Аудиторлик текширишини ташкил этиш ва режалаштириш - Экономика - Рефераты

Аудиторлик текширишини ташкил этиш ва режалаштириш

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

91 KB

Аудиторлик текширишини ташкил этиш ва режалаштириш Режа: 1. Аудиторлик фаолиятини режалаштиришнинг максади, вазифалари ва босқичлари. 2. Мижознинг фаолиятини ўрганиш (баён қилиш). 3. Корхонани аудиторлик текширувидан ўтказиш ишчи дастури ва аудиторлик текширувидан ўтказиш ҳақида шартнома ва зарур ҳужжатларни тузиш. 4. Бухгалтерлик тизимини ўрганиш (баён қилиш). 5. Ички назорат тизимини ўрганиш (баён қилиш).

1. Аудиторлик фаолиятини режалаштиришнинг мақсадлари: Бухгалтерия ҳисобининг ҳолатини эксперт йўли билан баҳолаш, йиллик молиявий ҳисобот маьлумотларининг ҳаққонийлигини текшириш, валюта муомалаларини тафтиш қилиш, акциялар ва бошқа қимматли қођозлар эмиссияси прокспектининг маьлумотларини тасдиқлаш, корхонанинг молиявий ҳуқуқ соҳасидаги янги қонунчилик ҳужжатлари бўйича маслаҳат консультация ўтказиш ва ҳ.қ. Аудиторлик фирмаларининг иш фаолиятини умумий режалаштириш икки босқичи: биринчи босқичда текширилаётган корхонани ўрганиш, баён қилиш ва ўтказиладиган текширувнинг асосий параметрларини аниқлаш, иккинчи босқичда текширув стратегияси ишлаб чиқилади ва барча олдинда турган ишларнинг батафсил баёни тузилади. Биринчи босқичида аудитор қуйидагиларни тайёрлаши лозим: текширилаётган корхона фаолиятининг баёни; текшириладиган корхона бухгалтерлик тизимининг баёни; текширилаётган корхонадаги автоматлаштирилган бошқарув тизимининг /АБТ/ баёни; текширилаётган корхона молиявий ҳисоботининг қисқача таҳлили. Мижоз корхонанинг доимий маьлумотлар тўплами. Доимий тўпламда қуйидагилар сақланиши лозим: Таьсис ҳужжатларининг нусхаси ёки баёни; Корхонанинг рўйхатдан ўтказиш ҳақида маьлумотлар; Корхонанинг маслаҳатчилари ҳақида маьлумотлар; Корхонанинг банкдаги счётлари ҳақида маьлумотлар; Текшириладиган корхона томонидан тузилган асосий шартномаларнинг мол етказиб берувчилар ва пудратчилар билан, суђурта компаниялари билан, харидорлар ва буюртмачилар, меҳнат шартномалари ва б. нусхалари ташқаридан /бошқа аудиторлар, солиқ нозирлиги ва ш.ў./ келиб ўтказилган текширишлар материаллари.

2. Мижознинг фаолиятини ўрганишдан аудитор иккита мақсадни кўзлайди. а) аудит ўтказишни осонлаштириш ва сифатини ошириш. б) мижоз корхонасининг иқтисодини яхшилашга қаратилган амалий маслаҳат ёрдами кўрсатиш. Корхона фаолиятига таьсир қиладиган ички ва ташқи омиллар ҳақида маьлумотларни тўплаш. Корхоналар мулкчилик шакллари уларга нисбатан қўлланиладиган қонунчилик, қарорлар қабул қилиш жараёнлари, ташкил этилиши ва у ёки бу ҳужжатларни имзолаш учун жавобгар шахсларнинг таркиби. Бошқарув жараёнини билиш. Аудитор мулкчилик шакли ва тузилишини ўрганиш учун қуйидаги маълумотларни тўплаши зарур: Йирик мулк эгаларининг рўйхати; фирмалар ва бўлинмаларнинг рўйхати; шуъба корхоналар, тобе корхоналар ва инвестиция қилинадиган бошқа объектлар; корхонага раҳбарлик қилувчи ва ижро органлари, шунингдек тафтиш комиссиясининг роли ва функциялари; бошқарувнинг ташкилий тузилиши; юқори мансабдор шахслар мажбуриятлари ва жавобгарликларини чегаралаш; бошқарув қарорларини, шу жумладан бухгалтерлик ҳисобини ташкил этиш ва юритиш соҳасидаги қарорларни қабул қилиш учун асос бўлиб хизмат қиладиган маълумотлар манбалари; раҳбариятнинг иш хақини белгилайдиган омиллар; корхонани, унинг бухгалтерлик тизимини, ўтказиладиган аудиторлик текширувлари ва унинг натижалари бўйича раҳбариятнинг режалари ва кутаётганлари. Текшириладиган корхонанинг мақсадларини таҳлил қилиш. Агар аудитор ишини режалаштириш чођида мулк эгаларининг корхона тугатилиши кутилаётганлигини аниқласа, бунда унга корхона ҳисоботига нисбатан фаолият қилаётган корхона принципини қўлламаслиги ҳақида аудитор ҳисоботига таъкидлаш киритиши зарур. Маъмурият ва мулк эгаларининг келгуси муомалаларга тааллуқли мақсадларни билиш. Корхонанинг мақсадларини аниқлаш учун қуйидагиларни билиш зарур: маҳсулотлар ва хизматларнинг асосий турлари; бошқа корхоналар, гуруҳлар

билан бирлашишга оид ёки корхона-нинг сотиб олиш, сотиш бўйича режалари; илмий-тадқиқот ва тажриба конструкторлик соҳасидаги йирик лойиҳалар; режалаштирилган капитал қўйилмалар; янги бозорларга режалаштирилган чиқишлар; ахборот технологиясидаги ўзгаришлар, солиқларни режалаштириш стратегияси. Корхонанинг молиявий структурасини, маблађларга бўлган талаби ва уларнинг келиш манбаларни, ҳақиқий тўлов қобилиятини аниқлаш. Молияга оид маълумотларга қуйидагилар киради: пул маблађларининг йўналиши ва айланиш тезлиги; пул оқимларини бошқариш методлари; инвестицион сиёсат; кредит сиёсати ва асосий кредиторлар; банклар билан муносабатлар; счётлар рўйхати, ссуда счётлар билан бирга; пул маблађлари ҳаракати умумий оқимдаги валюта муомалаларининг ҳажми; валюта чекланганлиги; бошқа молиялаштириш манбалари; олинган ва берилган кафолатлар ва бошқа молиявий таъминотлар. Мижознинг ҳисоб юритиш сиёсатини билиш. Ҳисоб юритиш сиёсатини тушуниш учун қуйидагиларни кўриб чиқиш зарур: ҳисоб юритиш сиёсатини қабул қилиш тартиби; ҳисоб юритиш сиёсатига ўзгартиришлар киритиш талаб этиши мумкин бўлган, корхона фаолиятида ва қонунчиликда рўй бериши кутилаётган ўзгаришлар; ҳисоб юритиш сиёсатининг амалдаги қонунчиликка мослиги, ҳисоб юритиш сиёсатининг мазкур тармоқ учун хослиги. Корхонанинг учинчи шахслар билан ўзаро муносабатларини кўриб чиқиш. Корхона раҳбарияти ва бош мутахассисларидан сўраб суриштириш йўли билан асосий муаммоларни, хусусан, рақобат, солиқ масалалари, корхонанинг молиявий аҳволи, корхонанинг йирик муоммолари, бизнесдаги, раҳбариятдаги, мулкчилик шаклидаги ўзгаришлар назоратининг ташкилий структураси ва методлари, раҳбарият аудиторнинг эътиборини қаратиш истаган ўзига хос муаммолари аниқлаш. 3. Корхонада аудиторлик текшируви ўтказиш ишчи дастури.

1-босқич. Корхонадаги бухгалтерлик ҳисоби ва ички аудитнинг ҳолати, ташкил этилиши ҳамда молиявий ҳисоботнинг сифатини аудиторлик баҳолаш (экспертиза қилиш). Экспертиза объектлари: Таъсис ҳужжатларнинг мавжудлиги ва устав капиталига доир баланс маълумотларининг ҳаққонийлиги. Бухгалтерия регистрлари, оборот-сальдо балансларини танлаб текшириш. Солиқлар, дебитор ва кредитор қарзлар, сўмдаги ва валюта маблађлари инвентаризация маълумотлари. Сўнгги даврлардаги солиқ инспекцияси текшируви далолатномалари ва аудиторлик хулосалари. Бухгалтерлик ҳисобини автоматлаштириш ва компьютерлаш-тиришнинг роли ва аҳволи. Ички аудитнинг ташкил этилиши. Ҳисоб ва ҳисоботга оид қонунчиликка риоя қилиниши. 2-босқич . Корхонанинг молия-хўжалик фаолиятини аудиторлик текширувдан ўтказиш. Текширув объектлари: - Таъсис ҳужжатлари, корхонадаги ички ташкилий муносабатларни белги- лайдиган, хусусан, унинг молиявий фаолиятини тартибга солиб турадиган ҳужжатлар; устав капиталининг шаклланиши ва ўзгариши; - кредит ресурсларининг мавжудлиги ва ишлатилиши; - касса, ҳисоб китоб счётида, валюта счётида ва банкдаги бошқа счётларда сақланаётган пул маблађлари, пул ҳужжатлари ва қатъий ҳисобда турадиган бланкалар; - асосий воситалар, номатериал активлар, товар-материал қийматла- рининг арзон ва тез эскирадиган буюмлар (А.Т.Б) ни сақлашнинг ташкил этилиши, экспертиза қилиш ва инвентаризация қилиш учун алоҳида ҳақ тўланади;

- асосий воситалар, номатериал активлар, арзон ва тез эскирадиган буюмларнинг эскириши; - капитал қўйилмалар ва таъмирлаш харажатлари; Ҳисоб китоблар: - мехнатга ҳақ тўлашга доир; - ҳисобдор шахслар билан; - мол етказиб берувчилар ва пудратчилар, харидорлар, турли дебиторлар ва кредиторлар билан; - бюджет билан ижтимоий ва тиббий суђуртага доир, Нафақа фонди ва Бандлик фонди (хизмати) билан. Ишлаб чиқариш харажатлари ва ҳар хил сарфлар. Корхона даромадлари; Якуний молиявий натижалар ва уларнинг ишлатилиши. 3-босқич . Аниқланган камчиликларни бартараф қилиш бўйича консультацион хизматлар (маслаҳатлар) ва тавсиялар. Пудрат шартномаси асосида четдан мутахассислар жалб этилиши. Пудрат шартномаси аудиторлик фирмасининг дирек-цияси билан таклиф қилинаётган мутахассис (ёки у ишлайдиган корхона) ўртасида тузилади. Пудрат шартномасининг намунавий шакли. 4. Бухгалтерлик тизимини баён қилиш. Аудитор корхона счётларини текширишни бошлашдан олдин корхонада бухгалтерлик хисобини қандай ташкил этилганлигини ва юритилаётганлигини тушуниши лозим. Бухгалтерлик ҳисоби тизимини баён қилиш қуйидаги ҳужжатларни ўз ичига олиши мумкин: аудитор ахборот олишни режалаштириши асосий ходимлар фамилиялари кўрсатилган корхона бухгалтериясининг ташкилий тарҳи; ташкилий тарзда кўрсатилган ходимлардан ҳар бирининг масъулиятлари баёни; хисоб циклининг муҳим участкалари бўйича ҳужжатлар айланиш ф ар қ и; ҳисоб цикллари йўналишида намунавий муомалалар бўйича проводкалар баёни; бир марталик муомалалар ва хато бўлиш эхтимоли юқори бўлган муомалалар. «Ўзининг» фирмалари, мавозалар, комиссия ва консигнация шартномалари, қўшма фаолият шартномалари, лизинг бўйича

кореспонденциялар баёни; ҳисоб юритиш сиёсатидаги ёки айрим счётларни юритиш қоидаларида нормативдан четга чиқишлар;  исобот варақаларини текширишнинг назорат варақаси. 5. Назорат тизимини кўриб чиқишда, аудитор аввало корхона маъмуриятининг ички назоратга муносабатини, яъни корхона раҳбарининг фикрлаш хусусиятларини, уларнинг раҳбарлик қилиш услубини, аниқ молиявий ҳисоботга муносабатини ўрганади. Аудитор корхона ат-рофидаги ишчанлик муҳитини, инкор қилмаслиги лозим. Ўрганишнинг ушбу босқичида аудитор мижоз билан тузилган шартномадан келиб чиқадиган хавф-хатарларни бахолашда тўплаган маълумотлардан фойдаланилади. Лекин, у агар барча аудитнинг хавф-хатарини қулай деб бахолаган бўлса, шунингдек корхонанинг ички назорат тизими ҳам ишончли деб билмаслиги лозим. Режалаштириш пайтида назорат тизимини ва фаолиятнинг барча томонларини батафсил таҳлил қилиб чиқиши лозим. Аудитор олинган маълумотларни системалаштириш учун қисқача ҳисобот тайёрлаб, унда қуйидагиларни баён қилади: корхонанинг фаолият қилиш соҳаси ва принциплари; раҳбарият ишончли ҳисоб ва назорат тизимини яратишга оид мажбуриятлари; раҳбариятнинг корхона фаолиятини назорат қила олиш лаёқати.

Фойдаланилган адабиётлар 1. Ўзбекистон Республикаси Конституцияси. - Т.: Ўзбекистон, 1992 йил 8 декабр. 2. Ўзбекистон Республикаси Фуқаролик Кодекси. Ўзбекистон Республикаси Олий мажлисининг 29.08.96 йил. 257 1-сон қарорига мувофиқ, тасдиқланган 1997 йилнинг 1 мартидан кучга киритилган. 3. Ўзбекистон Республикаси Жиноят Кодекси. 22.09.1994 йил 4. Ўзбекистон Рсспубликаси Олий мажлисининг № 120-12 сон қарор билан тасдиқланган (01.04.1995 йил кучга кирган) 5. Ўзбекистон Республикаси Солиқ Кодекси 24.04.1997 6. Ў збекистон Республикаси Олий мажлисининг №396 1-сон қарор билан тасдиқланган. ! 7. Ўзбекистон Республикаси «Бухгалтерия ҳисоби тўғрисида»ги қонуни. 1996 йил 30 август. 8.Ўзбекистон Республикаси «Аудиторлик фаолияти тўғрисида»ги қонуни. 2000 йил 26 май. 9. Ўзбекистон Республикаси Бухгалтерия ҳисобининг миллий стандартлари №00-21-сонлари. «Norma» дастури. 10.Ўзбекистон Республикаси Аудиторлик фаолиятининг миллий стандартлари.-Т.: 2004. Президент И.А.Каримов асарлари 11.Каримов И.А. Ўзбекистон XXI аср бўсағасида: хавфсизликка таҳдид, барқарорлик шартлари ва тараққиёт кафолатлари. - Т.: «Ўзбекистон», 1997. - 286 б. 12. Каримов И.А. Хавфсизлик ва барқарор тараққиёт йўлида. 6-товд. - Т.: «Ўзбекистон», 1998. - 262 б. 13. Каримов И.А. Ўзбекистон XXI асрга интилмоқда. - Т.: «Ўзбекистон», 2000. - 83 б.

14. Каримов И.А. Иқтисодиётни эркинлаштириш ва ислоҳотларни чуқурлаштириш - энг муҳим вазифамиз. Т.8.-Т.: Ўзбекистон. 2000. 15. Каримов И.А. «Эришган марраларимизни мустаҳкамлаб, ислоҳотлар йўлидан изчил бориш - асосий вазифамиз». Т.12.-Т.: «Ўзбекисто н ». 2004.-400 б. 16 . www.ziyonet.uz 17 . www.nur.uz

Похожие

Аудиторлик текширувларини ташкил қилиш ва режалаштириш

Аудиторлик текширувларини режалаштириш

Ўзбекистонда аудиторлик фаолиятини ташкил этиш ва унинг ҳуқуқий асослари

Бозор хўжалигида режалаштириш методологияси ва уларни ташкил этиш

Бозор хўжалигида режалаштириш методологияси ва уларни ташкил этиш 2