logo
  1. Главная страница
  2. Рефераты
  3. Информатика и ИТ
  4. Сўровлар хосил қилиш. Маълумотларни сўровларда группалаш. Функциялардан фойдаланиш

Сўровлар хосил қилиш. Маълумотларни сўровларда группалаш. Функциялардан фойдаланиш

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

489 KB
Скачать
www.arxiv.uz Сўровлар хосил қилиш. Маълумотларни сўровларда группалаш. Функциялардан фойдаланиш Режа : 1. С ў ровлар хосил қ илиш. 2. Маълумотларни с ў ровларда группалаш. 3. Функциялардан фойдаланиш. www.arxiv.uz Сўровлар . Сўровларни лойҳасилаш Сўровлар кўриш, тахлил қилиш ва берилганларни ўзгартириш орқали берилган мезонларни қондиришга мўлжалланган. Access да сўровлар параметрлари сўров конструктори ойнасида бериладган сўровлар ва сўровлар ташкил қилишда SQL тилининг буйруқлари ва функциялари қўлланиладиган SQL-сўровлар (Струcтуред Қуерй Лангуаге – сўровларнинг структурали тили) га бўлинади. Access QBE - сўровларни осонгина SQL- сўровларга ва тескарисига ўтказади. QBE-сўровлар QBE - сўровларнинг энг кўп тарқалган турларидан бири танланма сўровидир. Вид менюсининг Объектқ база данных буйругини активлаштиринг, очилган қисм менюдан Запросы буйругини бажаринг (ёки маълумотлар базасининг Запросы объектидаги қўйилмани сичқон ёрдамида икки марта босинг). Создать тугмасини босинг. Монитор экранида Новқй запрос мулоқат ойнаси очилади ва бу ойнада дастур сўровлар танлаш усулларидан бирини танлашни таклиф этади: Конструктор– сўровларни уста ёрдамисиз тузиш; Оддий сўровлар – танланган майдонлар асосида оддий сўров тузиш; Қамровчи сўров – маълумотлар электрон жадваллардаги каби компакт форматга эга бўлган сўров тузиш; Такрорланувчи ёзувлар - жадвалдаги такрорланувчи ёзувларни ёки оддий сўровни танловчи сўров тузиш; Бўйсинмайдиган ёзувлар - жадвалдаги бошқа жадваллар ёзувлари билан алоқада бўлмаган ёзувларни танловчи сўров тузиш. www.arxiv.uz Конструктор усулини танлаймиз ва ОК тугмасини босамиз. Натижада конструктор сўровининг бўш ойнаси ва Добавление таблицқ мулоқат ойнаси пайдо бўлади. Добавление таблицқ мулоқат ойнаси учта қўйилмадан ташкил топади - Таблицқ, Запросы ва Таблицқ и Запросы. Улар асосида сўров яратишда ишлатиладиган жадвал ва сўровларни янгилаш амалга оширилади. Таблицқ қўйилмасига ўтиб, СПИСОК СДАЧИ ЭКЗАМЕНОВ жадвалини белгилаймиз ва Добавить тугмасини босамиз. Сўнгра СПИСОК УЧАЩИХСЯ жадвалини белгилаймиз ва яна Добавить тугмасини босамиз. Закрқть тугмасини босиб мулоқат ойнасини ёпамиз. Жадваллар номлари сўровларни лойҳасилаш ойнасида пайдо бўлади. Сўровлар конструктори ойнаси Сўровлар конструктори ойнаси икки қисмга бўлинган бўлади. Юқори ярмида майдон рўйхати билан жадвал ойнаси жойлашади. Хар бир жадвалнинг номи бундай ойнанинг сарлавхалар қаторида акс эттирилади. Бир нечта жадваллар асосида сўров яратаётганда майдонлар орасидаги муносабатларни кўрсатиб, улар орасидаги зарур алоқалар ўрнатилади. Акс ҳолда сўровларни қайта ишлаш натижалари нокоррект бўлиши мумкин. www.arxiv.uz Қаралаётган мисолдаги каби иккита жадвал ўртасидаги муносабатлар берилган, иккита жадвал майдонлари орасидан чизиқ ўтказилган. Ундан ташқари, схемада алоқанинг бирдан кўпликка характердалиги хам кўриниб турибди. Бу ҳолда энг асосийси СПИСОК УЧАЩИХСЯ жадвалидир. Шуни таъкидлаш лозимки, агар хатто муносабатлар олдиндан аниқланмаган бўлса хам, жадвал ўртасидаги алоқа барибир ўрнатилади. Сўров яратиш бир неча босқичларда бажарилади: Сўровга майдонлар қўшиш. Ёзувларни танлаш мезонларини ўрнатиш. Ёзувларни саралаш. Сўровга майдонлар қўшиш Сўровга танланган жадвалнинг барча майдонларини киритиш шарт эмас. Масалан, кўрилаётган мисолда бизни «Номер группқ», «Номер учащегося», «Код предмета» ва «Оценка» лар қизиқтиради. Сўров фақат шу майдонларга қаратилган бўлиши зарур. Сўров бланкига керакли майдонларни уларнинг номини рўйхатдан олиб ўтиш ёрдамида қўшилади. Рўйхат конструктор www.arxiv.uz ойнасининг юқори қисмида шаклнинг Поле қаторида жойлашган бўлади. Яна бир усули майдон номида сичқонни икки марта босиш. Кўпчилик сўровларни ташкил қилиш жараёнида жадвал майдонининг қисми ишлатилади. Баъзида сўровга жадвалнинг барча майдонларини қўшиш талаб этилади. Бу вазифани бир нечта усуллар билан бажариш мумкин: Сўров конструктори ойнасининг юқори қисмида жойлашган жадвал сарлавхаси қаторини сичқон билан икки марта босиб барча майдонларни белгиланг ва уни сўров бланкининг биринчи қаторига кўчириб ўтказинг. Access жадвалнинг ъар бир майдонини автоматик равишда алоҳида устунларга жойлаштиради. Жадвал майдонлари рўйхатида * белгисини танланг ва уни сўров бланкига кўчириб ўтказинг. Натижада жадвалнинг барча майдонлари сўровга киритилади, аммо бланкда Имя Таблицқ ёзуви пайдо бўлади. Сўровдан майдон ва жадвалларни ўчириш. Сўров бланкидан майдонларни ўчириш учун у жойлашган устун танланади ва [Дел] тугмаси босилади ёки Правка менюсининг Удалить столбцқ буйруги бажарилади. Сўровдан жадвалларни ўчириш учун аввало сўров конструктори ойнасининг юқори қисмида жойлашган жадвал белгиланади. Бунинг учун унинг майдонларидаги ихтиёрий номи сичқон ёрдамида босилади. Сўнгра [Дел] тугмаси босилади ёки Правка менюсининг Удалить буйруги танланади. Ёзувларни танлаш мезонини ўрнатиш Танлаш мезони ёрдамида фойдаланувчи Access га жадвалнинг қайси ёзувларини танлаш ва сўров бажарилишининг натижавий жадвалида акс эттириш кераклиги кўрсатилади. Танлов мезони биттиа ёки бир неча майдон учун кўрсатилиши мумукин. Мазкур мисолдаги тузилган сўров натижасида «4» ва «5» баъо олган «101» номерли гурух ўқувчилари ъақидаги маълумотлар танланади. www.arxiv.uz Сўровда маълумотларни саралаш Сўровлар бажарилиши давомида қатнашадиган ёзувлар Реcордсет динамик маълумотлар тўпламида алфавит бўйича ўскучи ёки камаювчи тартибида сараланиши мумкин. Бир пайтнинг ўзида бир нечта майдон (10 тагача) ташкил этувчилари устида саралаш ишларини бажариш мумкин. Саралашни бажариш учун сўров бланкининг майдон номига эга ва саралаш бажарилиши зарур бўлган устунига ўтилади, Сортировка сатрида саралаш усуллари кўрсатилади. Бу қаторда сичқон босилганда саралаш усуллари кўрсатилган рўйхат майдони пайдо бўлади. Отсутствует қиймати мазкур майдон бўйича саралашни бекор қилишни билдиради. Сўровда майдонларни акс эттиришни бекор қилиш Зарурат тугилганда ёзувларнинг натижавий тўпламида майдонларни акс эттиришни бекор қилиш мумкин (хатто саралаш бажарилаётганлар учун хам). Сўров бланкининг мос устунидаги Вывод на экран қаторидаги индикатор очилганда (ёқилганда) майдонлар сўров натижалари жадвалида акс эттирилади. Акс эттиришни бекор қилиш учун индикаторни босиш (ўчириш этарли). www.arxiv.uz Сўровларда ҳисоблаш Access да ифодалар Хар бир ифода битта ёки бир нечта операторлардан ва битта ёки бир нечта ўзгармаслар, идентификаторлар ёки функциялардан ташкил топиши мумкин. Оператор хошлаганча мураккаб бўлиши мумкин. Ўзгармаслар ўзгармас қийматларни ифодалайди. Улар асосан қийматларни олдиндан аниқлашда ва жадвал майдонларининг қийматларини таққослаш учун ишлатилади. Ўзгармаснинг қиймати фойдаланувчи томонидан ифодаларни киритишда аниқланади. (масалан 09, ишлаб чиқарувчи фирма мамлакати Швеция). Идентификаторлар Access даги объектларнинг номлари (масалан жадвал майдонлари ёки сўровлар). Идентификаторлар ифодаларни ҳисоблашда уларнинг жорий қийматлари билан алмашинади. (бу амални аниқлашда одатда қиймат қайтарилади деган термин ишлатилади). Масалан, майдон номининг идентификатори ифодага белгиланган жорий ёзувдаги Ъоусеъолд Инвенторй майдоннинг қийматини қайтаради. Иловалар (ВБА) учун Висуал Басиc дастурларида ишлатиладиган номланган ўзгармаслар ва ўзгарувчилар хам идентификаторлар ҳисобланади. Идентификатор вазифасини бажарувчи бир нечта номланган ички ўзгармаслар мавжуд: True, Фалсе, Ес, Но ва Нулл. Агар майдон ёки жадвал номларида пробеллар учраса, уларнинг идентификаторлари ифодаларда квадрат қавсларга олиб ёзилиши шарт. Ифодаларни киритишни осонлаштириш мақсадида жадвал, жадвал майдонлари номларида Access объектлари номларида пробелларни ишлатмаслик тавсия этилади. Функциялар ифодаларда функция номлари ўрнида қийматларни қайтаради. Идентификаторлардан фарқли равишда кўпчилик функциялар қавс ичига идентификаторлар ёки қисм ифодаларнинг қийматларидан иборат аргументларни ёзишни талаб қилади. Масалан, жорий санани қайтарувчи Дате () функцияси аргументлари рўйхати бўш бўлади. www.arxiv.uz Операторлар -оддий арифметик амал белгилари ва бошқа белгилар ёки аббревиатуралардир. Уларнинг кўпчилиги Басиc туридаги традисион дастурлаш тилларининг операторларига эквивалент. Баъзилари эса Access ёки SQL учунгина хосдир, масалан Бетwеен ёки Лике. Амалларда қатнашадиган ўзгармаслар, идентификаторлар ва Функциялар операндлар дейилади. Accessда ифодалар хосил қилиш учун олти категория операторлар мавжуд: арифметик, ўзлаштириш оператори, мантиқий операторлар, конкатенация, Функция ва наъмуна билан таққослаш операторлари. Арифметик операторлар Арифметик операторлар, уларнинг номидан хам маълумки, қўшиш, айириш, кўпайтириш ва бўлиш амалларини бажаради. Арифметик операторлар фақат сонли катталиклар устида иш бажаради ва унар минусдан ташқари шолларда иккита операндга эга бўлади . Оператор Мисол Тавсифи + [Natija] + [Ustama] Икки операндни қўшади - Date () - 7 Икки операнднинг айирмасини х исоблайди - (unar) -12345 Операнднинг ишорасини ўзгартиради * [ Q uti] * [ Q utining bashosi] Икки операндни кўпайтиради / [Soni] / 12.55 Битта операндни иккинчисига бўлади \ [ Q uti] \ 2 Битта бутун операндни иккинчисига бутун бўлади. Бутун бўлиш ишлатилганда ўнли касрли операндлар бутун қийматга яхлитланади, каср қисмлари эса ташлаб юборилади. Мод [ Q uti] Mod 12 Бутун бўлиш қолдиьи www.arxiv.uz шисобланади. Масалан, 15 Мод 12 3 га тенг ^ [ Asos ] ^ [Ko‘rsatkich] Асос операндни Кўрсаткич даражасига оширади Ўзлаштириш ва таққослаш операторлари Одатда обоектларга, ўзгарувчиларга ёки ўзгармасларга қиймат ўзлаштириш учун тенглик белгиси (=) ишлатилади. Масалан, =Ноw() ифода жадвал майдонига олдиндан аниқланган қийматни ўзлаштиради ва бу ҳолда тенглик белгиси ўзлаштириш оператори сифатида ишлатилади. Иккинчи томондан = белгиси операндларнинг тенглигини аниқловчи таққослаш оператори ҳисобланади. Таққослаш оператори иккита операндни солиштиради ва таққослаш натижасига мос равишда мантиқий қийматларни қайтаради (True-Рост ёки Фалсе-Ёльон). Таққослаш операторларининг асосий вазифаси қийматларга шарт қўйиш, сўровларда ёзувларни танлаш мезонларини ўрнатиш, макросларнинг ишлашини аниқлаш ва ВБА да дастурларнинг бажарилишини кузатиш кабилардан иборат. Оператор Мисол Натижа Тавсиф < 1 < 100 True Кичик <= 1 <= 1 True Кичик ёки тенг = 1 = 100 False Тенг >= 100 >= 1 True Катта ёкт тенг > 100 > 100 False Катта <> 1 <> 100 True Тенг эмас   Агар операндлардан бири Нулл (бўш қиймат) қийматга эга бўлса, у ҳолда ихтиёрий таққослаш Нулл (бўш қиймат) қиймат қайтаради. Мантиқий оператор Мантиқий операторлар иккита ва ундан кўп таққослаш ифодаларини бир бутун қилиб бирлаштириш учун ишлатилади: And — коноюнкция (мантиқий И-ЁКИ); Or — дизоюнкция (мантиқий ИЛИ-ВА); Not — мантиқий инкор; www.arxiv.uz Хог — ИЛИ-ВА ни рад этувчи; Eqv — мантиқий эквивалентнлик; Imp — мантиқий импликация. Улар фақат True, Фалсе ёки Нулл мантиқий қийматларини қайтарувчи ифодалардан ташкил топиши мумкин. Акс ҳолда битлар бўйича таққослаш бажарилади. Мантиқий операторлар, унар минусга эквивалент бўлган Нот- мантиқий инкор операторидан ташқари, ъар доим икки операнд устида бажарилади. Сатрий қайматларни бирлаштириш оператори SQL нинг конкатенация оператори бўлмиш амперсант (&) белгиси плюс (қўшиш) (+) белгисига нисбатан анча мақулроқ ҳисобланади. Аслида уларнинг ъар иккаласи хам бир хил натижага олиб келади, яони иккита матн катталикларни ягона белгилар қатори сифатида бирлаштиради. Қўшиш (+) белгисининг ишлатилиши дудмол (икки маоноли) бўлади, унинг асосий вазифаси иккита сонли операндларни қўшишдан иборатдир. Мисол: &#34;Висуал &#34; & &#34;Басиc&#34; қўшиш &#34;Висуал Басиc&#34; натижани беради. Биринчи сўздаги қўшимча пробелга эотибор беринг, усиз натижа қуйидаги кўринишда бўлар эди: &#34;ВисуалБасиc&#34;. Наъмуна билан таққослаш операторлари Наъмуна билан таққослаш операторлари сўровларда ёзувларни танлаш учун ифодалар ёзишни соддалаштиради. Бу оператор операторнинг спесификасияси танланган майдондаги қийматларга мос равишда True ёки Фалсе натижаларни қайтаради. Қийматларнинг шартларида бу операторларнинг келиши қайтарилаётган мантиқий ифоданинг қиймати True бўлса ёзувни сўровга киритади, агар Фалсе бўлса бекор қилади. Оператор Мисол Тафсиф Between Between (-100) And (100) Сон қийматнинг берилган қийматлар оралиьига тегишлийлигини аниқлайди Is Is Null Is Not Null Нулл билан бирга ишлатилганда қиймат Нулл ёки Нот Нулл бўлишлигини www.arxiv.uz аниқлайди In In (&#34;Москва&#34;, &#34;Киев&#34;, &#34;Санкт-Петербург&#34;) Сатрий қиймат қийматлар рўйхатининг элементи бўлишлигини аниқлайди Like Like &#34;Ив*&#34; Like &#34;db??&#34; Сатрий катталиклар кўрсатилган белгилар билан бошланишини аниқлайди(Лике нинг тўғри ишлаши учун &#34;*&#34; шаблон белгисини ёки битта ёки бир нечта &#34;?&#34; белгисини қўшиш зарур) &#34;*&#34; белгиси ихтиёрий сонли белгиларни билдиради, &#34;?&#34; шаблон белгиси эса фақат битта белгини билдиради. Шунинг учун хам Лике &#34;Ив*&#34; оператори &#34;Иванов&#34;, &#34;Иваўенко&#34;, &#34;Иволгин&#34; қийматлари учун рост қийматини беради. &#34;дбл&#34; ёки &#34;дбл00&#34; қийматлар учун Лике &#34;дб??&#34; оператори Фалсе натижа беради, аммо шу оператор &#34;дбл0&#34; ва &#34;дбХХ&#34; лар учун True натижа беради. &#34;*&#34; ва &#34;?&#34; шаблон белгилари шаблон қаторнинг ихтиёрий жойида туриши мумкин, масалан: Лике &#34;*мс* . ?*&#34; — танасида &#34;мс&#34; қисм қатор мавжид бўлган, ундан сўнг (тўғридан тўғри ёки бир нечта белгидан сўнг) биринчиси нуқта (.) ва камида иккита белги қатнашадиган қийматлар учун True натижани қайтаради; Лике &#34;?1???*&#34; — беш белгидан кам бўлмаган ва иккинчи белгиси &#34;1&#34; бўлган қийматлар учун True натижа қайтаради. Ўзгармаслар Accessда ўзгармаслар мавжуд: сонли, сатрий ва сана ва вақт ўзгармаслари. Сонли ўзгармаслар деб рақамлар, зарурат бўлганда соннинг ишора белгилари (+) ва (-), ўнли нуқта белгиси (.), сонларнинг экспоненсионал кўринишдаги ёзувида тартиб белгиси (Е) ёки (е) лардан иборат кетма кетликларга айтилади. Мусбат сонлар учун (+) белгисини ёзиш шарт эмас. Сонли ўзгармасларга мисоллар: 12345; -12.345; -6.76Е-23. Сатрий ёки матн ўзгармаслар деб Чр$ (), Функцияси қайтарадиган ихтиёрий белгилар ва уларнинг комбинацияларига айтилади. Чр$ () Функцияси белгиларни Windows ишлатадиган АНСИ кодлар жадвали www.arxiv.uz кодировкасида қайтаради. Чоп қилинадиган белгилардан ташқари (харфлар, рақамлар, пунктуация белгилари ва клавиатуранинг махсус белгилари, масалан &#34;@&#34;, &#34;~&#34; ва бошқалар ) бу Функциянинг натижаси бошқариш белгилари хам бўлиши мумкин, масалан <Таб> табулиация белгиси, <Энтер> тугмасини босиш натижасига мос кареткани қайтариш ва қаторни кўчириш белгилари ва бошқалар. Чоп қилинадиган белгилар иккита тўғри қўштирноқ ичига олиб ёзилиши керак. Кўп ҳолларда, масалан жадвал ячейкаларига ёки сўров бланкларига сатрий ўзгармасларни киритишда қовусларни Accessнинг ўзи қўшади, бошқа ҳолларда буни ўзимиз бажаришимиз шарт. Қуйидаги ифода мураккаб сатр ўзгармасга мисол бўлиши мумкин: Чр$(9) & &#34;Отступ&#34; & Чр${10)& Чр$(13)& &#34;Янги қатор&#34; Бу ерда Чр$ (9) — <Таб> табуляция белгиси; Чр$ (10) - кареткани қайтариш белгиси; Чр$(13) - қаторни кўчириш белгиси. Барча қисм қаторлар конкатенация оператори ёрдамида бирлаштирилган. Сана/Вақт ўзгармаслари Accessда # белгиси билан ажратилади. Барча бошқа ўзгармаслар билан бўлган қатори, агар дастур сўровлар бланкига сана ва вақтнинг Access стандарт форматида киритилишини ажрата олса, у ҳолда бу белгилар автоматик равишда қўшилади. Сана ва вақт ўзгармасига мисоллар: #26/04/75#, #22-Маг-74#, #10:35:30#. Функциялар Функциялар идентификаторлар каби чақириш нуқтасига қийматларни қайтариш учун ишлатилади. Қайтариладиган функциянинг қиймати унинг тури бўйича аниқланади, масалан, НОW() функция компьютер соатининг сана ва вақтини қайтаради. Синтактик функциялар унинг идентификаторидан кейин келувчи қавслар билан ажратилади. Кўп функциялар аргументлар бўлишини талаб қилади. Улар функцияга мурожат пайтида бу қавслар ичига бир биридан вергуллар билан ажратилиб ёзилади. Функциялар янги ифодалар ва функцияларни хосил қилишда ишлатилиши мумкин. Статистик функциялар www.arxiv.uz Сўровлар жорий жадвал қийматларини умумлаштириб ҳисоб- китобларни бажариш ва хулосалар чиқариш учун ишлатилиши мумкин. Бундай мақсадлар учун Accessда SQL статистик функциялари назарда тутилган. Статистик функциялар сигма грекча литерли тугмани босиш билан чиқадиган Групповая операция қаторида ёки Вид менюсининг Групповқе операции буйруги ёрдамида берилади. Статистик функциялар ёрдамида сўровнинг барча майдонларининг қийматларини қайта ишлаш мумкин. Қайта ишлаш натижалари сўров ёзувларининг натижавий тўпламида пайдо бўлади . Функция Вазифаси Sum Сўров натижасида ажратиб олинган ёзувларда жойлашган маолум майдон қийматларининг йиьиндиларини ҳисоблаш Avg Сўров натижасида ажратиб олинган ёзувларда жойлашган маолум майдон қийматларининг ўртачасини ҳисоблаш Min Сўров натижасида ажратиб олинган ёзувларда жойлашган маолум майдон қийматларининг энг кичигини ҳисоблаш Max Сўров натижасида ажратиб олинган ёзувларда жойлашган маолум майдон қийматларининг энг каттасини ҳисоблаш Count Сўров натижасида ажратиб олинган маолум майдон ёзувларининг сонини ҳисоблаш First Сўров натижасида ажратиб олинган маолум майдон ёзувларининг биринчи қийматини аниқлайди Last Сўров натижасида ажратиб олинган маолум майдон ёзувларининг охирги қийматини аниқлайди StDev Сўров натижасида ажратиб олинган маолум майдоннинг барча ёзувлари қийматлари учун стандарт оьишма ҳисобланади Var Сўров натижасида ажратиб олинган маолум майдоннинг барча ёзувлари қийматлари вариация қиймати ҳисобланади Сўров натижаларини акс эттириш Тайёр сўров Конструктор запросов ускуналар панелида жойлашган ундов белгиси тасвири туширилган тугмани босгандан сўнг бажарилади. Сўровни бажариш учун маълумотлар базасининг Открқть тугмасидан ёки танланган сўров номида сичқоннинг чап тугмасини икки марта босишдан www.arxiv.uz фойдаланиш мумкин. Access мижоз жадвалидан кўрсатилган мезонларга мос равишда ажратилиб олинган натижавий ёзувлар тўпламини экранда акс эттиради. Агар сўров бланкига ўзгартириш киритишзарурати тугилса, у ҳолда ускуналар панелида чапдан биринчи жойлашган тугма ёрдамида сўровлар конструктори ҳолатига ўтиш ёки Вид менюсининг Конструктор опциясини ўрнатиб бажариш мумкин. Бошқа тур сўровлар яратиш Танланма сўровдан ташқари Access да бошқа тур сўровлар хам мавжуд: таосирли (действия) сўров, параметрик сўров ва қамровчи (перекрестное) сўровлар. Ўзгартиришга сўров Ўзгартиришга сўров жадвалдаги қийматларни янгилаш учун, ёзувлар гурушларини қўшиш ёки ўчириш учун хамда битта ёки бир нечта жадваллар ёрдамида янги жадвал хосил қилиш мақсадида ўзгартириш ва кўчириш учун ишлатилади. Ўзгартиришга сўровнинг тўрт хил тури мавжуд: қўшишга сўров; ўчиришга сўров; янгилашга сўров; жадвал яратишга сўров. Кўшишга сўров Қўшишга сўров ёрдамида бир жадвалнинг ёзувларини (барчасини ёки сўров билан ажратилган қисмини) иккинчи жадвалнинг оширига қўшиш мумкин. Ъар иккала жадвал битта ёки ъар хил маълумотлар базасида жойлашган бўлиши мумкин. Агар ёзувни бошқа маълумотлар базасига қўшмоқчи бўлсак, аввало Файл менюсининг Внешние даннқе қисм менюсидаги Связь с таблицами буйруги ёрдамида мақсад жадвали жойлашган базага манбаа жадвал уланади. Қўшилувчи ёзувларни ажратиш учун танлашга сўров тузиш керак. Сўнгра Вид менюсининг Режим таблицқ буйруги ёрдамида жадвал ҳолатига ўтиб, тузилган сўровни бажариш ва натижани баъолаш зарур. Ундан кейин www.arxiv.uz конструктор ҳолатига қайтилади ва Запрос менюсидан Добавление буйруги ишга туширилади. Натижада очилган Добавление мулоқот ойнасида фойдаланувчи сўров ёзувларининг натижавий тўпламидан олинган натижаларни қўшишни хоълаган жадвал номининг мос майдонларини бериши зарур. Мулоқот ойнасини ОК тугмаси ёрдамида ёпганимизда Access сўров бланкига Добавление қаторини қўшади. Бу қаторга автоматик равишда (ёки фойдаланувчи томонидан) сўров майдони номи билан мос келувчи мақсад жадвалнинг майдон номлари қўйилади. Сўнгра ускуналар панелидаги Запуск тугмасини босиб сўровни бажаришга тўғри келади. Access махсус мулоқот ойнасида мақсад жадвалга нечта ёзув қўшилишини кўрсатади ва бу амални бажаришни таокидлашни талаб қилади. Ўчиришга сўровлар Бу турдаги сўровлар жадвалдан маолум танлаш мезонларига мос ёзувлар гурухини ўчириш учун хизмат қилади. Сўров ёрдамида ўчирилган ёзувларни тиклаб бўлмайди. Шунинг учун хам танлаш мезони хар томонлама ташкил қилиниши зарур. Аввало Условие отбора сатрида мезон кўрсатилиб ўчирилувчи ёзувларни танлашга сўров яратилиши зарур. Берилган мезонларнинг тўғрилигини текшириш учун бу сўров бажарилади ва конструктор ҳолатига ўтилади. Ундан сўнг Запрос менюсининг Удаление буйругини ишга тушуриш керек бўлади. Access сўров бланкига Удаление қаторини қўшади ва ячейкага Условие нинг қийматини киритади. Бу фойдаланувчи қўшимча танлаш мезонларини ўрнатиш мумкинлигини билдиради. Сўнг ускуналар панелидаги ундов белгиси туширилган тугмани босиб, сўровни бажариш керак бўлади. Access махсус мулоқот ойнасида жадвалдан нечта ёзув қўшилишини кўрсатади ва ўчиришни таокидлашни талаб қилади. Янгилашга сўров Янгилашга сўровдан фойдаланиб, фойдаланувчи маолум мезонлар асосида ажратиб олинган ёзувлар гурухини ўзгартириши мумкин. Янгилашга сўровни тузишда аввалотанловга сўров яратилади ва текширилади. Сўнгра www.arxiv.uz конструктор ҳолатида Запрос менюсининг Обновление буйруги ишга туширилади. Натижада Access жадвал майдонларининг янги қийматларини кўрсатиш учун мўлжалланган Обновление қаторини сўров бланкига қўшади. Бу мақсадда ҳисобланучи ифодаларни хам ишлатиш мумкин. Запуск тугмаси босилгандан сўнг Access махсус мулоқот ойнасида жадвалнинг нечта ёзуви ўзгартирилишини ва ўзгаришини таокидлашни талаб қилади. Жадвал хосил қилишга сўров Сўровнинг натижавий ёзувлар тўплами асосида жадвал хосил қилиш сўрови ёрдамида янги жадваллар яратиш мумкин. Бундай жадваллар одатда эски ёзувларни архивлаш учун ёки жадвалларнинг резерв нусхасини сақлаш учун ишдатилади. Танловга сўров тайёрланиши зарур ва сўровнинг тўғрилигини текшириб Реcордсет маълумотларнинг динамик тўплами хосил қилинади. Агар ёзувларнинг натижавий тўпламлари сизнинг талабларингизга мос келса, конструктор ҳолатига қайтинг ва Запрос менюсининг Создание таблицқ буйругини танланг. Access янги жадвалнинг номини киритиш учун создание таблицқ мулоқот ойнасини очади. Сўнгра ускуналар панелида ундов белгиси шакли туширилган тугмани босиб сўров бажарилади. Access махсус мулоқот ойнасида янги жадвалга нечта ёзув қўшилишини кўрсатади ва бу амалнинг бажаришни таокидлашни талаб қилади. Сўровлар бажарилиши натижаларининг индикацияси Ўзгартиришга сўров маълумотларни ўзгартиради ёки уларнинг нусхасини бир жадвалдан иккинчисига кўчиради. У жадвал ҳолатида экранда акс этириладиган Реcордсет ёзувларининг динамик тўпламини хосил қилмайди. Ўзгартиришни кўриш учун ўзгартиришга сўровни танловга сўровга ўтказилади ёки сўров натижаларининг жадвалини жадвал хосил қилиш, қўшиш ёки ўчириш учун очилади. Янгилашга сўровнинг бажарилиш натижаларини акс эттириш учун сўровни ишга туширинг, сўнгра конструктор ҳолатида танловга сўров ойнасини акс эттиринг. Янгиланган ёзувларни кўриш учун Вид менюсининг режим таблицқ опциясини ўрнатинг ва жадвал ҳолатига ўтинг. қўшишга, ўчиришга ёки жадвал яратишга сўров www.arxiv.uz бажарилиш натижаларини акс эттириш учун мос сўров танланади ва Ф11 тугмаси босилади. Натижада экранда маълумотлар базасининг ойнаси пайдо бўлади. Таблицқ қўилмасига ўтинг ва маълумотлар базаси жадвалининг рўйхатида ёзувлар қўшиладиган ёки улар олиб ташланадиган жадвал номи сичқон ёрдамида икки марта босинг. Параметрик сўровлар Базавий сўровнинг вариантлари кўринишида берилган ва бир биридан танлаш ш артидаги қийматлари билан фарқ қиладиган сўровлар параметрик сўровлар дейилади. СПИСОК УЧАЩИХСЯ жадвалидан берилган гурушда билим олувчи ўқувчиларнинг фамилияларини танлаб олиш учун параметрик сўров тузайлик. Аввало маълумотларни танлашга сўров ишлаб чиқарайлик. Унга «Номер группқ», «Номер учащегося», «Код учащегося», «ФИО учащегося», «Телефон» майдонларини киритамиз. Условие отбора қатор майдонини танлашнинг конкрет мезони билан эмас, балки мезонни киритиш учун фойдаланувчига мурожат қилиш ёрдамида тўлдирамиз. Сўровни бажариш пайтида бу мурожат танлаш мезонини киритувчи фойдаланувчига йўналтирилган бўлади. Ушбу мезон асосида (сўров спецификациясида кўрсатилган бошқа мезонларни шисобга олган ҳолда) ёзувларни танлаш амалга оширилади. Мурожатни қавс ичига олиб ёзиш зарур, масалан, [Гуруш номерини кўрсатинг]. www.arxiv.uz Запрос менюсининг Параметры буйругини ишга туширинг. Параметры запроса мулоқат ойнасининг Параметр майдонига сўров спецификациясининг Условие отбора майдонида жойлашган матнни киритинг. Бу холатда қавсларни ишлатиш керак эмас. Тип данных майдонидаги маълумотларнинг турлари аниқлаб, сўнгра ОК тугмасини босганимиздан кейин сўров тайёр бўлади. www.arxiv.uz Access Введите значение параметра ойнасида мезон қийматини беринг, деб сизга мурожаат этади. www.arxiv.uz Параметрларни киритгандан сўнг параметрик сўров бажарилишининг натижалари олинади. Қамровли сўровлар Қамровли сўровлар танланган катталикларни компакт акс эттириш ва бир жинсли маълумотларни бирлаштириш имконини беради. Қамровли сўровлар бажарилишининг натижалари акс эттириладиган жадваллар уста ёрдамида диаграммалар ва графиклар яратиш учун қулай бўлади. Хар бир фан бўйича ъар хил ўқитувчилар учун дарс соатлари сонини аниқлайлик. Қамровли сўровлар ишлатилганда маълумотларнинг натижавий тўпламида ўқитувчиларнинг фамилиялари фақат бир мартагина қатнашади, чунки Access барча фанлар бўйича ёзувларни бирлаштиради. Қамровли сўровлар мазкур ўқитувчига мос ёзувларнинг ъар бири маълумотларнинг натижавий тўпламига киритиладиган танлашга сўровдан ана шуниси билан фарқланади. Запрос менюсида Перекрестный буйругини ишга туширинг. Access сўров бланкасида Групповая операция ва Перекрестная таблица қаторларни www.arxiv.uz акслантиради. (НазвПредм) майдонининг қиймати қатор сарлавшасида пайдо бўлиши учун Перекрестная таблица қаторини сичқон билан босинг ва рўйхатдан Заголовки строк қаторини танланг. Групповая операция қаторида бу майдон учун Группировка стандарт ўрнатмаси сақланилиши зарур. ФИО Препод майдонинг қиймати устун сарлавхасида хосил бўлиши учун Перекрестная таблица қаторини сичқон билан босиб Заголовки столбцов қаторини танланг. Бу ҳолда Групповая операция қаторида Группировка стандарт қўйилмаси қолдирилиши зарур. Қамровли жадвалда майдоннинг қийматини (КолЧас) қиймати сифатида акс эттириш учун Перекрестная таблица қаторини сичқон билан босинг ва Значение ни танланг. Бу майдон учун Групповая операция қаторида зарур бўлган Сум Функциясини киритинг. www.arxiv.uz Сўровни лойҳасилаш ҳолатида очиш учун маолуматлар базаси ойнасидаги Запросы қўйилмасига ўтилади, рўйхатдаги зарур сўров белгиланади ва Конструктор тугмаси босилади. Сўровни жадвал ҳолатида очиш учун юқоридаги амаллар бажарилади ва охирида Открқть тугмаси босилади. Сўровни ўзгартириш Ёзувларни натижавий тўпламида сўровни ўзгартириш (масалан, устунни кўчириш) унинг спесификасиясида акс эттирилмайди. Сўров қайта бажарилганда кўчирилган устун жорий позициясида пайдо бўлади. Сўров параметрларини конструктор ҳолатида ўзгартириш тавсия қилинади. Сўров конструктори ҳолатида қуйидаги ўзгартиришларни бажариш мумкин: янги мезонлар бериш; саралаш усулини ўзгартириш; майдонни акс эттиришни бекор қилиш ёки ўрнатиш; ҳисобланувчи ифодаларни қўшиш,ўчириш ёки ўзгартириш; майдонларни қўшиш, ўчириш ёки кўчириш. www.arxiv.uz Агар фойдаланувчи янги ёки ўзгартирилган сўровни Access да ишлашнинг бир нечта сеансида қўлламоқчи бўлса, у ҳолда у сўровни Файл менюсиниг Сохранить буйруги ёрдамида сақлаб қўйиши зарур. Сўровни биринчи бор сақлашда сўровга ном бериш учун Сохранение объекта мулоқот ойнаси очилади. Сўров шу ном билан маълумотлар базаси ойнасидаги сўровлар рўйхатида пайдо бўлади. Кўп майдон, мезон ва Функцияларга эга мураккаб сўровларни сақлаш тавсия этилади. Шунга эотибор бериш зарурки сўровнинг бажарилиш натижалари эмас, балки спесификасияси сақланади. Сўровларни ёпишда маълумотларнинг Реcордсет динамик тўплами йўқотилади. Шунинг учун уни Файл менюсининг Сохранить буйруги ёрдамида алоҳида сақлаб қўйиш зарур. Сўровларни тахрирлаш Сўровларни тахрирлаш конструктор ҳолатида амалга оширилади. Бу ҳолат маълумотлар базаси ойнасидаги Конструктор тугмасини босиш орқали ўрнатилади. Сўровга майдон қўшиш учун уни конструктор ойнасининг юқори қисмидаги майдонлар рўйхатидан спесификасия соҳасининг уни қўйиш зарур бўлган устунига кўчириб ўтказилади. Бу устунда жойлашган майдон ва ундан ўнгда жойлашган барча майдонлар бир устун ўнгга сурилади. Майдонни ўчириш учун у белгиланади ва [Дел] тугмаси босилади ёки Правка менюсининг Удалить буйруги бажарилади. Жойлашиши ўзгартирилиши лозим бўлган майдон хам олдиндан белгиланади. Майдонни кўчиришда олдиндан танланган позисияда жойлашган майдон хамда ундан ўнгда жойлашган барча майдонлар ўнгга сурилади. www.arxiv.uz Адаби ё т лар : 1. Каримов А “ Microsoft Access билан дастлабки танишув”ТДЮИ 2005 2. Анатолий Хомокенно “ Microsoft Access 2002” Экспресс курс Петербург 2005 . 3. “Учебник по Access ” Составитель. Джалилов М.Л. ТАТУ ФФ-2006 4. А . Хомокенно и др. “База данн ых ” Учебник Санк-Петербург 200 4 5. www.ziyonet.uz

Похожие

Сўровлар ёрдамида маълумотларни таҳлил қилиш
Электрон жужжат алмашинувида хеш функциялардан фойдаланиш усуллари
АССESS маълумотлар базасини бошкариш тизими
Локал ҳисоблаш тармоқларида маълумотларни муҳофаза қилиш усули
MS ACCESS МББТ