Budjet tashkilotlarida kassa va kassa operatsiyalari hisobi - Экономика - Рефераты

Budjet tashkilotlarida kassa va kassa operatsiyalari hisobi

Загружено в:

24.09.2023

Скачано:

0

Размер:

47.3701171875 KB

Budjet tashkilotlarida kassa va kassa operatsiyalari hisobi REJA: 1. Byudjet tashkilotlarida kassa va kassa operatsiyalarini tashkil etishning nazariy asoslari 2. Byudjet tashkilotlarida kassa va kassa operatsiyalari hisobining amaliy jihatlari 3. Byudjet tashkilotlarida kassaning joylashtirilishi asoslari va kassa operatsiyalarini hisobini takomillashtirish yo’nalishlari

Byudjet tashkilotlarida kassa va kassa operatsiyalarini tashkil etishning nazariy asoslari. Byudjet tashkilotlari naqd pulsiz hisob-kitob qilish bilan birga naqd pul bilan ham ish jarayonlarini amalga oshiradilar. Naqd pulli jarayonlarga xodimlarga ish haqi berish, hisobdor shaxslarga bo’naklar, mukofotlar ajratish va boshqalar kiradi. Muassasalarda naqd pul bilan bo’ladigan jarayonlarga kassa jarayonlari deyiladi. Byudjet tashkilotlarida kassa muomalalari hisobini tashkil etishning maqsadi - tashkilot kassasidagi pul mablag`lari harakatiga oid muomalarni o`z vaqtida birlamchi xujjatlarda rasmiylashtirish, hisob registrlarida aks ettirish va ular harakati bo`yicha hisobotlar tuzishdan iboratdir. Byudjet tashkilotlari daromadlar va xarajatlar smetalari ijrosini amalga oshirishda o’z kassasida kassadagi naqd pullar qoldig’i limitlari doirasida naqd pullarga ega bo’lishlari va me’yorlar doirasida tushumdan ularni ishlatishlari mumkin. Kassalardagi naqd pullar qoldig’i limitlari va tushumni ishlatish me’yorlarini bank muassasalari ushbu tashkilotlar rahbarlari bilan kelishgan holda belgilaydi. Naqd pullar va qimmatbaho qog`ozlarni saqlash uchun xar bir korxona, muassasa va tashkilotlarda kassa mavjuddir. Jumladan, Byudjet tashkilotlari ham kassa (g`azna) uchun maxsus jixozlangan xona yoki xonalarni ajratishi lozim. Ushbu xonalar temir eshik, temir panjaralar, ogoxlantiruvchi jixozlar, temir seyf va temir shkaflarga ega bo`lishi, pul berish tuynukchalari va xodimlar olgan pulini hisoblaydigan stol va stullar o`rnatilgan kichik xonaga ega bo`lishi lozim. Kassa jarayonlarini amalga oshirishning o’ziga xos vazifalari bor: Javobgar shaxs uchun kassa jaroyanlarini amalga oshirish jarayonida amalga oshirishi kerak bo’lgan vazifalar. Bank muassasiga pul mablag’larini o’z vaqtida va to’liq topshirishKassada naqd pullarning saqlanishi ustidan doimiy va qat’iy nazorat o’rnatishKassaga o’z vaqtida va to’liq naqd pullarni kirim qilish

Kassa jarayonlari va ular hisobini rasmiylashtirish respublikamiz Markaziy banki tomonidan belgilangan tartibda amalga oshiriladi. Byudjet tashkilotlari o’z kassalarida bank tomonidan o’rnatilgan, muassasa rahbari bilan kelishilgan limit asosida naqd pullarni saqlashlari mumkin. “Tashkilot o’z kassasida naqd pullarni ular qoldig’ining belgilangan limiti doirasida saqlashi va ulardan tushum hisobidan belgilangan me’yorlar chegarasida sarflashi mumkin. O’zbekiston Respublikasi Markaziy banki tomonidan ishlab chiqilgan me’yoriy xujjatlarni inobatga olgan holda kassalardagi naqd pul qoldig’i limitlari va tushum hisobidan foydalanish me’yorlari banklar tomonidan ushbu tashkilotlar rahbariyati bilan kelishuviga muvofiq belgilanadi. Zarurat tug’ilganda limitlar qayta ko’rilishi mumkin.” 9 Limitdan ortiqcha barcha pullar bank bilan kelishilgan muddatlarda bankka topshirilishi kerak. Muassasalarga limitdan ortiqcha pullarni, bankdan olingan kunini ham hisoblaganda 3 bank ish kunigacha faqat ish haqi, stipendiya, ijtimoiy sug’urta nafaqalarini to’lash maqsadlari uchun saqlash huquqi berilgan. Barcha kassa jarayonlarini muassasa rahbarining yozma buyrug’i bilan tayinlangan kassir amalga oshiradi. Tashkilotlar o’z kassalarida ular tomonidan belgilangan limitlardan ortiqcha naqd pulni ish haqi, mukofotlar, ijtimoiy sug’urta bo’yicha nafaqalar, stipendiyalar, pensiyalarni to’lash uchun va bank muassasasida pul olingan kunni hisoblaganda, faqat 3 ish kunidan oshmagan muddatga saqlash huquqiga egalar. Xizmat safarlari bilan bog’liq xarajatlar uchun hisobot beriladigan naqd pullarni berish mazkur hududda amal qiladigan tartibga muvofiq ana shu maqsadlar uchun xizmat safarlariga yuborilgan shaxslarga beriladigan summalar doirasida amalga oshiriladi. Hisobot beriladigan sarflanmagan naqd pullar ular berilgan muddat tugaganidan keyin 3 kundan kechiktirmay tashkilot kassasiga qaytarilishi kerak. Hisobot beriladigan naqd pullarni olgan shaxslar tashkilot buxgalteriyasiga yoki markazlashtirilgan buxgalteriyaga sarflangan summalar to’g’risidagi hisobotni taqdim etishlari shart. Hisobot beriladigan naqd pullarni berish ilgari hisobot berish sharti bilan berilgan summalar bo’yicha to’liq hisobot berilgach amalga oshiriladi.

Naqd pullarni qabul qilish va topshirish va topshirish bo’yicha kassa operatsiyalari O’zbekiston Respublikasi qonunchiligiga muvofiq tasdiqlangan birlamchi hisob hujjatlari shakllari bilan rasmiylashtiriladi. Tashkilotlar kassalari tomonidan naqd pullarni qabul qilish bosh buxgalter yoki u vakolat bergan shaxs tomonidan imzolangan kirim kassa orderlari bo’yicha amalga oshiriladi. Pul qabul qilinayotganda bosh buxgalter yoki u vakolat bergan shaxs tomonidan imzolangan, kassir muhri yoki kassa apparatining izi bilan tasdiqlangan kvitantsiya beriladi. Tashkilotlar kassasidan naqd pul berilishi chiqim kassa orderlari yoki tegishlicha rasmiylashtirilgan boshqa hujjatlar (to’lov qaydnomalari, pul berish bo’yicha arizalar, hisobvaraqlar va hokazolar) bo’yicha, ushbu hujjatlarga chiqim kassa orderining rekvizitlari bo’lgan shtamp qo’yilgan holda, amalga oshiriladi. Pul berishga doir hujjatlar tashkilot rahbari va bosh buxgalteri yoki ular vakolat bergan shaxslar tomonidan imzolangan bo’lishi kerak. Chiqim kassa orderlariga ilova qilinadigan hujjatlar, arizalar, hisobvaraqlar va hokazolarda tashkilot rahbarining ijozat beruvchi yozuvi bo’lgan taqdirda, chiqim kassa orderlarida rahbarning imzosi bo’lishi shart emas. Tashkilotda pul berilishi mazkur tashkilot tomonidan berilgan guvohnoma bo’yicha, unda egasining sur`ati va shaxsiy imzosi bo’lgan holda, amalga oshirilishi mumkin. To’lov qaydnomasining titul varag’ida korxona rahbari va bosh buxgalterining yoki ular vakolat bergan shaxslarning imzolari bilan pul berishga ruxsat berish to’g’risida yozib qo’yiladi, bunda pul berish muddatlari va summa yozuv bilan ko’rsatiladi. Tashkilot naqd pullarining barcha tushumlari va berilishi kassa daftarida hisobga olinadi. Har bir tashkilot faqat bitta kassa daftarini yuritadi, u raqamlanishi, ip bilan tikilishi va surg’uchli yoki mastikali muhr bilan muhrlanishi kerak. Byudjet tashkilotlariga byudjetdan tashqari mablag’lar hisobi yuritiladigan shaxsiy hisobvaraqlari ochilgan taqdirda, ushbu muassasalar kassasiga byudjetdan tashqari faoliyat bo’yicha tushgan barcha naqd pul tushumlari va byudjetdan tashqari faoliyat uchun berilgan naqd pullar alohida kassa daftarida hisobga olinadi.

2-rasm. Byudjet tashkilotlarida kassa muomalalari va ular hisobini tashkil etishning o`ziga xos xususiyatlari 2 Normativ- huquqiy asoslar: O’zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasi, O’zbekiston Respublikasi Budjet kodeksi, “Buxgalteriya hisobi” to’g’risidagi qonun, Byudjet hisobi standartlari, Buxgalteriya hisobini bevosita va bilvosita tashkil etishni tartibga soluvchi qonunlar va qonuniy xujjatlar jumladan, (O‘zbekiston Respublikasi Qonunlari, O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti farmonlari, O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi qarorlari), Budjet tashkilotlarida buxgalteriya hisobini tashkil etishning bazaviy tamoyillarini umumlashtiruvchi me’yoriy xujjatlar (yo‘riqnomalar, nizomlar), Buxgalteriya hisobini alohida ob’ektlari hisobini yuritish mexanizmi, xususiyatlarini aks ettiruvchi me’yoriy xujjatlar (O‘zbekiston Respublikasi Moliya vazirligi va Markaziy bankning uslubiy ko‘rsatmalari, tavsiyalari), Budjet tashkilotlarida buxgalteriya hisobini tashkiliy, texnik va uslubiy jihatlarini mujassamlashtirgan hisob siyosati va boshqalar kiradi. Uslubiy asoslar: “Yuridik shaxslar tomonidan kassa operatsiyalarini yuritish qoidalari”, “Byudjetdan mablag’ oluvchilarning shaxsiy hisobvaraqlarini O’zbekiston Respublikasi Moliya vazirligi G’aznachiligida va uning hududiy bo’linmalarida yuritish Qoidalari”, “Budjet tashkilotlarini mablag‘ bilan ta’minlash Budjet tashkilotlarida kassa muomalalari hisobini tashkil etishning o`ziga xos xususiyatlari Budjet mablag’lari hisobi yuritiladigan shaxsiy hisobvaraqlari bo`yichaBudjetdan tashqari mablag’lar hisobi yuritiladigan shaxsiy hisobvaraqlari bo`yicha

tartibini takomillashtirish to‘g‘risida”gi Qaror, “O‘zbekiston Respublikasi byudjet tizizmi byudjetlarining g‘azna ijrosi qoidalari”, “Buxg а lt е riya his о bid а hujj а tl а r v а hujj а tl а r а yl а nuvi to’g’risid а ” gi Niz о m, O’zbekiston Respublikasi buxgalteriya hisobi milliy standarti 19-son BHMS, “O’zbekist о n R е spublik а si D а vl а t byudj е tid а turuvchi t а shkil о tl а rning x а r а j а tl а r sm е t а si v а sht а tl а r j а dv а lini tuzish, ko’rib chiqish, t а sdiqlash v а ro’yxatdan o’tkazish t а rtibi to’g’risida”gi, “Budj е t t а shkil о tl а rid а buxg а lt е riya his о bi to’g’risid а ”gi yo’riqn о m а , “O’zbekist о n R е spublik а si D а vl а t byudj е tid а n m а bl а g’ bil а n t а ’minl а n а dig а n t а shkil о tning d а vriy m о liyaviy his о b о tl а rini tuzish t а sdiql а sh h а md а t а qdim qilish bo’yicha q о id а l а r” va boshqalar kiradi. Respublikamizda byudjet tashkilotlari kassa opertasiyalarini amalga oshirishda qonun hujjatlariga tayanilgan holda amalga oshiriladi. 1.“Byudjet kodeksi” ushbu normativ hujjat davlat byudjeti ijrosini amalga oshirishda eng asosiy qonuniy xujjat hisoblanib ushbu kodeks talablari asosida byudjet ijrosiga oid boshqa huquqiy xujjatlar qabul qilnadi va amaliyotga joriy qilinadi. Ushbu kodeks davlat byudjeti ijrosi jarayonida byudjet tashkilotlarida xarajatlarni amalga oshirishni tashkil qilish, daromadlar va xarajatlarni tasniflash, daromadlar va xarajatlarni nazorat qilishda asos bo‘lib hisoblanadi. 2. O‘zbekiston Respublikasi “Buxgalteriya hisobi to‘g‘risida”gi Qonuni nafaqat xo‘jalik yurituvchi sub’ektlar balki, byudjet tashkilotlarida buxgalteriya hisobini tashkil qilish va yuritishning me’yoriy-huquqiy asosi hisoblanadi. Ushbu qonun buxgalteriya hisobiga oid boshqa barcha me’yoriy-huquqiy xujjatlarni ishlab chiqishda asos hisoblanadi. Byudjet tashkilotlarida kassa muomalalari hisobini tashkil qilish va yuritish ushbu qonun talablari asosida amalga oshirilishi kerak. 3 “O‘zbekiston Respublikasi byudjet tizizmi byudjetlarining g‘azna ijrosi qoidalari” (Adliya vazirligida 2016 yil 22 dekabrda 2850-son bilan ro‘yxatga olingan). Byudjet tashkilotlarida kassa muomalalarini bo‘yicha daromadlari tushumi, ularni shaxsiy hisobraqamlarga topshirish tartibi, byudjet va byudjetdan tashqari mablag‘lari bo‘yicha mexnat haqi hamda unga tenglashtirilgan to’lovlar bo’yicha xarajatlarni to‘lovini amalga oshirish tartibini belgilaydi.

4. “O’zbekiston Respublikasi Davlat byudjetida turuvchi tashkilotlarning xarajatlar smetasi va shtatlar jadvalini tuzish, ko’rib chiqish, tasdiqlash va ro’yxatdan o’tkazish tartibi to’g’risida” Nizom (O’z.R AV. tomonidan 2014 yil 15 dekabrda № 2634-son bilan ro’yxatdan o’tgan). Ushbu nizomga ko‘ra tashkilotlarda rivojlantirish jamg‘armasi mablag‘lar bo‘yicha daromad va xarajatlar smetasini shakllantirish tartibi, smetalarni ro‘yhatdan o‘tkazish, smetani ko‘rib chiqish tartibi belgilangan. Har bir byudjet tashkilotda ushbu nizom asosida ish haqi va unga tenglashtirilgan to‘lovlar, xizmat safar xarajatlarni smeta doirasida asoslovchi xujjatlar asosida to‘lovini amalga oshiriladi. “Byudjet tashkilotlarida buxgalteriya hisobi to‘g‘risida”gi Yo‘riqnomaga asosan byudjet tashkilotlarida kassa muomalalari hisobga olinadi. Ushbu yo‘riqnomaga ko‘ra kassa muomalalari bo‘yicha sintetik hamda analitik schyotlar ochilib hisoblashuvlar bo‘yicha hisob ishlari yuritiladi. Byudjet tashkilotlarida kassa muomalalari 120 schyotda hisobga olinadi. Yo‘riqnoma talablariga ko‘ra kassa muomallari bo‘yicha hisoblashuv muomalalarini qonuniyligini asoslovchi xujjatlar rasmiylashtiriladi. 5. O’zbekiston Respublikasi Markaziy banki Boshqaruvi tomonidan (2015 yil 16 maydagi 12/17-son qarori) tasdiqlangan hamda 2015 yil 21 iyunda yangi tahrirda O’zbekiston Respublikasi Adliya vazirligida 2786-son bilan ro’yxatga olingan “Yuridik shaxslar tomonidan kassa operatsiyalarini yuritish qoidalari” nafaqat byudjet tashkilotlari balki, boshqa xo’jalik yurituvchi sub’ektlarda kassa muomalalarini tashkil qilishning asosiy qoidalarini o’zida mujassamlashtirgan asosiy me’yoriy xujjat hisoblanadi. Mablag‘larni sarflash bo‘yicha xarajatlarning guruhlari va moddalari belgilangan bo‘lib, hozirda ushbu xarajat guruhlari va moddalari bo‘yicha moliyalashtirish amalga oshirilmoqda. Byudjet tashkilotlarining rivojlantirish jamg‘armasi mablag‘lari ushbu qarorga ko‘ra avvalo, kreditorlik 26 majburiyatlarni qoplashga, 75 foizi (tibbiyot muassasalarida 50 foiz) moddiy texnik bazani yaxshilashga, 25 foizi (tibbiyot muassasalarida 50 foiz) xodimlarni moddiy rag‘batlantirishga sarflanishi belgilangan. Ushbu qaror asosida byudjetdan tashqari mablag’lar shakllantiriladi va tashkilot kassasi orqali

xodimlarnining kasallik varaqalari uchunlari, ish haqisi va rag’batlantirish bo’yicha oladigan pul mablag’lari beriladi. O’zbekiston Respublikasi byudjet hisobining standarti (1-sonli BHS) “Hisob siyosati” O’zbekiston Respublikasi Adliya vazirligi tomonidan 2016 yil 27 dekabrda ro’yxatdan o’tkazilgan, ro’yxat raqami 2853. Ushbu byudjet hisobining standarti asosida byudjet tashkilotlari kassa muomalalari hisobi va nazoratini amalga oshirish uslublarini tanlab olishlariga huquqiy asos bo’lib hizmat qiladi. Byudjet tashkilotlari tomonidan inventarizatsiya ishlarini tashkil qilish, uni o’tkazish va natijalarini hisobda aks ettirishda yuqoridagi me’yoriy-huquqiy hujjatlarga qo`shimcha tarzda “Inventarizatsiya jarayonida aniqlangan mol-mulk kamomadi va ortiqchasining buxgalteriya hisobi tartibi to’g’risidagi Nizom (O’zbekiston Respublikasi Adliya vazirligida 6 aprel 2004 yil 1334-son bilan ro’yxatga olingan);” keltirish mumkin. Kassa inventarizatsiya qilinayotganda kassada haqiqatda bo’lgan pul mablag’lari va boshqa boyliklar tekshiriladi. Haqiqatda bor bo’lgan pul mablag’lari hisoblanganda kassada pul belgilari, pochta markalari va davlat boji markalari hisobga olinadi. Ushbu qoidalarga ko’ra tashkilot kassasiga kirim qilinadigan va kassadan chiqim naqd pul mablag’larini xujjatlashtirish tartibi beligilangan. Bundan tashqari, tashkilot kassasini jihozlash, undagi shart sharoitlar, kassirning javobgarliklari, majburiyatlari, kassa muomalalari bilan bog’liq raxbar va bosh 28 hisobchining majburiyatlari va javobgarliklari hamda huquqlari aniq belgilab qo’yilgan. Ushbu qoidalarga ko’ra kassaga kirim qilingan naqd pul mablag’lari bo’yicha rasmiylashtiriladigan kassa kirim orderi, chiqim qiligan naqd pul mablag’i bo’yicha rasmiylashtiriladigan kassa chiqim orderlari va ularga ilova qilinadigan xujjatlar ro’yhati va ularni rasmiylashtirish tartibi belgilangan. Kassir tomonidan kassa kitobini yuritilishi, kassa hisobotini tuzishi va bosh hisobchiga topshirish tartibi hamda muddatlari belgilangan. 2. Byudjet tashkilotlarida kassa va kassa operatsiyalari hisobining amaliy jihatlari . O’zbekistonda Moliya vazirligining 105-sonli buyrug’I bilan tasdiqlangan va O’zbekiston Respubliksi Adliya vazirligida 2010-yil 22-dekabrda

2169-raqam bilan ro’yxatdan o’tkazilgan ‘’ Byudjet tashkilotlarida buxgalteriya hisobi to’g’risidagi yo’riqnoma’’ ga ko’ra ish olib boriladi. Yo’riqnomaning 240- bandiga muvofiq byudjet tashkilotlarida naqd pullarni qabul qilish va to’lash hisobi ilova qilinayotgan KO-4 shakl kassa daftarida yuritiladi. Tashkilotlarning xorijiy valyutadagi naqd pul bilan operatsiyalar hisobi alohida kassa daftarida yuritiladi. Byudjet tashkilotlariga byudjetdan tashqari faoliyatdan naqd pul mablag’lrining mazkur byudjet muassasalari kassasiga tushumni hisobga olish uchun g’aznachilik shaxsiy hisobi ochilgan va byudjetdan tashqari faoliyat olib borishga kassadan naqd pullar berilgan vaziyatlarda alohida kassa daftarida yuritiladi. byudjet tashkilotlarida kassirning roziligi bilan va kassa hullatlari to’liq saqlanganligi ta’minlangan sharoitda kassa daftari ASBO dasturida avtomatlashtirilgan usul bilan yuritilishi mumkun. Bunda uning varaqlari ‘’ Kassa daftari qo’yilma varag’I ‘’ kompyuterogrammasi ko’rinishida shakllanadi. U bilan bir vaqtda ‘’ Kassirning hisoboti’’ kompyuterogrammasi shakllantiriladi. ‘’kassa daftari qo’yilma vaqrag’I ‘’ kompyuterogrammasida har oyda kassa daftrai varaqlari umumiy soni oxirisi har oy uchun avtomatik ravishda muxrlanadi, calendar yili uchun esa yillik kassa daftari varaqlari umumiy soni oxiriga muhr bosiladi. Byudjet tashkilotlarida kassaning joylashtirilishi asoslari va kassa operatsiyalarini hisobini takomillashtirish yo’nalishlari. Byudjet tashkilotlrida kassa muhim joy bo’lib hisoblanadi. Shu sababdan kassa ma’lum sabablarga javob berishi lozim. Naqd pul mablag’lari va boyliklarning ishonchli saqlanishini ta’minlash uchun kassa quyidagi talablarga javob berishi kerak: - boshqa xizmat xonalaridan va qo’shimcha xonalardan alohida bo’lishi kerak. - Ko’p qavatli binolarning oraliq qavatlarida joylashgan bo’lishi kerak; ichki ishlar organlari, inkassatsiya xizmatlari bilan kelishuvlarga ko’ra kassa xonalarini ko’p qavatli binolarning 1-qavatida joylashtirishga ruxsat etiladi. - Asosiy devorlarga ega bo’lishi, pol va shiftlari mustahkam qoplangan bo’lishi, ishonchli ichki devorlar va to’siq devor (peregorodka)ga ega bo’lishi kerak. - Ikkita eshik bilan yopilishi zarur:

a) tashqariga ochiladigan, yog’ochdan yaxlit ishlangan tashqi eshik, ichkarisida metall zanjiri va ko’rish tuynukchasi bo’lib, ikkita ichki qulf bilan qulflanadigan; b) chkariga ochiladigan, po’lat panjara ko’rinishida tayyorlangan va kassaning ichki tomoniga osma qulf yoki o’rnatilgan qulf hamda metall zulfin bilan qulflanadigan ichki eshik. Xo’jalik organlari xodimlari yoki mijozlar bilan operatsiyalar o’tkazish uchun ichkari tomondan temir yoki yog’och eshikcha bilan bekiladigan, ikki tomonidan metall listi bilan qoplanadigan maxsus darcha bilan jihozlanishi kerak. Ichki tomonidan ishonchli osma qulfli metall nakladka bilan qulflanishi lozim. Dereza ramalar o’rtasidagi oraliqlari yoki xonaning ichki tomonidan issiqlik quvurlari, mo’rilar, ventilyatsiya kanallari, yupqa devorli pardevorlar va kassaga tashqi tomondan kirish mumkin bo’lgan boshqa joylar temir panjara bilan mustahkamlanishi zarur. Pul va qimmatliklarni saqlash uchun majburiy tartibda yonmaydigan seyf (temir shkaf) bo’lishi lozim. Ishga yaroqli o’t o’chirish vositasi bo’lishi shart. Zamonaviy texnika vositalaridan foydalanilgan himoyalanishning ko’p bosqichli tizimi jihozlari bo’lishi kerak. Ko’p bosqichli (qo’riqlash - yong’indan saqlash) signalizatsiyasidan tashqari ogohlantirish signalizatsiyasi ham ko’zda tutilishi kerak. 2. Kassa xonalarini texnik jihatdan mustahkamlashga qo’yiladigan talablar: - ichki devorlar va pardevorlar mustahkamlik jihatidan har birining qalinligi 80 mm bo’lgan, o’rtasidan po’lat panjara o’tkazilgan, payvandlangan gips-beton panellarga yoki metall to’r bilan armaturalangan, qalinligi 120 mm bo’lgan g’ishtin devorga mos bo’lmog’i kerak. Ilgari qurilgan binolarda taxtalardan zich qilib qurilgan, ichkari tomonidan po’lat panjaralar bilan mustahkamlangan oddiy pardevorlar bo’lishiga yo’l qo’yiladi. - kassa darchasining o’lchami 200x300 mm dan oshmasligi kerak, tashqari tomondan esa u metall panjara bilan mustahkamlanadi. - eshik korobkasi po’lat uchburchakdan tayyorlanadi. Ilgari qurilgan binolarda po’lat uchburchaklar bilan mustahkamlangan yog’och eshik korobkalari

saqlanishiga ruxsat etiladi. Barcha holatlarda ular devorga po’lat ilgaklar bilan qattiq mahkamlanadi. - tashqi kirish eshigi, deraza eshikchalari, kassa darchasi eshigi va pardevorlar 40 mm dan kam bo’lmagan qalinliqdagi taxtalardan tayyorlanadi, ular ikki tomondan ruxlangan tunuka bilan qoplanadi va tunukalarning chetlari ichkari tomonga bukiladi, bunda metall listlarining yuza tomon bilan tutashuviga yo’l qo’yilmaydi. Metall listlar perimetr va diagonallari bo’yicha qadami 60 mm ga qadar qilib uzunligi 40 mm dan kam bo’lmagan mixlar bilan, taxtalarga mixlanadi. - barcha panjaralar o’lchami ko’pi bilan 150x150 mm bo’lgan yacheykalar hosil qilgan holda diametri kamida 16 mm bo’lgan po’lat chiviqlardan tayyorlanadi va bu panjaralar gaz-elektr payvand yordamida devorga qoqilgan metall ilgaklarga kavsharlanadi. - ilgaklar diametri kamida 16 mm bo’lgan po’latdan tayyorlanadi va qurilish konstruktsiyalariga kamida 150 mm chuqurlikda qoqiladi. - panjara ramalari o’lchami 30x40 va qalinligi kamida 5 mm bo’lgan po’lat burchakdan tayyorlanadi. Ular bilan perimetr bo’yicha quyidagilar jihozlanadi: kassa darchasi, eshik korobkalari va pardevorlar, pol, shiftdagi muhandislik tarmoqlari o’tishi uchun mo’ljallangan boshqa barcha teshiklar. Muhandislik tarmoqlari o’tishi uchun mo’ljallangan teshiklarning diametri 200 mm. dan oshmasligi kerak.

Похожие

Kirim kassa operatsiyalari bo‘yicha hujjatlar aylanishi, hisobi va nazorati

Chiqim kassa operatsiyalari bo‘yicha hujjatlar aylanishi, hisobi va nazorati

Banklarning kassa operatsiyalari, ularni hisobga olish va rasmiylashtirish

Budjet tashkilotlarida hisob-kitoblar hisobi

Budjet tashkilotlarida moliyaviy aktivlar hisobi