Маълумотлар базасини асосий тавсифлари - Информатика и ИТ - Рефераты

Маълумотлар базасини асосий тавсифлари

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

366.5 KB

Маълумотлар базасини асосий тавсифлари Режа: 1. Маълумотларнинг жадвал ва схемаларини ташкил қилиш. 2. Сўровлар яратиш 3. Ойна формаларини яратиш.

Microsoft access дастурида жадвал яратиш MS Access дастурида янги жадвал яратишнинг қуйидаги уч усули мавжуд. 1. Создание таблицы в режиме конструктора - Конструктор (Қурувчи) режимида жадвал яратиш. 2. Создание таблицы с помошью мастера – Жадвал устаси ёрдами билан жадвал яратиш. 3. Создание таблицы путем вводе данн ы х – Маълумотларни киритиш йўли билан жадвал яратиш Юқоридаги учала усуллар хақида батафсилроқ тўхталиб ўтамиз: 1 . Создание таблицы в режиме конструктора – Конструктор (Қурувчи) режимида жадвал яратиш. Дастлаб Конструктор (Қурувчи) режимида жадвал яратиш ни к ў риб чи қ айлик . Бунинг учун қуйидаги мулоқот ойнасидан Создание таблицы в режиме конструктора бўлимини танлаймиз. 5-расм. Натижада конструктор усулида жадвал ҳосил қилиш учун қуйидаги ишчи майдон ҳосил бўлади.

6-расм. Кўриб турганимиздек ушбу ойна тўртта майдондан иборат.  Имя поля – майдон номи;  Тип данн ы х – берилганлар гуруҳи (типи);  Описание – ёзув учун;  Свойства поля – майдон ҳусусиятлари. Энди буларинг ҳар бирига алоҳида – алоҳида тўлиқроқ тўхталиб ўтамиз. Имя поля - Майдон номи бўлимига биз яратмоқчи бўлган жадвал қаторининг номи киритилади. Масалан бизнинг мисолимизда қуйидагилар ёзилган.  Рақам  Махсулот гурухи  Махсулот номи  Махсулот миқдори  Махсулот нархи Тип данных – берилганлар гуруҳи (типи) майдонига киритилаётган майдонларни кайси типга (гуруҳга) мансублиги кўрсатилади. Бизнинг мисолимизда Рақам номли майдон номига типи СЧЕТЧИК бўлади. Чунки бу Рақам номили майдонга киритилаётган номларинг тартиб рақами ёзилиши керак. Шунинг учун бу ишни дастурининг ўзи автоматик тарзда амалга ошириши учун биз СЧЕТЧИК типидан фойдаланамиз. Яъни дастурнинг ўзи авиоматик тарзда тартиб рақамларни киритиб бориши учун. Махсулот гурухи номли майдон номига ТЕКСТОВОЙ типи тўғри келади.

Бунинг сабаби бу майдонга фақат матнлардан иборат бўлган маялумотлар киритилади. Шунинг учун ҳам биз бу ерда ТЕКСТОВОЙ типидан фойдаландик. Махсулот миқдори номли майдон номининг типини эса ЧИСЛОВОЙ қилиб белгиладик. Бунга сабаб бу майдонда фақат миқдорий белгилар киритилади. Махсулот нархи номли майдон номининг типи ДЕНЕЖНЫЙ қилиб киритдик. Бу номнинг номидан ҳам кўриниб турибдики бу майдонга фақат нарх навога (пул) оид бўлган белгилар киритилади. Яъни биз тузаётган маълумотлар базасидаги махсулотларнинг нархлари киритилади. Описание – ёзув учун номли майдонга эса Имя поля - майдон номига тегишли булган малумотлар киритилиши мумкин. Масалан: Махсулот гурухи номли майдон қаторининг ёзувлар қаторига биз бирор бир махсулотлар гурухини киритишимиз мумкин. Яъни мисол тариқасида Компьютер деб ёзишимиз мумкин. Махсулот Номи номли майдоннинг ёзувлар қаторига эса шу гурухга (Компьютер) тегишли бўлган махсулотлар номини ёзишимиз мумкин. Мисол тариқасида MOUSE (сичқонча) деб киритишимиз мумкин. Свойства поля – майдон ҳусусиятлари ноли бўлим эса ўзида юқоридаги майдонларни ҳусусиятларини ўзида акс эттиради. Мана MS Access дастурида қандай қилиб жадвал яратишни ҳам кўриб чиқдик. Жадвал яратиш мобайнида ушбу усуллардан қайси бири маъқул ва қулай бўлса ўша усулни танлаб жадвал яратиш керак. Сўровлар яратиш Амалиётда дастлабки яратилган жадвалдан ёзувларнинг бир қисмини (маълум мезонлар бўйича) танлаб олиш ва тартиблаш зарурати кўплаб туғилиб туради. Танлаш мезон лари бир қатор шартлар мажмуаси билан аниқланиши мумкин. Танлаб олиш сўровлари. Сўровларнинг энг кўп учрайди ган тури бу танлаб олиш сўровларидир. Унинг мақсади МО маълумотлари орасидан берилган шартларга бўйсунадиган маълумотларни танлаб, натижавий

жадвални чоп этишдир. Сўровларни яратиш учун МОда махсус сўровлар тил и мав жу д . У SQL деб аталади. 1. Омбор учун сўров яратишда МОнинг мулоқот ойна сидан «Запросы» (Сўровлар)иловасини танлаш, сўнгра «Создать» (Яратиш) тугмачасини босиш керак. На тижада қуйидаги ойна очилади (7-расм). 7-расм 2. «Нов ы й запрос» (Янги сўров) мулоқот ойна сида «Конструктор» бўлимини танлаш билан сўров ни қўлда ишлаш ҳолатида яратиш усули белгиланади. 3. «Конструктор» ҳолатида сўровни яратиш, МОдан мана шу сўров асосини ташкил этадиган жадвалларни тан лашдан бошланади. 4. Жадвални танлаш «Добавление таблицы» (Жадвални қўшиш) мулоқот ойнасида бажарилади. Унда МОда ги барча жадваллар рўйхати акс этгирилган бўлади. 5. Танланган жадваллар сўров бланкасининг юқори қис мига ёзиб қўйилади. Бунинг учун жадваллар танлаб олин гандан сўнг «Добавить» (Қўшиш) тугмачаси босилади. 6. «Добавление таблицы» (Жадвални қўшиш) ойнасида учта илова «таблицы» (жадваллар), «запросы» (сўров лар) ва «таблицы и запросы» (жадваллар ва сўров лар) борлигига эътибор бериш керак. 7. Намуна бўйича сўров бланкаси иккита панелга эга. Юқори панелда сўровга асос бўладиган жадваллар майдонларининг рўйхати жойлашади (8- расм).

8-расм 8. Қуйи панель сатрлари сўров тузилмасини, яъни сўров натижасида олинган маълумотлар жойлашадиган на тижавий жадвал тузилмасини аниқлайди. 9. Қуйи панелдаги «Поле» (Майдон) сатри бланкининг юқори қисмидаги майдонлар номини олиб ўтиш би лан тўлдирилади. Яратиладиган натижавий жадвалнинг ҳар бир майдонига намуна бўйича сўров блан кининг битта устуни мос келади. Қуйидаги расм. 9-расм. 10. «Имя таблиц ы » ( Жадвал номи) сатри майдонлар олиб ўтилаётганда автоматик равишда тўлдирилади.

11. Агар «Сортировка» (Саралаш) сатрида сичқонча туг мачаси босилса, саралаш турларини кўрсатувчи рўйхатни очадиган тугмача пайдо бўлади (5.3-расмга қаранг). 12. «Условие отбора» (Танлаш шарти) сатрида натижа вий жадвалга киритиш учун ёзувларга қўйиладиган мезон (шарт) ёзилади. Ҳар бир майдон учун ўзининг танлаш шарти бўлиши мумкин. Бизнинг мисолимизда эса “Raqamni kiriting” шарти ёзилган (10-расм). 10-расм Бундан мақсад шуки сўровни ишга туширганимизда ҳосил бўлган мулоқот ойнасида “Raqamni kiriting” шарти билан рақам ёзиш имкониятини берувчи ёзув майдони ҳосил бўлади. Қуйидаги расм. 11-расм. Шу ўринда эслатма ўрнида шуни алоҳида таъкидлаш мумкинки ушбу шартларни биз ҳоҳлаган майдон номларига қўйишимиз мумкин бўлади. Бунинг учун конструктор усулида сўровни ҳосил қилишда қуйи панелдаги «Поле» (Майдон) сатри бланкининг юқори қисмидаги майдонлар номини олиб ўтиш жараёнида қайси номни олдин – биринчи олиб ўтишимизга боғлиқдир. 13. Сўровни ишга тушириш «Вид» (Кўриниш) тугмача сини босиш орқали бажарилади. Унда натижавий жад вал ҳосил бўлади.

14. Натижавий жадвалдан чиқиш ва намуна бўйича сўров бланкасида янги сўровни яратишга қайтиш учун «Вид» (Кўриниш) тугмачасини такроран босиш керак. Ўзгартириш сўровлари. Танлаб олиш сўровларининг бар ча турлари вақтинчалик натижавий жадвалларни ҳосил қилади. Бунда базадаги жадваллар ўзгаришсиз қолади. Шунга қарамасдан МОни яратувчилари учун сўровларнинг мах сус гуруҳи мавжудки, улар ўзгартириш сўровлари дейилади. Ўзгартириш сўровлари — бу, бир амални бажариш би лан бир нечта сўровларга ўзгартириш киритадиган сўров дир. Унинг 4 тури мавжуд: йўқотиш, янгилаш, ёзувлар қўшиш ва жадвал яратиш сўровлари. Йўқотиш сўровлари бир ёки бир неча жадвалдан ёзув лар гуруҳини йўқотади. Йўқотиш сўровлари орқали ёзувни тўлалигича йўқотиш мумкин. Унинг ичидаги айрим жадвалларни алоҳида йўқотиб бўлмайди. Янгилаш сўровлари бир ёки бир неча жадвалдаги ёзувлар гуруҳида умумий ўзгартиришлар киритади. Ушбу сўров мавжуд жадваллардаги маълумотларни ўзгартириш имко нини беради. Ёзувлар қўшиш сўрови бир ёки бир неча жадвалдаги ёзув лар гуруҳини бошқа бир ёки бир неча жадвалнинг охирига қўшади. Жадвал яратиш сўрови бир ёки бир неча жадвалнинг барча маълумотлари ёки уларнинг бир қисми асосида янги жадвални яратади. Шакллар яратиш Шакл — бу маълумотларни киритиш учун майдонларга эга бўлган электрон бланкадир. Қуйида шаклларни яра тишнинг турли усуллари билан танишиб чиқамиз. Фойдаланувчи шаклни ўзи мустақил яратиши ёки Шакл устасидан фойдаланиши мумкин (12-расм).

12 - расм Шакл устаси асосий ишларни автоматик бажаргани учун шаклни яратиш жараёни тезлашади. Ундан фойдаланганда Microsoft Access шакл яратиш учун асос бўладиган маълумотларни киритишни сўрайди. Шакл устаси ёрдамида шакл яратиш ҳудди бундан олдинги дарсларимизда кўриб ўтган сўров устаси ёрдамида сўров яратиш каби бажарилади. Шаклни созлаш учун «Конс труктор» ҳолатида ўтиб олиш керак. Битта устундан иборат содда шаклни яратиш учун «Но вый объект» (Янги объект) тугмачаси ишлатилади. «Автоформа» (Автошакл) ёрдамида шакл яратиш Автоформа танлаб олинган жадвал ёки сўровнинг барча майдонлари ва ёзувлари акс этган шаклни яратади. Ҳар бир майдон алоҳида сатрда жойлашади. Унинг чап томонида майдонга тегишли ёзув акс эттирилади. Автоформа ёрдамида шакл яратиш учун қуйидагиларни бажариш керак: 1. МО ойнасида «Таблицы» (Жадваллар) ёки «Запросы» (Сўровлар) иловасини танлаш. 2. Шакл яратишга асос бўладиган жадвал ёки сўровни танлаш ёки уларни ихтиёрий ҳолатда очиш. 3. «Новый объект» (Янги объект) тугмачаси ёнидаги рўйхатни очиш тугмачасини босиш ва «Автоформа» (Автошакл) элементини танлаш. Шакл устаси ёрдамида шакл яратиш

1. МО ойнасида «Формы» (Шакллар) иловасини танлаш. Натижада қуйидаги мулоқот ойнаси ҳосил бўлади (6.2-расм). Ҳосил бўлган ушбу мулоқот ойнасидан биз шакл яратиш учун асос бўладиган маълумотларни киритишимиз керак. Яъни қайси сўров ёки жадвал асосида биз шакл яратмоқчи бўлсак бўлсак ўшани кўрсатамиз. Ундан кейин ўша сўров ёки жадвал ичидаги маълумотларни ҳам кераклиларини танлаб олишимиз керак. Бунинг учун “ доступные поля” - киритилган майдон бўлимидан керакли гуруҳларни танлаб, “Выбранные поля” - танланган майдон номли майдонига ўтказамиз. 13-расм. 2. «Создать» (Яратиш) тугмачасини босиш. 3. «Новая форма» (Янги шакл) мулоқот ойнасида ке ракли устани танлаш. Устанинг қандай вазифани ба жариши ойнанинг чап қисмида пайдо бўлади. 4. Шакл яратиш учун асос бўладиган маълумотларни ўз ичига олган жадвал ёки сўровни танлаш. 5. ОК тугмачасини босиш. 6. Агар 3-қадамда «Мастер форм» (Шакллар устаси), «Диаграмма» ёки «Сводная таблица» (Умумий жад вал) танланган бўлса, шаклни яратишда тегишли му лоқот ойналарида чиқариладиган кўрсатмаларга риоя қилиш зарур.

«Автоформа: в столбец» (Автошакл: устунли), «Автоформа: ленточная» (Автошакл: тасмали) ёки «Автоформа: таб личная» (Автошакл: жадвалли) элементлари танланганда шакл автоматик равишда яратилади. Яратилган шаклни «Конструктор» ҳолатида ўзгартириш мумкин. Шакл устаси ёрдамисиз шакл яратиш: 1. МО ойнасида «Формы» (Шакллар) иловасини танлаш. 2. «Создать» (Яратиш) тугмачасини босиш. 3. «Новая форма» (Янги шакл) мулоқот ойнасида « Конс труктор» бўлимини танлаш. 4. Шакл яратиш учун асос бўладиган маълумотларни ўз ичига олган жадваллар ва сўровлар номини танлаш. Шаклнинг ойнаси «Конструктор» ҳолатида экранга чи қарилади. Шакллар тузилмаси. Ҳар қандай шаклнинг тузилмасини унинг бўлимлари ташкил этади. Бўлимлар ўз навбатида бо шқарув элементларини ўз ичига олади. «Конструктор» ҳола тида шакл тузилмасини кўриб чиққанда элементлар панели очилади. Унда сарлавҳа ва шаклни бошқариш элементлари ни яратиш ускуналари жойлашган бўлади (13-расм). 13-Расм Шакл тузилмасида учта бўлим аниқ кўриниб туради. Булар: шакл сарлавҳаси бўлими, маълумотлар соҳаси ва шаклга изоҳлар бериш бўлими (6.3-расм). Маълумотлар соҳасига тегишли барча нарсалар бошқарув элементи бўла ди. Бошқарув элементи остидаги фонли расм шакл ишчи майдонининг ўлчамини кўрсатади. Бошқарув элементлари озод ва боғланган майдонларга бўлинади. «Надпись» (Ёзув) бошқарув элементи озод май дондир. Унга киритилган матн

айни пайтда шаклда қандай ёзув кўриб чиқилишидан қатъи назар, ўзгаришсиз қолади. Ушбу бошқарув элементи устида, сўнгра шаклда сичқон ча тугмачаси босилса, матн ёзиш учун рамка пайдо бўлади. Унга керакли матнни киритиб, ENTER тугмачасини бо сиш керак. Жадвал майдонларидаги маълумотлар акс этадиган бош қарув элементлари боғланган майдон дейилади. Уларни яратиш учун ускуналар панелидаги «Поле» (Майдон) эле менти ишлатилади.

Похожие

Маълумотлар базасини химоялаш

Маълумотлар базасини ишлатиш

Маълумотлар базасини бошкариш тизимлари

Маълумотлар базасини яратишда ташкилий ишлар

МББТ муҳитида маълумотлар базасини лойиҳалаштириш