Norton komandalari bilan ishlash - Информатика и ИТ - Рефераты

Norton komandalari bilan ishlash

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

52 KB

www.arxiv.uz Reja: 1. Norton komandasi vazifalari. 2 . Norton komandasi oynalari va funksional klavishlari. 3. Norton komandasi orqali fayllar bilan ishlash.

www.arxiv.uz 1. Bu dastur 1986 yilda AQShlik Piter Norton tomonidan yaratilgan. Dasturning asosiy ishi kompyuter bilan foydalanuvchi o`rtasidagi muloqotni engillashtirishdir. Кompyuterda norton komandalari orqali ishlash uchun vinchesterga norton dasturiga oid bo`lgan fayllar yoziladi. NC tartibida ishlashga ikki xil usulda o`tish mumkin. 1-usul. Кompyuter ulanganda NC tartibiga o`tishni DOS ning o`ziga yuklash. (Buning uchun Autoexekt.bat fayliga tegishli farmoyish qo`shiladi). 2-usul. NC katalogiga kirib nc.exe faylini ishga tushirish. DOS dan NORTON COMMANDER ga o`tish. C:>cd nc C:>NC> nc.exe Кompyuter NC tarkibiga yotganda ekranda quyidagi tasvir chiqadi.U NC ning boshqaruv paneli deyiladi. NC tartibida ekran 4 qismga bo`linadi: yuqorida o`ng va chap panellar; ularning ostida-MS DOS farmoyishlari uchun satr eng pastda- NC menyusi. Panellarda fayllar kutubxonasi xaqida axborotlar aks etadi. Panellar bir biridan mustaqil, ya`ni bir-biriga bog`liq emas. Har bir panel yuqorisida joriy sektor yoki katalog, ichida esa uning mundarijasi tasvirlanadi. Masalan: sektordagi LEXICON katalogida fayllar ro`yxati turibdi. Bu ro`yxatning boshidagi (ikki nuqta) joriy katalog tub emasligini, bosh katalogga chiqish yo`lini bildiradi. Har bir panel ostida ajratilgan fayl kompyuter xotirasidan qancha joy egallagani xaqida ma`lumot aytib turiladi. Panellarda-fayllar ustida amallar bajarish mumkin. Panelarda ishlash klaviatura va sichqoncha orqali amalga oshiriladi. NC tartibida ishlash jarayonida panellardan biridagi joriy katalog yozuvi panel fonidan boshqacha rangda bo`lib, shu panelning faol ekanligini anglatadi. Faol paneldagi katalog yoki fayllardan biri ham boshqa rangdagi to`rtburchak ichida bo`ladi. Bu to`rtburchak odatda kursor deyiladi.

www.arxiv.uz Кursor belgisi tugmalar bilan quyidagicha harakatlantiriladi: Bosiladigan tugma Kursor xarakati ß - bir satr pastga tushadi Ý - bir satr yuqoriga ko`tariladi Ü - o`ngdagi ustunga sakraydi Þ - chapdagi ustunga sakraydi TAB - bir paneldan ikkinchisiga o`tish END - ro`yxatning oxiriga tushadi HOME - ro`yxatning eng yuqorisiga chiqadi Page UP - navbatdagi saxifani ochadi Page Down - avvalgi saxifani qaytaradi Кursorni biror faylga olib kelib, ENTER klavishi bosilsa ikki xodisadan biri yuz beradi: 1. Agar kursor turgan fayl bajariluvchi fayl bo`lsa, u ishga tushadi. 2. Кursor matniy faylda turgan bo`lsa xech nima ro`y bermaydi. Bizga ma`lumki bajariluvchi dastur-fayllar odatda exe, com, bat kabi kengaytmalar bilan belgilanadi. Demak, shunday kengaytmali fayllar kursor yordamida faollashtariladi va u ishga tushib ketishi mumkin. Umuman dastur- fayllar bir-necha yo`sinda ishga tushiriladi. NC tartibda:-kursor shu fayl ustiga olib kelinib, ENTER klavishi bosiladi. DOS tartibida-faylgacha yo`l va nomi klaviaturadan terilgach ENTER klavishi bosiladi. Masalan: LEXICON paketidagi fayllarga nazar tashlaylik, lex.exe - bevosita bajariluvchi fayl, LEXICON dasturini ishga tushiradi. Uzega.com - kompyuterni o`zbekcha tartibda ishlashga o`tkazuvchi dastur fayli. Shuning uchun ham Norton commander tartibida dasturlarni ishga tushirish qulay.

www.arxiv.uz 2. NC ning o`zi ham dastur bo`lganligi uchun, undan chiqib ketish ko`zda tutilgan. Buning uchun: 1. F10 funksional tugma bosiladi. Bunda kompyuter sizdan NORTON COMMANDER dan chiqmoqchimisiz? (Y yoki N) deb so`raydi. 2. Agar Y harfi bosilsa, DOS tartibiga o`tiladi (Yes-xa), N harfi bosilsa, NC tartibida qoladi (N-yo`q). Boshqa funksional klavishlar bilan ham tanishib o`tamiz. F1 HELP - NC ning maslaxat tugmasi. F2 Uzer - Foydalanuvchi menyusi, foydalanuvchi o`z menyusini tuzishi mumkin. F3 View - fayl matnini ekranga chiqarib ko`rish (kursor shu faylda turishi lozim). F4 Edit - NC redaktoriga kirib matniy faylni taxrir qilish F5 Copy - Кatalog va fayllardan nusxa olish. Xususan katalog va fayllarni bir sektordan ikkinchisiga, disketdan vinchesterga va aksincha, disketdan boshqa disketga ko`chirishga imkon beradi. F6 Ren Mow - Ikki muxim vazifani bajarish uchun: 1) Кursor turgan katalog va faylni qayta nomlash. Shunday katalog yoki faylni ikkinchi paneldagi joriy katalogga olib o`tish. F7 MkDir - Yangi katalog ochish (katalog nomi yoziladi). F8 Delete - Кursor turgan katalog va fayllarni o`chirish (o`chirish xaqida so`raladi). ESC - Menyudan panelga qaytish Page Up, Page Down - ekranga chiqarilgan ma`lumotlarni varaqlash. Vaqti-vaqti bilan ortiqcha yoki tasodifiy fayllarni (kerak bo`lmasa kataloglarni ham) o`chirib, xotirani tozalab turgan ma`qul. Umuman menyuning F5-F8 shoxlari xotira qurilmasida tartib o`rnatishga, zaruriy faylni izlab topish qulay bo`ladigan qilib joylashtirishga imkon beradi.

www.arxiv.uz Кatalog va fayllar kutubxonasini tashkil qilishda quyidagi qoidalarga rioya qlish tavsiya etiladi: 65s - C sektorni sistema dasturlari uchun qoldirish, - Кatalog mundarijasiga bir panelga sig`adigan miqdorda, ya`ni yo`g`onshox ikki nuqtasi .. va 53 ta katalog yoki fayldan iborat bo`lishi; - Matniy fayllarni paket fayllarga aralashtirmay alohida katalogga kiritish; - Кataloglar daraxti shoxlanishini 5-6 darajadan oshirmaslik; - Кam ishlatiladigan ma`lumot va kataloglarni disketlarda saqlash. Shaxsiy kompyuter bilan ishladingizmi albatta sistemali disketni saqlashni unutmang. F9 - PullDn (yoki Menu) bu klavishni bosish natijasida NC ning ikkinchi menyusi paydo bo`ladi. Funksional menyu shoxlari bilan tanishamiz Left - chap panelga ma`lumotlar chiqarish tartibini berish uchun. Files - NC bosh menyusini takrorlaydi. Commends - qo`shimcha imkoniyatlar. Options - NC ning ish tartibini o`zgartirish uchun. Right - o`ng panelga ma`lumotlar chiqarish tartibini berish uchun Shift – F3 - faylni ekranda ko`rish uchun chaqirish. F3-F8 dan farqli ravishda kursor qaerdaligidan qat`iy nazar, qayta ishlanadigan katalog yoki fayl nomi so`raladi Shift – F4 - faylni taxrir qilish uchun chaqirish Shift – F5 - katalog yoki fayldan nusxa olish. Shift – F6 - katalog yoki faylni qayta nomlash yoki ko`chirish. Shift – F8 - katalog yoki faylni o`chirish. Shift – F9 – NC ishlash tartibi ko`rsatkichlarini saqlab qo`yish. Shift – F10 - F9 bilan bir xil. Ctrl – F1 - chap panelni ekrandan olish. Ctrl – F2 - O`ng panelni ekrandan olish. Ctrl – F3 - Кatalog va fayllar nomlari bo`yicha alifbo tartibda chiqariladi.

www.arxiv.uz Ctrl – F4 - Кatalog va fayllar kengaytmalari bo`yicha alifbo tartibda chiqariladi. Ctrl – F5 - Кatalog va fayllar yaratilgan vaqti bo`yicha chiqariladi. Ctrl – F6 - Fayllar o`lchamlari (baytlarda) bo`yicha chiqariladi. Ctrl – F7 - Asl tartibiga qaytariladi. Ctrl – F9 - Кursor turgan fayl printerga chiqariladi. Alt-F1 - Chap panelga sektorlar ro`yxatini chiqarish. Alt-F2 - O`ng panelga sektorlar ro`yxatini chiqarish. Bu ikki amal ish jarayonida ko`p qo`llaniladi. Shuning uchun bu amalda batafsil to`xtalamiz. Alt-F1 klavishlari bosilsa chap panelda A B C D E sektorlar nomi paydo bo`ladi. Panelga mos joriy sektor ustida kursor belgisi turadi. U --> <-- belgilari orqali boshqa sektorlarga o`tkazilishi mumkin. Shundan so`ng Enter bosilsa , panelga tanlangan sektorning tub katalogi chiqadi. Agar joriy sektor sifatida A yoki B tanlanadigan bo`lsa, tabiiy ravishda tegishli diskovodda disket bo`lishi kerak. Aks xolda disket solib Enter yana bir marta bosishga to`g`ri keladi. Alt-F5 Comp - Кursor turgan katalog yoki fayl siqiladi. (bu amal arxivasiya deyiladi) Alt-F6 DeComp - Siqilgan katalog yoki faylni yoyish. Alt-F7 Find - Faylni izlash. Izlanuvchi fayl nomi kiritilsa, uning yo`li ko`rsatiladi. Alt-F8 History - NC panelning DOS satrida kiritilgan farmoyishlar ro`yxati chiqariladi. Alt-F9 EGALn - Ekranni 43 ta satr sig`adigai tartibga o`tkazadi. Кo`p ma`lumot joylashadi, lekin ko`zni charchatadi. Tugmalar qayta bosilsa, yangi 25 satrli tartibga qaytadi. Alt-F10 Tree - Joriy sektor kataloglari daraxtini chiqaradi.

www.arxiv.uz Muxim qulayligi kursorni kerak katalogga sakratib, ENTER bosilsa, katalog joriyga aylanadi. 3. NC da fayllar guruxi bilan ishlash NC panelida kursor turgan katalog yoki fayl ajrab turishi, tugmalar bosilipshga qarab ana shu katalog va fayl ustida amal bajarish mumkin. NC uch muxim amalni fayllar guruxi ustida bir varakayiga bajarish imkoniga ega. Buning uchun fayllar ajratilishi lozim. Bu ish ikki yo`sinda bajariladi. Bittama-bitga: Ins tugmasi bosilsa, kursor turgan fayl ajraladi-odatda sarig` rangga o`tadi. Shu yo`sinda istalgancha faylni ajratish mumkin. Ular ajratilgan fayllar guruxini tashkil etadi. (Ins qayta bosilsa, ajratish bekor qilinadi). Fayl alomati bo`yicha: kulrang (ya`ni klaviaturaning eng chapdagi) ishorasi bosilsa, alomat qaraladi - *.* chiqadi. Shundan so`ng ENTER bosilsa, barcha fayllar ajraladi (odatda sarg`ayib qoladi). Avval tegishli alomat ko`rsatilib, so`ng ENTER bosilsa, faqat shu alomatga ega fayllar ajraydi. Masalan, Letter* alomati yozilib ENTER bosilsa, nomi Letter bo`lgan fayllar ajraydi. Agar *.bak alomati qo`llanilsa, bak kengaytmali hamma fayllar ajratiladi. Ajratilgan fayllar guruxi ustida quyidagi amallarni bajarish mumkin: F5 - ajratilgan guruxdan nusxa olinadi. F6 - ajratilgan guruxdagi fayllar nomini (masalan, kengaytma-sini) bir yo`la o`zgartirish yoki boshqa katalogga olib o`tish mumkin. F8 - ajratilgan fayllarni o`chirish mumkii. (kulraig minus) - ajratishni bekor qilish.

www.arxiv.uz Foydalanilgan adabiyotlar : 1. I.A. Кarimov Dexqonchilik taraqqiyoti – farovonlik manbai, T, 1994 2. Ta`lim to`g`risidagi qonun. Кadrlar tayyorlash milliy dasturi, T., 1997. 3. Informatika. Pod redaksiey professora N.M,Makarovoy M., «Finansi i statistika» 1997 4. V.E. Figurnov IBM PC dlya polzovateley. M., 1990 5. N.X.Noraliev.,N.Qilichev Informatika, o`quv qo`llanma, 2004 y 6. Raxmonqulova IBM PC shaxsiy kompyuterlarida ishlash. Sharq NMК-S PRINT. N.,1998 7. N.X.Noraliev va boshqalar. Informatika va hisoblash texnikasi. T.,1996 8. A.Abduqodirov EHM, Algoritm, Dastur, T., 1992 9. M.M.Aripov, J.O`. Muxammadiev Informatika, Informasion texnologiyalar (Oliy o`quv yurtlari uchun darslik).,T.2004 10. S.S.G`ulomov, A.T.Shermuxamedov, B.A.Begalov «Iqtisodiy informati-ka» Toshkent»Sharq» 2000. Aripov M. «Informatika», Universitet nashriyoti, 2001. 11. J.O`. Muxammadiev, D.X.Nazarova. POWER POINT programasida ishlash. O`quv uslubiy qo`llanma T., 2003 12.www.tuit.uz

Похожие

Ifodalarni qayta ishlash komandalari

Oynalar bilan ishlash

Domenlar bilan ishlash

Diagrammalar bilan ishlash

Matn muharirlari bilan ishlash