Ўртача миқдорлар статистика - Экономика - Рефераты

Ўртача миқдорлар статистика

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

120 KB

Ўртача миқдорлар Режа: 1. Ўртача миқдорларнинг моҳияти ва аҳамияти. 2. Ўртача арифметик миқдорлар ва уларнинг қўлланиш соҳалари. 3. Ўртача гармоник миқдорлар ва уларнинг қўлланиш соҳалари. 4. Мода ва медиана.

Мутлақ ва нисбий миқдорларнинг юкорида кўрсатиб ўтилган бир қанча устунликлари, ижобий томонлари билан бир қаторда, уларнинг камчилиги шундаки, улар ўрганилаётган ҳодиса ва жараёнларга умумлаштирпб таъриф бера олмайдилар. Бу вазифани статистикада ўртача миқдорлар бажаради. Ўртачаларнинг моҳиятини тўғри тушуниш. уларнинг алоҳида ўрни ва вазнини аниқлайди. Ўртача миқдор дейилганда бир турдаги ҳодисанинг ўзгарувчан белгилари асосида умумлаштириб таърифловчи миқдор, кўрсаткич тушунилади. Статистикада ўртача миқдорларнинг турли шакллари мавжуд бўлиб, улар қуйидагилар:  ўртача арифметик;  ўртача гармоник;  ўртача хронологик;  ўртача квадратик;  ўртача геометрик. У ёки бу ўртачани қўллаш ўрганилаётган ҳодиса ҳарактерига боғлиқ. Ҳар қандай ўртачани ҳисоблаш учун қуйидагилар бўлиши керак:  ўрталаштирилаётган белги ва унинг вариантлари - nx x x x ,..... , , 3 2 1 ;  тўпламда ўрганилаётган белгилари сони ёки алоҳида миқдорларнинг учрашиш тезлиги, вазни - f ;  ўртача миқдор - X ;  йиғинди (сигма)  Оддий арифметик ўртача ўрталаштирилаётган белги миқдорлари (вариантлари) бир ёки тенг марта такрорланган пайтда қўлланилади. f x f х х х х X n одар       .... 3 2 1 . бу ерда x - ўрталаштирилган алоҳида миқдорлар;  - ўрталаштирилган алоҳида миқдорлар йиғиндиси;

f - ўрталаштирилган алоҳида миқдорлар сони. Агар маълумотлар вариацион қатор кўринишида берилса     f f x X тортар . . . Айрим ҳолларда ўртача миқдорлар оралиқ қаторлар асосида ҳисобланиши мумкин. Бунда ҳар бир оралиқ гуруҳ бўйича ўртачани, кейин жами қаторлар бўйича умумий ўртачани ҳисоблаш лозим. Ўртача арифметик миқдор ўртача ҳисобланиши лозим бўлган белгининг алоҳида вариатлари ) (x ва уларнинг вазнлари  f мавжуд бўлган тақдирдагина қўлланилади. Аммо айрим ҳолларда белгининг алоҳида вариантлари ) (x маълум бўла туриб, уларнинг вазнлари  f номаълум ва f лар ўрнига эса x билан f нинг кўпайтмаси   xf келтириган бўлади. Бундай ҳолларда ўртачани ҳисоблаш учун ўртача гармоник формуласи қўлланилади.            x n х х х х Х n од гарм 1 1 .... 1 1 1 1 .... 1 1 1 3 2 1 .. бу ерда: n - вазн, алоҳида миқдорлар сони;  x 1 - алоҳида миқдорлар тескари даражаларининг йиғиндиси. Ўртача тортилган гармоник миқдор ўрталаштирилаётган миқдорлар ҳар хил вазнга  f эга бўлган тақдирда қўлланилади.             x W W x W x W x W x W W W W W X n n n .... .... 3 3 2 2 1 1 3 2 1 ; Мода – тўпламда энг сонга ёки салмоққа эга бўлган кўрсаткич. У оралиқ ва оралиқ бўлмаган қаторлар учун аниқланиши мумкин. Оралиқ қаторларда модани ҳисоблаш формуласи қуйидагича.      3 2 1 2 1 2 0 0 f f f f f f d X M        бу ерда 0 M - мода; 0 X - мода оралиғининг қуйи чегараси;

d - мода оралиғи катталиги; 1f - мода оралиғининг қуйи чегарасидаги вазн; 2f - модани ўз ичига олган оралиқнинг вазн (варианти, учрашиш тезлиги); 3f - мода оралиғининг юқори чегарадаги вазн. Медиана – тўпламни тенг иккига бўлувчи кўрсаткич. У қуйидаги формула ёрдамида топилади. m m e f S f d X M      1 0 2 бу ерда: e M - медиана; 0 X - медиана оралиғининг қуйи чегараси; d - медиана оралиғи;  f - вариантлар сони йиғиндиси; 1mS - медиана оралиғидан олдинги оралиқлар; mf - мединани ўз ичига олган оралиқ вазни. Медиананинг қиймати вариацион қатордаги тафовутга ҳам, вазнлар салмоғига ҳам боғлиқ эмас. Мода ва медиана ўртача миқдор функциясини бажар олмайди. Уларнинг қиймати фақат симметрик қаторларда ўртача қийматга мос тушиши мумкин.

Похожие

Ўртача миқдорлар

Ўртача миқдорлар ва ўрта тузилмавий кўрсаткичлар

Статистика фанининг предмети ва услуби

Статистикада мутлоқ ва нисбий миқдорлар

Статистика фанини предмети, усули ва вазифалари