Pascal tilida takrorlanish jarayonlarini tashkil qilish - Информатика и ИТ - Рефераты

Pascal tilida takrorlanish jarayonlarini tashkil qilish

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

45 KB

Pascal tilida takrorlan ish jarayonlarini tashkil qilish Reja: 1. Takrorlanuvchi algoritmlarni dasturlash 2. Takrorlanish soni avvaldan ma‘lum bo’lganda ishlatiladigan operatorlar 3. Takrorlanish soni avvaldan ma‘lum bo’lmaganda ishlatiladigan operatorlar 4. Ichma–ich joylashgan sikllarni dasturlash

Takrorlanuvchi algoritmlarni dasturlash Siklik (takrorlanuvchi) tuzilmali dastur bir paytda bir yoki bir nechta parmetrlar o’zgarishida, bir guruh operatorlar hisoblashini ko’p marta takrorlash imkonini beradi. Masalani quyilishiga karab takrorlanishlar soni oldindan ma‘lum bo’lgan va takrorlanishlar oldindan noma‘lum bo’lgan tsiklga bo’linadi. Tsiklik strukturali dasturlar shartli operatorlar yordamida tashkil etilishi mumkin. Bu holda tsiklik parametrini boshlangich qiymatini berish keraq tsiklda esa bu parametr bilan hisoblashni amalga oshirish kerak. Agar tsikl tugamagan bo’lsa, unda hisoblashlarni davom ettirish kerak. Takrorlanish soni avvaldan ma‘lum bo’lganda ishlatiladigan operatorlar Tsikl operatori FOR takrorlanishlar soni oldindan ma‘lum bo’lgan tsikllarni tashkil etish uchun ishlatiladi. Operatorning umumiy ko’rinishi : for i:=m 1 to m 2 do s; yoki for i:=m 1 downto m 2 do s; Bu yerda: i -tsikl parametri -u xakikiy turda bo’lishi mumkin emas; m1 va m2 -tsikl parametrining boshlangich va oxirgi qiymatlari; S -tsikl tanasi (sodda yoki tarkibiy operator). TO xizmatchi so’zida tsikl parametrining o’zgarish kadami 1ga teng. DOWNTO da esa -1ga teng. Takrorlanish soni avvaldan ma‘lum bo’lmaganda ishlatiladigan operatorlar WHILE operatori hisoblashlarni takrorlashlar soni yozilgan shartga bog’liq bo’lgan tsikllarni tashkil etish imkonini beradi. Operatorning umumiy ko’rinishi:

while b 1 do s; b 2 bu yerda b1 mantiqiy ifoda (shart, operator) b2 ifoda yoki operator bo’lishi mumkin. S -sodda yoki taqribiy operatordan iborat tsikl tanasi. Agar mantiqiy ifoda TRUE qiymatga ega bo’lsa (bajarilsa), unda tsikl operatorlar bajariladi. Mantiqiy ifoda FALSE qiymatini qabul qilishi bilan tsikl operatorlarining bajarilishi tugallanadi. Misol. S=  50 1 1 n n ni hisoblash algoritm blok-sxemasi va dasturini WHILE operatoridan foydalanib tuzamiz. Program N1(input, output); Var s: real; n: integer; begin s:=o; n:=1; while n<=50 do begin s:=s+1/n; n:=n+1; end; writeln(‘yigindi qiymati s=’,s); boshlash N<=50 S= tamom

end. bu yugindini hisoblash dasturida takrorlanish jarayoni n ning qiymati 50ga teng bo’lguncha davom etadi. N ning qiymati 50 dan katta bo’lganidan yigindini kymatlarini hisoblash jarayoni tuxtatiladi va natija ekranga chiqariladi. Natija s =4.499... Endi ushbu dasturni for operatoridan foydalanib tuzamiz Program N2(input, output); Var s: real; n: integer; begin s:=0; for n:=1 to 50 do s:=s+1/n; writeln(‘yigindi qiymati s=’,s); boshlash S=s+1/n S= tamomn=1… 500

end . yigindini qiymati s =4.499… FOR va WHILE operatorlaridan tashqari REPAET operatori yordamida ham takrorlanish jarayonini tashkil etish mumkin. REPAET operatorining umumiy ko’rinishi quyidagicha: repaet a until b ; Bu yerda а -operatorlar tsikl tanasi, b -mantiqiy ifoda. Agar b shart bajarilsa boshqarish V dan keyingi operatorga utadi, V bajarilmasa tsikl davom etishi tuxtaydi. Ichma–ich joylashgan tsikllarni dasturlash Bitta tsikl ichiga bir yoki bir nechta boshqa tsikllar kirsa, karrali tsikl strukturali dasturlar hosil bo’ladi, ya‘ni ichma-ich tsikllar hosil bo’ladi. Bunda ichki tsiklning ta‘sir doirasi uni o’z ichiga oluvchi tsiklda joylashadi. Misol A(10,15) matritsaning musbat elementlarining yozuvga chiqarish dasturini tuzamiz. Har bir qatorda matritsaning berilgan qatoriga mansub elementlarni yozuvga chiqarsin. Agar qatorda musbat elementlar bo’lmasa, u bush bo’lishi kerak.

Dastur quyidagi ko’rinishda bo’ladi: program matr (input, output); const imax=10;ymax=15; var y,i:integer; a: array [1..imax,1..ymax] of real; begin for i=1 to imax do begin for y:=1 to ymax do begin read (a[i,y]); if (a[i,y])>0 then write (a[i,y]:2:2) end; writeln end; end.

Adabiyotlar ro’yxati: 1. Каримов И.А. Ўзбекистон келажаги буюк давлат. “Ўзбекистон”, 1992 2. Каримов И.А. Ислоҳотларни амалга оширишда қатъиятли бўлайлик. “Ўзбекистон”, 1996 3. «Иқтисодий информатика» С.С.Ғуломов ва бошқалар С.С.Ғуломовнинг умумий тахрири остида.-Т.: «Шарқ», 1999.- 546 б 4. “Ахборот тизимлари ва технологиялари”: Олий ўқув юртлари талабалари учун дарслик//Муаллифлар жамоаси: С.С.Ғуломов, Р.Х.Алимов, Х.С.Лутфуллаев ва бошк./; С.С.Ғуломовнинг умумий тахрири остида.-Т.: «Шарқ», 2000.- 592 б. 5. Аюпов Р.Х. , Исмоилов С. И. , Аюпов Х.Р. Хусусий компьютерларда ишлаш. “ Microsoft Word 2000 матн му ҳ аррири ” . – Т.: ТМИ, 2002. 124 бет 6. Марахимов А.Р., Ра ҳ мон қ улова С.И. “Интернет ва ундан фойдаланиш асослари.“ Ўқ ув қў лланма.-Т.:Тошкент давлат техника университети нашриёти, 2001.–176 б. 7. Ғ уломов С.С. ва бош қ алар. Ахборот тизимлари ва технологиялари – Т.: «Шар қ », 2000 8. Арипов М.М, Мухаммадиев Ж. . У “Информатика ва информацион технологиялар”. Ўқув қулланма. Тошкент шахри, 2005 йил. 9. Макарова “ Информатика “ Тошкент ш 2005 йил. 10. Эрматов Ш “Шахсий компьютерларнинг операцион тизимлари,курилмалари ва воситалари”. Тошкент 2007 йил.

Похожие

Pascal tilida chiziqli algoritmlarni dasturlash

Pascal tilida nostandart funktsiyalar va qism dasturlar

Yuqori darajali dasturlastirish tillari. Pascal algoritmik tili. Pascal tilida dasturning tarkibiy qismi

Standart funksiyalar. Turli ifodalarni Basic (Pascal) dasturlash tilida yozilishi. Chiziqli algoritmlarni dasturlash

Takrorlanuvchi jarayonlarni dasturlash