Budjet tashkilotlarida buxgalteriya hisobinitashkilqilish

Budjet tashkilotlarida buxgalteriya hisobinitashkilqilish

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

144.5 KB

Budjet tashkilotlarida buxgalteriya hisobinitashkilqilish Reja: 1. Budjet tashkilotlarida buxgalteriya hisobining vazifalari va mazmuni 2. Budjet tashkilotlari bosh buxgalterlarining huquqlari va mas ’uliyatlari 3. Budjet tashkilotlari xarajatlar smetalariijrosining hisobiga doir buxgalteriya hujjatlari 4. Budjet tashkilotlarida qo'llaniladigan sintetik va analitik hisob registrlari 5. Budjet tashkilotlari xarajatlar smetalari ijrosiga doir balansning xususiyatlari

1. Budjet tashkilotlarida buxgalteriya hisobining vazifalari va mazmuni Budjet tashkiloti -bu zimmasiga yuklatilgan vazifalami bajarish bilan bog ‘liq bo'lgan o'z faoliyatini amalga oshirishi uchun davlat budjetidan mablag' ajratishni nazarda tutilgan va bu mablag' moliyalashtirishning asosiy manbayi hisoblanadigan vazirlik, davlat qo'mitasi, idora, davlat tashkilotidir. Budjet tashkilotlariga davlat tashkilotlari, maktablar, oliy o'quv yurtlari, ilmiy-tadqiqot institutlari, shifoxonalar, poliklinikalar, bolalar bog'chalari, bolalar yaslilari va boshqalar kiradi. Budjet tashkilotlarida buxgalteriya hisobining maqsadi bo'lib, foydalanuvchilami to'la, aniq va o'z vaqtida moliyaviy va boshqa buxgalteriya ma ’lumotlari bilan ta’minlash hisoblanadi. Budjet tashkilotlarida buxgalteriya hisobining vazifasi bo'lib esa buxgalteriya hisobi schyotlarida aktivlarning holati va harakati, mulkiy huquqlari va majburiyatlarining holati to'g'risidagi to'la va aniq ma ’lumotlarni shakllantirish; samarali boshqarish maqsadida buxgalteriya hisobi ma’lumotlarini umumlashtirish hamda moliyaviy, soliq va boshqa hisobotlami tuzish hisoblanadi. Buxgalteriya hisobining asosiy prinsiplari bo'lib: buxgalteriya hisobini ikki yoqlama yozish usulida yuritish; uzluksizlik; xo'jalik operatsiyalari, aktivlar va passivlaming pulda baholanishi; ishonchlilik; hisoblash; ehtiyotkorlik (oldindan muvofiq bilish); mazmunning shakldan ustunligi; ko'rsatkichlarning qiyosiyligi; hisobotning betarafligi; hisobot davri daromadlari va xarajatlarining muvofiqligi; aktivlar va majburiyatlarning haqiqiy baholanishi hisoblanadi. Buxgalteriya hisobining ikki yoqlama yozish usuli bilan yuritish prinsipi xo'jalik yurituvchi subyektlarda va budjet tashkilotlarida xo'jalik operatsiyalarini buxgalteriya hisobida ikki yoqlama yozish asosida ro'yxatga olib borish kerakligini bildiradi. Ikki yoqlama yozish tizimi aynan bir operatsiyaning summasini bir vaqtning o'zida buxgalteriya his^bining ikki schyotida-birining debetida va boshqasining kreditida aks ettirilishidan iborat bo'ladi. Buxgalteriya hisobming uzlukskJik prinsipi xo'jalik yurituvchi subyekt va budjet tashkiloti doimiy faoliyat ko'rsatadigan va noma ’lum uzoq muddatgacha o'z faoliyatini davom ettiradigan bo'lishini hamda buxgalteriya hisobini yuritish

muddati xo'jalik yurituvchi subyektning va budjet tashkilotining faoliyat ko'rsatish muddatiga mos kelishi kerakligini bildiradi. Xo ‘jalik operatsiyalarini, aktivlarni va passivlarning pulda balw- lanish prinsipi barcha xo'jalik operatsiyalari, hodisalar, aktivlar va passivlar yagona, bir turdagi pul bahosida o'lchanishi kerakligini bildiradi. O'zbekiston Respublikasida milliy pul o'lchovi bo'lib so‘m va uning qismi tiyin hisoblanadi. Buxgalteriya hisobming ishonchlilik prinsipi axborot, qachonki unda jiddiy yoki oldindan o'ylab kiritilgan xatolar bo'lmasa hamda foydalanuvchilar unga ishonsalar, ishonchli hisoblanishini bildiradi. Xo'jalik operatsiyalari yoki hodisalar ishonchli boshlang'ich hisob hujjatlari bilan tasdiqlangan bo'lishi kerak. Hisoblashprinsipi aktivlar, passivlar, daromadlar, xarajatlar, xo'jalik operatsiyalari va hodisalar sodir etilgan paytda buxgalteriya hisobida aks ettirilishini bildiradi. Buxgalteriya yozuvlari hisobda hisoblash prinsipidan foydalanilgan holda xo'jalik operatsiyalari sodir bo'lgan vaqtda amalga oshiriladi. Ehtiyotkorlik prinsipi hisobotda aktivlar va daromadlar orttirilgan holda baholanishiga va majburiyatlar yoki xarajatlar pasaytirilgan holda baholanishiga yo'l qo'yilmasligini anglatadi. Mavmmning shakldan ustunligi prinsipi agar axborotlar hisob hujjatlarida va hisobotlarda operatsiyalar va hodisalaming mazmunini ishonchli aks ettirsa, bu axborotlar hisobga olingan va hisobotda taqdim etilgan bo'lishini bildiradi.

Ko ‘rsatkichlarning qiyosiyligiprinsipi axborotlar nafli va mazmunli bo'lishi uchun u har xil hisobot davrlari uchun qiyosiy bo'lishini bildiradi. Hisobot yilida hisobotlami taqdim etishga bo'lgan yondashuvlar o'zgarganda o'tgan davrga tegishli axborotlar qiyoslash maqsadida qayta tasnif qilingan bo'lishi kerak. Agar amaliy fikr-mulohazalar bo'yicha qayta tasnif qilish mumkin bo'Imasa, unda ular qayta tasnif qilinganida bo'lishi mumkin bo'lgan o'zgarishlaming sabablari va xarakteri yoritilgan bo'lishi kerak. Hisobotning betarafligiprinsipi hisobotda keltirilgan axborot, uning ishonchliligini ta ’minlash uchun oldindan bichib-to'qib qo'yishdan holi bo'lishi kerakligini bildiradi. Hisobot davri daromadlari va xarajatlarining muvofiqligi prin sipi muayyan davrda shu davr daromadlarining olinishini shart qilgan xarajatlarnigina aks ettirilishini bildiradi. Agar xarajatlar va daromadlarning ayrim turlari o'rtasida bevosita bog'liqlikni aniqlash qiyin bo'lsa, xarajatlar bir necha hisobot davrlari o'rtasida taqsimlashning biror-birtizimiasosidataqsimlanadi. Aktivlar va majburiyatlarning haqiqiy baholanishiprinsipi aktivlar va majburiyatlarning asosiy baholanishi ulaming tannarxi yoki sotib olingan qiymati bo'lishini nazarda tutadi. O'zbekiston Respublikasining «Buxgalteriya hisobi to'g'risida»gi Qonuniga muvofiq buxgalteriya hisobi va hisobotini tashkil etishni tashkilotrahbariamalgaoshiradi.Rahbarichkihisobvahisobottizimining ishlab chiqilishini, xo'jalik operatsiyalarini nazorat qilish tartibini, to'liq va aniq buxgalteriya hisobi yuritilishini, hisob hujjatlarining saqlanishini, tashqi foydalanuvchilar uchun hisobotni tayyorlanishini, soliq hisobotlarini va boshqa hujjatlaming tayyorlanishini hamda hisob- kitoblaming o'z vaqtida amalga oshirilishini ta’minlashi shart. Budjet tashkilotining rahbari: tashkilotda buxgalteriya hisobini to'g'ri yuritilishi uchun zamr shart-sharoitlarni yaratishga; hujjatlami rasmiylashtirish, hujjatlami va ma ’lumotlami hisobga olish uchun taqdim etish masalalari bo'yicha

bosh buxgalteming talablarini hisobga aloqasi bo'lgan tashkilotning barcha tarkibiy bo'linmalari va xodimlari tomonidan bajarilishini ta’minlashga mas’uldir. Budjet tashkiloti rahbari mazkur tashkilotda hujjatlarni imzolash huquqiga ega bo'lgan shaxslaming ikkita ro'yxatini tasdiqlaydi. Birinchi ro'yxatga-rahbarlik vazifalarini amalga oshiruvchi shaxslar, ikkinchisiga-buxgalteriya hisobi va moliyaviy boshqarish vazifalarini amalgaoshiruvchi shaxslar kiradi.Buro'yxatlardako ‘rsatilganmansabdor shaxslaming har qaysisiga qanday hujjatlarga imzo chekishga huquq berilganligi ham aniqlab qo'yiladi. Yuqorida ko'rsatilgan shaxslaming imzosi bo'lmagan hujjatlar haqiqiy hisoblanmaydi. Budjet tashkilotlarida buxgalteriya hisobi O'zbekiston Respublikasi Moliya vazirligining me ’yoriy hujjatlarida belgilangan yagona uslubiyatni qo'llab yagona tizim bo'yicha tashkil qilinadi. Budjet va budjetdan tashqari mablag'lar bo'yicha xarajatlar smetalarining ijrosi buxgalteriya hisobini ikki yoqlama yozish tizimi bo'yicha olib boriladi. Budjet tashkilotlarining katta-kichikligi, xarajatlar smetalarining hajmi, operatsiyalar soni va ma’lumotlarni ishlash vositalaridan foydalanilishiga qarab hisobning turli shakllari (memorial-order, jurnal-order, bosh- jurnal va boshqalar) qo'llaniladi. Buxgalteriya hisobining memorial-order shakli Bu shakl qo'llanilganda ayrim boshlang'ich hisob hujjatlan yoki guruhlovchi va yig'uvchi vedomostlar asosida memonal-orderlar tuziladi va har bir memorial- ordeming umumiy summasi ro'yxatga olish jurnaliga yoziladi. Memorial- orderlaming ma ’lumotlari bosh kitobga yoki bosh kitobning o'rnini bosadigan nazorat vedomostiga yoziladi. Bunda debet subschyoti bo'yicha korrespondensiyalanuvchi kreditlanuvchi subschyotlar hamda kredit subschyoti bo'yicha korrespondensiyalanuvchi debetlanuvchi subschyotlar ko'rsatiladi. Oy tugagandan keyin har bir subschyotning debeti va krediti bo'yicha yozuvlar jami (aylanmasi) sintetik schyotlar bo'yicha aylanma vedomostga o'tkaziladi. Bu vedomostning jami ro'yxatga olish jurnali bo'yicha jami summa bilan solishtiriladi. Memorial-orderlarga ilova qilingan hujjatlarning ma’lumotlari bo'yicha analitik hisob schyotlari olib boriladi; oyning oxirida ular asosida aylanma vedomostlari

tuziladi; sintetik schyotlar bo ‘yicha aylanma vedomost bilan solishtiriladi. Sintetik schyotlar bo'yicha aylanma vedomost asosida balans tuziladi. Memorial-order shaklning asosiy kamchiliklari bo'lib analitik hisobning sintetik hisobdan alohidaligi, bitta summani ko'p marotaba yozilishi (memorial- orderda, ro'yxatga olish jurnalida, sintetik hisob va analitik hisob registrlarida), hisobot tuzishda joriy hisob ma ’lumotlarini yig'ib chiqilishi va guruhlashtirilishini amalga oshirish kerakligi hisoblanadi. 61-sonli buxgalteriya hisobi bo'yicha yo'riqnomaga muvofiq xara- jatlarsmetalarMng ijrosini buxgalteriya hisobi buxgalteriya hisobining memorial-order shakli bo yicha amalga oshirilishi belgilangan. Buxgalteriya hisobining jurnal-order shakli Vazirliklar va idoralar ayrim hollarda budjet tashkilotlariga xarajatlar smetalarining ijrosini buxgalteriya hisobini belgilangan tartibda ishlab chiqilgan va O'zbekiston Respublikasi Moliya vazirligi bilan kelishilgan ko'rsatmalar bo'lsa buxgalteriya hisobining jumal-order shaklida olib borishgaruxsatberilishimumkin. Buxgalteriya hisobining jumal-order shakli boshlang'ich hisob hujjatlarining ma'lumotlarining sintetik va analitik hisobini olib borish uchun kerak bo'lishi nuqtayi nazaridan kelib chiqib yig'ish prinsiplaridan foydalanishga asoslangandir. Hisobning bu shaklida yig'uvchi registrlarning ikki xili qo'llaniladi: jurnal- orderlar va yordamchi vedomostlar. Jumal-orderlarda korrespondensiyalanuvchi schyotlar keltiriladi, shuning uchun ham memorial-orderlami tuzish zarurati yo'qoladi. Jumal-orderlarda yozuvlar xronologik tartibda olib boriladi, shuning uchun ham ro'yxatga olish jurnalini yuritishning keragi bo'lmaydi. Boshlang'ich hisob hujjatlarining yoki yordamchi va guruhlovchi vedomostlarning ma ’lumotlari har bir sintetik schyotga alohida-alohida yuritiladigan jurnal-orderlarga yoziladi. Ayrim jurnal-orderlar bir nechta o'zaro aloqador sintetik schyotlar uchun tayinlangan bo'ladi. Jurnal- orderlar kredit a’lomati bo'yicha tuzilgan, ya’ni ularda yozuvlar mazkur

schyotning krediti bo'yicha korrespondensiyalanuvchi debetlanuvchi schyotlar bilan amalga oshiriladi. Budjet tashkilotining kassa va talab qilib olgunga qadar depozit hisobvaraqlari bo'yicha operatsiya ustidan qat ’iy nazoratni ta’minlash uchun debet bo'yicha maxsus vedomostlar ham yuritiladi. Jumal-orderlarning oylik jami bosh kitobgaVtkaziladi. Bu bosh kitob memorial-order shaklida olib boriladigan bosh kitobdan shaklan farq qiladi, chunki schyotning krediti bo'yicha kredit aylanmaning umurniy summasini korrespondensiyalanuvchi debetlanuvchi schyotlar bo'yicha bo'linmasdan yozish uchun bir ustun ko'zda tutilgan. Bundan tashqari, aylanmani yozish uchun har bir oyga faqat bir qator ajratiladi va saldo ko'rsatiladi. Bosh kitob asosida (sintetik schyotlar bo'yicha aylanma vedomost tuzmasdan) balans tuziladi. Jurnal-orderlarda ko'pgina schyotlar bo'yicha sintetik va analitik hisoblar birga olib boriladi. Katta miqdordagi shaxsiy schyotlarga ega bo'lgan schyotlar bo'yicha alohida analitik hisob olib boriladi. Bu analitik schyotlar bo'yicha aylanma yoki saldo vedomostlari tuziladi. Buxgalteriya hisobining jumal-order shaklida yozuvlar va registrlar soni qisqaradi; analitik hisob sintetik hisob bilan yaqinlashtiriladi; ko'pgina hisobot ko'rsatkichlarni joriy hisob registrlaridan to'g'ridan- to'g'ri olish imkoniyati paydo bo'ladi, bu esa hisobotni tuzishni osonlashtiradi va tezlashtiradi hamda hisobning analitik sifatini yuqori ko'taradi. Buxgalteriya hisobining jurnal-order shaklining kamchiliklari ayrim jumal- orderlarning tuzilishi murakkabligi va beso'naqayligi, buxgalteriya hisobida shaxsiy kompyuterlar qo'llanilgan hollarda jurnal-orderlami qo'llashning qiyinligi hisoblanadi. Buxgalteriya hisobining bosh-jurnal shakii Bosh-jurnal shakli qo'llanilganda buxgalteriya hisobi kitoblarda yoki kartochkalarda yuritiladi. Bu tartibni yuqori tashkilotning bosh buxgalteri belgilaydi. Bunda quyidagi kitoblar qo'llaniladi: «Bosh- jurnal» kitobi, kassa kitobi, mehnat haqi to'lashga tarqatuvchilarga

berilgan pullar kitobi, joriy schyotlar va hisob-kitoblarni hisobga olish kitobi, deponent qilingan mehnat haqi va stipendiyalarning analitik hisobini olib borish kitobi, moddiy qiymatliklari miqdor-summali hisobini olib borish kitobi, quyi tashkilotlarni moliyalashtirish bo'yicha hisob-kitoblarni hisobga olish kitobi, maxsus mablag'larni hisobga olish kitobi. Bosh-jurnal kitobi sintetik hisob uchun, qolganlari esa analitik hisob uchun tayinlangan. 2. Budjet tashkilotlari bosh buxgalterlarining huquqlari va mas ’uliyatlari O'zbekiston Respublikasida buxgalteriya hisobini tashkil qilishga budjet tashkilotining rahbari javobgardir. Budjet tashkilotida buxgalteriya hisobini bosh buxgalter tomonidan boshqariladigan buxgalteriya xizmati amalga oshiradi. Budjet tashkilotining bosh buxgalterini tashkilot rahbari tomonidan, agar yuqori tashkilot bo'lsa, uning rahbari va bosh buxgalteri bilan kelishib tayinlanadi yoki lavozimdan ozod qilinadi. Budjet tashkilotining bosh buxgalteri to'g'ridan-to'g'ri mazkur budjet tashkilotining rahbariga, buxgalteriya hisobi va hisobotini tashkil qilish masalalari bo'yicha esa yuqori tashkilotning bosh buxgalteriga bo'ysunadi. Bosh buxgalter lavozimiga maxsus oliy ma ’lumoti bo'lgan shaxslar tayinlanadi. Ayrim hollarda, bosh buxgalter lavozimiga maxsus oliy ma’lumoti bo'lmagan, uning rahbarlik lavozimlarida, buxgalteriya- moliyaviy ishlarda ish staji besh yildan kam bo'lmagan shaxs ham tayinlanishi mumkin. Bosh buxgalter lavozimidan ozod qilinganda yangi tayinlangan bosh buxgalterga (oxirgi shaxs bo‘lmaganda- budjet tashkiloti rahbarining buyrug'i bilan tayinlangan xodimga) buxgalteriya hujjatlarining yig'majildlari topshiriladi. Buxgalteriya hujjatlarini qabul qilish- topshirish jarayonida buxgalteriya hisobining holati va hisobot ma’lumotlarining haqiqiyligi tekshiriladi va budjet tashkilotining rahbari tomonidan tasdiqlaniladigan tegishli qabul qilish-topshirish dalolatnomasi tuziladi. Qabul qilish-topshirish dalolatnomasi buxgalteriya hujjatlarining yig'majildlarini qabul qiluvchi va topshiruvchining javobgarliklarini

ajratish uchun tuziladi. Shu bilan birga, uning maqsadi buxgalteriya hujjatlarining yig'majildlarini qabul qilish-topshirish vaqtida hisobning boshlang'ich hujjatlarining, hisobotlarning va, birinchi navbatda, moddiy zaxiralar va pul mablag'lari hisoblarining holatini ko'rsatish hamda hisobni tashkil qilish va moliyaviy nazoratni yaxshilash uchun zarur chora-tadbirlami ishlab chiqish uchun kerakli bo'ladigan ma ’lumotlami yig'ishdir. Buxgalteriya hujjatlarining yig'majildlarini bosh buxgalterlar (qabul qiluvchi va topshiruvchilar) tomonidan qabul qilish-topshirish budjet tashkiloti rahbarining buyrug'iga asosan amalga oshiriladi. Buyruqda buxgalteriya hujjatlarining yig'majildlarini qabul qilish- topshirish muddatlari ko'rsatiladi. Buxgalteriya hujjatlarining yig'majildlarini topshirishda yuqo-ri tashkilotning bosh buxgalterining vakili qatnashishi kerak. Ammo, yuqori tashkilot bosh buxgalterining vakili kelrnasa ham buxgalteriya hujjatlarining yig'majildlarini qabul qilish va topshirish to'xtatilmaydi. Agar avvalgi bosh buxgalter vafot etganligi yoki boshqa buxgalteriya hujjatlarining yig'majildlarini topshirishda qatnashishi mumkin bo'lmagan sabablar bilan lavozimidan ozod qilingan bo'lsa, u holda yangi tayinlangan bosh buxgalter va yuqori tashkilot bosh buxgalterining vakili tomonidan buxgalteriya hujjatlarining yig'majildlarini har vaqtdagi kabi tartibda odatdagi qabul qilish-topshirish dalolatnomasi tuziladi. Buxgalteriya hujjatlarining yig'majildlarini qabul qilish-topshirish oldidan kassaning holati tekshiriladi. Kassani tekshirish dalolatnomasi buxgalteriya hujjatlarining yig'majildlarini topshirayotgan tomonidan va qabul qilib oluvchi tomonidan hamda yuqori tashkilot bosh buxgalterining vakili tomonidan imzolanadi va buxgalteriya hujjatlarining yig'majildlarini qabul qilish-topshirish dalolatnomasiga ilova qilinadi. Kassani tekshirish dalolatnomasi imzolangandan so'ng buxgalteriya hujjatlariningyig'majildlarini topshirayotgan bosh buxgalter, buxgalteriya xizmatiga rahbarlik qilishdan chetlatiladi. Bir vaqtning o'zida yangi tayinlangan bosh buxgalteming to'lov topshiriqlariga, cheklarga va boshqa bank hujjatlariga imzo chekish huquqi rasmiylashtiriladi. Bu imzo chekish huquqi

rasmiylashtirilgunga qadar bank hujjatlariga avvalgi bosh buxgalter yangi tayinlangan bosh buxgalter nazorati ostida imzo chekaveradi. Bundan buyon buxgalteriya hujjatlarining yig'majildlarini qabul qilayotgan bosh buxgalter buxgalteriya hisobi va hisobotining holatini tekshirish bilan birga buxgalteriya xizmatining joriy ishiga rahbarlik qiladi. Buxgalteriya hujjatlarining yig'majildlarini topshirish buxgalteriya xizmati tomonidan oxirgi marta topshirilgan balans asosida amalga oshiriladi. Qabul qilish-topshirish dalolatnomasida qaysi sana holatiga buxgalteriya hujjatlarining yig'majildlarini topshirish amalga oshirilganligi ko'rsatilgan bo'lishi kerak. Buxgalteriya hujjatlarining yig'majildlarini qabul qilish- topshirish jarayonida moddiy zaxiralar va pul mablag'lari hisobi, balansning hisob-kitob moddalarini hamda budjet tashkilotining hisobotining holati tekshiriladi. Buxgalteriya hisobining va hisobotining holati tekshirilgandan so'ng qabul qiluvchi va topshiruvchi, hamda yuqori tashkilot bosh buxgalterining vakili tomonidan imzolanadigan buxgalteriya hujjatlari yig'majildlarining qabul qilish- topshirish dalolatnomasi tuziladi. Qabul qilish-topshirish dalolatnomasi hujjatlar bilan asoslangan bo'lishi kerak, ammo buxgalteriya hujjatlarining yig'majildlarini qabul qilish-topshirish taftish usullari bilan amalga oshirilishi kerak emas. Agar buxgalteriya hujjatlarining yig'majildlarini topshirish jarayonida suiste ’mol qilish hollari aniqlanilsa, u holda buxgalteriya hujjatlarining yig'majildlarini qabul qilib oluvchi shaxs yuqori tashkilotdan hujjatli taftish tayinlashni talab qilish huquqiga ega bo'ladi. Ammo, bu buxgalteriya hujjatlarining yig'majildlarini qabul qilish-topshirishni to'xtatishga sabab bo'lishi mumkin emas. Topshirayotgan qabul qilish-topshirish dalolatnomasining biror- bir joylariga rozi bo'lmagan hollarda, u qabul qilish-topshirish dalolatnomasiga imzo chekishda tegishli dalil-isbotli izohlar qilishga haqlidir, yuqori tashkilot bosh buxgalterining vakili esa mazkur norozilik hollariga o'zining yozma xulosasini berishi kerak. Qabul qilish- topshirish dalolatnomasi uch nusxada tuziladi, uning birinchi nusxasi budjet tashkilotining rahbariga tasdiqlash uchun beriladi, ikkinchi nusxasi yuqori

tashkilotning bosh buxgalteriga yuboriladi, uchinchi nusxasi esa buxgalteriya hujjatlarining yig ‘majildlarini topshirayotgan shaxsga benladi. Buxgalteriya xizmatida ishlovchi har bir xodim o'zining vazifa va mas ’uliyatlarini aniq bilishi va ularning bajanlishiga javobgar ekanligini his qilishi uchun bosh buxgalter buxgalteriya xizmatining barcha xodimlari uchun vazifa va mas’uliyatlami belgilaydi. Bosh buxgalter tashkilot tomonidan amalga oshirilayotgan hamma xo'jalik operatsiyalarining nazoratini va buxgalteriya hisobi schyotlarida qayd qilinishini, tezkor axborotlar taqdim qilishni va belgilangan muddatlarda buxgalteriya hisobotini tuzishni ta ’minlaydi. Bosh buxgalter tashkilot rahbari bilan birgalikda moddiy qiymatliklami va pul mablag'larini qabul qilish va berish hamda hisob-kitob va moliyaviy majburiyatlari va xo'jalik shartnomalari uchun asos bo'lib xizmat qiladigan hujjatlarga imzo chekadi. Bu hujjatlar bosh buxgalterning imzosisiz haqiqiy emas, deb hisoblanadi va ijro uchun qabul qilinmaydi. Imzo chekish huquqi bunga vakil qilingan shaxslarga budjet tashkiloti rahbarining yozma farmoyishi bilan berilishi mumkin. Bosh buxgalterning buxgalteriya xizmati uchun talab qilinadigan hujjatlarni va ma ’lumotlami rasmiylashtirishga va buxgalteriya xiz- matiga topshirishga doir talablari budjet tashkilotining barcha xodimlari uchun majburiy hisoblanadi. Budjet tashkilotining bosh buxgalteriga shartnoma va moliyaviy tartibga to'g'ri kelmaydigan operatsiyalar bo'yicha hujjatlarni ijrogava rasmiylashtirishga olish man etiladi. Bunday hujjatlar haqida bosh buxgalter budjet tashkilot rahbariga yozma axborot beradi. Budjet tashkiloti rahbaridan yuqorida ko'rsatilgan hujjatlarni hisobga qabul qilishga yozma farmoyish yoki hujjatga ikkinchi marotaba imzo olganda bosh buxgalter uni ijro etadi. Bundan so'ng qonunga zid bo'lgan operatsiyalar amalga oshirilganligi uchun budjet tashkilotining rahbari javob beradi. Moddiy javobgar shaxs(kassir, ombor mudiri va boshqa)laming tayinlanishi, almashtirilishi va bo'shatilishi budjet tashkilotining bosh buxgalteri bilan kelishilgan holda amalga oshiriladi.

3. Budjet tashkilotlari xarajatlar smetalariijrosining hisobiga doir buxgalteriya hujjatlari Hisob registrlarida yozuvlar buxgalteriya hujjatlari asosida qilinadi. Xo'jalik operatsiyalarining amalga oshirilganligini va ularni amalga oshirishga berilgan farmoyishlarni qayd qilgan boshlang'ich hisob hujjatlari buxgalteriya hisobi uchun asos bo'ladi. Boshlang'ich hisob hujjatlari xo'jalik operatsiyalari oshirilayotgan vaqtda yoki ular amalga oshirilgandan so'ng tuziladi. Buxgalteriya hisobining tezkorligini va ishonchligini ta ’minlash uchun hujjat ma’lum xo'jalik operatsiyasini tavsiflaydigan ishonchli ma’lumotlarga ega bo'lishi kerak. Har bir hujjat o'zining tayinlanishiga to'la javob berishi va yuridik kuchga ega bo'lishi uchun u ma’lum minimum ko'rsatkich(rekvizit)larga ega bo'lishi kerak. Boshlang'ich hujjatning ko‘rsatkichlari (rekvizitlari) hujjatda qayd qilingan xo'jalik operatsiyasini tavsiflaydigan va unga yuridik kuch beradigan ko'rsatkichlardir. Boshlang'ich hujjatlar yuridik kuchga ega bo'lishi uchun ular q^iyidagi rekvizitlarga ega bo'lishi kerak: tashkilotning nomi; hujjatning nomi va raqami; u tuzilgan sana va joy; xo'jalik operatsiyasining nomi, mazmuni va miqdori (natura va pul ifodasida); xo'jalik operatsiyasi amalga oshirilganiga va uning to'g'ri rasmiylashtirilishiga javobgar shaxslarmng shaxsiy imzolari va ularning ta'biri (imzo chekuvchilaming lavozimlari va familiyalari). Boshlang'ich" hisob hujjatlarini tuzgan hamda imzolagan shaxslar ularning o'z vaqtidaligiga va to'g'riligiga, ishonchliligiga, shuningdek, buxgalteriya hisobida aks ettirish uchun ularning belgilangan muddatlarda topshirilishiga mas’uldirlar. Xarajatlar smetasi ijrosining buxgalteriya hisobida qo'llaniladigan hujjatlar

j Y Hujjatning nomi Shakl raqami1 2 3 1 Bo'nak hisoboti 286 2 Budjet tashkilotlarida kutubxonadan chiqarilgan 444 3 Yaroqsiz holga kelgan asboblar, ishlab chiqarish va xo'jalik 443 1 2 3 4 Budjet tashkilotlanda asosiy vositalami tugatish haqidagi AV-4 budj.5 Transport vositalami tugatish haqidagi dalolatnoma AV- 4a6 Tashkilot chtiyojlari uchun matcriallar berish vedomosti 410 7 Kam ta’minlangan oilalaming bolalariga nafaqa to'lash vedomosti 450 8 Hisobdor shaxslarga kassadan pul berish vedomosti 317 9 Rejadagi bo‘nakni to'lash vedomosti 389 1 0 Ta’tilga chiqarish (ishdan bo'shatish) haqidagi ma’lumotnoma- 425 - тех1 1 Kartochka-ma’lumotnoma 387(4 17)1 2 Yuk xati (talabnoma) 434 1 3 Hisob-kitob-to'lov vedomosti 49 1 4 Kreditga sotib olingan tovarlar uchun ishchi va xizmatchilaming ish 407 1 5 Tovar-transport yuk xati 1-t namunavi1 6 Kassa kirim orderi ko-1 1 7 Kassa chiqim orderi ko-2 1 8 Ish vaqtini hisobga olish tabcli 421 1 9 Boshqalar

Moddiy qiymatliklaming sotib olinishiga doir hujjatlarda bu qiymat - liklaming olganligiga moddiy javobgar shaxsning imzosi , bajarilgan ishlarga doir hujjatlarda esa bajarilgan ishning qabul qilinganligini tasdiqlovchi tegishli shaxslarning imzolari bo ' lishi kerak . Boshlang ' ich hujjatlarda yozuvlar siyoh bilan , sharikli ruchka pastasi bilan , kimyoviy qalam bilan yoki turli texnik vositalar yordamida amalga oshiriladi . Boshlang ' ich hujjatlardagi bo ' sh qatorlar chizib chiqiladi . Boshlang ' ich hujjatlarda qirislTva izohlanmagan tuzatishlar qilishgayo ' l qo ' yilmaydi . Boshlang ' ich hujjatlardagi xatolarni , noto ' g ' ri yozilgan matnni yoki summani ustidan chizib va chizilganning ustiga to ' g ' ri matnni yoki summani yozish yo ' li bilan to ' g ' rilanadi . Ustidan ingichka chiziq bilan shunday chiziladiki , keyinchalik avval yozilgan ma ’ lumotni o ' qish mumkin bo ' lsin . Boshlang ' ich hujjatdagi xatoni tuzatish « tuzatilgan » degan yozuv bilan izohlanishi va tuzatilgan sana ko ' rsatilgan holda hujjatni imzolagan shaxslaming imzolari bilan tuzatilganligi tasdiqlangan bo ' lishi kerak . Kassa va bank hujjatlarida tuzatismarqilishgayo'lqo'yilmaydi. Buxgalteriya xizmatiga tushgan boshlang'ich hujjatlar albatta shakl bo ‘yicha (boshlang'ich hujjatlaraing rasmiylashtirilishini, ko'rsatkich (rekvizit)lar to'ldirilganligining to'laligi va to'g'riligi) hamda mazmuni bo'yicha (hujjatlashtirilayotgan operatsiyalaraing qonuniyligi, ayrim olingan ko'rsatkichlaming mantiqan o'zaro bog'liqligi) tekshiriladi. Hujjatlardagi ma’lumotlaming ishonchligiga, boshlang'ich hujjatlaming o'z vaqtida va sifatli tuzilganligiga ushbu hujjatlami tuzgan va imzolagan shaxslar javob beradilar. Kirim va chiqim kassa orderlariga ilova qilingan barcha hujjatlar, shuningdek, mehnat haqi hisoblash uchun asos bo'hb xizmat qiluvchi hujjatlar albatta «Olindi» yoki «To'landi» degan shtamp yoki uni qo'lda yozib sana(kun, oy, yil)ni ko'rsatilib yopiladi. Tekshirilgan va hisobga olish uchun qabul qilingan hujjatlar operatsiyalaraing amalga oshirilgan sanasi bo'yicha (xronologik tartibda) tartiblashtiriladi va quyidagi doimiy raqamlar berilgan tegishli mcmorial-orderlar-yig'uvchi vedomostlar bilan rasmiylashtiriladi:

1-memorial-order - «Kassa operatsiyalari bo'yicha yig'uvchi ve domost», 381-shakl; 2-memorial-order - «Budjet mablag'lari bo'yicha talab qilib olgunga qadar depozit hisobvarag'ida mablag'- laming harakati bo'yicha yig'uvchi vedomost», 381-shakl; 3-memorial-order - «Budjetdan tashqari mablag'lar bo'yicha talab qilib olgunga qadar depozit hisobvarag'ida mablag'larni harakati bo'yicha yig'uvchi vedomost», 381-shakl; 5-memorial-order - «Mehnat haqi va stipendiyalar bo'yicha hisob- kitob vedomostlarining yig'masi », 405-shakl; 6-memorial-order - «Turli tashkilotlar bilan hisob-kitoblar bo'yi cha yig'uvchi vedomost», 408-shakl; 7- memorial-order - «Rejali to'lovlar tartibidagi hisob-kitoblar bo'yicha yig'uvchi vedomost», 408-shakl; 8-memorial-order - «Hisobdor shaxslar bilan hisob- kitoblar bo ‘yicha yig'uvchi vedomost», 386-shakl; 9-memorial-order - «Asosiy vositalaming hisobdan chiqarilishi va joydan-joyga ko‘chirilishi bo'yicha yig‘uvchi vedomost», 438-shakl; 10-memorial-order - «Kam baholi va tez eskiruvchi buyumlaming hisobdan chiqarilishi va joydan-joyga ko'chi rilishi bo‘yicha yig'uvchi vedomost», 438- shakl; 11-memorial-order - «Oziq-ovqat mahsulotlarining kirimi bo'yicha yig'uvchi vedomostlaming yig'masi», 398- shakl; 12-memorial-order - «Oziq-ovqat mahsulotlarining sarflanishi bo'yicha yig'uvchi vedomostlaming yig'masi», 411-shakl; 13-memorial-order - «Materiallaming sarflanishi bo'yicha yig'uvchi vedomost », 396-shakl; 14-memorial-order - «Maxsus mablag'lar bo'yicha daromadlami hisoblashga doir yig'uvchi vedomost», 409- shakl; 15-memorial- order - «Bolalami saqlagani uchun ota-onalar bilan hisob-kitoblar bo'yicha vedomostlaming yig' masi», 406-shakl. Qolgan operatsiyalar bo'yicha va «Storno» operatsiyalari bo'yicha 16-dan boshlab har oyda alohida raqamlanadigan alohida-alohida memorial-orderlar (274-shakl) tuziladi.Operatsiyalar hajmi bo'yicha yig'uvchi vedomostlar tuzish talab qilinmaydigan budjet tashkilotlarida schyotlar korrespondensiyasi alohida memorial-orderlarda (274-shakl) ko'rsatiladi.

Alohida memorial-orderlar operatsiyalar sodir bo'lishi bilan, ammo boshlang'ich hujjat olingan kundan keyingi kundan kechiktirmasdan, ayrim hujjatlarga yoki bir xil hujjatlaming guruhiga asosan tuziladi. Memorial-orderlar bosh buxgalter yoki uning o'rinbosari hamda mazkur memorial- ordemi tuzgan xodim tomonidan imzolanadi. Har bir hisobot oyi tugagandan so ‘ng barcha memorial-orderlar, memorial-orderlar-yig‘uvchi vedomostlar ularga tegishli hujjatlar birgalikda xronologik tartibda taxlangan va kitob qilingan bo'lishi kerak. Hujjatlar uncha ko‘p bo'lmagan taqdirda ulaming uch oyligini birga qo'shib kitob qilinishi mumkin. Kitobning muqovasiga: tashkilotning nomi; kitobning nomi va tartib raqami; hisobot yili (yil va oy); memorial-orderlaming boshlang'ich va oxirgi raqami; kitobdagi varaqlaming soni yozib qo'yiladi. Boshlang'ich hujjatlarning saqlanishini, ularning rasmiylashtirilishini va arxivga berilishini bosh buxgalter ta ’minlaydi. Boshlang'ich hujjatlar, ular arxivga topshirilgunga qadar, maxsus xonalarda yoki yopiladigan shkaflarda bosh buxgalter tomonidan tayinlangan shaxsning javobgarligida saqlanishi kerak. Tashkilotning buxgalteriya xizmati arxivida buxgalteriya hujjatlarining kitoblari belgilangan muddat davomida saqlanadi. Buxgalteriya hujjatlarining kitoblarini tashkilotning buxgalteriya xizmati arxivida saqlash muddati tugagandan so'ng belgilangan tartibda tegishli davlat arxiviga topshiriladi. Buxgalteriya hujjatlari kitoblarining arxivga topshirilganligiga dalil bo'ladigan hujjatlar buxgalteriya xizmatida doimiy saqlanadi. 4. Budjet tashkilotlarida qo'llaniladigan sintetik va analitik hisob registrlari Buxgalteriya hisobining registrlari bo'lib ikki yoqlama yozish usullariga muvofiq yuritiladigan jumallar, vedomostlar, kitoblar, kartochkalar va tasdiqlangan blank(shakl)lar xizmat qiladi. Operatsiyalaming hisobi kitoblarda yoki kartochkalarda yuritiladi. Sintetik hisob registri bo'lib faqat «Bosh-jumal» kitobi (308- shakl) hisoblanadi.

Analitik hisob registrlari bo'lib: 1. Joriy hisoblar va hisob-kitoblar daftari (kartochkasi) (292-shakl); 2. Kassa va haqiqiy xarajatlarni hisobga olish daftari (294-shakl); 3. Budjet tashkilotlarida asosiy vositalar hisobi bo'yicha inventar kartochka (binolar, inshootlar, uzatkich qurilmalari, mashinalar va uskunalar, asboblar, ishlab chiqarish Qihozlari bilan birga) va xo'jalik inventarlari hamda transport vositalari hisobi uchun) (AV-6-budjet- shakl); 4. Budjet tashkilotlarida asosiy vositalar hisob bo'yicha inventar kartochka (chorva mollari, ko'p yillik daraxtlar va yerlami yaxshilashga doir kapital xarajatlar uchun) (AV-8-shakl); 5. Asosiy vositalar guruhini hisobga olish bo'yicha inventar kartochka (kutubxona fondlari va sahnalashtirish vositalari hisobi uchun) (AV-9- shakl); 6. Asosiy vositalar hisobi bo'yicha inventar katochkalar ro'yxati (AV-10-shakl); 7. Asosiy vositalarning inventar ro'yxati (AV-13- shakl); 8. Asosiy vositalar bo'yicha aylanma vedomost (326-shakl); 9. Chorva mollarini hisobga olish daftari (395-shakl); 10. Oziq-ovqat mahsulotlarining kirimi bo'yicha yig'ma vedomost (300- shakl); 11. Oziq-ovqat mahsulotlari xarajati bo'yicha yig'ma vedomost (399- shakl); 12. Materiallarning ombordagi hisobi daftari ( М-17-shakl); 13. Moddiy qiymatliklarning miqdoriy-summali hisobi daftari (kartochkasi) (296-shakl); 14. Singan idishlami ro'yxatga olish bo'yicha kitob (325-shakl); 15. Deponent qilingan ish haqi va stipendiyalarning analitik hisobi bo'yicha kitob (441-shakl); 16. Bolalar muassasalanda bolalar saqlanganligi uchun ularaing ota- onalari bilan hisob-kitoblar vedomosti (327-shakl);

17. Ish haqi va stipendiya berish uchun tarqatuvchilarga berilgan pullami hisobga olish daftari (f. 320); 18. Qat ’iy hisobotdagi blanklami hisobga olish daftari (448-shakl); 19. Aylanma vedomost (285-shakl); 20. Material zaxiralar bo'yicha aylanma vedomost ( М-44-shakl); 21. Kassadan hisobdor shaxslarga pul berish vedomosti (317-shakl); 22. «Kassa» kitobi (ko-4-shakl); 23. Kartochka-ma ’lumotnoma (417-shakl) va boshqalar hisoblanadi. Agar analitik hisob kitoblarda emas, balki kartochkalarda tashkil qilingan bo'Isa, u holda kartochkalar har bir birinchi tartibli schyot bo'yicha olib boriladigan kartochkalar reestrida ro'yxatga olinadi. Memorial-orderlar «Bosh-jurnal» kitobida (308-shakl) ro'yxatga olinadi. «Bosh- juraal» kitobi o'tgan yilning yakuniy provodkalari yozilgan va qoldiqlar chiqarilgan «Bosh-jurnal» kitobiga muvofiq yil boshiga qoldiqlarni ko'chirib yozish bilan ochiladi. Unga yozuvlar memorial-orderlar tuzilishi bilanoq, memorial-orderlar- yig'uvchi vedomostlar tuzilganda esa oyiga bir marotaba yoziladi. Memorial- ordeming summasi dastlab «Order bo'yicha» ustuniga, keyin esa tegishli subschyotlarning debetiga va kreditiga yoziladi. Barcha subschyotlar bo'yicha oylik aylanma summasi debet bo'yicha ham, kredit bo'yicha ham «Order bo'yicha summa» ustunning jamiga teng bo'lishi kerak. Oylik aylanmalardan keyingi ikkinchi qatorga har bir subschyot bo'yicha kelgusi oyning boshiga qoldiq chiqariladi. Buxgalteriya foYoAi-muqovalangan juzlangan maxsus ustunlar chizilgan qog'oz varaqlaridir. Har bir buxgalteriya kitobida unga yozishdan oldin uning barcha varaqlari raqamlanadi. Oxirgi varaqning orqa tomoniga bosh buxgalteming imzosi bilan quyidagi yozuv «Ushbu kitobda hammasi bo'lib vrraq raqamlangan » yoiib qo 'yiladi. Kassa kitobi ( КО-4-shakl, 440-shakl), mehnat daftarchalari va ularga ilova varaqlarining kirim-chiqimi hisobini yuritish kitobi (449-shakl), undan tashqari, К-4-shakl va 440- shaklIar kanop bilan tikilgan va tashkilot muhri bilan muhrlangan, varaqlar soni esa tashkilot rahbari va bosh buxgalterining imzolari bilan tasdiqlangan bo'lishi kerak. Har

bir kitob ustiga: tashkilotning nomi, kitob ochilgan hisobot yili yozib qo'yiladi. Kitobda unga ochilgan subschyotlarning mundarijasi bo'lishi kerak. Yozuvlar kitobning boshqa varag'iga o'tkazilganda mazkur subschyot bo'yicha mundarijada yangi varaqlaming raqamlarini ko'rsatib, bu yozuvning o'tkazilganligi to'g'risida belgi qilinadi. Buxgalteriya fcartochkalari-bk-birlzri bilan birlashtirilmagan maxsus ustunlar chizilgan qog'ozdan yoki yupqa kartondan tayyorlangan alohida-alohidajadvallardir. Kartochkalar (asosiy vositalar bo'yicha kartochkalardan tashqari) har bir birinchi tartibli schyotga (sintetik schyotga) alohida-alohida olib boriladigan «Kartochkalar reestri»da (179-shakl) ro'yxatga olinadi. Asosiy vositalar hisobini olib borishga tayinlangan kartochkalar «Asosiy vositalar hisobi bo'yicha inventar kartochkalaming ro ‘yxati»da (AV-10- shakl) ro'yxatga olinadi. Buxgalteriya ve ^ mos rf ari- kartochkalarda yuritiladigan hisob registrlarining bir turidir. Buxgalteriya hisobi registrlarida yozuvlar siyoh bilan, sharikli ruchka pastasi bilan yoki kompyuter yordamida boshlang'ich hujjatlar asosida, ular kelib tushgandan keyingi kundan kechikmasdan, amalga oshiriladi. Buxgalteriya registlarining saqlanishini, ularni rasmiylashtirilishini va arxivga topshirilishini bosh buxgalter ta ’minlaydi. Buxgalteriya registrlari, ular arxivga topshirilgunga qadar, maxsus xonalarda yoki yopiladigan shkaflarda bosh buxgalter tomonidan tayinlangan shaxsning javobgarligida saqlanishi kerak. Tashkilotning buxgalteriya arxivida buxgalteriya registrlari belgilangan muddat davomida saqlanadi. Buxgalteriya registrlarining tashkilot buxgalteriya xizmatining arxi vida saqlash muddati tugagandan so'ng belgilangan tartibda tegishli davlat arxiviga topshiriladi. Buxgalteriya registrlarining arxivga topshirilganligiga dalil bo'ladigan hujjatlar buxgalteriyada doimiy saqlanadi. Har oy tugagandan keyin analitik hisob registrlarida aylan- malaming jami hisoblanadi va yozuvlar bo'yicha qoldiq chiqariladi. Yangi hisobot yilida sintetik va analitik schyotlar bo'yicha buxgalteriya registrlarida yil boshiga qoldiq summalari, o'tgan yilgi yakunlovchi balansga va hisob

registrlariga to'la binoan yoziladi. Agar yillik hisobot yuqori tashkilot tomonidan tasdiqlanayotganda yoki moliya organi tomonidan qabul qilinayotganda, yillik hisobot ko'rsatkichlariga tuzatishlar kiritilsa, u holda tegishli yozma ko'rsatmaga asosan bu tuzatishlar o'tgan yilgi registrlarga ham (to'g'rilash buxgalteriya yozuvlarini o'zgartirib yozish yo'li bilan), joriy yil registrlariga ham (yil boshidagi qoldiqlarni o'zgartirish yo'li bilan) kiritib qo'yiladi. 5. Budjet tashkilotlari xarajatlar smetalari ijrosiga doir balansning xususiyatlari Mablag'laming tarkibi va ulaming manbalari to'g'risidagi umum- lashtirilgan ma ’lumotlar buxgalteriya balansida keltiriladi. Balansda ma’lum sanaga bo'lgan budjet tashkilotining hamma mablag'lari va ulaming tashkil topish manbalari qayd qilinadi. Budjet tashkilotining xarajatlar smetasining ijrosi bo'yicha balansi bir tomonli yoki ikki tomonli shakldagi jadval ko'rinishida taqdim etilishi murakin. Jadvalning bir qismida mablag'laming turlari yoki joylanishi va foydalanish bo'yicha qayd qilinsa, boshqa qismida esa budjet tashkilotining mablag'lari ulaming tashkil etilish manbalari bo'yicha qayd qilinadi. Buxgalteriya balansi mablag'larining turlari, joylanishi va foydalanish bo'yicha qayd qilinadigan qismi buxgalteriya balansining aktivi deb ataladi. Mablag'lar, ulaming tashkil topish manbalari bo'yicha qayd qilinadigan balansning boshqa qismi buxgalteriya balansining passivi deb ataladi. Budjet tashkiloti balansining tuzilishi xo'jalik yurituvchi subyektning balansi tuzilishidan jiddiy ravishda farq qiladi. Budjet tashkilotlari o'z faoliyatlarini amalga oshirish uchun kerakli mablag'lami budjetdan oladi, shuning uchun ham ular o'zlarining aylanma mablag'lariga ega bo'lmaydi va bankdan ssudalar ololmaydi. Budjet tashkilotining balansida «Nizom fondi» subschyoti yo'q. Balansning aktividagi «Asosiy vositalar» schyotidagi ma’lumotlarga balansning passividagi «Asosiy vositalardagi fond» va «Asosiy vosita- laming eskirishi» subschyotlaridagi ma’lumotlarga to'g'ri keladi, balansning aktividagi «Kam baholi va tez eskiruvchi buyumlar» subschyotiga esa balansning passividagi «Kam baholi va tez eskiruvchi

buyumlardagi fond» subschyotidagi ma’lumotlarga to'g'ri keladi. Barcha moddiy qiymatliklar, pul mablag'lari va hisob-kitoblardagi mablag'lar balans passividagi umumiy qoida bo'yicha budjetdan moliyalashtirish va maxsus mablag'laming daromadlari hamda qisman kreditorlik qarzlari bilan qoplanadi. Budjet tashkilotining buxgalteriya balansining xususiyatlari xo'jalik yurituvchi subyektlarga nisbatan shulardan iboratdir. Budjet tashkilotining buxgalteriya balansi budjetdan moliyalashtiriladigan xarajatlar smetasini ijrosi, maxsus mablag'laming smetalari ijrosi va boshqa budjetdan tashqari mablag'lar bilan operatsiyalami qayd qiladi. Budjettashkilotiningxarajatlarsmetalariniijrosibo'yichabuxgalteriya balansining aktivi va passivi quyidagi bo'limlardan iboratdir:

ADABIYOTLAR RO'YXATI 1. Узбекистон Республикаси Конституцияси. -Т.: Ўзбекистон, 2003. 1. Узбекистон Республикаси Солик Кодекси. (Ўзбекистон Республикасининг «Ўзбекистон Республикасининг Солик кодексини тасдиклаш тўгрисида»™ 2007 йил 25 декабрдаги конуни билан тасдикланган). 3 Узбекистон Республикасининг 2004 йил 26 августдаги «Давлат бюджетининг ғазначилик ижроси тугрисида»™ Қонуни. 4. Узбекистон Республикасининг 2000 йил 14 декабрдаги «Бюджет тизими тугрисида»ги Қонуни (2005 йил 23 май, 2005 йил 19 декабрь, 2005 йил 31 декабрь ва 2007 йил 27 апрелда киритилган ўзгартиришлар билан). 5. Узбекистон Республикасининг 1998 йил 29 августдаги «Хўжалик юритувчи субъектлар фаолиятининг шартномавий-ҳуқукий базаси тугрисида»™ Қонуни. 6. Узбекистон Республикасининг 1996 йил 30 августда™ «Бухгалтерия хисоби тугрисида»™ Қонуни. П . 0‘zbekiston Respublikasi Prczidentining farmonlari va qarorlari 7. Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2005 йил 27 декабрдаги ПҚ -594- сонли « Давлат бюджетининг газна ижроси тизимини янада ривожлантириш чора - тадбирлари тўгрисида »™ Қарори . 8. Узбекистон Республикаси Президентининг 2005 йил 14 июнда ™ ПФ 3618- сонли « Бозор ислохотларини чукурлаштириш ва иктисодиётни эркинлаштириш сохасидаги устувор йўналишларни амалга оширишни жадаллаштириш чора - тадбирлари тўгрисида »™ Фармони . 9. Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2007 йил 28 февралда ™ ПҚ -5 У 4- сонли « Давлат бюджетининг газна ижроси тизимини янада ривожлантириш чора - тадбирлари тўгрисида » Қарори ( Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг 2007 йил 26 июндаги 129- сонли карори билан киритилган ўзгартириш ва кўшимчалар билан ).

Похожие

Budjet tashkilotlarida hisob-kitoblar hisobi

Budjet tashkilotlarida budjetdan tashqari mablag’lar hisobi

Budjet tashkilotlarida moliyalashtirish, pul mablag‘lari va xarajatlar hisobi

Budjet tashkilotlarida asosiy vositalar va material zaxiralar hisobi

Buxgalteriya hisobida avtomatlashirilgan