Аудиторлик текширишнинг якуний босқичи - Экономика - Рефераты

Аудиторлик текширишнинг якуний босқичи

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

75 KB

Аудиторлик текшир ишнинг якун ий босқичи Режа : 1. Аудиторлик текширувининг якунловчи босқичи. 2. Аудит натижаларини расмийлаштириш.

1. Аудит вазифаларидан келиб чиқиб, текшириш натижаларини камида иккита хужжат билан расмийлаштириш мақсадга мувофиқдир: бухгалтерия баланси ва молиявий ҳисобот бўйича аудиторлик хулосаси ва аудит ҳақидаги шартномада кўзда тутилган давр ичидаги корхонанинг молия-хўжалик фаолиятини аудиторлик текширувидан ўтказиш далолатномаси. Аудиторлик текширувининг натижалари асосида тузилган далолатномада, корхона молия-хўжалик фаолияти ва унинг натижаларининг умумий аҳволи, шунингдек бухгалтерия ҳисобини юритиш ва ҳисобот тузишнинг ҳолати, таҳлил ишларининг даражаси ҳамда корхонадаги ҳисоб-таҳлил ходимларининг тавсифи акс эттирилади. Далолатнома маълумотлари корхона бозор шароитла-рига қандай мослашаётганлиги ва муваффақиятли ривожланиши ҳамда фойда-сини кўпайтира олишга қодирлигини ёки аксинчалигини билдириши лозим. Албатта, текширилаётган корхонадаги аҳвол безаб кўрсатилмасдан, аудиторга тақдим қилинган ахборот ҳақиқий бўлгандагина эҳтиросга берилмаган ва реал хулоса шаклланади. Акс ҳолда аудиторлик текшируви бефойда ва уни ўтказиш учун сарфланган маблађга арзимайди. Аудитор далолатномада кўрсатилган камчиликлар бўйича ушбу камчиликларни бартараф қилишга қаратилган ўз таклифларини кўрсатиб ўтиши лозим. Лекин текширилаётган корхона ходимларига «яхшилик» қилиш мақсадида аудитор шахсан ўзи дастлабки хужжатлар, ҳисоб регистрлари ва бухгалтерия ҳисоботларидаги хатоларни тўђрилаши мутлақо мумкин эмас. Аудиторга барча зарур маълумотлар ўз вақтида тақдим этилмаган ёки бузиб кўрсатилган ҳолда тақдим этилганлигини у билмаган бўлса, бунга аудитор жавобгар ҳисобланмайди. Бу ҳолда барча жавобгарлик зарур бўлган маълумот-ларни аудиторга тақдим этиши лозим бўлган, текширилаётган корхона маъму-рияти ва унинг ходимларига юклатилади.

Шу боисдан корхона раҳбари ва молия-ҳисоб хизмати ходимлари олдиндан, аудиторлик хулосасини охирги таҳрирда тузгунга қадар танишиб чиқишлари, агар уларда айрим ҳолатларга нисбатан норозилик, мулоҳаза ёки қандайдир таклифлари бўлса, ушбу билдирилган фикрлар диққат билан эшитилиб, корхона ходимлари иштирокида муҳокама қилиниши ва асосланган ҳолда чиқариб ташланиши ёки эътиборга олиниб, далолатноманинг охирги таҳририда инобатга олиниши лозим. Шу билан бирга аудиторларга у ёки бу негатив фактларни бошқача қилиб ёритишга ёки текширувчилар учун қулай хулоса тузиб беришга мажбурлаш мақсадида психологик ёки бошқача тазъйиқлар ўтказилган ҳолларда улар қатъиятлилик ва принципиаллилик билан иш тутишлари лозим. Аудит натижалари корхонадаги жараёнлар ва молия-хўжалик фаолияти натижаларини ташкил этиш ва ҳисобга олишни холисона акс эттириши лозим. Бошқача қилиб айтганда, аудиторлик текшируви мумкин қадар объектив бўлиб, хўжалик юритувчи субъект раҳбарияти учун маълум маънода «ҳукм» ҳисобланади. Аудиторлик хулосаси расмий хужжат мақомига эга бўлиб, унда қайси шартномага асосан текширув ўтказилганлиги, аудиторлик фирмасига берилган лицензиянинг рақами ва санаси кўрсатилиши, аудиторларнинг насаба ва исми-шарифи ҳамда лицензияларининг рақами ва санаси, шунингдек текширув объектлари, бажарилган ишларнинг ҳажми ва шу асосда қилинган хулосалар. Агар кўрсатилган камчиликлар бухгалтерия ҳисоботининг хаққонийлигига таъсир қилмайдиган бўлса, аудитор хулоса тузишга киришади. Акс ҳолда аудитор бухгалтерия ҳисобининг юритилиши ва корхона томонидан тақдим қилинган ҳисоботлар тўђрилигини тасдиқлашдан бош тортиши лозим. Фақат кўрсатилган камчиликлар тугатилганидан сўнггина текширувларни якунлаши ва уларнинг натижалари бўйича хулоса тузиши мумкин. Бухгалтерия ҳисобини юритиш ва ҳисобот тузишдаги камчиликларни

тугатиш учун корхонага берил-ган вақт, одатда, агар бундай ишларнинг жид- дийлиги ва сермеҳнатлиги реал баҳоланса, икки-уч ойдан ошмаслиги лозим. Корхона бир ой ўтганидан сўнг қайта текшириш натижасида ижобий хулоса олса, бу ҳол аудиторларга ишончлилик билдиришга олиб келмаслиги мумкин эмас. Бу худди талабанинг имтиҳонда мутлақо билимсизлигини намоён қилиб, «қониқарсиз» баҳо олганидан сўнг эртасига «аъло» баҳога топширгани каби нореалдир. Шунингдек, агар текширув ҳеч қандай криминалга оид ҳолатни аниқламаган бўлсада, хулосаларни очиқдан-очиқ ёки ниқобланган ишоралар билан шакллантириш мумкин эмас. Аммо шунга қарамасдан корхона ишида суистеъмол ҳоллари учраса, судлов-тергов органлари томонидан чуқур текширилиб, улар очиб ташланади. Яна бир марта шуни таъкидлаш лозимки, далолатномада фақат қўлдаги хужжатлар ёки аниқ формулалар, рецептуралар, нормалар, лимитлар ва бошқа маълумотларга асосланган бенуқсон аниқ ҳисоб-китоблар билан тасдиқланган фактлар келтириши лозим. Далолатномада ҳеч қандай тахминлар, гумонлар, миш-мишлар ва бошқа тасдиқланмаган манбалардан маълумотлар келтириш мумкин эмас. Шунингдек далолатномада жудаям эҳтиросларга берилган сўзлар, келтирилган фактлар бўйича шарҳлар, масалан, «ўта кетган, ашаддий совуққонлиги натижасида...» деган жумлалар бўлмаслиги лозим. Аудиторлик текшируви якунланганидан сўнг барча материаллар (ишчи ва аналитик жадваллар, ҳисоб-китоблар, аудиторлик текшируви ва хулосалар ҳамда экспертиза далолатномаларининг бирламчи нусхалари, ҳисоб ходим- лари, моддий жавобгар шахслар ва бошқаларнинг тушунтириш хатлари) ҳар бир текширилган корхона учун махсус очилган папкаларда сақланиши лозим. Бухгалтерия баланси ва ҳисоботнинг бошқа шаклларидан нусха кўчириб олиш ва бу шаклларни ишчи материалларга илова қилиш алоҳида аҳамиятга эга. Бундай ҳисобот шакллари махсус аналитик ишлов берилмасдан ҳам

катта аҳамиятга эга ва маънодор бўлиб, уларни фақат диққат билан ўқиш ва улар устида фикрлаш керак. Навбатдаги текширувдан олдин ушбу материаллар текширув энг бошидан аниқ мақсадга йўналтирилган ва самарали бўлиши, бунинг устига уни мазкур корхонани текширишда олдин иштирок этмаган, янги ходимлар ўтказса, уларга яқиндан ёрдам бериши мумкин. Булардан ташқари ойдинлаштирилиши лозим бўлган айрим саволлар ёки текширилаётган корхона томонидан даъволар (масалан, аудиторлар томонидан мижоз корхонанинг ҳисоб ва ҳисоботларини текшириш натижалари бўйича салбий хулоса аниқланганида) пайдо бўлиши мумкин. Бундай ҳолларда хақиқатни қарор топтириш учун барча ишчи материалларга мурожаат қилиш зарур.

Фойдаланилган адабиётлар 1. Ўзбекистон Республикаси Конституцияси. - Т.: Ўзбекистон, 1992 йил 8 декабр. 2. Ўзбекистон Республикаси Фуқаролик Кодекси. Ўзбекистон Республикаси Олий мажлисининг 29.08.96 йил. 257 1-сон қарорига мувофиқ, тасдиқланган 1997 йилнинг 1 мартидан кучга киритилган. 3. Ўзбекистон Республикаси Жиноят Кодекси. 22.09.1994 йил 4. Ўзбекистон Рсспубликаси Олий мажлисининг № 120-12 сон қарор билан тасдиқланган (01.04.1995 йил кучга кирган) 5. Ўзбекистон Республикаси Солиқ Кодекси 24.04.1997 6. Ў збекистон Республикаси Олий мажлисининг №396 1-сон қарор билан тасдиқланган. ! 7. Ўзбекистон Республикаси «Бухгалтерия ҳисоби тўғрисида»ги қонуни. 1996 йил 30 август. 8.Ўзбекистон Республикаси «Аудиторлик фаолияти тўғрисида»ги қонуни. 2000 йил 26 май. 9. Ўзбекистон Республикаси Бухгалтерия ҳисобининг миллий стандартлари №00-21-сонлари. «Norma» дастури. 10.Ўзбекистон Республикаси Аудиторлик фаолиятининг миллий стандартлари.-Т.: 2004. Президент И.А.Каримов асарлари 11.Каримов И.А. Ўзбекистон XXI аср бўсағасида: хавфсизликка таҳдид, барқарорлик шартлари ва тараққиёт кафолатлари. - Т.: «Ўзбекистон», 1997. - 286 б. 12. Каримов И.А. Хавфсизлик ва барқарор тараққиёт йўлида. 6-товд. - Т.: «Ўзбекистон», 1998. - 262 б. 13. Каримов И.А. Ўзбекистон XXI асрга интилмоқда. - Т.: «Ўзбекистон», 2000. - 83 б.

14. Каримов И.А. Иқтисодиётни эркинлаштириш ва ислоҳотларни чуқурлаштириш - энг муҳим вазифамиз. Т.8.-Т.: Ўзбекистон. 2000. 15. Каримов И.А. «Эришган марраларимизни мустаҳкамлаб, ислоҳотлар йўлидан изчил бориш - асосий вазифамиз». Т.12.-Т.: «Ўзбекисто н ». 2004.-400 б. 16 . www.ziyonet.uz 17 . www.nur.uz

Похожие

Аудиторлик далиллар ва аудиторлик текшириш ўтказиш

Аудиторлик текширувларини режалаштириш

Ишлаб чиқариш ҳаражатлари, давр ҳаражатлари, тайёр маҳсулот ва уни сотиш ҳисоби аудити

Аудитнинг моҳияти, мақсади ва вазифалари

Аудиторлик текширувларининг ташкилий принциплари