada tadbirkorning sheriklari bilan aloqasi qanchalik to‘g‘ri tuzilganligiga bog‘liq. SHerik deb, biror bir birgalikdagi faoliyatning ishtirokchisiga aytiladi. Bir yoki bir necha tadbirkorlik loyihalarini hamkorlikda amalga oshirayotgan korxona va tashkilotlar ham sherik bo‘lishlari mumkin. Tadbirkorning sheriklari bilan alohalarini mustaqkamlashda quyidagilar katta ahamiyatga ega: • umumiy g‘oyaga qiziqqan va ularni amalga oshirishga tayyor bo‘lgan sheriklar bilan aloqa o‘rnatish. SHeriklarni ma’naviy qo‘llab-quvvatlashlari uchun emas, balki, birgalikda unumli ishlash uchun tanlash kerak. Har bir sherik firma rivoji uchun o‘z

qissasini, tajriba va ma’lum malakalarini qo‘shishi kerak. • qarindosh va do‘stlar bilan hamkorlik qilishga alohida e’tibor berish kerak, chunki, biznes tadbirkorlik xavf-xatar asosida ko‘riladi; • boshliq bilan tuzilgan kelishuv (kontrakt) shartlariga qattiq rioya qilinishi kerak. Bunda qaysi sherikning faoliyatga qushadigan hissasi (puli, xom ashyo, jihoz, mexnat sarfi) albatta aks ettirilishi lozim; • agar sherik firmaning mehnat jamoasiga qushilmoqchi bo‘lsa, u holda uning majburiyatlarini bajarish muddati, ishga kirish vaqti va ish kunining davomiyligi belgilab berilishi kerak: • haq to‘lash shartlari; • ijtimoiy imtiyozlar (berilgan bulsa); • korxona boshqarilishidagi ishtiroki; • yil natijalari buyicha dividentlar to‘lash shartlari; • ishdan o‘z hohishi bilan yoki turli xildagi nojuyaliklar oqibatida bo‘shagandan o‘z ulushini olish va hokazolar ta’minlanadi. Kontraktda tomonlar hohishi bilan boshqa masalalar ham ko‘rsatilishi mymkin. Kontrakt, odatda, ma’lum muddatga tuziladi, tomonlar unga qo‘l qo‘yadilar va bittadan nusxani olib qoladilar. Firma yoki tadbirkor tomonidan tovar yetkazib beruvchi va pudratchilarni to‘g‘ri tanlash muhim ma’noga ega. Ular munosabatining tavsifi buyurtmachi firmasining tijorat muvaffakiyatiga bog‘liqdir. Ki-chik biznesdagi tadbirkor strukturalar o‘zlarining munosabatlarini qo‘yidagilarni qisobga olib o‘rnatishlari kerak: • xom-ashyolarga sarfni, ularning sifati va yetkazib berish muddatiga zarar yetkazmasdan kamaytirish; • buyurtmachi-korxonalar tomonidan bir necha tovar yetkazib beruvchilar bilan uzoq muddatli munosabatlarni yo‘lga solish maqsadga muvofiqligi; • tovar yetkazib beruvchilarga kafolatlangan bozor, zaqiralar yoki buyurtma qissasini

qaytadan taqsimlash, sarmoyador subpudratchilar foydasiga hal bo‘ladigan uzoq muddatli shartnomalar tuzilishi. Mol yetkazib beruvchilar bilan yangi munosabatlarning mohiyati quyidagicha: • ma’lumotlarning erkin almashinuvi; • turli yunalishlarda, boshqaruvning turli pog‘onalarida ko‘p miqdorda aloqa o‘rnatish; • umumiy ishlab chiqarish muammolarini birgalikda yechishga, yangi maqsulot texnologiyalarini ishlab chiqishga subpudratchilarni jalb qilish. Biznesga amerikachasiga yondashishda: ishlab chiqaruvchi va mol yetkazib beruvchilardan iborat guruxdan eng yaxshi komanda chiqadi. Ishbilarmon sheriklar o‘rtasidagi yangi tizimni o‘rnatadi: • buyurtmachi firmaga xomashyoni, yarimtayyor holdagi maxsulotlarni bir maromda yetkazib berish, ishlab chiqarishni tezlashtirish, iste’molchilarning har bir talabining o‘zgarishiga tezda javob berish qobi-liyatini rivojlantirish, harajat darajasini kamaytirish, unga yetkazib beriladigan xomashyo va komplektlovchi buyumlar sifatini ko‘tarish; • mol yetkazib beruvchi firmaga o‘z mahsulotining nisbatan uzoq muddatga sotuv bozori kafolatlanganligi bilan bog‘liq bo‘lgan barcha afzalliklarni yaratib berish. G‘arbda o‘tkazilgan kuzatuvlar kompaniyalar o‘zlarining asosiy sheriklari bilan ish yuzasidan munosabatlarida yangi qonun qoidalarini qo‘llanishi quyidagi ijobiy natijalar berishini ko‘rsatdi: • ishlab chiqarish maydonlariga talab 40—70% ga kamayadi; • firmaning qo‘shimcha harajatlari 30—50% ga kamayadi; • tugallanmagan qurilish va ishlab chiqarish zaxiralari qajmi 50—100 foizga kamayadi; • ishlab chiqarishning umumiy sarf xarajati 30—50 foizga kamayadi; • yaroqsiz mahsulot darajasi 2 dan 0,01 foizgacha kamayadi. Ishbilarmonlik munosabatlarining yangi tartib tarafdorlari, bu natijalar bir-biriga katta firmaning kichigiga xurmat bilan munosabatda, o‘z-o‘zini boshqarish va sheriklar o‘rtasida o‘zaro ishonch bo‘lmaganda, bu natijalarga erishish mumkin emas edi, deb

qisoblaydilar. 4. Xizmat yuzasidan munosabatlar Biznes yuturi nafaqat firma ishini iqtisodiy ko‘rsatkichlariga, balki sezilarli darajada tadbirkorning o‘z xizmatchilari bilan munosabati naqadar to‘g‘ri qurilganiga bog‘liq. Yuqori natijaga erishayotgan ishbilarmonlar o‘z ishida inson omiliga katta e’tibor beradilar, ya’ni o‘z xizmatchilari bilan munosabatlarini o‘zaro qurmat, tartib, qakguylik, odillik asosida quradilar. Tadbirkor va ishchilarning munosabatlari asosiy ish bitimida belgilanadi. Qisman ularda quyidagilar izoqlanadi: • Ishchi majburiyatlari. • Ish haqini to‘lanishi va muddati. • Ish kunining davomiyligi. • Bevosita rahbari. • Malaka oshirish, ish qaqini oshirish sharti va boshqa masalalar. • Mehnat ta’tilining davomiyligi va sharti, kasallik varaqasi bo‘yicha qaq to‘lash va boshqa yengillik va ijtimoiy imtiyozlar. • Ishga olinayotgan har bir kishiga uch oydan olti oygacha sinov muddati belgilash ma’qul. Shu davr ichida yangi ishchining aynan biror ishni mutaxassislik darajasiga va malakasiga, lavozim talablarini qisobga olgan qolda o‘rganish mumkin. Insonning jamoa bilan kirishib ketish, spirtli ichimliklarga munosabati, intizomiylik va uning kasb sifatiga bevosita bog‘liq bo‘lmagan sifatlari kuzatish manbai bo‘lib xizmat qilishi mumkin emas. Tekshirish davomida kuzatilayotgan ishchilarning zarur bilim va amaliy maqorati aniklanadi. Tadbirkor boshliqlar, mutaxassislar va xizmatchilarning maj-buriyatlari xajmi haqida qo‘shimcha ko‘rsatma va nizomlarda ko‘rsatib qishartirish yoki kupaytirish mumkin. Bunday holda ishchi mahalliy sharoitga nisbatan ma’lum ko‘rsatmalarda ko‘rsatilgan vazifalarni bajara olishligi bo‘yicha sinovdan o‘tkaziladi. Ishchini sinash faqat tadbirkor tomonidan emas, balki ikkala tomonning roziligi bilan

o‘tkaziladi, chunki u mehnat shartnomasining qo‘shimcha shartlarini aks etgiradi. Agar mehnat shartnomasi tuzilayotganda sinov o‘rnatilganligi qaqida tomonlarning roziligi bo‘yicha bilimlar bo‘lmasa, ishchi sinovga bardosh bermaganligini sabab qilib uni ishdan bo‘shatish mumkin emas. Sinov shartlari ishga qabul qilish haqdaagi bo‘yruqda albatta o‘z aksini topishi kerak. Aks qolda agar u arizasida yoki og‘zaki holda ishga qabul qilinganligiga rozi bo‘lgan bo‘lsa, u sinov shartisiz ishga qabul qilingan hisoblanadi. Tadbirkor strukturalarida kasb va lavozimlar o‘zaro bog‘liqligi bu tadbirkor jamoalarning birgalikda ishlashga intilishini oshiradi, ishlab chikarish jarayonida tashkilotchilik va boshqarish yuzasidagi masalalarni hal kilishni yengillashtiradi, mehnat jamoasining ishchilar o‘rtasida u yoki bu ishchining taqsimotini tekshirishni ta’minlashga imkon beradi. Tadbirkorning o‘z xizmatchilari bilan munosabatni mustaqkamlashda quyidagilar katta ahamiyatga ega: • Ishchi va xizmatchilarning firma ishini muhim masalalarini muhokama qilish va yechishga kengroq jalb qilish, firma bo‘linmalarining boshliqlari bilan muntazam ravishda muloqot qilish. • Ishchi va xizmatchilar orasida javobgarlikni oshirish maqsadida va ishdagi bir oqanglikni yo‘qotish muammosini hal kilish uchun ishni vaqti-vaqti bilan taqsimlab berish. Masalan, konveyyerda ishlayotgan ishchiga biror bir mashinani butun bir qismini yig‘ishni, kotibaga direktor yordamchisi vazifalarini bajarishni topshirish mumkin, bular uning shaxsiy qadriyat qissalarini oshiradi. • O‘z ishchilarining malakasini oshirish haqida qayg‘urish, malakali xodim firma ishining samaradorligini oshiradi, yangiliklarni faolroq tadbiq etadi. • Ish haqini ishchining kasb mahoratini o‘sishiga qarab oshirib borish. • O‘z xizmatchilarining farovonligi haqida doimo qayg‘urish. Mijozlar bilan munosabatlar Kichik biznesda mijozlar bilan munosabatga muhim ahamiyat berish kerak. Qishloq

xo‘jalik maqsulotlarining, yarimtayyor maqsulotlarning va tayyor maqsulotlarning ko‘p turlarini uzoq muddat saklash mumkin emas, ularni tezlik bilan tarqatish kerak. Shuning uchun tadbirkor tizimining har bir ishchisi o‘zi ishlab chiharayotgan maqsulotini sotuvchiga daxl-dorligini qis qilishi kerak. Alohida qishloq, xo‘jalik korxonasi kabi kichik biznes mijoz sifatida, dallollik idorasi, birja, tayyorlov tashkiloti qayta ishlovchi korxona, shuningdek maqsulotlarning doimiy buyurtmasi yoki xaridori bo‘lgan ayrim shaxslar gavdalanishi mumkin. Mijoz kim bo‘lishidan qat’iy nazar: tashkilotmi, korxonami, firmami yoki yakka shaxsmi — avvalo tadbirkor oldida o‘z muammolari bilan murojaat kilayotgan inson ekanligini esda tutishi lozimdir.

Adabiyotlar 1.С.Н.Усмонов, Ю.Т.Додобоев, А.Худойбердиев. “Тадбиркорлик асослари”. “Фарғона”, 2000 2.С.С.Ғуломов.“Тадбиркорлик ва кичик бизнес”. Т.:”Шарқ”, 2002. 3.Э.Эгамбердиев, Ж.Хўжақулов.”Кичик бизнес ва тадбиркорлик”. Т.:”Маънавият”, 2003. 4.В.В.Волгин. “Торгов ы е о перации ”. Москва, 2004 Н.В.Ласкина. “Международн ое торговое дело ”. М.:”Экзамен”, 2004 6. www.cer.ru 7. www.uz.bussines.unitech.uz 8. www.torg.uz 9. www.edu.ru

Похожие

Axloqiy tarbiyaning mohiyatini boshqarish

Mehmonxona belyosini parvarishlash qoidalari

Auditorlik kasbiga malakaviy va axloqiy talablar

Rasmiy va norasmiy qabulda o'tkazish qoidalari (turizm)

Budjеt tashkilotlarida buxgaltеriya hisobining vazifalari va uning asosiy qoidalari