Тасодифий миқдорлар ва уларнинг тақсимот - Информатика и ИТ - Рефераты

Тасодифий миқдорлар ва уларнинг тақсимот

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

128.5 KB

www.arxiv.uz Тасодифий миқдорлар ва уларнинг тақсимот қонун лари хақида тушунча. Квадратик тафовутлар, хатоликлар хақида тушунча Режа: 1. Тасодифий миқдорлар ва уларнинг тақсимот қонун лари хақида тушунча . 2. Квадратик тафовутлар, хатоликлар хақида тушунча Тасодифий миқдор дейилганда, тасодифга боғлик ҳолда у ёки бу қ ий- матларни қабул қ илувчи миқдорлар тушунилади.

www.arxiv.uz Бирор интервалдаги барча қийматларни қабул қ илувчи тасодифий миқдорлар узлуксиз тасодифий миқдорлар д е йилади. Хозирча биз дискрет тасодифий миқдорларни қ араб чиқиш билан чегараланамиз. Тасодифий ми қ дорни характерлаш учун, аввало унинг мумкин бўлган қийматларини кўрса т иш керак. Яна бу тасодифий миқдорни қийматлари қандай частота билан қабул қ илиниши хам маълум бўлиши керак. Бу частота унинг хар бир қ ийма тининг эхтимоли билан характерланади. Бошқача қ илиб айтганда, X тасоди фий миқдор учун фа қ ат унинг х 1 , х 2 ,..., х n қийматларини эмас, балки X тасоди фий миқдорнинг Х қийматни қабул қилишдан иборат бўлган ходиса эхтимол лари ни хам кўрсатиш керак. Тасодифий миқдорларнинг қийматлари билан шу қийматларга мос эхтимоллар орасидаги боғланишни аниқлайдиган муносабат унинг ТА Қ СИМОТ Қ ОНУНИ деб аталади. Дискрет тасодифий миқдорнинг таксимот конунини жадвал кўринишида ёзиш қулайро қ дир. x 1 x 2 … x n … p 1 p 2 … p n … Бу ерда Хамда Мисол. Х-ўйин со ққ аси танланганда тушадиган очколар сони бўлсин. Унинг мумкин бўлган 1,2....,6 қийматлари тенг эхтимоллидир. Шунинг учун унинг тақсимот қонуни қуйидаги жалвал кўринишда бўлади. x 1 1 2 3 4 5 6 p 1 1/6 1/6 1/6 1/6 1/6 1/6 Мисол. Фараз қилайлик, X хар бир отишнинг нишонга тегиш эхтимоли Р га тенг бўлганда, биринчиси нишонга теккунга қ адар отишлар сони бўл син. Бу холда X нинг мумкин бўлган қийматлари 1,2,3…    i ip 1   i ip 1

www.arxiv.uz Х=1 бўлиш эхтимоли Р маълум. Х=2 эса p ∙ q . Шунга ўхшаш x = n нинг эхтимоли q n -1 ∙ p га тенглигини топамиз. Демак, бу холда тақсимот қонуни қуйидагича: X i 1 2 3 4 … n … P i p pq pq 2 pq 3 … pq 4 … Демак, экан. Яна бир нечта мисоллар келтирилади. Бир қ атор холларда амалиётда қ ўйилган масалаларни хал қилиш учун тасодифий миқдорларни баъзи-бири сонли характеристикаларини қ араб чиқиш б илан чегараланиш мумкин. Бундай характеристикаларнинг таърифлари тасодифий миқдорнинг тақсимот қонунлари ёрдамида берилади. Хатто, тасодифий миқдорнинг тақсимот қонуни баъзан номаълум бўлиб, шу сабабли уни тўла ўрганиш мумкин бўлмай қ олади, лекин тасодифий миқдорнинг сонли характеристикаларини унга доир баъзи масалаларни хал қилишга имкон беради. Тасодифий миқдорнинг асосий сонли характеристикаларидан бири математик қ утилиши (ёки ўртача қиймати) ва дисперсиясидир Айтайлик, Х-қабул қилиши мумкин бўлган баъзи қийматлари х 1 ,х 2 ,…х n дан иборат дискрет тасодифий миқдор бўлиб, уларни хар бири мос равишда p 1 , p 2 ,…, p n эхтимоллар билан қабул қ илинсин, Демак,  n 1 i ip                    n n n n q p p q p q q q p pq 1 0 1 1 1 1 ...) ... 1( ln 1 2 1     i ip 1

www.arxiv.uz X тасодифий миқдорнинг математик кутилиши деб билан аниқланувчи М(х) (баъзан Е(х)) кўринишидаги сонга айтилади. Яна мисоллар келтирилади. 1.М(С)=С 2.         n i X M C ipix C pxC X C M ii n i 1 ) ( ) ( 1 Тасодифий миқдорни унинг ўртача миқдоридан четлатилишини характерлаш учун унинг бошқа сонли характеристикаси –ДИСПЕРСИЯ ёки сочилиши киритилади. Х тасодифий миқдорнинг дисперсияси (сочилиши) деб, шу тасодифий ва унинг математик кутилиши орасидаги айирма квадратининг математик кутилишига айтилади. 2) ( ) ( X M X M X D   Кўпинча D ( x ) белгилаш ўрнига ) (2 x  белгилаш қабул =илинади. ) (x D   га ўртача квадратик четлатиш ёки стандарт дейилади. ) ( ) ( .2 0 ) ( .1 2 x D C X C D x D            n i ipix npnx p x px X M 1 )1( ... 2 2 1 1 ) (

www.arxiv.uz Хоссалари. Асосий кузатишларни текширишда х 1 ,х 2 ,…, x n танлама кузатиш олинади. бунга асосий кузатишдаги тақсимот қонунидаги параметрларни бахолаш керак бўлади. Назарий тақсимотнинг статистик бахоси деб θ= f (х 1 ,х 2 ,…, x n ) га айтилади. Масалан, математик кутилишни ифодаловчи а-параметрни статистик бахоси учун f -танлаб олинган миқдорлар ўртачаси танланади. ни танлаш мумкин. 1. Аралашмаган статистик бахо деб, а нинг шундай бахосики, М(θ)=а бўлса 2. Аралашган статистик бахо дейилади, агар М(θ)≠а учун аралашмаган бахо эканлигини кўрсатамиз.              n i u n i i i D x n x 1 2 1 1 n 1-    n i ix n 1 1

www.arxiv.uz),1 ( ) ( n i a x M i   Мисол. Танловнинг статистик тақсимоти x i ва унга частотаси m i қуйидаги жадвалда берилган. x i 2,4 2,8 3,5 4,7 m i 1 4 9 3 Текширилаётган тақсимотнинг математик кутилиши ва дисперсияси аралашмаган статистик бахоси хисоблансин. Хисоблаш алгоритм блок-схемаси Дастури тузилиб, компьютерда натижа олинади. а=х=3.48235, в= s 2 =0.46781, s =0.68396 a n a n x Mn x n M x M M n i i n i i i                      1 1 1 1 ) ( ) (бошланиш x i , m i i=1,4 L=∑ m i y= ∑x i m i u= ∑ x i 2 m i b s l la u b l y a      1 ; 2 a= , b=, s= тамом

www.arxiv.uz

www.arxiv.uz Фойдаланилган адабиётлар : 1. Демидович Б.П, Марон И.А. «Основў вўчислительной математики» М. 1970г. 2. Х. Хужаёров «Курилиш масалаларини сонли ечиш усуллари» Тошкент, 1995й. 3. Исроилов М.И. «Хисоблаш методлари» Тошкент, 1988й. 4. Х.Абдулхапизов, З.Кодиров «Тажриба натижаларини ЭХМда кайта ишлаш» фанидан маърузалар матни. Наманган 1999й. 5. www.ziyonet.uz

Похожие

Тасодифий таъсирлар ва улардан информацияни

Мутлако махфий криптосистемаларнинг калитларига кўйиладиган талаблар

Дастурлаш таъминот ва уларнинг классификацияси

Интернет сахифалари ва уларнинг турлари

АБС турлари ва уларнинг тавсифи