Trenajor sistemalari. Trenajor sistemalari haqida umumiy tushuncha - Информатика и ИТ - Рефераты

Trenajor sistemalari. Trenajor sistemalari haqida umumiy tushuncha

Загружено в:

10.11.2022

Скачано:

0

Размер:

326.3095703125 KB

Trenajor sistemalari. Trenajor sistemalari haqida umumiy tushuncha Rеja: 1. Trenajor dasturiy paketini ishga tushirish ketma-ketligi 2. Trenajor dasturiy paketida mashq qilish tizimi 3. Olingan natijalarni qayd qilish va baholash algoritmi

Tayanch so’z va iboralar: real vaqt tizimi, mnemo-sxema, dekart tizimi, adaptive tizim, interaktiv, ilgarilanma, datchik, navigator,trenajor Zamonaviy texnik rivojlanishning yuqori pogʻonalari, sanoat ishlab chiqarishning operatorlarining professional darajasini saqlab, ekologik jihatdan xavfli, boshqarishda murakkab, zamonaviy, yuqori texnologik industrial ob ь ektlarni qarshi chiqishiga, mosligini taʻminlovchi asosiy omil sifatida komp ь yuter trenajer-oʻqitish tizimlari (KTOʻT) dan foydalanib, uzluksiz oʻqitish zaruriyatini keltirib chiqaradi. Operator va dispetcherning KTOʻTda zaruriyati, ularni yaratish uchun tizimlashtirilgan texnologiyasining yoʻqligi sababli, toʻlaligicha qondirilayotgani yoʻq. Hozirgi paytda KTOʻT qurilishining asbob vositalari va usullari shakllanish jarayonini oʻtamoqda. SHu sohada amalga oshirilayotgan ishlar, interaktiv-dialog interfeyslarni ishlab chiqarishda obʻektlarni modellashtirish komp ь yuter-oʻrgatish qoʻllanmalarining va boshqa alohida masalalarini echishga yoʻnaltirilgan. KTOʻTga qurish uchun, integrallashgan operatsiya-asboblangan masalasini echish paytida, obʻektiv gʻoyalarni alohida asoslarini amalga oshirishda SSADA-tizimlari TJABT uchun, HTML- dasturlashning IDE-tizim va kompilyatorlarni variantlari aniq misol sifatida quriladi. Komp ь yuter trenajersozlikning tahlili, yangi metodik bazisini va, shu asosda maxsuslashtirilgan operatsiya-asboblashgan muhitni ishlab chiqish, KTOʻTni tuzish masalasini echishni taʻminlashini koʻrsatmokda. SHunday

qilib, qisqa vaqt ichida yaratilish, arzon va sifat talablariga javob beradigan operator xodimlarining KTOʻTni tuzish muolajalarini idroklashtirishni taʻminlovchi, yangi metodik bazasini va maxsuslashtirilgan operatsion- asboslangan muhitni ishlab chiqish, dolzarb muammo boʻlib qolmoqda. Mavjud boʻlgan tajribaga muvofik, operatorlarni malakasini, axborot boshqarish modellar orqali KTOʻT yordamida va boshqarish aʻzolarining mosligi yordamida amalga oshiriladi. Oʻqitish maqsadini amalga oshirishda (boshqarish aʻzolar yordamida operatsiyalarni bajarishni oʻrganish), texnologik tizimining modeli, operatorning axborot-asbob faoliyati yordamida real obʻektni boshqarishda (operatorni tashabbuskorliging obʻekti boʻlgan) bajaradigan harakatlarni qayta-qayta bajarilishi yordamida amalga oshiriladi. Texnologik jarayonlar operatorlarini tayyorlash, KTOʻT ni foydalanish fan sohasiga qaramasdan ayrim umumiy talablarga toʻgʻri keladi. Modellashtirilayotgan texnologik jarayonlarning real suratdagiday, oʻzgartirilayotgan vaqt miqiyosida ham KTOʻTda standart va nostandart texnologik boshqarish holatlari taʻminlanishi shart. SHu paytda texnologik jarayonlarni imitatorining dinamik tafsiflari real jarayonning tafsiflariga mos kelishi kerak. KTOʻTda, oʻquv-mashq vazifalarining toʻliqligi, ularning murakkabligi, oʻzlashtirilish tezligi, detallashtirish sathi va x. yordamida oʻqitish jarayonining boshqaruvini avtomatlashtirish imkoniyati taʻminlanishi shart. KTOʻTda mashina-odam interfeysi interaktiv dialog talablariga javob berishi hamda oʻqitish vazifalarga adekvatli, operativ maʻlumotni odamga taqdim qilish imkoniyatini taminlashi kerak (taqdim etish hajmi, vaqti va tezligi boʻyicha).

Trenajor tizimlarining koʻrinishlari Professional oʻqitishni, kompyuterni qoʻllashda zamonaviy sifatli yangi yondashuv- da, tabiiy tasvirda koʻrinishlarda maʻlu- motni qabul qilish koʻproq axborotlashgan-grafik va sxemalar hamda matnlarni oʻqish yoki quloq bilan eshitish, bir umr oʻqitish nuqtai nazari faollashmokda. Hozirgi zamonda KTOʻTni yaratishda etakchi firmalarni ishlab chiqaruvchi toʻgʻri keladigan dasturiy mahsulotlarni standart dasturli vo- sitalaridan foydalanilmoqda (Pover Buider, Delphi, Vizual Basic, Exel, Access). Aniq fanga yoʻnaltirilgan KTOʻTni tuzish

paytida, kerakli standart dastur mahsulotlarni toʻplamini tan- lash va ulardan foydalanish ishlash tajribasi, yuqori malaka va koʻp vaqt talab qiladi. Taxlil, oʻqitish dasturlar mahsulotlarini sifatini oshirish va uni ishlab chiqish uchun ketadigan vaqtni qisqartirish oʻringa ega tenden-ssiyalari, KTOʻTni qurish uchun qurilma apparatni mukammallashtirishga toʻlib turgan muammosi ekanligini bildiradi. Obʻektga qaratilgan da- sturlash va vizual interfeyslarning texnologi- yalarni yaratish va ulardan foydalanish, KTOʻTni tuzishda bajariladigan ish tartibini amalga oshirish uchun yangi qurilma masalalarni toʻgʻri bajarishni taʻminlab turadi. SHu jumladan ope- ratsion-instrumental muhitning bazisini idroklashtirish, KTOʻTni tuzishda asosiy masalalarining bloklarini bajarish uchun quyidagilar zarur: • trening va oʻrganish obʻektining modellovchi interpreptatsiyasi (texnologik jarayoni- ning modeli, boshqarish tizimining mode- li); • axborot–holat muhiti, operatorlarni oʻrgatish va treningi uchun (axborot taʻmi- noti, operator interfeyslarining emulyasiyasi, boshqarish panellarining sxema va elementlari, funksional klaviaturalari); • operatorlarni oʻrgatish va treningi- ning asbob-qoʻllanma taʻminoti (texnologik reglamentining ssenariysi, buzilishlarning ssenariysi, buzilishlarni oqibatlari aniqlash va kompensatsiya qilish mahoratining treningi, boshqarish tartibining treningi). Tahlil, KTOʻTni yaratish paytida har xil muammoli operatsion-asbob muhitini yaratishda oʻziga xos funksiyalarning toʻplamini aniqlashga yordam beradi: • texnologik jarayonning matematik immita-ssion modelini tuzish; • texnologik jarayoni rivojlanishining holati ssenariysini tuzish; • operator uchun qulay boʻlgan, jarayonning sxemasini tasvirlashning ekran shaklini tuzish; • jarayonning dinamik oʻzgaruvchi parametrlarni tasvirlash; • mos boʻlgan imitatorlar yordamida boshqariluvchi tartiblarga oʻxshash, har xil turdagi boshqarish aʻzolarni tasvirini tuzish;

• tuzilayotgan KTOʻTning tartibini amalga oshirishni taʻminlanganligi doirasida, zarur boʻlgan makro vositalarni yaratish; • mashina-odam foydalanuvchi interfeys tilini shakllantirish (obʻektlarni bogʻlash va kiritish, yaratilayotgan axborot taʻminotining yoʻnalish tuzilishi boʻyicha inter- feysni yagonalash, interfeys elementlariga ega operatsiya usulini tanlash, semantik bogʻlanish asosida obʻektlarni axborot- funksiya guruhlarini maxsus piktografik tasvirini shakllantirish); • oʻquvchi boshqaruvida oʻquv texnologik jarayonidagi kechayotgan voqealar va maʻlumotlarni yozishini taʻminlash; • oʻquv jarayonida zarur oʻz ichiga olgan matematik va logik oʻzgarishlarni, texnologik jarayonnning modelida boshqarish algoritmlarni amalga oshirish imkoniyati.

Obʻektli-orientirlangan yondashishni qoʻllaganda chegaralangan obʻektlar modeli sinflari yordamida turli xil konfiguratsiyali obʻektlar uchun komp ь yuter trenjyor-oʻqitish tizimi oilasini ishlab chiqishni amalga oshiradi. Obʻekt model- larini kutubxonasi daraxt shaklida tuziladi, u erda daraxt yaproqlari maʻlumotlar bazasidagi (model) aniq kutubxonalarga mos tushadi, texnologik jarayonlarni modellashtirishda ishlatiladigan sinflar esa, ierarxik strukturlashtirishda (funksional sxema; modul, modulosti va b.) qabul qilingan darajaga muvofiq koʻrilishi mumkin: funksional sxema darajasida qurilmani oʻzi va modul tarkibi tasvirlanadi, modul darajada standarli texnologik bloklarni(nasoslar, rezervuar, regeneratorla va b.) komplektlashtirish tasvirlanadi; modulosti darajada (pastki daraja) funksionalli bogʻliklar, modul tuzilishi oʻzgarishini tasvirlanishi koʻrsatilishi mumkin.

Modomiki ob’ektli yondashish, operatsion- qurilma vositalarning dasturiy apparati metodik asos sifatida qabul qilinar ekan, unda yaxshi strukturlangan etarli murakkab tizimni yaratishni engillashtiradi. Bundan tashqari obʻektli modelni afzalligini amalga oshirishda obʻektli-orientirlangan S++, Object Pascal da- sturli tillarni maʻnoli imkoniyatlaridan toʻla oʻlchamda foydalanishga imkon beradi, yaratila- yotgan amaliy dasturiy mahsulotlarning alohida bloklarini takroriy ishlatish uchun yaroqlilik va ishlab chiqishni bir xillik darajasini jiddiy ravishda oshiradi; jarayonga oʻzgartirish kirishni soddalashtiruvchi, shakllantirilgan oraliq taʻ- riflar asosida tizimning tuzilishini amalga oshirish; natijali va muvafaqqiyatli echimlarni oshiruvchi, amaliy dasturiy taʻminotni ishlab chiqishda yaxshi strukturlashgan etaplarni qoʻllash, fizik obʻektlardan tashkil topgan va axborot- mantiqiy elementlar bilan bogʻlovchi struktura koʻrinishdagi tizimni inson aqliy tasavvuriga mosroq qilib shakllantirish. Operatsion-qurilma vositalar bilan taʻminlovchi, komp ь yuter trenajer- oʻqitish tizimini tuzish jarayonini tashkil qilishni tasvirlangan, etap boʻyicha ish tartibini tuzishni amalga oshirish vositasida tizimli shakl yordamida obʻektga qaratilgan bazis tizim hosil qiluvchi asosida amalga oshiriladi, operatsion-qurilma vositalarning funksional mantiqiy tuzilishini taʻminlovchi va mantiqiy ketma- ketlik 2- rasmda keltirilgan. Obʻektga qaratilgan yondashish asosini inkapsulyasiya qoidasi majmui, vorislik va koʻp shakllilik, ishlab chiquvchi-foydalanuvchiga qulay imkoniyatlar yaratuvchi va texnologik jarayonlarni modelashtirishda, va komp ь yuter trenajer oʻrgatuvchi tizimiga dasturiy qobigʻ tuzish uchun, va shu bilan birga dasturiy-asbob vositalar metodik asosini amalga oshirishda vizual- grafik interfeyslar va ob’ektga qaratilgan dasturlash metodlaridan foydalanishda taklif qilingan konsepsiya asosi tashkil qiladi.

Nazorat savollari: 1. Trenajor dasturiy paketini ishga tushirish ketma-ketligi nimalardan iborat? 2. Trenajor dasturiy paketida mashq qilish tizimi nimalardan iborat? 3. Olingan natijalarni qayd qilish va baholash algoritmi nimalardan iborat?

Asosiy adabiyotlar 1. Stephen J. Chapman MATLAB Programming for Engineers. – New York: CL Engineering USA, 2015. -456r. 2. Keith Stouffer, Joe Falco, Karen Kent. Guide to Supervisory Control and Data Acquisition (SCADA) and Industrial Control Systems Security. – Gaithersburg: National Institute of Standards and Technology Gaithersburg, 2006. - 164 p. 3. T.Dadajonov, M.Muxitdinov. MATLAB asoslari. - Toshkent: Fan, 2008. 631 b. 4. A.N. Yusupbekov, F.T. Adilov, V.M. Dozorsev Tipik texnologik obyektlarni imitasion modellashtirish va boshqarish malakali kopyuter treningi. - Toshkent: Tafakkur Bo’stoni, 2016. – 196 b. 5. A.N. YUsupbekov, F.T. Adilov, V.M. Dozorsev Imitatsionnoe modelirovanie tipov ы x texnologicheskix ob’ektov i kompyutern ы y trening nav ы kam upravleniya.-Tashkent: Tafakkur Bo’stoni, 2015. – 204s. 6. Frolov D.A. Analiz vidov kompyutern ы x obuchayu щ ix sistem dlya podgotovki personala prom ы shlennogo predpriyatiya i sovremenn ы x texnologi ix postroeniya / D.A. Frolov // Innovatsionn ы e informatsionn ы e texnologii. 203. T. 1. №2.S. 431-434.

Похожие

Sanoq sistemalari

Kompyuter operatsion sistemalari

SCADA sistemasi. SCADA sistemalari to’g’risida umumiy ma’lumot

Shaxsiy kompyuter operatsion sistemalari

Kalkulyator haqida umumiy tushuncha