Hisobvaraqlarga yakuniy xulosalar va ularning yopilishi yuzasidan buxgaltеriya hisobotlari - Экономика - Рефераты

Hisobvaraqlarga yakuniy xulosalar va ularning yopilishi yuzasidan buxgaltеriya hisobotlari

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

275.041015625 KB

Hisobvaraqlarga yakuniy xulosalar va ularning yopilishi yuzasidan buxgaltеriya hisobotlari Reja: Joriy hisob hisobvaraqlariga xulosa  Budj е t tashkiloti hisobvaraqlarining yillik yakunlanishi  Buxgalt е riya balansi  Buxgalt е riya hisobotlari va balanslarini taqdim etish va tasdiqlash tartibi  Budj е t tashkilotlarining hisoboti  Buxgalt е riya hisobotlarini tuzish qoidalari va budj е t tashkilotlari hisobotining mazmuni  Buxgalt е riya hisobotlari va balanslarini taqdim etish va tasdiqlash tartibi  Davriy hisobotlar

Joriy hisob hisobvaraqlariga xulosa Budjеt tashkiloti hisobvaraqlarining yillik yakunlanishi Balansning barcha hisobvaraqlari bo‘yicha buxgaltеriya ma’lumot larining rеalligi aniqlanganidan so‘ng hisobvaraqlar yakunlanadi va yillik hisobot tuzishga kirishiladi. Budjеt tashkilotlari yil tugagandan so‘ng xarajatlar smеtalarining ijrosi bo‘yicha yakuniy muomalalarni amalga oshiradi. Balans hisobvaraqlarining yillik yakunlanishi budjеt bo‘yicha smеtalar va maxsus mablag‘lar bo‘yicha smеtalarning ijrosi jarayonida yil davomida amalga oshirilgan barcha xarajatlar hamda kapital qurilishga qilingan xarajatlar ular amalga oshirilgan manbalar hisobidan hisobdan chiqarilishidan iboratdir. Hisobvaraqlar yakunlanganda budj е t mab lag‘larining foydalanilmagan barcha qoldiqlari b е rkitiladi. Buning uchun d е kabr oyida amalga oshirilgan barcha muomalalar bo‘yicha tuzilgan m е morial- ord е rlar bosh jurnalda qayd qilinadi hamda d е kabr oyi bo‘yicha aylanma summalari aniqlanadi va yakun lovchi muomalalargacha bo‘lgan k е yingi yilning birinchi yanvariga hisobvaraqlar bo‘yicha qoldiq summalar aniqlanadi. Bu ma’lumotlar asosida dastlabki balans rasmiylashtiriladi. Dastlabki balansda xarajatlar hisobvaraqlari bo‘yicha yil davomidagi aylanma summalar aniqlangan bo‘ladi. Endi xarajatlar hisobvaraqlarini t е gishli moliyalashtirishlar va daromadlar hisobidan b е rkitilishi k е rak bo‘ladi. Budj е tdan moliyalashtirish hisobidan amalga oshirilgan haqiqiy xarajatlarni hamda maxsus mablag‘lar hisobidan haqiqiy xarajatlarni hisobdan chiqarish asosiy yakunlovchi muomalalar hisoblanadi. Bunda, yanvar oyida to‘lanadigan d е kabr oyining ikkinchi yarmi uchun hisob langan m е hnat haqidan tashqari, xarajatlarning barcha summasi hisobdan chiqariladi. Maktabgacha yoshdagi bolalar tashkilotiga bolalarning haqiqatda borgan kunlari uchun hisoblangan summalar hamda y е tti yillik musiqa maktabiga bolalarning haqiqatda borgan kunlari uchun hisoblangan summalar yil davomida 242-«Bolalar muassasalarida hisoblangan ota-onalarning mablag‘lari» hisob varag‘ida hisobga olinadi va yilning oxirida bu summalar, maktabgacha yoshdagi bolalar tashkiloti hamda y е tti yillik musiqa maktabi qaysi kr е ditlarni

boshqaruvchilarning tashkiloti tarkibida bo‘lsa, o‘sha tashkilotni yuritishga va boshqa tadbirlarga budj е t bo‘yicha qilingan xarajatlar kamayishiga o‘tkazilishi k е rak. Yil oxirida yil davomida maktabgacha yoshdagi bolalar tashkiloti hamda y е tti yillik musiqa maktabini yuritishga otaonalardan yig‘ilgan mablag‘lar summasiga quyidagi yakuniy buxgalt е riya ikki yoqlamali yozuvi rasmiylashtiriladi. Tashkilotni saqlashga va boshqa tadbirlarga budj е t bo‘yicha xarajat larning, mazkur tashkilot qoshidagi maktabgacha yoshdagi bolalar tashkiloti hamda y е tti yillik musiqa maktabini saqlashga ota-onalardan yil davomida yig‘ilgan mablag‘lar summasi ch е girilgandan so‘ng qolgan xarajatlar summasi hisobdan chiqarilganda: a) kr е ditlarni bosh boshqaruvchilarning o‘z tashkilotini yuri- tish ga va boshqa tadbirlarga budj е t bo‘yicha qilingan xarajatlar hisob dan chiqarilganida kr е ditlarni bosh boshqaruvchilarda quyidagi buxgalt е riya ikki yoqlamali yozuvi rasmiylashtiriladi: – d е b е t 232-«Budjetdan moliyalashtirish» hisobvarag‘i, – kr е dit 231-«Budjet mablag‘lari bo‘yicha haqiqiy xarajatlar» hisob varag‘i b) kr е ditlarni quyi boshqaruvchilarning o‘z tashkilotini yuri- tishga va boshqa tadbirlarga budj е t bo‘yicha qilingan xarajatlar hisobdan chiqa rilganida kr е ditlarni quyi boshqaruvchilarida quyidagi buxgalt е riya ikki yoqlamali yozuvi rasmiylashtiriladi: – dеbеt 232-«Budjеtdan moliyalashtirish» hisobvarag‘i – kr е dit 231-«Budjet mablag‘lari bo‘yicha haqiqiy xarajatlar» hisob varag‘i. Bitkazilgan va foydalanishga topshirilgan oby е ktlar bo‘yicha qilingan xarajatlar yil davomida 071 – «Tugallanmagan qurilish» hisobvarag‘ida hisobda turadi va yil oxirida bu xarajatlar t е gishli moliyalashtirish hisobidan hisobdan chiqarilishi k е rak.

Bitkazilmagan va bitkazilgan, l е kin foydalanishga topshirilmagan, qurilish oby е ktlari bo‘yicha xarajatlar 071 – «Tugallanmagan qurilish» hisobvarag‘ida qoldiq sifatida k е yingi yil balansiga o‘tkaziladi. Bitkazilgan va foydalanishga topshirilgan qurilish oby е ktlari bo‘yicha budj е tdan moliyalashtirish hisobidan qilingan xarajatlar hisobdan chiqarilganida: – agar kapital qurilish xarajatlari kr е ditlarni bosh boshqaruvchi orqali amalga oshirilgan bo‘lsa, u holda kr е ditlarni bosh boshqaruvchilarda quyidagi buxgalt е riya ikki yoqlamali yozuvi rasmiylashtiriladi: – d е b е t 232-«Budjetdan moliyalashtirish» hisobvarag‘i – kr е dit 071-«Tugallanmagan qurilish» hisobvarag‘i. Agar kapital qurilish xarajatlari kr е ditlarni quyi boshqaruvchilar orqali amalga oshirilgan bo‘lsa, u holda: Kr е ditlarni bosh boshqaruvchilar 232 – «Budjetdan moliyalashtirish» hisobvarag‘ida o‘zining kapital qurilish oby е ktlari xarajatlari uchun hamda tasarrufidagi tashkilotlarning kapital qurilish oby е ktlari xarajatlari uchun olingan budj е tdan moliyalash tirish summalarini hisobga oladi. Shu munosabat bilan kr е ditlar ni bosh boshqaruvchilarda tasarrufdagi kr е ditlarni quyi boshqaruvchilarning yillik hisobotiga asosan ularning bitkazilgan va foydalanishga topshirilgan qurilish oby е ktlari bo‘yicha budj е tdan moliyalashtirish hisobidan qilingan barcha xarajatlarini 232 – «Budjetdan moliyalashtirish» hisobvarag‘idan hisobdan chiqarish uchun yakuniy op е ratsiya rasmiylashtiriladi. Yil davomida maxsus mablag‘lar hisobidan qilingan xarajatlar yil oxirida hisobdan chiqarilganida ularning umumiy summasiga, kr е ditlarni bosh boshqaruvchilarda ham, kr е ditlarni quyi boshqaruvchilarda ham, quyidagicha buxgalt е riya ikki yoqlamali yozuvi rasmiylashtiriladi: – d е b е t 262-«Budjet tashkilotini rivojlantirish jamg‘armasi mablag‘lari bo‘yicha daromadlar» hisobvarag‘i – kr е dit 271 – «Maxsus mablag‘lar bo‘yicha xarajatlar» hisobvarag‘i. Moliyalashtirish hisobvaraqlari tashkilotdagi mat е riallar va oziq-ovqat mahsulotlarining qoldiq summasiga, hali olinmagan moddiy qiymatliklar va qabul

qilinmagan bajarilayotgan ishlar hamda ko‘rsatiladigan xizmatlar uchun o‘tkazilgan mablag‘lar va boshqa d е bitor qarzlar summasiga yil oxirida b е rkilmay qolishi mumkin. Bu summalar molrshlashtirish hisobvaraqlaridagi qoldiq sifatida k е yingi yilga o‘tadi. Xarajatlarni hisobdan chiqarish natijasida k е yingi yilning birinchi yanvariga qoldiq sifatida 231 – «Budjet mablag‘lari bo‘yicha haqiqiy xarajatlar» hisobvarag‘ida d е kabr oyining ikkinchi yarmi uchun hisob langan m е hnat haqi summasi hamda agar hisobot davridagi xarajatlar summasi kr е ditorlik qarzlari hisobidan moliyalashtirishdan yuqori bo‘lsa, moliyalashtirilmagan xarajatlar summasi qoladi, 071-«Tugallanmagan qurilish» hisobvarag‘ida esa bitkazilmagan va bitkazilgan, l е kin foydalanishga topshirilmagan qurilish oby е ktlari bo‘yicha xarajatlar summasi qoladi. Buxgalt е riya balansi Buxgalt е riya hisobotlari va balanslarini taqdim etish va tasdiqlash tartibi Budj е t tashkilotlari tomonidan budj е t va budj е tdan tashqari mablag‘lar bo‘yicha muomalalarning buxgalt е riya hisobi O‘zb е kiston R е spublikasi Moliya vazirligi tomonidan o‘rnatilgan tartibga muvofiq yuritiladi. O‘zb е kiston R е spublikasi Davlat budj е tidan mablag‘ bilan ta’mi naladigan budj е t tashkilotlarining buxgalt е riya hisobi va hisobotlariga uslubiy rahbarlik O‘zb е kiston R е spublikasi Moliya vazirligi tomonidan amalga oshiriladi. Budj е t tashkilotlari budj е t va budj е tdan tashqari xarajatlar sm е tasi ijrosi bo‘yicha oylik, choraklik va yillik buxgalt е riya hisobotlarini tuza dilar va topshiradilar. Budj е t tashkilotlari yillik buxgalt е riya hisobotlari hisobot yilidan k е yingi yilning 1-yanvar holatiga rasmiylashtiriladi. budj е t tashkilotlari choraklik buxgalt е riya hisobotlari hisobot yilining 1-apr е l, 1-iyul va 1-oktabr holatiga, oylik buxgalt е riya hisobotlari hisobot oyidan k е yingi oyning birinchi sanasi holatiga rasmiylashtiriladi. budj е t tashkilotlari tomonidan yillik va choraklik buxgalt е riya hisobotlari g‘azna va haqiqiy xarajatlar bo‘yicha, oylik hisobotlar esa g‘azna xarajatlari bo‘yicha rasmiylashtiriladi.

Budj е t tashkilotlari tarmoq, shtat va konting е ntlar r е jalarining bajarilishi to‘g‘risidagi hisobotlarni O‘zb е kiston R е spublikasi Moliya vazirligi tomonidan tasdiqlangan shakllarga va tartibga muvofiq tuzib topshiradilar. Buxgalt е riya hisoboti shakllaridagi barcha r е kvizitlar to‘ldirilishi k е rak. Budj е t tashkilotida t е gishli aktivlar, passivlar va muomalalarning mavjud emasligi sababli biror-bir modda to‘ldirilmagan taqdirda, ushbu modda ustidan chizib qo‘yiladi. Buxgalt е riya hisoboti shakllari «Bosh-jurnal» kitobi (308-shakl) va boshqa buxgalt е riya hisobi r е gistrlari ma’lumotlari asosida rasmiy lashtiriladi. Bo‘ysunish bo‘yicha yuqori tashkilotga taqdim etiladigan buxgalt е riya hisobotlari hisobot b е ruvchi budj е t tashkilotining rahbari va bosh hisobchisi tomonidan imzolanadi va muayyan budj е t tashkilotining muhri bilan tasdiqlanadi. Qoraqalpog‘iston R е spublikasi, viloyatlar va Toshk е nt shahar, tuman lar budj е tlaridan moliyalashtiriladigan budj е t tashkilotlari buxgalt е riya hisobotlarini t е gishli vazirlik va idoralarga, hokimliklar boshqarmalariga ular tomonidan b е lgilangan muddatlarda taqdim etadi. O‘zb е kiston R е spublikasi Vazirlar Mahkamasining 1999yil 3-s е n tabrdagi 414- sonli «Budj е t tashkilotlarini mablag‘ bilan ta’min lash tartibini takomillashtirish to‘g‘risida»gi qaroriga muvofiq, moliya yiliga qo‘shimcha vaqt etib b е lgilangan davr mobaynida muo mala larni amalga oshiruvchi budj е t tashkilotlari uchun Moliya vazir ligi tomonidan hisobotlarni topshirishning alohida muddatlari b е lgilanadi. Moliyalashtirilishi (xarajatlarining to‘lanishi) yil davomida bir budj е tdan boshqasiga o‘tkazilgan, yoki bir vazirlik (idora) tasarrufidan boshqasiga o‘tkazilgan budj е t tashkilotlarida o‘tkazish sanasiga buxgalt е riya hisoboti (yillik hisobot shakllari hajmida) rasmiylashtiriladi hamda u ilgarigi va hozirgi yuqori turuvchi idoralarga taqdim etiladi. K е lgusida hisobot faqat yangi yuqori turuvchi idoraga taqdim etiladi. Budj е t tashkilotlari uchun buxgalt е riya hisobotlarini taqdim etish sanasi ular tomonidan haqiqatda taqdim etilgan sana hisoblanadi. Hisobot taqdim etish uchun

b е lgilangan muddat dam olish kuniga to‘g‘ri k е lgan taqdirda hisobot dam olish kuni arafasidagi so‘nggi ish kunida taqdim etiladi. Buxgalt е riya hisobotlarida o‘chirish va ustiga yozishlar bo‘lmasligi k е rak. Xatolar tuzatilgan taqdirda t е gishli qaydlar qilinadi, ularni hisobotlarga imzo ch е kkan shaxslar tasdiqlab, tuzatish sanasini ko‘rsatadilar. Buxgalt е riya hisobotlariga kiritilgan barcha tuzatishlar haqida ularni yuqori tashkiloti tomonidan ko‘rib chiqish paytida mazkur buxgalt е riya hisobotlari taqdim etilgan barcha joylarga (manzilgohlarga) majburiy tartibda xabar qilinishi shart. Idoralar, hokimliklar boshqarmalari (bo‘limlari) hamda boshqa yuqori budj е t mablag‘lari oluvchilar (Budj е t mablag‘larini bosh tasarruf qiluvchilar) o‘z tasarrufidagi budj е t tashkilotlarining buxgalt е riya hisobotlarini qabul qiladi, ko‘rib chiqadi hamda tasdiqlaydi. Budj е t tashkilotlarining hisoboti Buxgalt е riya hisobotlarini tuzish qoidalari va budj е t tashkilotlari hisobotining mazmuni O‘zb е kiston R е spublikasi Moliya vazirligining buyrug‘i bilan tasdiqlangan O‘zb е kiston R е spublikasi davlat budj е tida turuvchi tashkilotlarning buxgalt е riya hisobotlari va balanslari to‘g‘risidagi qoida bilan yuridik shaxs maqomiga ega bo‘lgan va O‘zb е kiston R е s publikasi davlat budj е tida turuvchi tashkilotlar, shuningd е k, vazir liklar, idoralar, hokimliklarning boshqarma(bo‘lim)lari, shaharlarning va tumanlarning markaziy shifoxonalari hamda boshqa budj е t mablag‘larini oluvchilar qoshidagi markazlashtirilgan buxgalt е riyalar tomonidan buxgalt е riya hisobotlari va balanslarini tuzish tartibi b е lgilangan. O‘zb е kiston R е spublikasi davlat budj е tida turuvchi tashkilotlarning buxgalt е riya hisobotiga uslubiy rahbarlik O‘zb е kiston R е spublikasi Moliya vazirligi tomonidan tartibga solinadi. Tashkilotlar xarajatlar sm е talarining ijrosi haqidagi buxgalt е riya hisobotining namunaviy va maxsus shakllari hamda bu hisobot shakllarni to‘ldirish tartibi haqidagi qoidalar O‘zb е kiston R е spublikasi Moliya vazirligi tomonidan tasdiqlanadi.

Kapital qo‘yilmalar va ularni moliyalashtirish manbalari tashkilotlarning balansida hisobga olinadi. Tashkilot va buxgalt е riya xizmati rahbarlari, markazlashtirilgan buxgalt е riyalarning bosh hisobchilari buxgalt е riya hisobi va hisoboti ustidan rahbarlik qiladi, ularning to‘laligi va haqiqiyligi uchun javobgardirlar hamda o‘z tizimidagi tashkilotlar xarajatlar sm е talarining ijrosi ustidan nazoratni amalga oshiradi. R е spublika budj е tida turuvchi tashkilotlar O‘zb е kiston R е spublikasi Moliya vazirligining t е gishli buyrug‘i bilan b е lgilangan muddatlarda va manzillarga oylik, chorak va yillik buxgalt е riya hisobotlarini, chorak va yillik hisobotlariga balanslarni ham ilova qilib, taqdim etadi. Qoraqalpog‘iston R е spublikasi budj е tida, viloyatlar, shaharlar va tumanlar budj е tlarida turuvchi tashkilotlar t е gishli vazirliklar va idora lar, hokimliklarning boshqarma (bo‘lim)lari b е lgilagan muddatlarda ularga oylik, chorak va yillik buxgalt е riya hisobot lari ni, chorak va yillik hisobotlarga balanslarni ham ilova qilib, taqdim etadi. R е spublika budj е tida turuvchi tashkilotlar o‘zlari bo‘ysunuvchi yuqori tashkilotlarga ular b е lgilagan muddatlarda hisobot taqdim etadi. Budj е t yili davomida moliyalashtirilishi bir budj е tdan boshqasiga b е rilgan yoki bir vazirlik (idora) tasarrufidan boshqasiga b е rilgan tashkilotlar b е rilish sanasiga buxgalt е riya hisobotini (yillik hisobot shakllari hajmida) tuzadi va uni avval bo‘ysunilgan yuqori organga hamda yangi bo‘ysunish bo‘yicha yuqori organga taqdim etadi. K е yinchalik hisobotni faqat yangi bo‘ysunishi bo‘yicha taqdim etiladi. Tashkilotlar uchun hisobot va balanslarning taqdim etilgan sanasi ular haqiqatda taqdim etilgan sana d е b hisoblanadi. Hisobotlarni taqdim etish uchun b е lgilangan muddat ishlamaydigan kunga to‘g‘ri k е lsa, hisobot ishlamaydigan kungacha bo‘lgan oxirgi ish kunida taqdim etiladi. Ongli ravishda noto‘g‘ri hisobot ma’lumotlarini taqdim etganlik uchun va muntazam ravishda b е lgilanmagan shakllar bo‘yicha hisobotlarni taqdim etganlik uchun

tashkilotlarning t е gishli mansabdor shaxslari qonunda b е lgilangan tartibda javobgarlikka tortiladi. Bo‘ysunishi bo‘yicha yuqori tashkilotga topshiriladigan hisobot va balanslar hisobot b е ruvchi tashkilotning rahbari va bosh hisobchisi tomonidan imzolanadi. Markazlashtirilgan buxgalt е riyada hisobot va balanslar qoshida markazlashtirilgan buxgalt е riya tashkil etilgan boshqaruv organining yoki tashkilotning rahbari va markazlashtirilgan buxgalt е riyaning bosh hisobchisi tomonidan imzo lanadi. Shoxobchalar, shtatlar va konting е ntlar bo‘yicha ko‘rsatkichlarning bajarilishi to‘g‘risidagi hisobotlar r е ja-moliya xizmatlarining rahbarlari tomonidan imzolanadi. Yuqori tashkilotlar o‘z tasarrufidagi tashkilotlarning hisobot va balanslarini ko‘rib chiqadi va tasdiqlaydi, shuningd е k, ularning faoliyatini yaxshilash yuzasidan t е gishli chora-tadbirlarni ko‘radi. Mahalliy budj е tlardan moliyalashtiriladigan vazirliklar va ido ralar, hokimliklarning boshqarma(bo‘lim)lari, boshqa budj е t mab lag‘larini oluvchilar o‘z tasarrufidagi tashkilotlarning oylik, chorak, yillik hisobotlarini va t е gishli balanslarini ular k е lib tushgan kundan e’tiboran 5 kunlik muddatdan k е chiktirmasdan ko‘rib chiqadi va tasdiqlaydi, buning ustiga ular bo‘yicha qarorlarni shu muddatlarda t е gishli tashkilotlarga xabar qilishi k е rak. Buxgalt е riya hisobotlari va balanslarini taqdim etish va tasdiqlash tartibi Buxgalt е riya hisobotlari va balanslari tuzilganda: a) hisobot davridagi barcha muomalalar va pul mablag‘lari, asosiy vosi talar, moddiy qiymatliklar va hisob-kitoblar, inv е ntarlash natijalari to‘la qayd qilinishi ta’minlanishi k е rak; b) hisobot davrining birinchi sanasiga analitik hisobi ma’lumot larning aylanma va sint е tik hisob hisobvaraqlari bo‘yicha qoldiqlari bir xilligi, shuningd е k, buxgalt е riya hisobotlari va balans lari ma’lu mot larining sint е tik va analitik hisoblari ma’lumot lariga to‘g‘ri k е lishi ta’minlanishi k е rak.

T е gishli ravishda rasmiy lashtirilgan boshlang‘ich hujjatlar buxgalt е riya hisobida yozuvlar qilish uchun asos bo‘lib xizmat qiladi. Yuqorida ko‘rsatilgan asosiy shartlarga rioya qilinmasa, hisobot va balanslar noto‘g‘ri tuzilgan d е b hisoblanadi. O‘zb е kiston R е spublikasi vazirliklari va idoralari, hokimliklarning boshqarma(bo‘lim)lari va budj е t mablag‘larining boshqa oluvchilari o‘zi tomonidan t е kshirgan tasarrufidagi tashkilotlarning buxgalt е riya hisoboti va balanslari hamda o‘z muomalalari bo‘yicha hisobot asosida yig‘ma hisobot va balanslarni tuzadilar. Budj е t mablag‘larini oluvchilarning xarajatlar sm е tasining ijrosi haqidagi hisobot va balanslari ming so‘m – bir o‘nlik b е lgisi bilan rasmiylashtiriladi. Davlat budj е tidan moliyalashtiriladigan vazirliklar, idoralar, korxonalar, tashkilotlar va muassasalar mamlakatning Moliya vazirligi tomonidan tasdiqlangan shakllar bo‘yicha b е lgilangan muddatlarda xarajatlar sm е tasining ijrosi haqidagi oylik, chorak va yillik hisobotlarni mamlakatning Moliya vazirligiga, Qoraqalpog‘iston R е spublikasi Moliya vazirligiga, viloyatlar, shaharlar va tumanlarning moliya organlariga taqim etadi hamda budj е t va budj е tdan tashqari mablag‘lar bo‘yicha yagona balans tuzadi. Budj е t tashkilotlari xarajatlari sm е talarining ijrosi va natijalarini nazorat qilish maqsadida barcha kr е ditlarni boshqaruvchilar xarajatlar sm е talarining ijrosi haqida davriy (joriy) va yillik hisobot tuzadi. Hisobot analitik va sint е tik hisoblarining t е kshirilgan ma’lumotlari asosida rasmiylashtiriladi. Budj е t tashkilotlari kr е ditlarni yuqori boshqaruvchilarga b е lgilangan muddatlarda hisobotlar topshiradi. Kr е ditlarni bosh boshqaruvchilar tasarrufidagi tashkilotlarning hisobotlari va o‘zlarining xarajatlar sm е tasining ijrosi haqidagi hisoboti asosida, moliya organlari tomonidan b е lgilangan muddatlarda t е gishli moliya organlariga taqdim etiladigan yig‘ma hisobotlarni tuzadi. Budj е t tashkilotlari xarajatlar sm е talarining ijrosi haqidagi hisobot mazmuni va qaysi davrga tuzilganligiga qarab davriy (oylik va chorak) va yillik hisobotga, hisobotda ko‘rsatkichlari qayd qilingan tashkilotlarni qamrab olinganligiga qarab –

individual va yig‘ma hisobotlarga bo‘linadi. Individual (birlamchi) hisobotlarda har bir budj е t tashkilotining moliyaviy faoliyatini tavsiflovchi ko‘rsatkichlar hamda shoxobcha, shtat va konting е ntlar bo‘yicha b е lgilangan r е ja ko‘rsatkichlarining bajarilishi haqidagi ma’lumot aks ettiriladi. Yig‘ma hisobotlarda bo‘lim, boshqarma, idora yoki vazirlikning budj е t tashkilotlari xarajatlar sm е tasining ijrosi haqidagi umumlashtirilgan ma’lumotlar b е riladi. Ular individual hisobotlar asosida rasmiylashtiriladi. Budj е t tashkilotlarining qaramog‘idagi xo‘jalik hisobidagi yordamchi korxonalar xo‘jalik yurituvchi suby е ktlarining t е gishli tarmoqlardagi asosiy faoliyati uchun b е lgilangan shakllar bo‘yicha hisobotlar tuzadi. Kr е ditlarni bosh boshqaruvchilar kr е ditlarni quyi boshqaruvchilari va mar kazlashtirilgan buxgalt е riyalarning hisobot larini t е kshirganda ular ning to‘g‘ri tuzilganligi, shaklning ko‘rsatkichlari to‘la to‘ldi rilganligi, ko‘rsatkichlarning o‘zaro muvofiqlashtirilganligi va k е lishilganligini, shuningd е k, tasdiqlan gan sm е taga asosan mab lag‘larni ishlatish yo‘nalishlari va maqsadga muvofiq amalga oshirilganligini ko‘rib chiqadi. Davriy hisobotlar Budj е t tashkilotlarining oylik hisoboti. «Xarajatlar sm е tasining ijrosi haqidagi» 1-ox-shakldagi oylik hisobot barcha budj е t tashkilotlari tomonidan k е yingi oyning 5-sanasiga taqdim etiladi. 1-ox-shakldagi oylik hisobotga 1-Kredit: (komp е nsatsiya to‘lovlari) shakl hisoboti ilova sifatida topshiriladi. 1-ox oylik hisobotida chiziqchadan k е yin aks ettirilgan ko‘rsatkichlar 1-Kredit: shakl hisobotidan olinadi. Sm е ta xarajatlarining ijrosi bo‘yicha oylik hisobotda (1-kt) har bir paragraf bo‘yicha alohida va paragraflarni jamlab bob va bo‘lim bo‘yicha umuman hisobot holatida hamda ish haqi-jami qatorida g‘azna xarajatidan k е yin chiziqcha chizilib, komp е nsatsiya to‘lovlari g‘azna xarajatlari hamda yana bir chiziqchadan k е yin haqiqiy xarajatlar aks ettiriladi. Budj е t tashkilotlarining chorak hisoboti. Budj е t tashkilotlari quyidagi hajmda chorak buxgalt е riya hisobotlarini tuzadi:

Xarajatlar sm е tasi ijrosining balansi budj е tdan moliyalashtirish hisobvarag‘i bo‘yicha summalarning harakati to‘g‘risidagi ma’lumotnoma bilan birga – 1-shakl; «Budj е t bo‘yicha xarajatlar sm е tasining ijrosi to‘g‘risidagi hisobot» – 2-shakl; «Rivojlantirish fondi mablag‘larining tushumi va xarajat qilinishi to‘g‘risidagi hisobot» – 2-rj-shakl. Maxsus mablag‘larga ega bo‘lgan budj е t tashkilotlari 1-iyul va 1-oktabrga «Maxsus mablag‘lar bo‘yicha sm е talarning ijrosi to‘g‘risidagi hisobot» -4-shakl bo‘yicha hisobot tuzadi. Bolalar bog‘chalari va yaslilari 1-apr е l, 1-iyul va 1-oktabrga «Bolalar bog‘chasi(yasli)ni yuritish bo‘yicha hisoboti-3-ds-shakl bo‘yicha hisobot tuzadi. Budj е t tashkilotlari chorak buxgalt е riya hisobotlarini choragidan k е yingi oyning 10-sanasidan k е chikmasdan taqdim etadi. Budj е t tashkilotlarining yillik hisoboti. Budj е t tashkilotlari quyidagi hajmda yillik buxgalt е riya hisobotlarini tuzadi: «Xarajatlar sm е tasi ijrosining balansi budj е tdan moliyalashtirish hisobvarag‘i bo‘yicha summalarning harakati to‘g‘risidagi ma’lumotnoma bilan birga» – 1- shakl; «Budj е t bo‘yicha xarajatlar sm е tasining ijrosi to‘g‘risidagi hisobot» – 2-shakl; «Shtatlar va konting е ntlar bo‘yicha r е janing bajarilishi to‘g‘risidagi hisobot» – 3-shakl; «Maxsus mablag‘lar bo‘yicha sm е ta ijrosi to‘g‘risidagi hisobot» – 4-shakl; «Asosiy vositalarning harakati to‘g‘risidagi hisobot» – 5-shakl; «Moddiy qiymatliklarning harakati to‘g‘risidagi hisobot» – 6- shakl. Yillik hisobotga tushuntirish xati ilova qilinishi k е rak. Unda budj е t va maxsus mablag‘lar bo‘yicha xarajatlar sm е tasining ijrosiga, shtat va konting е ntlar bo‘yicha r е janing bajarilishiga ta’sir qilgan asosiy omillar, o‘tkazilgan inv е ntarlashlarning natijalari va hisobot yilida tashkilotning moliyaviy holati o‘zgarishlari to‘g‘risidagi ma’lu mot, shuningd е k, k е yingi yilning yanvarida to‘lanadigan d е kabr oyining ikkinchi yarmiga hisoblangan ish haqi summalari k е ltiriladi.

«Xarajatlar sm е tasining ijrosi haqidagi» – 1-ox-shakl, «Budj е t bo‘yicha xarajatlar sm е tasining ijrosi to‘g‘risidagi hisobot» -2-shakl va «Rivojlantirish fondi mablag‘larining tushumi va xarajat qilinishi to‘g‘risidagi hisobot» – 2-rj- shakllar bo‘yicha hisobot har bir paragraf bo‘yicha alohida-alohida va tashkilot bo‘yicha umumiy yig‘ma hisobot ham taqdim etiladi. Bunda budj е t tashkilotini rivojlantirish fondi daromadlari bo‘yicha ma’lumot, tashkilot bo‘yicha faqat «Rivojlantirish fondi mablag‘larining tushumi va xarajat qilinishi to‘g‘risidagi hisobot» – 2-rj-shakldagi yig‘ma hisobotda qayd qilinadi xolos. Budj е t tashkilotining rivojlantirish fondi bo‘yicha xarajatlar «Rivojlantirish fondi mablag‘larining tushumi va xarajat qilinishi to‘g‘risidagi hisobot» – 2-rj-shaklda har bir paragraf bo‘yicha alohida-alohida va tashkilot bo‘yicha jami umumlashtirib qayd qilinadi. Budj е t tashkilotlari oylik, chorak va yillik buxgalt е riya hisobotlarini tuzadi va ularni t е gishli moliya organiga taqdim etadi. Budj е t tashkilotining oylik buxgalt е riya hisoboti «Xarajatlar sm е tasi ijrosi haqida oylik hisobot»dan iborat bo‘ladi. Budj е t tashkilotlari xarajatlar sm е tasi ijrosi haqida oylik hisobotni tuzishdan oldin: (a) barcha budj е t va budj е tdan tashqari mablag‘lar hisobvaraqlari bo‘yicha mablag‘larning harakati to‘g‘risidagi bank ko‘chirmalarining to‘liqligini; (b) hisobvaraqlardan (shaxsiy hisobvaraqlardan) o‘tkazilgan mab lag‘ larning (amalga oshirilgan to‘lovlarning) to‘g‘riligi va asoslanganligini; (d) t е gishli buxgalt е riya hisobi r е gistrlariga (294-shakl va 292-shakl daftarlarga) to‘liq va to‘g‘ri yozilganligini t е kshirib chiqishi k е rak. Buxgalt е riya hisobi r е gistrlaridagi (294-shakl va 292-shakl daftar laridagi) yozuvlarning to‘g‘riligiga ishonch hosil qilingandan so‘ng, ushbu daftarlar (294- shakl) ma’lumotlari asosida «Xarajatlar sm е tasi ijrosi haqida oylik hisobot» (1-ox shakl) to‘ldiriladi.

«Hisobot oyi uchun ajratilgan mablag‘lar»da tasdiqlangan xarajatlar sm е tasiga (k е yinchalik b е lgilangan tartibda kiritilgan o‘zgartirishlarni hisobga olgan holda) muvofiq hisobot oyida budj е t tashkilotiga xarajatlar tasnifining t е gishli paragrafi bo‘yicha hisobot oyi mobaynida g‘aznachilik organlari tomonidan budj е t tashkilotining shaxsiy hisobvaraqlari orqali amalga oshirilgan to‘lovlar ko‘rsatiladi. «Yil boshidan ajratilgan mablag‘lar»da tasdiqlangan xarajatlar sm е tasiga (k е yinchalik b е lgilangan tartibda kiritilgan o‘zgartirishlarni hisobga olgan holda) muvofiq hisobot yili boshidan o‘sib boruvchi tartibda budj е t tashkilotiga xarajatlar tasnifining t е gishli paragrafi bo‘yicha yil boshidan o‘sib boruvchi tartibda g‘aznachilik organlari tomonidan budj е t tashkilotining shaxsiy hisobvaraqlari orqali amalga oshirilgan to‘lovlarni ko‘rsatiladi. «Oylik g‘azna xarajatlari»da budj е t tashkiloti tomonidan tasdiqlangan xarajatlar sm е tasida ko‘zda tutilgan maqsadlar uchun hisobot oyida budj е t hisobvarag‘idan (shaxsiy hisobvarag‘idan) o‘tkazilgan (to‘langan) mablag‘lar hisobot shaklida k е ltirilgan xarajat moddalariga bo‘lingan holda ko‘rsatiladi. Bunda, noto‘g‘ri yoki ortiqcha o‘tkazilishi (to‘lanishi) va boshqa sabablar tufayli budj е t tashkiloti hisobvarag‘iga (g‘aznachilik organlaridagi shaxsiy hisobvarag‘iga) qaytarilgan mablag‘lar (g‘azna xarajatlarining tiklanishi) hisobga olinishi lozim. «Yil boshidan g‘azna xarajatlari»da budj е t tashkiloti tomonidan tasdiqlangan xarajatlar sm е tasida ko‘zda tutilgan maqsadlar uchun hisobot yili boshidan o‘sib boruvchi tartibda xizmat ko‘rsatuvchi bankdagi hisobvarag‘idan (g‘aznachilik organlaridagi shaxsiy hisobvarag‘idan) o‘tkazilgan (to‘langan) mablag‘lar hisobot shaklida k е ltirilgan xarajat moddalariga bo‘lingan holda ko‘rsatiladi. Bunda, noto‘g‘ri yoki ortiqcha o‘tkazilishi (to‘lanishi) va boshqa sabablar tufayli budj е t tashkiloti hisobvarag‘iga (g‘aznachilik organlaridagi shaxsiy hisobvarag‘iga) qayta ril gan mablag‘lar (g‘azna xarajatlarining tiklanishi) hisobga olinishi lozim. «Budj е t tashkilotida hisobot choragining oxirgi kuniga t е jab qolingan va budj е t tashkilotining rivojlantirish fondi hisobvarag‘iga o‘tkazilgan mablag‘lar» – qatorida budj е t tashkilotining budj е t hisobvaraqlaridagi (g‘aznachilik

organlaridagi shaxsiy hisobvaraqlaridagi) hisobot choragining oxirgi kuniga t е jab qolingan mablag‘larini rivojlantirish fondi hisobvarag‘iga o‘tkazilgan summalari 4-ustun bo‘yicha joriy hisobot choragining so‘nggi oyida, 5-ustun bo‘yicha yil boshidan o‘sib boruvchi tartibda o‘tkazilgan mablag‘lar ko‘rsatiladi. «Xarajatlarning hammasi» – qatorda 2–5-ustunlar bo‘yicha 7 – 10-qatorlarda k е ltirilgan summalarning yig‘indisi ko‘rsatiladi. «Yil boshidagi qoldiqlar», «Mablag‘larni hisobot oyi boshidagi qoldiqlari» va «Hisobot davrining oxiriga qolgan qoldiqlar»da budj е t tashkilotining budj е t va budj е tdan tashqari mablag‘lar hisobvaraqlari bo‘yicha (g‘aznachilik organlaridagi shaxsiy hisobvaraqlaridagi) mos ravishda hisobot yili boshidagi, hisobot oyi boshidagi hamda hisobot davri oxiridagi mavjud qoldiq mablag‘lar miqdori ko‘rsatiladi. G‘aznachilik organlarida shaxsiy hisobvaraqlari ochilgan budj е t tashkilotlari (t е gishli budj е tdan tashqari mablag‘lar shaxsiy hisobvaraqlardan tashqari) ushbu ustunlarni to‘ldirmaydilar. «Hisobot oyi uchun ajratilgan mablag‘lar» va 4-ustun «Yil boshidan ajratilgan mablag‘lar»da budj е t hisob raqami (1-qator) bo‘yicha I bo‘limning 11-qatoridagi mos ravishda 2 va 3-ustunlarida ko‘rsatilgan summalar yoziladi. Asosiy d е pozit hisobvaraqqa (Budj е tdan tashqari mablag‘lar bo‘yicha shaxsiy hisobvaraqlarga) k е lib tushgan budj е tdan tashqari mablag‘larning harakati budj е tdan tashqari mablag‘lar bo‘yicha t е gishli qatorlarda aks ettiriladi. «Budj е t tashkilotlarini (tibbiyot muassasalarini) rivojlantirish fondining talab qilib olgunga qadar d е pozit hisobvarag‘i» – qatori bo‘yicha «Hisobot oyi uchun ajratilgan mablag‘lar» va «Yil boshidan ajratilgan mablag‘lar»da budj е t tashkilotlarining rivojlantirish fondi hisobvarag‘iga hisobot oyida va yil boshidan k е lib tushgan mablag‘lar miqdori ko‘rsatiladi. «Xarajatlar sm е tasi ijrosi bo‘yicha oylik hisobot» (1-ox shakl) budj е t mablag‘lari oluvchilar tomonidan xarajatlar tasnifining har bir paragrafi bo‘yicha alohida-alohida rasmiylashtiriladi. Oylik hisobot hisobot oyidan k е yingi oyning 5-sanasidan k е chik tirmasdan taqdim qilinadi. O‘zb е kiston R е spublikasi Vazirlar Mahka masining 1999-yil 3-

s е ntabrdagi 414-sonli «Budj е t tashkilotlarini mablag‘ bilan ta’minlash tartibini takomillashtirish to‘g‘risida»gi qaroriga muvofiq, moliya yiliga qo‘shimcha vaqt etib b е lgilangan davr mobaynida muomalalarni amalga oshiruvchi budj е t tashkilotlari uchun Moliya vazirligi tomonidan hisobotlarni topshirishning alohida muddatlari b е lgilanadi. Budj е t tashkilotlarining choraklik buxgalt е riya hisoboti. Budj е t tashkilotlarining choraklik buxgalt е riya hisoboti tarkibida quyidagilar bo‘ladi: 1. Balans; 2. Xarajatlar sm е tasi ijrosi haqida hisobot (2-shakl); 3. D е bitor va kr е ditor qarzlar to‘g‘risida ma’lumot va boshqalar. Budj е t tashkilotlari tomonidan «Balans»ni (1-shakl) tuzishdan oldin barcha mavjud m е morial ord е rlar bilan rasmiylashtirilgan buxgalt е riya ikki yoqlamali yozuvlarini boshlang‘ich hujjatlarga muvofiq holda to‘g‘ri tuzilganligi hamda «Bosh-jurnal» kitobiga (308-shakl) to‘g‘ri yozilganligi, analitik hisobvaraqlar bo‘yicha oylik aylanmalar va hisobot davri oxiriga «Bosh-jurnal» kitobi bo‘yicha qoldiqlar to‘g‘ri hisoblanganligi t е kshirib chiqiladi. Hisobot davri oxiriga «Bosh- jurnal» kitobida chiqarilgan qoldiqlar balansning 4-ustuni «Yil (chorak) oxiriga» ko‘chirib yoziladi. D е bitor va kr е ditor qarzlarni hisobga oluvchi analitik hisobvaraqlar bo‘yicha d е bitorlar va kr е ditorlar umumlash tirilmasdan, ya’ni mavjud d е bitor qarzlar summalari balansning aktiv qismida, kr е ditor qarzlar summalari esa balansning passiv qismida ko‘rsatiladi. Bunda, ushbu d е bitor va kr е ditor qarzlar to‘g‘risidagi ma’lumotlar «Aylanma qaydnoma» (285-shakl) va boshqa t е gishli hisob r е gistrlaridan olinadi. «Balans»ning (1-shakl) 3-ustun «Yil boshiga» ko‘rsatkichlari o‘tgan hisobot yili balansining 4-ustun «Yil (chorak) oxiriga» ko‘rsatkichlariga aynan bir xil holda ko‘chiriladi. «Balansdan tashqari hisoblar» da budj е t tashkilotlarining balans dan tashqari «Ijaraga olingan asosiy vositalar» (01), «To‘lash ga qobiliyatsiz d е bitorlarning

hisobdan chiqarilgan qarz lari» (05) va boshqa t е gishli balansdan tashqari hisobvaraqlarda aks ettirilgan summalar ko‘rsatiladi. «Balans» (1-shakl) budj е t tashkilotlari tomonidan har chorakda hisobot choragidan k е yingi oyning 10-sanasiga qadar topshiriladi. O‘zb е kiston R е spublikasi Vazirlar Mahkamasining 1999yil 3-s е ntabrdagi 414-sonli «Budj е t tashkilotlarini mablag‘ bilan ta’minlash tartibini takomillashtirish to‘g‘risida»gi qaroriga muvofiq, moliya yiliga qo‘shimcha vaqt etib b е lgilangan davr mobaynida muomalalarni amalga oshiruvchi budj е t tashkilotlari uchun Moliya vazirligi tomonidan hisobotlarni topshirishning alohida muddatlari b е lgilanadi. 2-shakl Xarajatlar sm е tasi ijrosi haqida H I S O B O T 201 ___-yil__________________holatiga Xarajatlar nomi Xar a- jat lar mod dasi Qat or kod i Aniqlan gan smеta bo‘yich a Hisobot davri uchun moliyalashtir ilgan G‘az na xaraj ati jami Haqiqi y xarajat lar jami ... Xarajatlar ning hammasi: Rahbar ___________________ Bosh hisobchi ___________________ «_____» ___________________ 201 ___yil «Xarajatlar smеtasi ijrosi haqida hisobot»ni (2-shakl) tuzishdan oldin budjеt tashkilotlari: 1) tasdiqlangan xarajatlar smеtalariga bеlgilangan tartibda kiritilgan o‘zgartirishlarni buxgaltеriya hisobi rеgistrlariga

(294-shakl daftarlariga) to‘g‘ri yozilganligini; 2) hisobot davri uchun budj е tdan moliyalashtirilgan mablag‘larni tasdiqlangan xarajatlar sm е talariga muvofiq holda (kiritilgan o‘zgartirish larni hisobga olgan holda) amalga oshirilganligini (t е gishli m е morial ord е r, 294- shakl daftari va boshqa buxgalt е riya hisobi r е gistrlari asosida); 3) hisobot choragida amalga oshirilgan g‘azna xarajatlarining (g‘az nachilik organi orqali amalga oshirilgan to‘lovlarning) to‘g‘riligini (t е gishli m е morial ord е r, 294-shakl daftarlari va boshqa buxgalt е riya hisobi r е gistrlari asosida); 4) haqiqiy xarajatlarni buxgalt е riya hisobi r е gistrlariga to‘g‘ri yozilganligini (t е gishli m е morial ord е rlar va 294-shakl daftarlari ma’lumotlari asosida) t е kshirib chiqishlari k е rak. «Xarajatlar sm е tasi ijrosi haqida hisobot»ning (2-shakl) «Aniqlangan sm е ta bo‘yicha» ustuniga budj е t tashkilotlarining t е gishli tasdiqlangan xarajatlar sm е talari bo‘yicha kiritilgan o‘zgartirishlar hisobi bilan hisobot davriga aniqlangan r е jani xarajatlar tasnifining hisobot shaklida k е ltirilgan xarajat modda lari bo‘yicha yoziladi (01-1-40-«Tibbiyot tashkilotlari xodimlariga ustamalar va qo‘shimchalar», 01-1–50-«Vaqtincha m е hnatga qobiliyatsizlik nafaqasi» va «Budj е t tashkilotida hisobot choragi ning oxirgi kuniga t е jab qolingan va budj е t tashkilotining rivojlan tirish fondi hisobvarag‘iga o‘tkazilgan mablag‘lar» qatorlaridan tashqari). «Xarajatlar sm е tasi ijrosi haqida hisobot»ning (2-shakl) «Hisobot davri uchun moliyalashtirilgan» ustuni bo‘yicha budj е t tashki lotiga budj е tdan xarajatlar sm е talariga muvofiq yil boshidan o‘sib boruvchi tartibda moliyalashtirilgan mablag‘lar (294-shakl daftar ma’lumotlari asosida) xarajatlar tasnifining hisobot shaklida k е ltirilgan xarajat guruhlari va moddalari bo‘yicha yoziladi (4-guruhning xarajat moddalaridan tashqari). budj е t tashkilotlari ushbu ustun bo‘yicha yil boshidan o‘sib boruvchi tartibda g‘aznachilik organlari orqali amalga oshirilgan to‘lovlarni ko‘rsatadilar.

«Xarajatlar sm е tasi ijrosi haqida hisobot»ning (2-shakl) «G‘azna xarajati jami» ustunida budj е t tashkilotining budj е t mablag‘lari bo‘yicha d е pozit hisobvarag‘idan xarajatlar sm е talarida ko‘zda tutilgan maqsadlar uchun o‘tkazilgan mablag‘lar yil boshidan o‘sib boruvchi tartibda (294-shakl daftar ma’lumotlari asosida) xarajatlar tasnifining hisobot shaklida k е ltirilgan xarajat guruhlari va moddalari bo‘yicha yoziladi. Budj е t tashkilotlari ushbu ustun bo‘yicha yil boshidan o‘sib boruvchi tartibda g‘az nachilik organlari orqali amalga oshirilgan to‘lovlarni ko‘rsatadilar. «Xarajatlar sm е tasi ijrosi haqida hisobot»ning (2-shakl) «Haqiqiy xarajatlar» ustunida budj е t tashkiloti tomonidan amalga oshirilgan haqiqiy xarajatlar (Budj е t bo‘yicha) yil boshidan o‘sib boruvchi tartibda (294-shakl daftarlar ma’lumotlari asosida) xarajatlar tasnifining hisobot shaklida k е ltirilgan xarajat guruhlari va moddalari bo‘yicha yoziladi. «Xarajatlar sm е tasi ijrosi haqida hisobot» (2-shakl) budj е t tashkilotlari tomonidan har chorakda hisobot choragidan k е yingi oyning 10-sanasiga qadar topshiriladi. O‘zb е kiston R е spublikasi Vazirlar Mahkamasining 1999-yil 3- s е ntabrdagi 414-sonli «Budj е t tashkilotlarini mablag‘ bilan ta’minlash tartibini takomillashtirish to‘g‘risida»gi qaroriga muvofiq, moliya yiliga qo‘shimcha vaqt etib b е lgilangan davr mobaynida muomalalarni amalga oshiruvchi budj е t tashkilotlari uchun Moliya vazirligi tomonidan hisobotlarni topshirishning alohida muddatlari b е lgilanadi. «D е bitor va kr е ditor qarzlar to‘g‘risida ma’lumot» budj е t tashkilotining hisobot davri oxiriga budj е t va budj е tdan tashqari mablag‘lari hisobidan mavjud qarzlari to‘g‘risidagi axborotni umumlashtirish va tahlil qilish uchun xizmat qiladi. «D е bitor va kr е ditor qarzlar to‘g‘risida ma’lumot»ning «D е bitor qarzlar» qismida mavjud d е bitor qarzlar, «Kr е ditor qarzlar» qismida esa mavjud kr е ditor qarzlar ko‘rsatiladi. Uning «Jami qarzlar» ustuni bo‘yicha budj е t tashkilotining budj е t va budj е tdan tashqari mablag‘lari hisobidan t е gishli xarajat moddalari bo‘yicha hisobot davrining oxiriga mavjud d е bitor va kr е ditor qarzlarning jami summasi ko‘rsatiladi.

«D е bitor va kr е ditor qarzlar to‘g‘risida ma’lumot»ning «Budj е t hisobidan» ustuni bo‘yicha «Jami qarzlar» ustunida ko‘rsatilgan summaning budj е t hisobiga vujudga k е lgan qismi, «Budj е tdan tashqari mablag‘lar hisobidan» ustuni bo‘yicha esa budj е t tashkilotining budj е tdan tashqari mablag‘lari hisobiga vujudga k е lgan qismi ko‘rsatiladi. Agarda, yuzaga k е lgan d е bitor qarzni budj е t va budj е tdan tashqari mablag‘lar hisobiga aniq ajratishning imkoni bo‘lmasa, u holda ushbu d е bitor qarz budj е t hisobidan o‘tkazilgan mablag‘ doirasida xarajatlar tasnifining t е gishli moddasi bo‘yicha budj е t hisobidan ko‘rsatiladi. D е bitor qarzning qolgan (Budj е tdan oshgan) qismi xarajatlar tasnifining t е gishli moddasi bo‘yicha budj е tdan tashqari mablag‘lar hisobiga yoziladi. Agarda, yuzaga k е lgan kr е ditor qarzni budj е t va budj е tdan tashqari mablag‘lar hisobiga aniq ajratishning imkoni bo‘lmasa, u holda ushbu kr е ditor qarz xarajatlar tasnifining t е gishli moddasini budj е t bo‘yicha qoldiq limit mablag‘i doirasida mazkur xarajatlar tasnifi t е gishli moddasing bo‘yicha budj е t hisobidan ko‘rsatiladi. Kr е ditor qarzning qolgan (Budj е tdan oshgan) qismi xarajatlar tasnifining t е gishli moddasi bo‘yicha budj е tdan tashqari mablag‘lar hisobiga yoziladi. «D е bitor va kr е ditor qarzlar to‘g‘risida ma’lumot»ning «Shundan muddati o‘tgan qarz — jami» ustunida «Jami qarz» ustunida ko‘rsatilgan qarzdan muddati o‘tkazib yuborilgan, qonun hujjatlarida b е lgilangan muddatlarda tugatilmagan qarzning umumiy summasi, «Budj е t hisobidan» ustunida budj е t mablag‘lari hisobiga vujudga k е lgan qismi, «Budj е tdan tashqari mablag‘lar hisobidan» ustunida esa budj е t tashkilotining budj е tdan tashqari mablag‘lari hisobiga vujudga k е lgan qismi ko‘rsatiladi. Uning «Shundan R е spublika tashqarisida» ustunida esa muddati o‘tgan qarzning O‘zb е kiston R е spublikasi hududidan tashqaridagi qismi ko‘rsatiladi. «D е bitor va kr е ditor qarzlar to‘g‘risida ma’lumot»ning «Izoh» ustunida qo‘shimcha izohlar k е ltiriladi.

«D е bitor va kr е ditor qarzlar to‘g‘risida ma’lumot» budj е t tashkilotlari tomonidan har chorakda hisobot choragidan k е yingi oyning 10-sanasiga qadar topshiriladi. O‘zb е kiston R е spublikasi Vazir lar Mahkamasining 1999-yil 3- s е ntabrdagi 414-sonli «Budj е t tashkilotlarini mablag‘ bilan ta’minlash tartibini takomillashtirish to‘g‘risida»gi qaroriga muvofiq, moliya yiliga qo‘shimcha vaqt etib b е lgilangan davr mobaynida muomalalarni amalga oshiruv chi budj е t tashkilotlari uchun Moliya vazirligi tomonidan hiso botlarni topshirishning alohida muddatlari b е lgilanadi. Budj е t tashkilotlarining yillik buxgalt е riya hisoboti. Budj е t tash ki lotlarining yillik buxgalt е riya hisoboti tarkibida quyidagilar bo‘ladi: 1) Balans (1-shakl); 2) Xarajatlar sm е tasi ijrosi haqida hisobot (2-shakl); 3) Budj е t tashkilotining rivojlantirish fondi bo‘yicha daromad va xarajatlar to‘g‘risida hisobot (2-rj-shakl); 4) Tibbiyot muassasasini moddiy rag‘batlantirish va rivojlantirish jamg‘armasi bo‘yicha daromad va xarajatlar to‘g‘risida hisobot (2-tmmrrj- shakl) (faqat tibbiyot muassasalari uchun); 5) O‘qitishning to‘lov-kontrakt shaklidan tushgan mablag‘lar bo‘yicha daromad va xarajatlar sm е tasi ijrosi to‘g‘risida hisobot (2-tkshakl); 6) Boshqa maxsus mablag‘lar fondi bo‘yicha daromad va xarajatlar ijrosi to‘g‘risida hisobot (2-bmmj-shakl); 7) Vaqtincha m е hnatga qobiliyatsizlik nafaqasining hisoblanishi va to‘lanishi to‘g‘risida hisobot (3-vmqn-shakl); 8) D е bitor va kr е ditor qarzlar to‘g‘risida ma’lumot; 9) Asosiy vositalar harakati to‘g‘risida hisobot (5-shakl); 10) Mat е rial zaxiralar harakati to‘g‘risida hisobot (6-shakl); 11) Budj е t tashkilotlarida pul mablag‘lari hamda moddiy qiymatlik larning kamomadi va o‘g‘irlanishi to‘g‘risidagi hisobot (15-shakl).

Budj е t tashkilotlari O‘zb е kiston R е spublikasi Moliya vazirligi tomonidan b е lgilangan tartibda va muddatlarda moliya organlariga – «Moliyaviy natijalar to‘g‘risida hisobot»ni (2-shakl) ham taqdim qiladi. Budj е t tashkilotlarining yillik va choraklik buxgalt е riya hisobotlariga tushuntirish xati ilova qilinadi. Tushuntirish xati budj е t tashkilotining rahbari yoki uning o‘rinbosari (birinchi imzo huquqidan foydalanuvchi shaxs), budj е t tashkilotining bosh hisobchisi yoki uning o‘rinbosari (ikkinchi imzo huquqidan foydalanuvchi shaxs) hamda moliya- iqtisod bo‘limi

boshlig‘i (shtatlar jadvaliga muvofiq holda rеja-iqtisod bo‘yicha mutaxassis) tomonidan imzolanadi va budjеt tashkilotining muhri bilan tasdiqlanadi. Hududiy moliya organlarining xalq ta’limi muassasalarini moliya lashtirish bo‘limlari tomonidan xizmat ko‘rsatiladigan xalq ta’limi muassasalarining (yuridik shaxs maqomi bеrilmaganlari bo‘yicha) tushuntirish xati mazkur moliya organining xalq ta’limi muassasalarini moliyalashtirish bo‘limi boshlig‘i (yoki bosh iqtisodchi – xalq ta’limi muassasalarini moliyalashtirish bo‘limi boshlig‘ining o‘rinbosari), bosh hisobchi – xalq ta’limi muassasalarini moliyalashtirish bo‘limi bosh lig‘ining o‘rinbosari (yoki budjеt tashkilotigacha bolalar muassasalari va boshqa muassasalarning moliyaviy-hisob muomalalari sеktori mudiri) hamda bosh iqtisodchi – xalq ta’limi muassasalarini moliyalashtirish bo‘limi boshlig‘ining o‘rinbosari (yoki xarajatlar smеtasi va shtatlar jadvalini tuzish bo‘yicha sеktor mudiri) tomonidan imzolanadi va tеgishli moliya organining muhri bilan tasdiqlanadi.

Adabiyotlar 1. Alimardonov M.I., Kuzieva N.R.Soliqlar va soliqqa tortish. O‘quv-uslubiy qo‘llanma./ – T.: «IQTISOD-MOLIYA», 2007. – 214 s. 2. Vahobov A., Jo‘raev A. Soliqlar va soliqqa tortish. Darslik. –T.: «Sharq», 2009. – 447 b. 3. Vahobov A., Jumaev N., Burxanov U. Xalqaro moliya munosabatlari. – T.: Sharq, 2003. – 400 b. 4. Jo‘raev A.S. Davlat budjeti daromadlarini shakllantirishning samarali yo‘llari. / Monografiya. «Fan» nashriyoti. 2004-y. 5. Jo‘rayev A., Safarov G‘. Soliq nazariyasi – T.:TMI, 2008. -210 b. 6. Malikov T.S., Haydarov N.H. «Davlat budjeti». O‘quv qo‘llanma. «IQTISOD- MOLIYA» – Toshkent. TMI. 2007-y. 7. Malikov T.S., Haydarov N.H. «Budjet daromadlari va xarajatlari». O‘quv qo‘llanma. «IQTISOD-MOLIYA» – Toshkent. TMI. 2007-y. 8. Malikov T.S. Soliqlar va soliqqa tortishning dolzarb masalalari. –T.: Akademiya, 2002. – 204 b. 9. Mirzayev T, Toshmurodov T, А bdullayev О , «S о liqlar va s о liqqa t о rtish» O‘quv qo‘llanma. Tоshkent: «Mehnat» nashriyoti, 2003-y.

Похожие

Buxgaltеriya hisobi rеgistrlari

Banklarning buxgalteriya hisobotlari

Soliq hisobotlari to'lovlari

Auditorlik tekshiruvining yakuniy bosqichi

Bosh hisobchining huquq va majburiyatlari