Qishloq xo`jaligining moddiy-texnika resurslari - Экономика - Рефераты

Qishloq xo`jaligining moddiy-texnika resurslari

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

56 KB

www.arxiv.uz Reja: 1. “Qishloq xo`jaligi moddiy-texnika resurslari” tushunchasi, uning mohiyati va ahamiyati 2. Qishloq xo`jaligida asosiy fondlar va ulardan foydalanish ko`rsatkichlari 3. Asosiy fondlardan foydalanish samaradorligini oshirish yo`llari 4. Aylanma mablag`lar va ulardan foydalanish 1

www.arxiv.uz “Qishloq xo`jaligi moddiy-texnika resurslari” tushunchasi, uning mohiyati va ahamiyati Qishloq xo`jaligining moddiy – texnika resurslari deganda tarmoqda, uning xo`jalik yurituvchi subyektlari mavjud barcha asosiy fondlar, xo`jalik inventarlari yig`indisi tushiniladi. Agrosanoat majmuasi tarmoqlarining, ayniqsa, qishloq xo`jaligining moddiy – texnika bazasini mustahkamlash katta ahamiyatga ega. Chunki ishlab chiqarishning mexanizatsiyalashganlik darajasi bevosita tarmoqda, xo`jaliklarda mavjud texnikaning miqdori va sifatiga bog`liq. Agar texnikalar yetarli miqdorda bo`lmasa, demak, qishloq xo`jaligi ishlarini agrotexnik muddatlarida bajarish mumkin emas. Bu, o`z navbatida, barcha natijaviy ko`rsatkichlarning pasayishiga olib kelishi turgan gap. Birgina shu misolning o`zi ishlab chiqarishda moddiy – texnika resurslarining ahamiyati qanchalik katta ekanligini ko`rsatadi. Har qanday tarmoqning moddiy – texnika bazasi ishlab chiqarishning asosiy omillaridan biridir. Ma`lumki, ishlab chiqarish jarayoni yuz berishi uchun, asosiy fondlar, homashyolar, mehnat resurslari va tadbirkorlik qobiliyatlari bo`lishi va ular birgalikda faoliyat ko`rsatishi lozim. Mamlakatda olib borilayotgan iqtisodiy siyosat natijasida qishloq xo`jaligining moddiy – texnika bazasi keyingi yillarda yanada mustahkamlanib bormoqda. Qishloq xo`jaligi ishlab chiqarishiga “Keys”, “Magnum” kabi yuqori unumli texnikalar kirib kelmoqda. Oz bo`lsada, fermer va dehqon xo`jaliklarida kichik texnikalar paydo bo`lmoqda. Qishloq xo`jaligining moddiy – texnika bazasi boshqa tarmoqlarnikidan farq qiladigan xususiyatlarga ega. Ularning eng asosiylari quyidagilardan iborat: Birinchidan, qishloq xo`jaligi moddiy – texnika bazasining tarkibiga yer kiradi. Yer qishloq xo`jaligida asosiy ishlab chiqarish vositasi sifatida ishtirok etishi bizga ma`lum. Yerning o`ziga xos xususiyatlarini hisobga olgan holda xo`jaliklarning moddiy – texnika bazasini rivojlantirish zarur. Yerning holatiga qarab o`g`it turlari, o`g`itning miqdori, texnikalarning turi va boshqalar tanlanadi. Agarda yerning meliorativ holatlarini qisobga olmasdan ekin turi, mineral o`g`itlar, unga ishlov beradigan texnikalar tanlansa, ishlab chiqarishning natijasi past 2

www.arxiv.uz bo`lishi turgan gap. Ba`zi hollarda yerga bunday munosabatda bo`lish uning ishlab chiqarish oborotidan chiqib ketishiga ham olib kelishi mumkin. Ikkinchidan, qishloq xo`jaligining moddiy – texnika bazasi tabiat qonunlariga boshqa tarmoqlarnikiga nisbatan ko`proq bog`liq. Buning natijasida turli regionlarda turlicha texnika va boshqa resurslardan foydalanish zarurati kelib chiqadi. Shimoliy zonalarda ekin turlari janubiy zonalardagidan farq qiladi. Shimoliy zonalarda issiq kunlarning nisbatan kam bo`lishi, eng avvalo, qisqa muddatlarda pishib yetiladigan ekin turlarini joylashtirishni talab qiladi. Janubiy regionlarda esa ekin turlarini tanlash imkoniyatlari kattaroq. Bunday holatlar esa moddiy – texnika resurslarining turli regionlarda turlicha bo`lishini talab qiladi. Uchinchidan, qishloq xo`jaligida moddiy – texnika resursladidan foydalanish samaradorligi ishlab chiqarishning mavsumiyligi bilan bog`liq. Qishloq xo`jaligida ish davri bilan ishlab chiqarish davrining mos kelmasligi oqibatida ayrim texnika vositalari yilda bir necha kun yoki oy ishlatiladi, xolos. Masalan, don o`rish kombayinalari asosan o`tim – yig`im davrida 2 oy ishlatiladi. Xo`jaliklar qimmatbaho texnikani (kombayinlarni ) yil davomida saqlashga majbur. Bu esa katta miqdorda qo`shimcha xarajatlarni talab qiladi. Natijada, asosiy fondlardan, texnikalardan foydalanish samaradorligi pasayadi. To`rtinchidan, qishloq xo`jaligida moddiy – texnika resurslariningkatta qismini tirik organizmlar (chorva mollari, ko`p yillik daraxitlar va boshqalar) tashkil etadi. Bu esa ishlab chiqarish jarayonida biologik qonuniyatlarni xam xisobga olishni talab etadi. Aks holda natija past bo`lishi mumkin. Bu xususiyatni hisobga olmaslik xo`jaliklarda mavjud texnikada, fondlardan foydalanish samaradorligi pasayishiga olib kelishi mumkin. Beshinchidan, ishlab chiqarish keng maydonlarda olib borilishi xo`jaliklarda yaxshi rivojlangan transporttizimi, yo`l va aloqa kommunikatsiyalari bo`lishini talab qiladi. Texnikalarni bir maydondan ikkinchisiga olib borish, ularni tamirlashini tashkil etish jarayonida qishloq xo`jaligi moddiy – texnika resurslarini tashki l etishning o`ziga xosligi namoyon bo`ladi. Bu xususiyat katta qo`shimcha mablag`larni talab qiladi. 3

www.arxiv.uz Oltinchidan, qishloq xo`jaligining moddiy texnika bazasi ko`p jihatdan sanoaning rivojlanganligiga bohliq. Shu bilan birga moddiy – texnika resurslarining (yem – xashak, zodli chorva mollari, urug`liklar kabilar) bir qismi qishloq xo`jaligining ishlab chiqariladi. Bu esa sarflanayotgan mablag`larning sotib olinayotgan va o`zida ishlab chiqarilayotgan moddiy – texnika resurslariga mos ravishda taqsimlanishini talab qiladi. Aks xolda ishlab chiqarishning natijaviy ko`rsatgichlari pasayishi mumkin. Hozirda mamlakatimiz qishloq xo`jaligining mexanizatsiyalashganlik darajasini oshirish, asta – sekinlik bilan uni sanoat asosiga o`tkazish borasida ishlar olib borilayapti. Bu qishloq xo`jaligi taraqqiyotining obektiv yo`nalishlaridanbiridir. Qishloq xo`jaligida asosiy fondlar va ulardan foydalanish ko`rsatkichlari Malumki, asosiy fondlarsiz hozirgi zamon ishlab chiqarishini tashkil etish mumkin emas. Ularning mavjudligi, sifati, unumdorligi ishlab chiqarishning samarasini hal qilishda asosiy o`rinni egallaydi. Xo`jaliklarda mavjud fondlar ikki katta guruhga bo`linadi. Bular asosiy va aylanma fondlardir. Asosiy fondlar bir necha ishlab chiqarish jarayonida qatnashadi, o`zining qiymatini ishlab chiqarilayotgan mahsulotga bo`lib – bo`lib o`tkazadi. Bu eskirgan qiymat amortizatsiya shaklida namoyon bo`ladi. Ishlab chiqarish jarayonlarida ishtirok etib, tamomam eskirib bo`lganda ham o`zining fizik shaklini o`zgartirmaydi. Ana shu xususiyatlarga ega va talablarga javob beradigan fondlar asosiy fondlardir. Bularga imorat va inshoatlar, mashinalar (kombaynlar, traktorlar va h.q.), transport vositalari, asbob – uskunalar, ko`p yilllik daraxtzorlar, uzumzorlar, mahsuldor chorva mollari va ishchi hayvonlar kiradi. Asosiy fondlar asosiy vositalarning qiymat ko`rinishiga ega qism bo`lganligi uchun ham asosiy ishlab chiqarish vositasi bo`lgan yer asosiy fondlar tarkibiga kiritilmaydi. Ishlab chiqarishda qatnashishiga qarab asosiy fondlar ikkiga, ya`ni ishlab chiqarishga tayin etilgan va ishlab chiqarishga tayin etilmagan asosiy fondlarga bo`linadi. 4

www.arxiv.uz Ishlab chiqarishga tayin etilmagan asosiy fondlarga ijtimoiy sohaning asosiy fondlari kiradi. Xo`jaliklar o`z balanslarida mavjud asosiy fondlardan foydalanishning holatini ko`rsatkichlar tizimi bilan aniqlab boradi. Qishloq xo`jaligi korxonalarining fond bilan ta`minlanish darajasi shu ko`rsatkich xo`jalikda mavjud asosiy fondlarning o`rtacha yillik qiymatini yer moydonlartga (qishloq xo`jaligiga yaroqli yerlar, haydaladigan yerlar, ekin maydonlari) bo`lishi yo`li bilan aniqlanadi. Asosiy fondlardan foydalanishning iqtisodiy samaradorligi fond qaytimi va fond sig`imi ko`rsatkichlari yordamida aniqlanadi. Fond qaytimi yil davomida ishlab chiqarilgan yalpi mahsulotni yoki foydani asosiy fondlarning o`rtacha yillik qiymatiga taqsimlash yo`li bilan aniqlanadi. Fond qaytimi xo`jalikda mavjud 1 so`mlik asosiy fondlar evaziga qancha so`mlik yoki tiyinlik yalpi mahsulot ishlab chiqarilganini bildiradi. Bu ko`rsatkich natijasi qancha yuqori bo`lsa, fondlardan foydalanish samaradorligi shunchalik yuqori bo`ladi. Fond sig`imi fond qaytimining aksi bo`lib, asosiy fondlarning o`rtacha yillik qiymatini xo`jalikning yalpi mahsulotiga bo`lish natijasida aniqlanadi. Fond sig`imi xo`jalikda 1 so`mlik yalpi mahsulot ishlab chiqarish uchun qancha so`mlik asosiy fond ishlab chiqarish jarayonida qatnashganini ko`rsatadi. Fond sig`imi ko`rsatkichi qanchalik past bo`lsa, asosiy fondlardan foydalanish samaradorligi shunchalik yuqori hisoblanadi. Fond qaytimi va sig`imini foydaga nisbatan ham aniqlash maqsadga muvofiq. Xo`jaliklarning asosiy fondlari besh xil (dastlabki, qoldiq , tiklash, balans va tugatish baholarida) baholanadi. Asosiy fondlarning dastlabki qiymati ularni birinchi bor sotib olish bilan bog`liq xarajatlardir. Asosiy fondlarning sotishdaga qiymati, ularni tashib olib kelish va o`rnatish xarajatlari ham daslabki bahosiga kiradi. Asosiy fondlarning tiklash qiymati deganda ishlab turgan asosiy fondning hozirgi bozor narxida qanchaga baholab turish zarur. Aks holda mavjud inflyatsiya tasirida yig`ilgan mablag`ga huddi shunday texnika sotib olish mumkin emas. Chunki uning narxi oshib ketgan bo`lishi mumkin. Asosiy fondlar ishlab 5

www.arxiv.uz chiqarishda qatnashadi va vaqt o`tishi bilan eskiradi. Asosiy fondlarning eskirishi ikki xil bo`ladi. Birinchisi, ma`naviy eskirish. Asosiy fondlarning ma`naviy eskirishi quyidagi hollarda yuz beradi: birinchidan, mavjud asosiy fonddan unumliroq bo`lgan yangisi yaratilganda. Fan, texnika taraqqiyoti texnikaning yangi, unumli turlarini ishlab chiqqan holda eski fondlar yangisiga nisbatan unumsizroq bo`lganligi uchun ma`naviy eskirgan hisoblanadi. Masalan, xo`jalikda ishlatilayotgan, sekundiga 12kg. bug`doy o`radigan kombayn o`rniga sekundiga 16kg. bug`doy o`ra oladigan yangi kombayn yaratildi, deylik. Bu holda sekundiga 12kg. bug`doy o`radigan kombayn ma`naviy eskirgan hisoblanadi. Ikkinchidan, xo`alikda mavjud tehnikadan narxi arzonroq yangi texnika chiqarilgan holda ham ma`naviy eskirish yuz beradi. Masalan, hozirda ishlayotgan don o`rish kombayni 30 mln. so`m turadi. Huddi shunday kombaynning yangi avlodi yaratildi, deylik va uning narxi 25 mln. so`m. Bu holda biz ishlatayotgan 30 mln. so`mlik kombayn yangi 25 mln. so`m turadigan kambaynga nisbatan ma`naviy eskirgan hisoblanadi. Iqtisodchilarning bunday vaziyatdagi asosiy vazifasi ma`naviy eskirgan texnikalardan yana qancha davr foydalanish zarurligini belgilashdir. Asosiy fonlar eskirishining ikkinchi turi ularning jismoniy eskirishidir. Vaqt o`tishi, faoliyat ko`rsatishi natijasida asosiy fondlar jismoniy eskiradilar. Bu eskirish “amortizatsiya” tushunchasi bilan belgilanadi. Odatda, zavodlarda ishlab chiqarilgan texnikalarning pasportida ularning xizmat ko`rsatish muddati, amortizatsiya ajratish normasi belgilangan bo`ladi. Lekin ayrim asosiy frondlarda bu ma`lumotlar berilmagan taqdirda amortizatsiya normasini hisoblab topish mumkin. Umumiy yillik amortizatsiya normasi quyidagicha aniqlanadi: 100)(     БN ЛДКБ Но Bunda: No – umumiy yillik amortizatsiya normasi, %; B – asosiy fondlarning dastlabki yoki balans qiymati, so`m; 6

www.arxiv.uz D – asosiy fondlarni tugatishdagi xarajatlar, so`m; L – asosiy fondlarni tugatishdan olingan daromad, so`m; N – asosiy fondlarning o`rtacha xizmat qilish muddati, yil. Hozirda asosiy fondlarning eskirishini belgilashda tezlashtirilgan amortizatsiya ajratmasi ajratish yo`lidan ham foydalanilmoqda. Bu inflyatsiya darajasi yuqori paytda inflyatsiyaning salbiy ta`sirini kamaytiradi. Bundan tashqari fan, texnika taraqqiyoti tezlashgan paytda asosiy fondlarni tezlikda almashtirish imkonini beradi. Asosiy fondlar qoldiq baholarda ham narxlanadi. Asosiy fondlarning dastlabki narxlaridan eskirish summasi o`rtasidagi farq ularning qoldiq bahosini bildiradi. Buxgalteriya balanslarida aks ettirilgan qiymati miqdor jihatidan asosiy fondlarning dastlabki qiymatiga mos tushadi. Asosiy fondlarning tugatilish qiymati deganda uni tugatish bilan bog`liq holat tushuniladi. Asosiy fondlar tugatilishi jarayonida qo`shimcha xarajatlar qilinadi. Ularni tugatishdan ma`lum material boyliklar olinadi. Asosiy fondlar xizmat muddatini to`la o`tamagan holda va boshqa sabablarga ko`ra, ularga to`liq amortizatsiya ajratilmagan bo`lishi mumkin. Amortizatsiya ajratilmay qolgan miqdorga uni tugatish uchun sarflangan xarajatlar qo`shiladi va tugatish natijasida olingan qiymatni ajratish yo`li bilan asosiy fondlarning tugatilish qiymati aniqlanadi. Asosiy fondlardan foydalanish samaradorligini oshirish yo`llari Asosiy fondlardan foydalanish samaradorligini oshirishning asosiy yo`llari quyidagilardan iborat: 1). Qishloq xo`jaligi ekin turlarining hosildorligini, chorva mollarining mahsuldorligini oshirish. Nimaiki hosildorlikni, chorva mollarining mahsuldorligini oshirishga ta`sir ko`rsatsa, o`sha narsa fondlardan foydalanishning samaradorligi oshishiga ijobiy ta`sir qiladi. Demak, fan – texnika taraqqiyoti natijasida yangi, serhosil ekin turlarini va mahsuldor chorva mollarini ishlab chiqarishga joriy etish fondlardan foydalanish samaradorligini oshirishning asosiy yo`llaridan biridir. 7

www.arxiv.uz 2). Asosiy fondlarning aktiv qismi bo`lgan texnika, asbob – uskunalardan foydalanishning smenalik koeffitsiyentlarini ko`tarish ulardan foydalanish samaradorligini oshirishning asosiy yo`llaridan biri hisoblanadi. 3). Asosiy fondlar tarkibini takomilashtirish ulardan foydalanishning juda muhim yo`llaridan biridir. Bugungi kunda ishlab chiqarishda mavjud kuch beruvchi texnikalar (traktor va h.q.) bilan ishchi mashinalar o`rtasidagi optimal nisbatni ta`minlamaslik asosiy fondlardan foydalanish samaradorligini keskin pasaytiradi. Bugungi kunda ishlab chiarishda foydalanilayotgan kuch beruvchi texnikalar (traktor va h.q.) katta quvvatga ega. Masalan, bitta “Magnum” rusmli traktordan yil davomida to`liqroq foydalanish uchun 35 va undan ko`proq ishchi mashinalar (pluglar, ekin agregatlari va h.q.) kerak ekan. Birorta ishchi mashinaning bo`lmasligi ushbu kuch beruvchi mashinadan foydalash ham ulardan foydalanish imkoniyatlari kamayishiga olib keladi. 4). Asosiy va oborot fondlar mutanosibligini ta`minlash ham ulardan foydalanish samaradorligini oshiradi. Ishlab chiqarishda qatnashayotgan asosiy fondlar yetarli miqdorda aylanma fondlar bilan ta`minlanishi kerak. Masalan, chigit ekish davrida traktor va chigit ekish agregatidan faqat yetarli miqdorda chigit bo`lgandagina samarali foydalanish mumkin. Ekish uchun zarur chigit bo`lgandagina samarali foydalanish mumkin. Ekish uchun zarur chigitning yetishmasligi texnikalar bekor turib qolishiga olib keladi va h.q. 5). Asosiy fondlardan foydalanishda jamoa a`zolarining moddiy manfaatdorligini ta`minlash ulardan foydalanish samaradorligini oshirishning asosiy yo`llaridan biri hisoblanadi. Agarda mavjud qonun – qoidalar, asosiy fondlardan foydalanuvchilarni asosiy fondlardan yaxshi foydalanganligi uchun moddiy manfaatdor qilinsa , yaxshi natijalarga erishish mumkin yoki aksincha. 6). Asosiy fondlardan foydalanishning iqtisodiy samardorligiga ta`sir ko`rsatuvchi omillardan biri unga xizmat ko`rsatish tizimining rivojlanganlik darajasi hisoblanadi. Fsosiy fondlarni vaqtida texnik qarovlardan o`tkazish, joriy va kapital ta`mir qilish ishlarni talab darajasida tashkil etish lozim. 8

www.arxiv.uz 7). Asosiy fondlardan foydalanish darajasiga kadrlarning bilim va malakasining ahamiyati katta. Mexanizator, ishjener texnik xodimlarning o`z ishini yaxshi bilishi fasosiy fondlardan foydalanishning samaradorligini oshiradi va aksincha. Aylanma mablag`lar va ulardan foydalanish Ishlab chiqarish jarayoni samarali olib borilishida asosiy fondlar bilan bir qatorda aylanma mablag`larning ahamiyati cheksizdir. Ular ishlab chiqarish jarayonining albatta bo`lishi lozim bo`lgan shartlaridan biridir. Aylanma fondlar bir ishlab chiqarish siklida ishtirok etadi. O`zining qiymatini tayyor mahsulotga to`liqligicha bir ishlab chiqarish jarayonida o`tkazadi. Ular ishlab chiqarish jarayonida ishtirok etib, o`z fizik ko`rinishini qisman, aksariyat holda esa butunlay o`zgartiradi. Ana shunday talablarga javob bergan fondlar aylanma fondlar deb yuritiladi. Aylanma fondlar, xo`jalikning hisob raqamlarida mavjud bo`lgan pullari, sotilgan, lekin hali puli kelib tushmagan mahsulot uchun mablag`larini qo`shib hisoblaganda, aylanma mablag`lartushunchasi kelib chiqadi. Aylanma mablag`lar – ishlab chiqarishni tashkil etish va mahsulotni sotish maqsadida zarur aylanma fondlarni va muomila fondini tashkil etish uchun avanslashtirilgan pul mablag`lari yig`indisidir. Biror bir ishlab chiqarish aylanma mablag`larsiz yuz berishi mumkin emas. Ularning turkimini quyidagi chizma orqali ko`rish mumkin. (3-chizma) 9

www.arxiv.uz 3 – chizma. Aylanma mablag`larning tarkibi. Aylanma mablag`lardan foydalanishning iqtisodiy samaradorligi quyidagicha aniqlanadi: 1). Aylanma mablag`larning aylanish koeffitsiyenti: О С М P Ко    Bunda: R – ishlab chiqarilgan mahsulotni sotishdan va ko`rsatilgan hizmat evaziga olingan pul tushumi, so`m; Aylanma mablag‘lar Aylanma ishlab chiqarish fondlari Muamiladagi mablag‘lar Ishlab chiqarish zahiralaridagi aylanma fondlar Ishlab chiqarishdagi aylanma fondlar Tayyor mahsulotlar Pul mablag‘lari O‘g‘it, urug‘lik, o‘simlik va chorva mollarini himoya qilish vositalari, ehtiyot qismlar, yoqilg‘i-moylash materiallari, yem- xashak, past baholi va tez eskiradigan invertarlar, turli idishlar va yarim fabrikantlar Tugallanmagan ishlab chiqarish, o‘stirish va boqishga qo‘yilgan chorva mollari, xo‘jalikning o‘zida ishlab chiqarilgan yarim fabrikatlar, kelgusi yil ishlab chiqarishi uchun qilingan xarajatlar Sanoat korxonalariga sotish uchun aholidan sotib olingan dehqonchilik va chorvachilik mahsulotlari Bankdagi hisob raqamlaridagi, kassalardagi pul mablag‘lari, hisob kitob natijasida yo‘lda bo‘lgan mablag‘lar, debitor qarzlar 10

www.arxiv.uz M – asosiy podaga o`tkazilgan yosh chorva mollarining qiymati, so`m; S – asosiy podani sotishdan tushgan pul tushumi, so`m; O – aylanma mablag`larning o`rtacha yillik qoldig`i, so`m. 2) Aylanma mablag`larning o`rtacha bir aylanish muddati yilning 360 kunini aylanma mablag`larning aylanish koeffitsiyentiga bo`lish orqali hisoblanadi. 3) 1 so`mlik pul tushumiga to`g`ri keladigan aylanma mablag`larning o`rtacha yillik qoldig`i. 4) 1 so`mlik aylanma mablag`larning o`rtacha yillik qoldig`iga to`g`ri keladigan sotilgan mahsulot hajmi. Aylanma mablag`lar manbasiga ko`ra, o`z mablag`lari va chetdan jalb etilgan mablag`larga bo`linadi. 11

www.arxiv.uz Foydalanilgan adabiyotlar: 1. O`zbekiston Respublikasining «Fermer xo`jaligi to`g`risida»gi qonuni. - T.: «Adolat», 1998. - 19b. 2. O`zbekiston Respublikasining «Dehqon xo`jaligi to`g`risida»gi qonuni. - T.: «Adolat», 1998. - 16b. 3. O`zbekiston Respublikasining «Davlat Yer fondining kadastri to`g`risida»gi qonuni. - T.: «Adolat», 1998. - 13b. 4. O`zbekiston qishloq xo`jaligida islohotlarni chuqurlashtirishga oid qonun, hukumat qarorlari va me`yoriy hujjatlar to`plami. _ T.: «O`zbekistonqituvchi», 1998. - 231 b. 5. “Bozor islohotlarini chuqurlashtirish va iqtisodiyotni yanada ekinlashtirish sohasidagi ustivor yo`nalishlar amalga oshirilishini jadallashtirish chora- tadbirlari to`g`risida”gi O`zbekiston Respublikasi Prezidentining Farmoni. “Xalq so`zi” gazetasi, 15 iyun 2005 yil. 6. “Tadbirkorik subyektlarini huquqiy himoya qilish tiziini yanada takomillashtirish chora-tadbirlari to`g`risida”gi O`zbekiston Respublikasi Prezidentining Farmoni. “Xalq so`zi” gazetasi, 16 iyun 2005 yil. 7. “Tadbirkorlik subyektlari tomonidan taqdim etiladigan hisobot tizimini takomillashtirish va uni noqonuniy talab etganlik uchun javobgarlikni kuchaytish to`g`risida”gi O`zbekiston Respublikasi Prezidentining Farmoni. “Xalq so`zi” gazetasi, 15 iyun 2005 yil. 8. “Mikrofirmalar va kichik korxonalani rivojlantirishni rag`batlantiish borasidagi qo`shimcha chora-tadbirlar to`g`risida”gi O`zbekiston Respublikasi Prezidentining Farmoni. “Xalq so`zi” gazetasi, 20 iyun 2005 yil. www.ziyonet.uz 12

Похожие

Qishloq xo`jaligi mehnat resurslari va ulardan foydalanish

Qishloq xo`jаligini elektlаshtirish texnologiyasi

Ilmiy – texnik taraqqiyot va qishloq xo`jaligini intensivlashtirish

Qishloq xo’jaligida suv resurslari va ulardan foydalanish samaradorligi

Qishloq xo’jaligida mehnat resurslari va ulardan foydalanish samaradorligi