Menejer madaniyati va ish uslubi - Экономика - Рефераты

Menejer madaniyati va ish uslubi

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

78.5 KB

Menejer madaniyati va ish uslubi R e j a : 1. Menejer madaniyatining asosiy elementlari. 2. Menejer va raxbarlik uslubi. 3. Raxbarning ish uslubi va uni boshkarishdagi roli. 4. Raxbar fazilatlari.

Tayanch so’z va iboralar: Menejment madaniyati. Menejer ish uslubi. Raxbarning ish uslubi. Raxbarlik turlari. Fazilat. Sangviniklar. Flegmatiklar. Xoleriklar. Melanxoliklar. 1. Menejer madaniyatining asosiy elementlari. Menejment madaniyati tarkibiga boshkaruv xodimlari madaniyati, boshkaruv jarayonlari madaniyati, mexnat sharoiti madaniyati va xujjatlar yuritish madaniyati kiradi. Menejment madaniyatining barcha elementlari o’zaro boglik va o’zaro ta‘sir etuvchidir. Shu bilan birga ular orasida boshkaruv xodimlari madaniyati yetakchi axmiyatga ega. Menejer boshkaruv jarayoni madaniyatining yukori darajasiga erishish va o’z mexnatini tashkil etishni takomillashtirib borishi kerak. Boshkaruv xodimlarining madaniyati ko’p omillarga boglik, umumiy madaniyat darajasi, ishbilarmonlik sifatlari, boshkaruv ilimini chukur va xar tomonlama bilish va uni o’z faoliyati jarayonida qo’llay olishi bilan tavsiflanadi. Boshkaruv madaniyatining ajralmas elementi - xujjatlar yuritish madaniyatidir (13- chizma). xujjatlarning boshqaruv jarayonidagi axamiyati juda katta, chunki boshkaruvning biror-bir vazifasini xujjatlar asosida yetkazilib beriluvchi axborotsiz amalga oshirib bo’lmaydi. xujjatlardagi axborot korxona tashki va ichki faoliyatining xamma tomonini qamrab oladi. Boshqaruv jarayonining barcha operatsiyalari amalda xujjatlardan boshlanib, xujjatlar bilan to’gaydi. Boshkaruv madaniyatni takomillashtirish – uning barcha elementlarini takomillashtirish demakdir.

3-chizma. Menejment madaniyatining asosiy elementlari 2. Menejer va raxbarlik uslubi Menejer – bu maxsus tayyorgarlik ko’rgan, boshkarishning sir-asrorlari, konun -koidalarini puxta egallagan malakali mutaxassisdir. Menejer bu yollanma boshkaruvchi bo’lib, aloxida ijtimoiy katlamga mansub bo’ladi. Menejment madaniyati Boshқaruv xodimlari madaniyati Boshқaruv jarayoni madaniyati xujjatlar yuritish madaniyatiMeҳnat sharoiti madaniyati Xodimlari madaniyati- ning umu-miy darajasi Boshқaruv ilimini bilish Boshқaruv san‘atini egallash Xodimning shaxsiy va ishbilar- monlik si- fatlari Boshқaruv uslubi Bosh қ aruv- ning zamo- naviy tex- nologiyasi Bosh қ aruv mexnat ma қ bul tash- kil etish Bosh қ aruv jarayonini kompleks mexaniza- tsiyalash va avtomatlashtir ish Tashrifchi- larni қabul қilish, tele- fon orқali sўzlanish, majlislar ° tkazish Ishlab chiқarish madaniyati Ish joyini tashkil et-ish mada-niyati Joylash- tirish Xizmat kўrsatish urollash Jixozlash SHovқin xўjjatlar rasmiy- lashtirish Xujjatlar-ning xizmat қilish muddati Xujjatlar- dan foyda- lanishning ±ulayligi Xujjatlar bilan xiz-mat kўrsa-tish ishon-chliligi

Kompaniya, firma, korxona, bank, moliya muassasalarining ijoriya xokimiyatiga ega bo’lgan boshkaruvchi, direktor, raxbar, mudir, ma‘muriy boshkaruvchilari menejerlar deb yuritiladi. Menejerlar boshkaruv poganasiga binoan uch toyifaga bo’linadi:  Yukori pogona menejerlari.  urta poғona menejerlari.  Kuyi pogona menejerlari. Yukori poғona menejerlari firma istikbolini belgilash, uning kelajagi uchun axamiyatli chora-tadbirlarni ishlab chikarish bilan shugullanadi. Bir so’z bilan aytganda firma rejasini ishlab chikadi va uni amalga oshiradi. urta po ғ ona menejerlari firma faoliyatining ayrim tomonlarini, chunonchi, ishlab chikarish, tovarlarni sotish, narx belgilash, moliya faoliyati, yangi tovorlarni o’zlashtirish, texnologiyani ko’llash, mexnatni tashkil etish kabilarni boshkarish bilan shugullanadi. Kuyi pogona menejerlari kuyi bo’ginda, masalan, tsex, bo’lim, brigada doirasida ishni tashkil etish, kunlik, xaftalik, oylik ish topshiriklarining bajarilishini boshkarib boradi. Boshkaruv uslubi – bu boshkaruv jarayonida yuzaga chikadigan muammolarni xal kilish usullari, yo’llari majmuidir. Ish uslubi – bu boshkaruv funktsiyalarini samarali bajarish maksadida biror- bir organning yoki raxbarning bo’ysunuvchilarga anik va nisbatan barkaror ta‘sir ko’rsatish usuli va yo’llari majmuidir. Masalan :  mamlakat boshkaruv organlarining ish uslubi;  vazirlik, ko’mita, xokimliklarning ish uslubi;  sud, prokuraturaning ish uslubi;  korxona, tsexlarning ish uslubi;  ayrim raxbarlarning ish uslubi va xokazolar. Boshkaruvning turli pogona va boskichlarida turgan boshkaruv organlari va raxbarlarining ish uslublari xar xildir. Shu nuktai nazardan ish uslubi goyat ko’p kirrali tushunchadir.

3. Raxbarning ish uslubi va uni boshkarishdagi roli. Raxbarning ish uslubi – bu boshkaruv jarayonida u yoki bu masalani xal kilishda uning o’ziga xos yondashishidir. Raxbar karor kabul kilganda, uning bajarilishini tashkil etganda va ko’l ostidagi kishilar ishini nazorat kilganda u o’z vazifalariga muvofik ish ko’radi. Raxbarlik uslubi, belgisi va bo’ysunuvchilarga nisbatan munosabatiga karab, barcha raxbarlarni kuyidagi uch turga ajratish mumkin (8-jadval). 8- jadval. Raxbarlik uslubiga karab raxbarlarning turlarga ajratilish и № Raxbarlik turlari Izox 1 2 3 1. Avtokratik raxbarlik  *Bunday turdagi raxbar:  buyruk chikarish, karor kabul kilish, xodimlarga jazo berish yoki ragbatlantirishda jamoa fikrini xisobga olmaydi;  o’zini jamoadan uzok tutadi, jamoa a‘zolarini bevosita mulokotda bo’lishini chegaralab ko’yadi;  o’zining noo’rin xarakatlarining tankid kilinishiga chiday olmaydi;  o’°ziga bo’ysunuvchilarning xarakatlarini keskin ravishda tankid kilishni yaxshi ko’radi;  muttasil buyruk berishga, xammani o’z istaklariga so’zsiz bo’ysundirishga intiladi;  ko’p gapirishni yoktirmaydi, lekin bo’ysunuvchilari bilan muomalada bo’lganda uning raxbarlik gururi balandligi, o’zini katta tutishi sezilib turadi; o’ зига б o’ йсунувчилар олдида ковоги солинган кайфиятда bo’ladi. Xullas, avtokratik raxbar o’ziga bino ko’ygan, dimogdor, o’z kobiliyati va imkoniyatlariga ortikcha ishonadigan, xukmini o’tkazishga intiladigan kishilardan yetishib chikadi. Bunday raxbar nazoratdan chetda kolsa, o’sha yerda dagallik, takabburlik, tazyik o’tkazish, majbur kilish kabi o’ta salbiy xolatlar avj oladi. Birok avtokratik boshkaruv usulini xar jixatdan yomon deb bo’lmaydi. Ba‘zi bir xollarda bo’ysunuvchilarning madaniy darajasi, axloki pastligi sababli avtokratik uslubni tanlab olish xam ish berib kolishi mumkin. 2. Liberal raxbar  * Bunday turdagi raxbar:  irodasiz, tashabbussiz bo’ladi;  o’z zimmasiga mas‘uliyat olishni yoktirmaydi;  ishni o’z xoliga tashlab ko’yadi;  idoraga nisbatan katiy bo’lishdan xayikadi;  o’zini xaddan tashkari extiyot kiladi;  biron xodim bilan xam alokani buzishni istamaydi;

 talabchan emas, sust nazorat kiladi;  suiiste‘mollarga bevosita yo’l ko’ymasa xam o’zini bilmaslikka soladi. Bunday raxbar tashkaridan ko’rsatiladigan ta‘sirga moyilligi bilan ko’zga tashlanib turadi. 3. Demokratik raxbar  *Bunday turdagi raxbar:  boshkarish funktsiyalarini jamoa fikri bilan xisoblashib amalga oshiradi;  ishlab chikarishni boshkarishga xodimlarni jalb kiladi, ularning bildirgan fikriga, ular bilan maslaxatlashadi, ijobiy tomonlarini inobatga oladi;  barcha bilan barobar va samimiy munosabatda bo’ladi, ustunligini bildirmaydi;  buyruk berish yo’li bilan emas, balki ishontirish uslubida ish tutadi;  bo’ysunuvchilarning shaxsiy tashabbusini, ijodiy faoliyatini rivojlantiradi va jamoada o’rtoklik va ishchan muxitni yaratadi. 4. Raxbar fazilatlari Fazilat – bu ijobiy xislat, yaxshi sifat yoki xususiyatdir. Kishilarda fazilatlarning turlicha bo’lishi xamda xar xil xulk - atvorlar insonning badanida aylanib yuradigan suyuk moddalarga ko’p jixatdan boglik ekanligi tajribada kuzatilgan. Kadimgi tibbiyotning yirik namoyandasi Gippokratning inson badanida kon asosiy o’rinni ishgol etsa, bunday odam xarakatchan, yengil bo’ladi, taassurotlarning almashinishiga tez ko’nikib keta koladi, o’z atrofida sodir bo’layotgan vokealarga darxol va ishtiyok bilan aralashadi, degan fikri bejiz emas. Mana shu xil kishilarni Gippokrat sangviniklar (xushchakchak kishilar) deb atagan. Bu lotincha «sangvinis», ya‘ni «kon» degan so’zdan kelib chikkan. Sangviniklar tuygu «jushkin» xususiyatlari bilan ajralib turadi. Ular:  yangi kishilar bilan tez til topishadigan;  bir ish turidan ikkinchi ish turiga tezda ko’nikadigan;  bir turda bajariladigan ishlarni yoktirmaydigan;  yangi sharoitga osonlik bilan o’rganadigan;  xushchakchak;  xarakatlari shiddatli;

 nutki tez;  kelajakka ishonch bilan karaydigan;  so’zini anik va ma‘noli kilib, imo-ishoralar bilan gapiradigan kishilardir. Agar kishida shillik xukumron o’rin tutsa unday kishilar ogir, tepsa tebranmas, kayfiyatlari va intilishlari ancha barkaror, vokealar va xayot taassurotlariga lokayd karaydigan bo’ladilar. Bunday xil kishilar flegmatiklar deb atalgan. Kadimgi yunonlar shillikni «flegma» deyishgan. Flegmatiklar:  ta‘sirchanligi sust bo’ladi;  bir turdagi ishdan ikkinchi turdagi ishga sekinlik bilan ko’chadilar;  faolliklari kam;  yangi sharoitga kiyinchilik bilan moslashadilar;  xarakatlari va nutklari sust;  ko’ngilsiz xodisa yuz berganda osoyishtaliklarini buzmaydilar;  sabr-tokatli, chidamli bo’lib, so’zlaganda xotirjam, o’zga shaxslar bilan xayajonlanmay gaplashadilar. Gippokratning fikricha, agar kishida za‘faron safro ustun tursa, bunday kishi tezkor, kat‘iy, xarakatchan bo’ladi. Bu toyifa kishilarni Gippokrat xoleriklar (koni kizik kishilar) deb atagan. Kadimgi yunonlar safroni «xoley» deyishgan. Xoleriklar – ko’tarinki ruxda ishlay oladigan, karshiliklarni yenga oladigan kishilar bo’lib, ularning ishlash zavki kayfiyatining buzilishi bilanok tez o’zgarishi mumkin. Ular serjaxl, o’zini yaxshi ko’radigan, tez gapiradigan odamlar bo’lib, boshkalardan gapining oxangi o’zgaruvchanligi bilan ajralib turadi. Xoleriklarning vazminlik darajasi xuddi sangviniklarnikidek bo’ladi. Raxbar va boshka kishilarga nisbatan o’zini to’gri tutadi. Nixoyat Gippokrat yana bir tur kishilarni ajratadiki, bundaylarning axvoli, ruxiyati bir xilda turmaydi. Ular yomon kayfiyatga ko’prok moyil bo’ladilar, arzir- arzimas narsalardan kattik kuyunaveradilar. Bunday kishilarni ulug shifokor

melanxoliklar deb atagan. Kadimgi yunonlarda «melanxolik» so’zi «kora safro» degan ma‘noni bildirgan. Melanxoliklar:  o’ta ta‘sirlanuvchi xususiyatga ega;  tez tolikadigan va o’ziga ishonmaydigan;  tashvishsiz, lekin juda sezuvchan;  nixoyatda arazchan;  juda oz kuladigan;  faolligi sust, tortinchok, kamgayrat;  arzimagan sabablarga ko’zlaridan yosh okib ketaveradigan;  yangi xodimlar bilan kiyinchilik bilan til topishadigan kishilardir .

Nazorat va muhokama uchun savollar 1. Menejer madaniyati deganda nimani tushunasiz? 2. Menejer madaniyatining asosiy elementlari kanday? 3. Menejer kim? 4. Ish uslubi kanday bo’ladi? 5. Raxbarning ish uslubi deganda nimani tushunasiz? 6. Raxbarlikning kanday turlari mavjud? 7. Raxbar kanday talablarga javob berishi kerak? 8. Fazilat nima? 9. Sangviniklar kanday xarakterdagi kishilar? 10. Flegmatiklar kimlar? 11. Xoleriklar va malexoliklarning xarakterlari kanday kishilar?

Похожие

Menejment madaniyati va uslubi

Zamonaviy menejer

Menejer faoliyatini tashkil etish

Statistika predmeti va uslubi

Statistika fanining predmeti va uslubi