Меҳмонхона ва ресторан фаолиятининг ташкилий асослари - Экономика - Рефераты

Меҳмонхона ва ресторан фаолиятининг ташкилий асослари

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

61.5 KB

Меҳмонхона ва ресторан фаолиятининг ташкилий асослари Режа: 1. Меҳмонхона ва ресторан хўжалигини ташкил этиш модели. 2. Меҳмонхона ва ресторанларнинг хизмат кўрсатиш тизимлари. 3. Ресторанларда хизмат кўрсатишнинг такомиллаштириш муаммолари .

1. Меҳмонхона ва ресторан хўжалигини ташкил этиш модели. Ўзбек давлат стандартлаштириш, метрология ва сертификатлаштириш марказининг 1998-йил 31-декабрда рўйхатдан ўтказган "Меҳмонхоналар классификацияси"га кўра "Ўзбектуризм" МК томонидан вазирликлар, корхоналар, ташкилотларнинг таклиф ва муло ҳ азаларини инобатга олган ҳ олда ишлаб чи қ илди ва Ўзбек Давлат стандартлаштириш, метрология ва сертификатлаштириш марказига киритилди. Мазкур стандарт камида 10 номерга эга бўлган Меҳмонхоналар, мотеллар, кемпинглар, туристик базалар, шунингдек, Ўзбекистон Республикасига келаётган туристлар ва фу қ ароларнинг бош қ а ва қ тинча яшаб туриш жойларининг классификациясини белгилайди. Унда, шунингдек, ишлатиладиган асосий терминларнинг шархи, Меҳмонхоналарга қ ўйиладиган умумий талаблар, уларнинг жавобгарлиги, турли тоифадаги Меҳмонхоналарга қ ўйиладиган талаблар ҳ а қ ида батафсил маълумотлар берилган. Айни қ са, турли тоифадаги Меҳмонхоналарга қ ўйиладиган талабларда: бино ва унга тегишли худуд, техник жи ҳ озлар, номерлар фонди, техник таъминот, мебель ва бош қ а жи ҳ озлар таъминоти, жи ҳ озлаш ва номерлардаги санитария-гигиена буюмлари, умумий фойдаланиш санитария объектлари, жамоат жойлари, ов қ атланиш хизматлари кўрсатиш жойлари, хизматлар, ов қ атланиш хизматлари, хизматчилар ва уларни тайёрлашга бўлган талаблар ҳ а қ ида 1-5 юлдузли Меҳмонхоналарга хос конкрет вазифалар берилган. 1950-йиллардан буён, меҳмонхона ишини ташкил этишнинг икки модели қарор топган. Биринчиси – Цезарь Ритц моделидир. Бунда меҳмонхоналар европача дид билан аристкратия рухида курилади. Масалан: Плассь-Отель (Москва). Иккинчиси – Америка тадбиркори Кемон Уилсон билан бо ғ лиқ (“Ҳолидий ИНН” меҳмонхонаси). Шу моделда мижознинг эҳтиёжларини меҳмонхона қ айси мамлакатда жойлашганига қарамай, юқори даражадаги сервис хизмати орқали қондириш кўзда тутилади 1 . 1 Зайцева Н.А.Менеджмент в социально-культурном сервисе и туризме. 2003

Ҳозирда пайдо бўлган учинчи турдаги модел “Эркин меҳмонхоналар занжири” масалан Баст Вестон, Романтик Хотеа – Унда бир неча меҳмонхоналар қандайдир бир ягона жиҳатларидан келиб чиқкан ҳолда ягона савдо маркаси остида бирлашган бўлиб, улар ягона маркетинг ва реклама сиёсатини илгари суриш учун ягона фондга аъзо бўлиб, бадалларини тўлаб туришади. Ресторанлар эса, потенциал истеъмолчиларни ҳисобга олиб ташкил этилади. Ресторан ўз мижозлари ва ходимларининг ўртасида муомала қиладиган, қ онларни жунбўшга келтирадиган жой бўлиши керак. Ресторан учун жой тў ғ ри танланиб, овқатлар яхши тайёрланса, ижобий атмосфера яратилса ва ажойиб ходимлар танланиб, ишлар аъло даражада ташкил этилса, потенциал бозорнинг ди ққ ати тез жалб этилиб, қ илинган инвестициялар тезда юқори фойда бера бошлайди. Рестораннинг обрўйини унинг концепцияси яъни: кундалик, расмий, болалар учун, фа қ атгина катталар учун, миллий ва бошқа бозор талабларига мос келувчи шароитларини белгилаб боради. Меню ва ташқи кўриниш концепцияга, концепция эса маҳаллий бозорга таяниши керак. 2. Меҳмонхона ва ресторанларнинг хизмат кўрсатиш тизимлари. Меҳмонхоналарнинг хизмат кўрсатиш тизимлари уларнинг жойлашуви, меҳмонларнинг ўзига хос томонлари ва бошқа омиллардан келиб чиқиб ташкил этилади. У ҳар бир хизматчига юкланган вақолат ва мажбуриятларни акс эттиради. Ҳар бир меҳмонхонадаги хизматларни хоналар фондини бошқариш хизмати, маъмурият, овқатлантириш, техник, тижорат, ёрдамчи ва тўлдирувчи хизматларга ажратиш мумкин. Хоналар фондини бошқариш хизмати хоналарни бандлаш, туристларни қабул қилиш, қайд этиш ва уарни хоналарга жойлаштириш, туристларни ўз уйига ёки бошқа туристик манзилларга жўнатиш, уларга хоналарда хизмат кўрсатиш, хоналарнинг санитария-гигиена талабларига жавоб беришини таъминлаш ва яшаш жойларидаги шинамлик даражасини таъминлаб туриш билан шуғулланади. [20]

Маъмурият хизмати туристик комплекснинг барча хизматларини бошқаради, молиявий, кадр масалаларини ҳал этади, меҳмонхона ходимлари учун иш шароитларини яратиб беради, мехнатни мухофаза қилиш ва хавфсизликни таъминлаш билан шуғулланади. Умумий овқатланиш хизмати меҳмонларга ресторан, кафе ва барларда хизмат кўрсатади, банкет ва презентацияларни ўтказишга ёрдам беради. Тижорат хизмати оператив ва стратегик режалаштириш билан шу ғ улланади, хўжалик ва молиявий фаолиятни таҳлил этади. Инженер-техник хизмати ҳаво айланиши, исси қ лик билан таъминлаш, санитария ва электр ускуналарининг ишлаши, қурилиш ва таъмирлаш ишлари, телевидение ва алоқани таъминлаш билан шу Ғ улланади. Ёрдамчи хизматлар кир ювиш, кийим тикиш, бинони тозалаш, омборда сақлаш кабилардан иборат. Тўлдирувчи хизматлар сартарошхона, бассейн, солярий, аэроарий, спорт ускуналари каби пуллик хизматлардан иборат. Ҳозирги кунда меҳмондорчиликда рақобатбардошликка эришиш учун бошқарув тизими оддий ва эгилувчан бўлиши мақсадга мувофик бўлади: бошқарув по ғ оналарининг сони иложи борича кичик; бўлинмалар кам сонли, биро қ малакали ходимлардан иборат бўлиши; барча фаолият истеъмолчи- меҳмонларга йўналтирилиши керак. Ҳар бир ходим ўзининг бошқарув иерархиясидаги ўрнини, вақолатлари ва мажбуриятларини аниқ билиши лозим. Бошқарувчилар мақсадларни ва вазифаларни белгилашади, улар тў ғ рисида бошқаларга хабар беришади; вазиятни баҳолаб, ташкилий қарорлар қабул қилишади; ходимлар билан алоқа қилиб, уларни мехнатга ра ғ батлантириб туришади; ходимларнинг ишини назорат этишади; ўзларининг ва ходимларининг хизмат по ғ онаси бўйича ўсишини қ ўллаб қ увватлашади. Юқори по ғ она рахбарлари кўпро қ стратегик масалалар билан шу Ғ улланишса, қ уйиро қ по ғ онадагилари асосан тактик масалалар устида бош қ отиришади. Ходимлар ўз мехнатлари билан корхонанинг кўрсатадиган хизматларини амалга оширишади. 3. Ресторанларда хизмат кўрсатишни такомиллаштириш муаммолари.

Ресторан менежментини ривожлантириш, уни Ўзбекистон иқтисодиёти учун зарурлиги, унинг имкониятларидан келиб чиқиб аҳолининг моддий фаровонлигини яхшилаш, уларни иш билан таъминлаш имкониятлари янада юқори бўлишига эришиш мумкин. Бу мақсадга етишиш учун ҳали амалга ошириладиган ишлар кўлами жуда кенг. Шуни қайд қилиш лозимки, ресторан менежменти муаммолари энг кам ўрганилган йўналиш бўлиб, бу соҳанинг қай турларига эътибор бериш, саёхат қилувчилар учун уларнинг хохиш-иродасини билиш, энг фойдали ва қулай сафарларга чорлаш, хавфсизликни таъминлаш, овқатлантириш фаолиятини ўрганиш, айниқса миллий таомлар рекламасини амалга ошириш ва ахборотлар маълумотларига эга бўлиш жуда муҳимдир. Ўзбекистонда сайёҳликнинг ривожланиши, унга бўлган муносабатнинг йилдан-йилга ортиб бориши билан белгиланади. Айниқса ўрта ва хусусий тадбиркорларни шакллантиришда сайёҳликнинг имкониятлари жуда каттадир. Чунки Ўзбекистон шароитида ҳозирги иқтисодий барқарорликнинг мавжуд бўлиши бу соҳанинг ҳам жадал суръатлар билан ривожлантириш имкониятини туғдирмоқда. Тарихдан маълумки ҳар бир давлатнинг тараққиётида энг асосий омил, бу ижтимоий адолат, инсонпарварлик ва осойишталикдир. Мана шундай вазият Ўзбекистон худудида мавжуд бўлиб, у Ўрта Осиё минтақасида энг сулхпарвар, осойишта, тадбиркор ва сайёҳларни ўзига чорловчи макон ҳисобланади. Шуларни ҳисобга олиб Ўзбекистонда ресторан хўжалигини такомиллаштиришни ўрганиш, ундан жахон бозорлари учун йўл топиш жуда муҳимдир. Саёхатчиларга хизмат кўрсатишнинг ғарбдаги замонавий андозаларини ҳам, Шарқдаги меҳмондўстлик анъаналарини ҳам бирлаштирадиган туризмнинг миллий моделини шакллантириш учун янада кенг имкониятлар очилади. Ўзбекистон Республикаси ҳам бошқа ҳамдўстлик мамлакатлари қатори халқаро туризмни ривожлантириш чора-тадбирларини кўриб ўзининг миллий моделига асосланган туризмни шакллантириш учун ҳаракат қилмоқда. Бу модел ички имкониятларга, ўзбек ҳалқи менталитетига ва жахон стандартларига мос келадиган талабларни ҳисобга олган ҳолда амалга оширилиши лозимлиги таъкидланмоқда. Агар Ўзбекистоннинг туризм

соҳасидаги салохиятини таҳлил қиладиган бўлсак, у Марказий Осиё мамлакатлари ичида энг катта имкониятларга эга эканлигининг гувохи бўламиз. Бу ҳақда, масалан, республика худудида мавжуд бўлган 4 мингдан ортиқ меъморчилик, монументал санъат, қадимий ёдгорликлар далолат бериб турибди. Ўзбекистонда халқаро туризм имкониятларини ўрганган ПРООНнинг экспертлари маълумотига кўра 2010 йилга келиб, республикага хориждан 1 млн.дан ортиқ, сайёҳатчи келиши мўлжалланган, улардан келадиган даромад эса 1 млрд. америка долларидан ортиб кетади. Халқаро туризмнинг бундай даражада ривожланиши, уни энг даромадли валюта тушумлари келадиган тармоқга айлантиради, ҳатто пахта-толасини ёки олтинни сотишга қараганда ҳам даромадлироқ ҳисобланиши мумкин. Келажакда туризмни энг катта фойда келтирувчи тармоқ деб қарашга жахон тажрибаси аниқ мисол бўла олади. Масалан, охирги 30 йил давомида Австрияда туризмдан келадиган даромад 2,1 млрд. шиллингдан 110,1 млрд. шилингта етди, ёки 55 мартага кўпайди. Халқаро туризмда хизмат кўрсатиш ва сервис таъкидлаганимиздек жуда катта салохиятга эга. Аммо бу салохиятдан фойдаланиш самараси жуда ҳам кам десак муболаға бўлмайди.

Хулоса Сайёҳликда ресторан хўжалиги муаммолари энг кам ў рганилган йўналиш бўлиб, бу соҳанинг қайси турларига эътибор бериш, саёхат қилувчиларнинг хохиш- иродасини билиш, уларни энг фойдали ва қулай ошхоналарга чорлаш, уларнинг хавфсизлигини таъминлаш, уларнинг талабини қондириш ва яна бошқа кўплаб турларини билиш сервис хизмати функциясига киради. Ўзбекистонда ресторан хўжалигини ў рганиш, ундан жахон бозорлари учун йўл топиш жуда муҳимдир. Тарихий шаҳарларимиз – Самарқанд, Бухоро, Хива, Тошкент ва бошқа кўплаб тарихий обидаларимиз халқаро сайёҳларни бу ерларга жалб этади ва шу орқали уларни овқатлантириш ва сервис хизматини ривожлантириш кенг имкониятларни юзага келтиради.

Фойдаланилган адабиётлар. 1.«Ўзбекистонда туризмни ривожлантиришнинг 2005 йилгача бўлган давлат дастури», Ўзбекистон Республикаси Президенти И. А. Каримовнинг 15.04.1999 йилдаги УП-№2286 фармони. 2. Ў збекистон Республикасининг «Туризм тў ғ рисидаги қонуни». Халқ сўзи газетаси 14.09.1999. 3. « Ў збекистонда туризм соҳаси учун малакали кадрлар тайёрлаш тў ғ рисида», Ў збекистон Республикаси Президенти И. Каримовнинг 30 июн 1999 йилда ПФ- №2332 фармони. 4. Постановление Кабинета Министров Республики Узбекистан №346 от 8 августа 1998 года «О совершенствовании организации деятельности туристических организаций». 5 . Постановление Кабинета Министров Республики Узбекистан от 3.06. 1995 г. за №210 «О мерах по созданию современной инфраструктуры международного туризма в Республике Узбекистан». 6. Ўзбекистон Республикаси Президентининг ”Буюк Ипак йўли” ини қайта тиклашда Ўзбекистон Республикасининг иштирокини авж олдириш ва республикада халқаро туризмни ривожлантириш борасидаги чора –тадбирлар тўҒрисидаги” Фармони. 7. Указ Президента Республики Узбекистан “Об образовании Национальной компании Узбектуризм”” за № УП-447 от 27 июля 1992года. 8. Закон Республики Узбекистан “О туризме”. 1999г. 9. Нарчаев. “Испанияда халқаро туризмнинг ривожланиши” номзодлик диссертацияси. 2004. 1 0. Александров А.Ю. Международный туризм. Уч.пособие для вузов.- М.: Аспект Пресс, 2004. 1 1. Большой Глосарий терминов международного туризма - Биржаков М.Б., Никифров В.И 2002 год. 1 2. Биржаков.Б. Никифроф В.И. Индустрия туризма: 2003 г 1 3. Биржаков М.Б. Введение в туризм. С.Пб.: Издательский Торговый Дом «Герда», 2004 14. Введиние в гостипремство Учеб пособе - Уокер Д.Р 2002. 15. География международного туризма: Страну СНГ и Балтики. Учеб пособе Гайдукевич Л.М Хомич С.А., Аношко Я.И. 2004. 16. География туризм. Романов А.А. Саакянц Р.Г. Романов А.А. 2003 г. 17. Гостинечное и ресторанное дело туризм: Сборник нормативных документов 2004 г. 18. Интернет сайтлари. www . peugeotufa . ru – цены услуг www.bashexpo.ru – выставки, конференции www.interunion.ru – туристские ассоциации

www . world - tourism . org – Всемирная туристская организация www . wttc . org – Всемирный Совет по путешествиям и туризму www . tag - group . com – Консультативная группа по вопросам туризма ( TAG )

Похожие

Меҳмонхона ва ресторан хўжалиги маркетингининг илмий-назарий асослари

Меҳмонхона ва ресторан фаолиятини режалаштириш

Меҳмонхона ва ресторанларни ташкилий-ҳуқуқий шакллантириш ва жойларни танлашнинг иқтисодий асослари

Меҳмонхона ва ресторан хўжалигининг ўзига хос хусусиятлари

Меҳмонхона ва ресторан хўжалигининг ўзига хос хусусиятлари