Boshqaruv qarorlari va ularni ishlab chiqish - Экономика - Рефераты

Boshqaruv qarorlari va ularni ishlab chiqish

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

59 KB

Boshqaruv qarorlari va ularni ishlab chiqish R e ja: 1 Boshqaruv qarorlari ularning moxiyati va ularga kuyiladigan talablar. 2 Boshqaruv qarorlari tasnifi. 3 Qarorlarni ishlab chiqish va uni qabul qilish. 4. Qarorlarning ijrosini uyushtirish va ularning bajarilishini nazorat qilish.

Tayanch so’z va iboralar: Qaror. Muammo. Vaziyat. Boshqaruv qarorlarini turkumlanishi. Qarorlarni ishlab chiqish va qabul qilish. Qarorlarni bajarish. Nazorat. 1 . Boshqaruv qarorlari ularning moxiyati va ularga kuyiladigan talablar Boshqaruv qarori deganda nimani tushunish kerak? Qaror – bu boshqaruv faoliyatini oxirgi natijasidir. Agar boshqaruvda mexnat predmeti axborot b°lsa, uning mexnat (natijasi) maxsuloti – boshqaruv qaroridir. Qarorni ishlab chiqish va qabul qilish – bu shunday boshqaruv faoliyatining asosiy shakliki, unda raxbar mexnatining mazmuni, uning jamoaga maksad sari yo’naltirilgan xarakat jarayonidir. Boshqaruv qarori ikki xolatda ishlatiladi: birinchi xolatda – kimningdir yoki nimaningdir tomonidan o’rnatilgan boshqaruv xujjati, qabul qilingan xarakat rejasi, qaror qilish va boshqalar. Boshqa xolatlarda – bu bir necha variantlardan bitta ma‘kul variantni tanlash qaror pishib yetilgan muammo mavjud bo’lganda qabul qilinadi. Muammo deb - xar kanday tizimni mavjud va zarur bo’lgan axvolini tavsiflovchi vaziyat qabul qilinadi. Asoslangan qaror boshqariluvchi va boshqaruvchi tizimlarni xukm suruvchi va tarakkiyoti uchun zarur obektiv konuniyatlar bilimiga va anik vaziyatlar xususiyatlariga asoslanadi. Boshqaruv qarori bir kator talablarga javob berishi kerak: 1. xar kanday boshqaruv qarori jiddiy maksad yo’nalishiga ega bo’lishi, paydo bo’layotgan muammolarni yechmogi kerak. 2. Boshqaruv qarori xukukga ega bo’lmogi kerak. U raxbar ega bo’lgan xukuk doirasida qabul qilinmogi darkor. 3. Boshqaruv qarori zamonaviy bo’lmo ғ i kerak. Kabul qilingan vakt muammoni tarakkiy topish boskichiga to’gri kelishi lozim. Qaror qabul qilishda shoshmashosharlik va kechiqib kolishga yo’l ko’yilmasligi kerak.

4. Qaror karama-karshi bo’lmasligi kerak, boshqa qarorlar bilan kelishilgan bo’lishi, shakli bo’yicha tushunarli, anik ifodalangan va ixcham bo’lishi kerak. 14- chizma Boshqaruv qarorining elemntlari 5. To’gri boshqaruv qarori anik vaziyatni barcha xususiyatlarini xisobga olgan va ilmiy yondashuv asosida tuzilgan bo’lmogi, ijtimoiy-iqtisodiy konunlarni ta‘sirini xisobga olgan xolda va ishlab chiqarish axvolini taxlili asosida qabul qilinishi kerak. 6. Qaror tejamli bo’lishi, ya‘ni maksadga erishishni eng kam xarajatlari evaziga ta‘minlashi kerak. 7. Qaror real amalga oshuvchi bo’lmogi kerak. Uni qabul qila turib, barcha obektiv va shaxsiy cheklanishlarni boshqariluvchi tizimni anik imkoniyatlarini, mavjud resurslarni va ularni ishlatilishini real sharoitlarini xisobga olish kerak. 8. Qaror samarali bo’lishi kerak, bu yerda samara deganda ko’yilgan maksadga erishishni tushunmok zarur. 2. Boshqaruv qarorlari tasnifi Boshqaruv amaliyotida qarorlar bir necha ishlab chiqarish, xo’jalik, iqtisodiy, ijtimoiy faoliyat masalalari bo’yicha qabul qilinadi va ular o’zlarining ifodalanish shakli, vakti bo’yicha qabul qilinishi uslubi bilan bir-biridan fark kiladilar. Shu munosabat bilan ular mos ravishda turkumlanishni talab kiladilar. Boshқaruv қarori masala vosita javobgarlik muxlatlar

1. Ta‘sir ko’rsatish davri bilan – strategik va taktik turlariga bo’linadi. 2. Ma‘nosi va tavsir qilish tavsifisi bilan - ijtimoiy-iqtisodiy, texnik, ijodiy va boshqalar. 3.Mexnat xajmini ko’lami va darajasiga oid – murakkab va oddiy qarorlar. 4. Takrorlanishi va yangilik darajasi bo’yicha – oddiy va ijobiy qarorlar. o’. Boshqaruv subekti zaminida bor bo’lgan axborotni to’lalik darjasiga karab – aniklilik, tavakkalchilik, noaniklik sharoitida qabul qilinishi mumkin bo’lgan qarorlardir. 6. Muximligi bo’yicha – bir laxzali va kechiqtirilgan qarorlar. Bir laxzalik – bu tezda bajariladigan qarorlardir, raxbarda berilgan vaziyatni o’ylab ko’rishga fikrlashga vakt yetishmaganda qabul qilinadigan qarorlar. Kechiqtirilgan – bu o’z vaktida qabul qilinmagan qarorlardir . Ushbu obektga nisbatan – tashki va ichki qarorlar. Tashki qarorlar – bular yukori idoralar tomonidan qabul qilinadigan qarorlar. Ichki qarorlar – bu ushbu tizim ichida qabul qilinadigan qarorlardir . 8. Mazmuni va paydo bolishi manbaiga karab – andozali va noandozali qarorlar. 9. Ta‘sir soxasi bo’yicha – umumiy va shaxsiy. Umumiy qarorlar – barcha jamoaga ta‘sir ko’rsatadi. SHaxsiy qarorlar – bitta guruxda, bitta uchastkada, bitta brigadada ishlatiladi . 10. Qarorni qabul qilinishi usuliga karab – shaxsiy boshqaruvchi va majmuaviy. 3. Qarorlarni ishlab chiqish va uni qabul qilish Qaror qabul qilishdagi asosiy masala fakat mukobil variantni tanlash emas, balki boshqaruv oldida ko’yilgan maksadning okilona yechimini topishdan iborat. Shu sababli, qaror ishlab chiqish jarayoni ayrim unsurlar mazmuni va ko’lamiga ko’ra xilma – xil va ancha murakkabdir. Qarorni ishlab chiqish jarayoni kuyidagi boskichlarni o’z ichiga oladi ( 15- chizma).

15-chizma. Qaror qabul qilish jarayonidagi izchillik va undagi boskichlar Keltirilgan chizma taxminiy bo’lib vaziyatga va xal qilinayotgan xolatning xususiyatlariga ko’ra o’zgarishi mumkin. Umuman qarorni ishlab chiqish jarayonida kuyidagi savollarga javob topish lozim bo’ladi:  Nima qilish kerak (obekt mikdori va sifati)?  Kanday xarajat (resurslar) evaziga?  Kanday tarzda (texnologiyada) bajarish kerak?  Kim uchun bajarish kerak?  Kanday muddatda bajarish lozim?  Kim tomonidan bajarilishi kerak?  Kaysi joyda bajarilishi lozim?  Kanday (iqtisodiy, sotsial, texnikaviy, ekologik) samara beradi? 1 Vaziyatni taҳlil қilish 2 Muammo ni 7 Qaror ijrosini uyushtirish qarorlarni bajarilishini nazorat qilish va unga baho berish Qaror to‘g‘risida kelishib olish Mezonlarni tanlash 3 4 Muqobil variantlarni aniqlash muqobil variantni tanlash

Agar shu savollarga mikdor nuktai nazardan to’gri javob topib, ularni makon va zamonda, shuningdek, resurs va bajaruvchilar bilan boglay olmasangiz, bilingki siz qarorni ishlab chiqish texnologiyasini to’lik uddalay olmagan bo’lasiz. 4. Qarorlarning ijrosini uyushtirish va ularning bajarilishini nazorat qilish Qarorlarni bajarish – bu okibat natijasida yukori bo’ginda qabul qilingan rejalarni, shuningdek shu rejalar asosida kuyi bo’ginlar (tsex, uchastka, brigada, smena, xar bir xodim) uchun tuzilgan reja yoki topshiriklarni bajarish demakdir. Qaror eng avvalo buyruk yoki farmoyish tarzida rasmiylashtiriladi, so’ngra u ma‘mariy xujjat tusini oladi. Unda anik ijrochilar, bajarish muddatlari, nazorat qilish usullari va xokozolar ko’rsatilgan bo’ladi. Raxbarning asosiy vazifasi boshqaruv tizimini maksadga muvofik uyushtirishdan va o’zi uchun ishlab chiqarishning tub masalalari bilan shugulanish imkoniyatini yaratishdan iboratdir. Qarorlarni bajarilishiga raxbarlik qilish jarayonida raxbarning vazifasi xodimlarning shaxsiy manfaatlarini umummanfaatlar bilan muvofiklashtirishga erishishdan iboratdir. Jamoaga muvaffakiyatli raxbarlik qilish farmoyish berish va nazorat qilish usullari, shakllari va texnikasini bilishigina emas, balki topshiriklarni bajarishga xodimlarni safarbar eta olish kobiliyatini xam talab kiladi. Boshqarish jarayonidagi oxirgi boskich – bu qabul qilingan qarorlar ijrosini nazorat qilishdir. Nazorat – bu kayta (javob) aloka shakli xisoblanib, yukori boshqaruv organi tomonidan chiqarilgan buyruk, faromoyish va belgilangan rejalarning joylarida bajarilish darajasi to’grisidagi ma‘lumotni aniklash usulidir. xakikiy xolatni bilmasdan va dalillarni tekshirmasdan turib, to’gri va okilona raxbarlik qilib bo’lmaydi. Kuyi bo’ginlarni boshqarishda asosan xisobga olishning tezkor va buxgalteriya xisobi turlaridan foydalaniladi. Yaxshi yo’lga ko’yilgan xisobga olish samarali qarorlar ishlab chiqish, ularning bajarilishini kuzatib borish imkonini beradi. xisobga olishdagi

chalkashlik, odatda ishlab chiqarishni boshqarish axvolining yomonligidan va katta kamchiliklar mavjudligidan dalolat beradi. Nazorat funktsiyasi raxbarning eng muxim vazifasidir. Raxbar qabul qilinadigan qarorlarning tashabbuskori bo’lganligi sababli u shu qarorlarni bajarilishi ustidan nazoratni tashkil qilishning xam tashabbuskori bo’lishi kerak. Qarorlarning ijro etilishini nazorat kilmaydigan raxbar o’zi ishlayotgan ishlab chiqarishga emas, balki boshqa korxonalarga xam zarar yetkazishi, ya‘ni ularning ishida kechiqishlar, uzilishlar paydo bo’lishiga sababchi bo’lishi mumkin. Nazorat va muhokama uchun savollar 1. Boshqaruv qarori deganda nimani tushunasiz? 2. Boshqaruv qarorlariga kanday talablar ko’yiladi? 3. Boshqaruv qarorlarining elementlari nimalardan iborat? 4. Boshqaruv qarorlarini turkumlanishi kanday? 5. Strategik va taktik qarorlar bir-biridan kanday farklanadi? 6. Qaror qabul qilishda eng avval nimalarga e‘tibor berish kerak? 7. Qarorlarni ishlab chiqish jarayonida nimalarga axamiyat berish lozim? 8. Qaror qabul qilish jarayonidagi izchillik va undagi boskichlar nimalardan iborat? 9. Qarorlarni bajarish nimalardan iborat? 10. Boshqarishda nazoratning o’rni nimalar iborat?

Похожие

Boshqaruv qarorlari

Boshqaruv qarorlari

Raqobat strategiyasini ishlab chiqish

Turistik marshrutlarni ishlab chiqish

Turizm turlarini ishlab chiqish texnologiyasi