Лойиҳа сифатини бошқариш - Экономика - Рефераты

Лойиҳа сифатини бошқариш

Загружено в:

06.05.2023

Скачано:

0

Размер:

65.5 KB

Лойиҳа сифатини бошқариш Режа: 1. Лойиҳа сифатини бошқаришнинг замонавий ёндашуви 2. Лойиҳа сифатини бошқаришнинг асосий босқичлари 3. Лойиҳа сифатининг харажатларини таснифлаш

Лойиҳа сифатини бошқаришнинг замонавий ёндашуви Лойиҳа сифатини бошқариш (прожеcт қуалитй манагемент) лойиҳанинг натижаларини мижозлар (истеъмолчилар) эҳтиёжларига мувофиқлигини таъминлайдиган бошқарув функцияси. Лойиҳа бошқарувининг энг муҳим вазифаларидан бири сифатни бошқаришдир. ХХ асрда сифатни бошқариш соҳасида ривожланиш юз берди. Глобал бозорда бир қатор чуқурлашувлар ва жиддий рақобат ширкатларга мижозлар (истеъмолчилар) талабларини тўлиқ ҳисобга олишни ва таклиф қилинаётган товарлар (хизматлар) сифатига кўпроқ эътибор қаратишга мажбур қилди. Сифатни бошқаришнинг замонавий ёндашуви қуйидаги қоидаларни ўз ичига олади: - сифат учун жавобгарлик барча лойиҳа иштирокчилари томонидан - мижоздан вақтинчалик ишчиларга қадар; - сифат истеъмолчиларга қаратилиши керак; - одамлар сифатли маҳсулот ишлаб чиқаришни хоҳлашади; - сифат лойиҳани бошлаш босқичида бошланади ва унинг бажарилишидан олдин режалаштирилиши керак; - лойиҳани амалга ошириш жараёнида юзага келадиган барча камчиликларни аниқлаш ва бартараф этиш керак; - барча сифатни бошқариш, нуқсонларни бартараф этиш ва бошқа муаммоларни ҳужжатлаштириш керак; - сифатлироқ маҳсулот пулни тежайди ва бизнесни ривожлантиришга ёрдам беради. Ҳозирги вақтда ишлаб чиқарилган товарларнинг истеъмолчилар кутганларига энг мос келишини таъминлайдиган умумий сифатни бошқариш (тотал қуалитй манагемент – ТҚМ) деб аталадиган ёндашув ишлаб чиқилди.

ТҚМ тамойилларининг кўпчилиги ўтган асрнинг 50-йиллари бошларида АҚШнинг бошқа экспертлари билан биргаликда япон корхоналарига маҳсулот сифатини оширишга маслаҳат берган Эдвард Деминг ва Жозеф Жареннинг таълимотига асосланади. Ўша пайтда япон моллари сифатсиз ва кўплаб ички нуқсонлар билан бўлган. Деминг статистика жараёнини назорат қилиш ва ишлаб чиқариш жараёнига сифатни интеграция қилиш бўйича семинарлар ўтказиш учун бир неча марта Японияга сафар қилди. Унинг айтишича, ишлаб чиқариш муаммоларининг аксарияти жараённинг ўзида юзага келади ва статистика бу жараённи назорат қилишда ёрдам беради. Жарен сифат назорати бўйича бошқарув ёндашувини белгилаб олди ва лойиҳадан лойиҳага қадар маҳсулотни ишлаб чиқиш билан лойиҳа жамоаларида ишлаш орқали мижозлар эҳтиёжини қондиришга эътибор қаратди. У барча даражаларда - ишчилардан компания менежерларига ўқишга бўлган эҳтиёжни таъкидлади ва маҳсулот сифати яхшиланишига қаратилган қадамлар доимий бўлиши кераклигини таъкидлади. Деминг, бошқариш назариясида ишлатиладиган 14 сифатни яхшилаш тамойилини ишлаб чиқди: товарлар ва хизматларни яхшилашга доимо интилиш; сифатни бошқариш фалсафасини қабул қилиш; сифатни ошириш бўйича кенг кўламли текширув амалиётларини рад этиш; етказиб берувчиларни ва пудратчиларни минимал нарх бўйича танлашни рад этиш тайёр маҳсулотлар (ишлар, хизматлар); товар ва хизматлар ишлаб чиқаришни мунтазам такомиллаштириш; иш жойидаги машғулотларни жорий қилиш; етакчилик назариясини қабул қилиш ва қўллаш; қўрқувни таъқиб қилиш; ўзаро таъсирлашувга аралашадиган бирликлар ўртасидаги тўсиқларни йўқ қилиш самарали жамоавий иш; ишчиларни ишдан бўшатиш ва уларни назорат қилиш вазифаларини рад этиш; ходимлар ва бошқарув ходимларининг сони стандартларини рад этиш; одамларни мағрурликдан маҳрум қилувчи тўсиқларни олиб ташлаш; барча учун интенсив таълим ва

ўзини ривожлантириш дастурларини жорий этиш компаниянинг ходимлари; сифат менежменти тизимини конвертация қилиш бўйича чора-тадбирлар кўриш. Сифатни бошқариш бир-бири билан ўзаро боғлиқ компонентларни ўз ичига олади: ўзаро таъсир қилиш маданияти ва жамоавий иш, малакали ходимлар, корхона миссияси, мақсадлари ва стратегиялари, этакчилик ва этакчилик, ташкилий тузилма ва тегишли лойиҳаларни бошқариш воситалари. Кўп ТҚМ дастурлари муваффақиятсизликка учрайди (Шимолий Америка корхоналарида муваффақиятсизлик 80% га етади) Ходимларни ўқитиш ва бошқа ташқи таъсирларга қарамасдан, умумий сифат менежменти дастурларининг бажарилмаслиги ходимларнинг ишларига нисбатан муносабатларида фундаментал ўзгаришларнинг йўқлиги билан изоҳланади. Кўпгина корхоналар фақат муваффақиятли ташкилотларнинг ишларини тақлид қилишга ҳаракат қиладилар, аммо ТҚМ дастурининг муваффақиятли бўлишини таъминлаш учун уни амалга ошириладиган корхонанинг шартларига мослаштириш керак. Лойиҳа сифатини бошқаришнинг асосий босқичлари Лойиҳада сифатни бошқариш бир вақтнинг ўзида амалга оширилиши керак бўлган учта асосий босқичдан иборат: 1. Сифатни режалаштириш: _ истеъмолчилар талабларини идентификация қилиш; _ истеъмолчилар томонидан маҳсулотга имтиёзли талабларни аниқлаш. 2. Сифатни ошириш: _ баҳолаш мезонларини танлаш; _ жараён қобилиятини баҳолаш; жараённи такомиллаштириш. 3. Сифатни назорат қилиш: _ сифатни баҳолаш;

_ сифатни яхшилаш ва режалаштириш тадбирларини тартибга солиш. 10-расм ТҚМ контекстида лойиҳа сифатини бошқариш босқичлари ўртасидаги муносабатни кўрсатади. ТҚМ фалсафасига ёки доимий сифатни яхшилаш тизимига ҳали ўрганмаган корхоналарда сифатни бошқариш учун масъул бўлган ташкилотнинг ташкилий тузилмасини жорий қилиш мақсадга мувофиқ. Лойиҳаларни амалга ошириш жараёнида истеъмолчиларнинг талабларини ҳисобга олган ҳолда сиз икки позициядан иборат ўлчовни қўллашингиз мумкин: лойиҳа белгиланган талабларга жавоб беради ёки жавоб бермайди. Сифат менежменти кўпинча ҳар бир жараённи босқичларга бўлиниши мумкин: иш бошланиши, унинг ҳолатининг ўзгариши ва кейинги босқичга ўтиш жараёнлари. Ҳар бир босқични муваффақиятли амалга ошириш учун масъул ходимлар истеъмолчи учун зарур бўлган сифатни таъминлайди. Деминг, истеъмолчилар эҳтиёжини қондириш муаммосини таҳлил қилиш жараёнини ифодаловчи режа - ижро - назорат - ҳаракатлар айланиши (План - До-Че c к - А c т - ПД C А) ишлаб чиқди (11-расм). Бу нуқсонларни бартараф этиш ва уларни бартараф этишни такомиллаштириш тартибини тақдим этади. Буни муаммоларнинг сабабларини бартараф этиш, шунингдек, сифат стандартларини ишлаб чиқиш ва қайта кўриб чиқиш йўли билан амалга ошириш мумкин. ПД C А айланиши 8 босқичдан иборат бўлган тўрт жараёндан иборат: I . Режалаштириш: 1) муаммони аниқлаш; 2) мавжуд вазиятни таҳлил қилиш; 3) муаммонинг сабаби ва таъсирини (оқибатини) аниқлаш; 4) тузатув ҳаракат режасини ишлаб чиқиш. II . Бажариш: 5) режани бажариш.

III . Назорат: 6) амалга оширилган ишларнинг натижаларини режалаштирилган ҳолда таққослаш. IV . Ҳаракат: 7) муаммони қайта тиклашга йўл қўймаслик учун зарур қадамларни стандартлаштириш; 8) қолган муаммоларни ҳисобга олган ҳолда жараённи такрорлаш. Лойиҳа сифатининг харажатларини таснифлаш Лойиҳа (хизмат) буюртмачини қондириш учун тегишли сифат даражасига эришиш учун сарф-харажатларни баҳолаш керак. Ушбу харажатларнинг таснифини кўриб чиқамиз: - нуқсонларни олдини олиш харажатлари мижозларни қониқтирадиган ҳаракатлар билан боғлиқ бўлиб, лойиҳани қайта кўриб чиқиш, ўқитиш, сифатни режалаштириш, етказиб берувчиларни ва пудратчиларни текшириш, жараённи ўрганиш ва жараён билан боғлиқ профилактик чоралар харажатларини ўз ичига олади; - мижознинг талабларини қондириш нуқтаи назаридан маҳсулотни баҳолаш қиймати маҳсулотни текшириш, лаборатория тестлари, етказиб берувчиларни назорат қилиш, ишлаб чиқариш жараёнида синовдан ўтказиш харажатларини ўз ичига олади; - ички сабабларга кўра ишламай қолиш билан боғлиқ бўлган харажатлар товарларни истеъмолчилар учун мақбул деб ҳисоблаш ва қайта ишлаш, таъмирлаш, ишдан бўшатиш вақтини, нуқсонларни баҳолашни, ишлаб чиқариш чиқиндиларини ва бу хатоларни бартараф этиш учун тузатувчи хатти-ҳаракатларни ўз ичига олади; - ташқи сабабларга кўра рад қилиш харажатлари истеъмолчилар томонидан маҳсулотга бўлган даъволардан келиб чиқади ва товарларни қайтариш ёки тушириш харажатларини, талабларни баҳолашни,

истеъмолчига кетиш билан товарни текширишни, истеъмолчи ташрифларини сифат талаблари ва керакли тузатувчи хатти-ҳаракатларини ўз ичига олади. 12-расмда сифат баҳосини оптималлаштириш учун анъанавий модель кўрсатилган. Ушбу моделни яратиш учун бир қатор тахминларни ҳисобга олиш керак. Биринчидан, рад қилиш билан боғлиқ харажатлар камчиликлар сонининг камайиши билан нолга интилади. Иккинчидан, маҳсулотни баҳолаш ва камчиликларни бартараф этиш харажатлари камчиликларни камайтириш билан бирга абадийликка интилади. Лойиҳани амалга ошириш сифатини оширишда Халқаро стандартлаштириш ташкилоти (Интернатионал Организатион фор Стандардизатион) муҳим рол ўйнайди. Халқаро стандартлар лойиҳани амалга оширишнинг барча босқичларида маҳсулотларни қонуний талабларга мос келмаслиги эҳтимоли ҳақида огоҳлантириш орқали истеъмолчини қондиришга қаратилган сифат тизимларига қўйиладиган талабларни ўз ичига олади. Улар бирлаштирилган буълиб, муайян соҳага боғлиқ эмас. Халқаро стандартлаштириш ташкилоти томонидан сифатни бошқариш бўйича 17 ИСО стандартини ишлаб чиқилган.

Адабиётлар: 1. Ўзбекистон Республикасининг Фуқаролик кодекси, Ўзбекистон Республикаси Олий Мажлиси томонидан тасдиқланган. 1995 - йил 21 - декабрь № 163-1 ва 1996-йил 29-август №256-1 [кўчирма] –Т.: «Иқтисодиѐт ва ҳуқуқ дунѐси» 1999- йил. 2. Ўзбекистон Республикаси «Ихтиролар моделлар ва саноат намуналари ҳақида» ги Қонуни 1994-йил 6- май, – Тошкент.: «Иқтисодиѐт ва ҳуқуқ дунѐси» 1999 йил. 3. Ўзбекистон Республикасининг «Маъсулиятлар ва хизматларни сертификатлаш тўғрисида» ги Қонуни 1993-йил 28-декабрь №1006-хи, Тошкент.: «Иқтисодиѐт ва ҳуқуқ дунѐси» 1999-йил. 4. Ўзбекистон Республикасининг «Стандартлаштириш тўғрисида» ги Қонуни 1993-йил 28-декабрь №1002-хи, -Тошкент.: «Иқтисодиѐт ва ҳуқуқ дунѐси» 1999-йил. 5. И.А.Каримов. Истиқлол имкониятлари ва ислоҳотлар самаралари. Халқ сўзи. 2009-йил. 6. Ўзбекистон Республикаси Президентининг фармойиши “Баркамол авлод йили” давлат дастурини ишлаб чиқиш ва амалга ошириш бўйича ашкилий чора тадбирлар тўғрисида. Тошкент 2009йил 9-декабрь .

Похожие

Лойиҳа харажатларини бошқариш

Лойиҳа коммуникацияларини (алоқарини) бошқариш

Лойиҳа можароларини (низоларини) бошқариш

Бошқариш жараёнининг сифатини текшириш

Меҳмонхона хизматларининг сифатини бошқариш