Капитал қўйилмаларни узоқ муддатли кредитлаш усуллари - Экономика - Рефераты

Капитал қўйилмаларни узоқ муддатли кредитлаш усуллари

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

116 KB

Капитал қўйилмаларни узоқ муддатли кредитлаш усуллари Режа : 1. Капитал қўйилмаларни кредитлаш асослари ва капитал бозоридаги ўзук муддатли кредитлар . 2. Республика хусусийлаштирилган корхоналарни кредитлаш асослари. 3. Кичик ва хусусий тадбиркорликни кредитлаш хусусиятлари.

МУАММО: 1.Капитал қўйилмаларни кредитлаш асослари ва капитал бозордаги узоқ муддатли кредитлар. Капитал бозорнинг мухим таркибий қисми-рухий омил, аниқроги- ишонч , яъни шу бозорнинг ўз мамлакати ва чет элларда козонган ишончидир. Самарали биржа ва банк тизимини яратиш республикада фонд бозорини ривожлантириш учун асосий замин ҳисобланади. Шу билан бирга , унинг шаклланишида фоиз ставкалари сиёсати ҳамда шунга монанд муассасавий ўзгаришлар ҳам мухим роль уйнайди. Мамлакат аҳолисининг жамгаришга мойиллиги ва ташки дунё томондан сармоянинг таклиф қилиниши, худди Иқтисодиётнинг сармояқўйилмаларига таёрлиги ва ташки дунё томондан келадиган сармояга талаби каби , фоиз ставкаси миқдори таъсирида, шунингдек пулнинг харид кобиляти таъсирида шаклланмокда. Фоиз ставкасининг миқдори сармоя талаби ва таклифига турлича таъсир қилади. Фоиз ставкаси қанча юқори бўлса, сармояга талаб шунчалик кам бўлади, чунки сармоянинг «қиймати» жуда юқори ва ҳамманинг ҳам уни олишга кучи етавермайди. Бирок бундай ҳолда 1. Ўзбекистонда кичик ва урта бизнес корхоналари хорижий технология асбоб техникалари ва бошкаларни жалб этиш хисобига экспортни импортдан оширишга эришганликлари йук. Эътибор беринг: Банк фаолиятини эркинлаштириш максадларида соли ққ а тортиш тизимини хам такомиллаштириш зарур.

сармоя таклифи кўпаяди, чунки сармоя таклиф қилаётган томонга уни бериб туриши учун юқори фоиз олиш фойдали.Ва аксинча.шундай қилиб, сармояси бозорида сармоя талаби ва таклифининг мувозатланиши токи иккала томонни ҳам кониктирадиган муайян фоиз ставкасида мувозанат нуктаси топилгунга қадар давом этади.Иқтисодчилар фоизнинг наминал ва реал ставкасини бир-биридан фарқлашга катта аҳамият беради. Фоизнинг реал ставкаси банк берган ссуда бўйича олинадиган номинал даромад миқдоридаги инфляция солигини ҳисобга олади. Демак, фоизнинг реал ставкаси тахмин қилинаётган (кутилаётган ёки амалдаги) инфляция суръатлари чегириб ташланган фоизнинг номинал ставкасига тенг экан. Фоиз ставкаси даражаси мамлакатдаги Иқтисодий барқарорликка бевосита боғлиқ. 1995 йил бошидан бери утган даврда Ўзбекистондаги макроИқтисодий вазият, шу жумладан давлат бюджетининг ахволи ва инфляция даражаси энг обрули эксперт ташкилотлар-Халқаро валюта фонди ва Иқтисодий ривожланиш Жахон банки бахоси бўйича анча яхшиланган. Ички ялпи махсулотнинг пасайиш сурьатлари қисқарган. Ўзбукистон Республикаси ижтимоий йўналтирилган бозор Иқтисодиётини яратишни назарда тутувчи Иқтисодий ислохотни босқичма-босқич амалга оширмокда. Бозор сохасида хўжаликни маъмурий бошқаришдан эркин рақобатга ўтишга жиддий туб ўзгартиришлар , кадрларни тайёрлаш ва хўжалик юритувчи субьектнинг ўз тасарруфидаги барча ресурслар - молиявий, моддий ва мехнат ресурслари харакати ҳамда улардан фойдаланиш самарадорлигини тўғри бошқаришни таьминлаши зарур бўлади. Эслаб колинг: Бугунги кунда тижорат бошка банкларни фаоллиги инвестиция капитали бозорида эмас балки Ўзбекистоннинг пул бозорида намоён булмокда.

2000 йилда асосий капиталига киритилган чет Эл тнвестициялари ва кредитларининг ўзаро нисбатлари Ўзлаштирилган, млрд. сум Чет эл инвестициялари ва кредит лари Жами Шу жумладан кредитлар Жамига нисбатан фоизларда Асосий капиталига калинган инвестицияларга нисбатдан фоизларда Ўзбекистон Республикаси 150,8 132,8 100 21,7 Коракалпогистон Республикаси 2,5 1,1 1,6 7,0 Андижон вилояти 1,7 1,4 1,1 4,8 Бухоро вилояти 3,5 2,6 2,3 12,3 Жиззах вилояти 5,0 4,7 3,3 31,2 Кашқадаре вилояти 37,2 35,9 24,7 31,7 Навоий вилояти 8,6 4,4 5,7 19,1 Наманган вилояти 1,3 0,2 0,8 3,3 Самарканд вилояти 5,1 3,4 3,4 12,8 Сурхондарё вилояти 1,5 1,3 1,0 6,2 Сирдарё вилояти 1,3 1,3 0,9 9,5 Тошкент вилояти 13,0 11,9 8,6 26,1 Фаргона вилояти 6,7 5,6 4,4 15,0 Хоразм вилояти 2,2 1,9 1,5 9,4 Тошкент шахри 59,4 54,8 39,4 36,2 Жадвал Макроиқтисодиёт ва статистика вазирлигини маълумотлари асосида тузилган. Жадвал маълумотларидан кўринадики, 2000 йилда чет эл инвестициялари ва кредитлари ҳисобидан 150,8 млрд. сум молиялаштирилган бўлса, бу молиялаштириш манбаларнинг 21,7 фоизини ташкил қилади, унинг 132,8 млрд. суми чет эл кредитларига тўғри келади, бу эса ўзлаштирилган чет эл инвестициялари ва кредитларнинг 88,1 фоизи

демакдир. Ўзлаштирилган чет эл инвестициялари ва кредитларининг 61,0 фоизга яқини давлат мулкига тегишли бўлган корхоналарга тўғри келади. Аммо кўпгина корхона ва ташкилотлар Иқтисодий мустақиллик ҳамда ички ва ташки бозорда битимлар тузиш ҳуқуқини кулга киритганларидан сунг хўжалик юритишнинг янги шароитларига тайёр эмасликлари аён бўлиб колди. Молиявий ахборот билан ишлашнинг энг мухим жихатларидан бири уни тахлил қилишдир. Тахлил қилишда хўжалик фаолиятини ўрганишда ҳамда хулосалар чиқаришда асос бўладиган бир қатор кўрсаткичлардан фойдалинилади.Корхонанинг молиявий ахволи тўғрисидаги ахборот фойдаланувчиларнинг турли тоифалари менежерлар, кредиторлар булгуси ва инвесторлар, махсулот етказиб берувчилар ва бошқалар учун кизикарлидир. Ахборотдан хар бир фойдаланувчи ўз мақсадини эга бўлади. Масалан, менежер учун хўжалик операциялари самарадорлиги фойдаланилаётган ресурслар ва олинган натижаларни бахолаш кўрсаткичлари мухимдир. Мулкдорлар ва акциядорлар ўзлари жойлаштирган сармоянинг фойдалилиги, яьни бозор фаоллигини бахолаш кўпрок кизиктиради. Кредиторлар учун истиқболни бахолаш инвестиция қилинган сармоянинг кайтиши, махсулот етказиб берувчилар учун корхонанинг етказиб берилаётган махсулот ва хизматларга ўз вақтида хак тўлаш имкониятлари мухимдир. Корхона молиявий ахволини тахлил қилиш билан шугулланаётган хар бир ходим бухгалтерия балансини эркин укишни, унинг моддаларини тушунишини, шунингдек хулосалар чиқариш ва тавсиялар беришни билиши керак. Олдинги йилларда юз берган гиперинфляция ва салби фоиз ставкалари мамлакатда молиявий воситачилик кулами нинг тез қисқаришига олиб келади, Салби й фоиз ставкаларининг мавжудлиги банкларнинг Иқтисодни узоқ муддатли кредитлашига тус қ инлик қилди ва мамлакатда инвестиция жараёнларини сусайтирди:

Сармоя қўйилмалари уларни тўлиқ ўзлаштиргунга қадар кадрсизланиб колди, Хозирги вақтда республикада молиявий воситачилик куламини илгариги миқдоригача тиклаш учун яхши имкониятлар мавжуд, чунки 1995 йилдан бошлаб фоиз ставкалари реал ифодада ижобий даражаларда ушлаб турилибди, Ўзбекитонда сармоялар бозори, Буни кредитлаш мисолида кўриб чиқамиз, Ўзбекистонда узоқ муддатл икредитлаштириш 3 йўналишда амалга оширилади, 1, Банкларнинг узоқ муддатли кредитлари, Инфляцияни шга ча юқори даражаси мавжуд бўлган бозорга ўтиш шароитида банкларнинг бундай кредитларга кизикиши пасаяди, чунки кредитлар бўйича фоизларни қайтариш пайтига келиб уларнинг аҳамияти ўз маьносини йўкотади, Республиканинг тижорат банклари ичида узоқ муддатликредит қўйилмаларининг энг катта салмоғи аньанавий тарзда Ўзбекистон Иқтисодиётининг анча мудда талаб қиладиган ишлаб чиқариш сохасига хизмат кўрсатадиган Саноатқурилишбанкка тўғри келади. Кредит таваккалчилигини камайтириш мақсадида банклар фаолиятнинг банкдан ташқари турларида, шу жумладан қимматли қоғозларга доир операцияларда ҳам иштирок этмокда, Банкларнинг Киммматли қоғозларга доир операцияларда қатнашишга интилишларини изохлайдигануч асосий сабаб мавжуд: янгифолият сохаларига чиқиш ҳисобига дароматлар манбаларини диверсификациялашга интилиш: мижозлар билан муносабатларни кенгайтириш учун қимматли қоғозлар муомаласида тупланган тажрибадан фойдаланишга интилиш:ўз мижозларрига молиявий хизматларнинг тўлиқ мажмуини молиявий хизматларнинг тўлиқ мажмуини такдим қилишга интилиш. 2. 1995 йилдан бошлаб узоқ муддатли редитлаш хусусийлаштиришдан тушган маблағлардан субсидия кредитлашини молиялаш учун фойдаланишга асосланган дастур бўйича ҳам амалга оширилади. Бундай кредитлаш Ўзбекистон республикаси давлат мулки кумитаси томонидан амалга оширилади «Мадад» давлат суғўрта

агнтлиги шундай кредитларни сугуртлаш билан шугулланади. Давлат мулки кумитаси томонидан амалга оширади. Давлат мулкини бошқариш кумитаси (Давлат мулки кумитаси) корхоналарга хусусийлаштиришдан кейинги даврда қўллаб қувватлаш мақсадида кредитлар бера бошлади. Бу механизм доирасида кредитлаш дастури корхоналардан тушадиган аризалар асосида вазирликлар томонидан тайерланди. Давлат мулки кумитаси томонидан тайерланади. Давлат мулки кумитаси томонидан кулаб қувватлаш кулами илгари тегишли вазирликка қарашли бўлган корхоналарни хусусийлаштиришдан келадиган тушумларнинг муайян фоизи билан чекланган. 3. Узоқ муддатли кредитлаш, Бизнес-фонд орқали ҳам амалга оширилади.Дастлаб, бу фонд давлат мулки кумитасининг муассасаси сифатида ташкил қилинган. У Ўзбекистон Республикаси Вазирлар махкамасининг 1995 йил 26-июдаги 291-сонли бизнес-фонга айлантирилган, Бизнес фонд кредит операциялардан ташқари техник Иқтисодий асослар тайёрлаш техникавий ёрдам кўрсатади. Фонди тузиш тўғрисидаги қарорда шунингдек асосан хусуси банкларнинг фаолият охасига тегишли бошқа фаолият турлари: лизниг.қимматли қоғозларни бошқариш, трас-фондларни бошқариш, факторинг хизматлар ва брокерлик хизматлари билан шугулланиш рухсат берилган, 2.Республикада хусусийлаштирилган корхоналарни кр е дитлаш асослари Республикада халқ хўжалиги тармоқлари корхоналарини киридитлашнинг энг мухим манбаларидан бири- хусусилаштиришдан тушадиган маблағлардир. Ўзбекистон- хусусийлаштиришдан тушган барча маблағни давлат бюджетига эмас, балки хусусийлаштирган корханалари қўллаб- қувватлашга ҳамда бозор инфратўзулмасини

ривожлантириш йўлантирилган дунедаги камда-кам давлатлардан бири ҳисобланади. Хусусийлаштирилган корхоналар фаолиятини маблағ билан таъминлашнинг биринчи хусусияти шундаки, маблағлар давлат тасарруфидан чиқариш ҳисобига хосил бўлади. Давлат мулки кумитасининг махсус ҳисобида жамланади. Иккинчи хусусияти шундан иборатки, республика молия вазирлиги билан келишган ҳолда кредитдан фойдаланишнинг имтиёзли сурилувчи фоиз стафкалари белгиланади. Фоиз стафкалари миқдорининг ўзгариши хар чорада юз беради, лекин у хар доим республикада ўртача банк стафкасидан паст бўлади. Мулкчилик шаклидан нодавлат мулкчилик шаклини нодавлат мулкчилик шаклига ўзгартирилган корхона янги шаклда фаолият кўрсатишнинг биринчи кунидаёк ўз бизнес дастурларини амалга ошириш учун давлат корхоналаридаги нисбатдан фойдалирок шартларда маблағ олиш имконига эга бўлади. Шуниси мухимки булойихаларни кредитлаш хақидаги фармойиш бериш,юқорида кўрсатиш йўли билан эмас балки катъий Иқтисодий ислохотлар ҳисобига қабул қилади. Бундай холларда қарзни расмийлаштириш учун давлат кумитасида қуйидагиларни талаб қилинади. 1. Хат -қарз корхона оладиган кирадиган хужуалик ташкилоти (холдинглар,концермабуюшмалар ва хоказолар) нинг тафсияномаси. 2.Корхонанинг кредит олиш тўғрисида аризаси (маблағ билан тахминлаш бўйича илтимоснома-хат). 3.Лойиха (дастўрнинг) режаси ёки техник асосида қуйидагиларни акс эттириш тафсиф этилади: *ишлаб чиқаришни тафсия қилинаётган ишлаб чиқариш ҳажмини, рақобатбардошлиги. *бозорни бахолаш (мажуд,ахвол,сотиш ва рақобат). *таваккалчиларни бахолаш ва суғўрта. *молиявий режа ва молиявий стратегия.

*лойихани амалга оширишнинг тармоқ ёки календар режаси: *мавжуд ва зарур миқдордаги қуввати ҳамда ресурслар ишлаб чиқариш майдонлари, теналогик ускуналар ва хоказолар). *қарз маблағдаридан фойдаланишнинг молиявий натижалари ва кредитни ўзиш тартиби: *лойиханинг экологик хафсизлиги. 4.Корхонани руйхатдан утказадиган қарор устав ва Давлат мулки кумитасини мулки эгалик хақида ордер нусхалари. 5.Хизмат кўрсатилган банкнинг қарз суралаётган корхонанинг кредиторлик қарзи бор йўклиги тўғрисидаги маълумотномаси. 6. қарзни қайтарилиши таъминлаш кафолати (суғўрта компаниялари ёхуд вакил қилинган банкни гаров ёки кафолати хақидаги шартнома). 7. Корхонанинг охирги ҳисобот даври учун баланси нусхаси, унга рахбар ва бош бухгалтер имзо чеккан, мухр босилган бўлиши, шунингдек қарз олувчи жойлашган манзилдаги Солиқ органининг мухри босилган бўлиши, зарур холларда эса қарз олувчининг молиявий ахволи хақида аудиторлик ташкилотининг хулосаси бўлиши зарур. 3. Кичик ва хусусий тадбиркорликни кредитлаш хусусиятлари. Ўзбекистонда кичик ва хусусий бизнесни кредитлашнинг ҳам ўзига хос томонлари бор, бундай гурух корхоналарни кредитлашнинг жахонда қабул қилинган анъанавий молиялаш манбаларидан машкари Ўзбекистон Республикасида махсус кредитлаш манбалари мавжуд. Хукумат қарорига мувофиқ , хусусий тадбиркорликни ва кичик бизнесни қўллаб қувватлаш махсус Республика Фонди ташкил қилинган. Эътибор беринг: Бизнес фондни нормал фаолият курсатишини таъминлаш учун бюджетдан ва хар йили хусусийлаштиришдан тушадиган хамма суммани 50% микдорида маблаг ажратилади.

У жалб қиладиган маблағлар Ўзтадбиркорбанк орқали жамгарилади ва қуйидаги асосий вазифаларни бажариш учун қайтариш шарти билан кредитлар кўринишида ажратилади:  лойихани имтиёзли кредитлаш йўли билан хусусий тадбиркорликка ва кичик бизнесга молиявий ёрдам кўрсатиш  республика ҳудудларида хусусий тадбиркорлик ва кичик бизнеснинг кенг инфратўзилмасини ривожлантиришга кўмаклашиш  хусусий тадбирлар ва кичик бизнес сармоя лойихаларини амалга ошириш учун турли кредит муассасаларидан қарз сармоя жалб қилиш учун талаб қилинадиган кафолатлар, мажбуриятлар ва кафилликлар бериш  лойихаларнинг халқаро андозаларга мос келадиган техник- Иқтисодий асосларни ишлаб чиқишга грант тузиш ва бериш ҳамда уларни амалга ошириш билан боғлиқ суғўрта полисини қоплаш  хорижий жихозлар лизингини ташкил қилиш асосида хусусий тадбиркорликка ва кичик бизнесга технологик кўмак кўрсатиш

Похожие

Капитал қўйилмаларни узоқ муддатли кредитлаш

Қишлоқ хўжалигида капитал қўйилмаларни молиялаштириш ва кредитлаш хусусиятлари

Капитал маблағларни кредитлаш

Киска муддатли кредитлаш жараёни

Узоқ муддатли молиявий қўйилмалар ҳисоби