Гипербоғланишлар гиперматн технологиясининг асоси

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

325 KB

Скачать

Г ипербоғланишлар гиперматн технологиясининг асоси Режа: 1. Ранглар ва уларнинг ўлчов бирликлари 2. Гиперматн технологияси 3. HTMLда гипермурожаатлар

Таянч иборалар : WWW, Web-тугун, логотип, Web-сервер, провайдер, SSI, CGI-сценарий, безак , объектларининг ўлчамлари, рангнинг RGB коди, матнни тасвирлаш, Font теги , Логотип , панел . 1. Ранглар ва уларнинг ўлчов бирликлари . HTML ҳужжа тининг кодида биз хамиша бирор бир безак объектларининг ўлчамларини ёки уларнинг рангларининг хусусиятларини кўрсатишимизга тўғри келади. HTML тилида ранг ва ўлчов бирликларини қўллашнинг стандарт қоидаси мавжуд. Ранг ўрнатишнинг му қ обил варианти ҳам мавжуд. Қ уйидаги жадвалда энг кўп ишлатиладиган 16 та рангучун ўрнатилган қийматлар кўрсатилган: жадвал Black Navy Gray Blue Silver Aqua White Green Red Lime Fuchsia Teal Maroon Yellow Purple Olive

қора Кумуш ранг Оқ Тўқ қизил Қизил Тук қизил Оч қизил Яшил Оч яшил Олхури ранги Сари қ Тўқ кўк #000000 #C 0C0C0 #808080 #FFFFFF #800000 #FF 0000 #800080 #FF 00 FF #008000 #00 FF 00 #808000 #FFFF 00 Black Silver Gray White Red Purple Fuchsin Green Lime Olive Yellow Navy қора Кумуш ранг Оқ Тўқ қизил Қизил Тук қизил Оч қизил Яшил Оч яшил Олхури ранги Сари қ Тўқ кўк #000000 #C 0C0C0 #808080 #FFFFFF #800000 #FF 0000 #800080 #FF 00 FF #008000 #00 FF 00 #808000 #FFFF 00 Black Silver Gray White Red Purple Fuchsin Green Lime Olive Yellow NavyРанг беришнинг иккита усули мавжуд. Кўп қўлланиладиган усул, рангнинг RGB кодини кўрсатишдир. Маълумки ҳ ар қандай рангни учта асосий: қизил, яшил ва кўк рангларнинг қ оришмасидан ҳ осил қилиш мумкин. Браузерлар бизга ў н олти миллиондан ортиқ рангни тасвирлаш имконятини беради, чунки асосий 3 та рангдан ҳ ар бирининг қиймати 0 дан 255 гача қиймат қабул қилади. Ихтиёрий ранг ҳ ар бири асосий рангларнинг улушини ифодаловчи 3 та сон мажмуасидан иборат бўлади. HTMLда гипермурожаатлар . WEB-технологиясининг асосини гиперматнли мурожаатлар ташкил қилади. WWW-саҳифасида маълумотлар гиперматнли хужжатлар шаклида олинади. Гиперматн бошқа матнли хужжатларга йўл кўрсатувчи матндир. Бу эса бошқа матнларга (бу матнлар қайси мамлакатнинг северида туришидан қатъи назар) тезда ўтиш ва юкланиш имконини беради. Web саҳифаларга гипермурожаат WWW нинг асосий хусусиятларидан биридир. Исталган бир ҳужжатдан бошқа бир WWW ҳужжатга HTML нинг махсус теги ёрдамида мурожаат бўлиши мумкин. Web саҳифаларда гиперматнли мурожаатларга тўқнашган бўлсангиз бу матн фрагментлари кўк шрифтда ва таги чизилган бўлади.

Гиперматн технологияси - бу матнни кўп ўлчамли шаклда тасвирлашдан иборат, яъни тармоқ типидаги иерархик тузилмадир. Матн кўринишдаги материал бўлакларга (парчаларга) бўлинади. Компьютер экранида кўринадиган матиннинг ҳар бир бўлаги бошқа бўлаклар билан кўп сонли боғланишлар орқали боғланган бўлиб, у ўрганилаётган объект ҳақидаги ахборотни аниқлаштириш имкониятини беради ва танланган боғланишлар бўйича бир ёки бирнеча йўналишда ҳаракат қилади. Гипермурожаат қилишнинг бир неча йўллари мавжуд. Унда асосий ишчи файл index.html ҳисобланади. Шу тариқа тасвирланган матнлар мурожаат матнлари дейилади. Агар сиз уни сичқонча билан туртсангиз у автомат равишда бошқа Web – саҳифага мурожаат қилади. Ҳар қандай URL манзилида 3 қисм мавжуд: протокол, интернет узели, файл номи (ўнга йўл кўрсатилади, шарт бўлса). Масалан: http: // www. ursu.uzpak.uz/create буни тушунтирадиган бўлсак, браузер кўрсатилган ursu.uzpak.uz манзилини (http) аниқ бир уланиш усули ёрдамида интернетга улайди ва create

директориясидаги Web-саҳифани топади. Ҳ ар бир интернетдаги ҳужжат ва файл алоҳида ресурсларнинг универсал кўрсаткичи деб номланувчи манзилга эга (uinform resource locator - URL). Протокол – бу 2 та компьтернинг бир-бири билан алоқасининг қоидаси, биз WWW нинг стандарт протоколи http (HyperText Transfer protocol) тушунилади. Нисбий ва абсолют адрес ( URL ) . Гипералоқа ўрнатиш учун мурожаат этилаётган хужжатнинг координатлари (адреси) аниқ бўлиши шарт. Шу адресни ёзиш шакли универсал ресурслар локатори URL дейилади ва у WWW технологиясининг таркибий қисмидир. UR L талабларидаги HTTP тузилмасига кўра HTTP протоколи бўйича мурожаат этилаётган ахборот ресурсининг тўла адреси қуйидагича ёзилади: http://user:password@domain.ru:port/path/ some . html / query _ string буерда http – ахбороталмашинувпротоколи; user – истеъмолчинингидентификатори; password – парол; domain . ru –сервернинг домен номи; port – сервер хизмат кўрсатаётган TCP -порт номери; path – сервернинг негиз каталогиданресурс файлигача бўлган йўл; some . html – ресурс файли; query _ string – қидирув кўрсатмалари Бу кўринишда берилган ресурс адреси абсолют ёки тўлиқ адрес дейилади. Амалда HTTP тузилмаси тўлиқ адресидан камдан-кам фойдаланилади. Кўпинча биринчи компонентлар ёзилмайди. Масалан, шу каталогнинг ўзидаги хужжатга гипермурожаат этишда оддийгина файл номи орқали алоқа ўрнатилади. CGI-скриптга мурожаат қуйидагича бўлиши мумкин: < AHREF =../ scripts / my _ script / query _ string >

Протокол номи, домен номи, порт номери ва URL нинг бошланғич бошқа компонентлари ёзилмаган. Бу холатда мурожаат қисман берилган ёки URL нинг тўлиқсиз шакли дейилади. Табиийки браузер серверга мурожаат қилишда негиз URL га асосланиб, URL нинг тўлиқ шаклини тиклайди. Бундай кўринишдаги нотўлиқ адрес баъзан нисбий URL деб аталади (негиз адресга нисбатан). Демак, бошқа кўрсатма берилмаса, негиз адрес сифатида жорий хужжат жойлашган каталог URLи қабул қилинади. Агар URL "." ёки ".." белгиларидан бошланса, нисбат шу каталогдан олинишини билдиради. Агар URL "/" белгисидан бошланса, нисбий URL сервернинг негиз каталогига нисбатан олинади. HTML да негиз адресни кўрсатиш ёки қайта белгилаш имконини берадиган BASE (юқорида кўриб ўтилган) белгилаш элементи мавжуд. Агар ташқи сайтга мурожаат этиш лозим бўлса абсолют мурожаат – сервернинг номи ва протокол кўрсатилган тўлиқ йўл берилади: <a href= http://www.microsoft.com >Micr о soft нингуйсаҳифаси </a> <A> тегиформати : <A href="URL" target=" параметр " title=" мурожаатсарлавҳаси "> гипермурожаатматни </A> href атрибути қ ийматмурожаатб ў йича ў тиладиганхужжатнинг URL иник ў рсатади . Мумкинб ў лган қ ийматлар : http ://... – www- хужжатгамурожаатяратади ; ftp ://... – FTP- сайтёкиундагифайлгамурожаат яратади ; mailto :... – манзилмайдонитўлдирилганхолдаклиент - почтадастуриниишгатуширади . news :.. – янгиликлар сервери конференциясига мурожаат яратади ; telnet ://... – масофадаги машинага telnet- сессияни ишга туширади ;

wais ://... – WAIS–серверга мурожаатни ишга туширади; gopher ://... – Gopher-серверга мурожаатни ишга туширади; URL электрон почта манзилини эслатиб туради. Интернет – компьютерлар URL ни қандай жўнатишни, уни қандай топишни ва нима билан улашни ўзлари тушунади. Web -саҳифа қ аерда жойлашишидан катъий назар . Электрон почта адреси ва файл объектларидан фойдаланиб гипералоқаларни ташкил этиш . Интернет тармоғи билан ишлаш жараёнида сиз шундай гиперюборишлар мавжуд, улар активлаштирилганда компьютерга ўрнатилган почта дастури автоматик равишда ишга тушиб кетади. Натижада адрес майдони тўлдирилган электрон хат бланки (формаси) жўнатишга тайёр холда экранда пайдо бўлади. Айрим холларда хатнинг Subjtcn майдони ҳам тўлдирилган бўлади. Бу гиперюборишларни ҳам <A> тегидан фойдаланиб амалга ошириш мумкин. HTML кодида электрон почтанинг адресига мурожаат қилиш қуйидаги кўринишда ёзилиши мумкин: <A HREF=”mailto:user_1@tashserver.uz, user_2@tashserver.uz,user_3@tashserver.uz subject- хат _ мавзу > мурожаат ( юбориш ) матни </A> Келинг , энди HREF атрибутининг юқорида келтирилган ҳамма параметрларини бирма - бир кўрибчиқайлик . Бу ерда биричи бўлиб mailto: кўрсатмаси ёзилган . Унинг ёрдамида автоматик равишда яратилган хатни қаерга жўнатиш зарур бўлса , анаўша электронпочтани асосий адресиёзилади . Электронпочта адресига гиперюборишни амалгаоширишда HREF атррибутининг энг қисқа кўринишда ёзиш учун фақат бу кўрсатмани ва қандайдир e-mail адресни кўрсатиш мумкин . HTML хужжатни сервердаги файлга гиперюборишни ташкил этиш форматини қуйидагича ёзиш мумкин :

$<AHREF=”http//www.server.w2/files_ED/archiv_file.zip”> гиперюбориш матни </A>. Мурожаатлар анатомияси ва махаллий Web-саҳифаларга мурожаат. Web саҳифага мурожаатларни жойлаштириш икки турда бўлади (бир- бирига ўхшаш). Дастлаб ма ҳ аллий ҳужжатларга мурожаат. Ма ҳ аллий ҳужжат бу шундай ҳужжатки сизнинг уй саҳифангиз интернетнинг қайси жойида жойлашган бўлса у ҳам шу ерда жойлашган бўлади. Ма ҳ аллий ҳужжатларга мурожаат қилиш осон ва бунда сиз тўлиқ URL ни билишингиз шарт эмас, фақат файлга й ў л ва унинг номини берсангиз кифоя. Сўнгра сиз WWW нинг ҳ охлаган жойидаги ҳужжатларга мурожаат қилишни ў рганасиз. Бу турдаги мурожаатда сиздан тўлиқ URL талаб қилинади. Фараз қилайлик сизда битта ҳужжат учун маълумот кўп ва сиз уни бир неча HTML файлларга бўлишга қарор килдингиз. У ҳолда асосий Web- саҳифада бу ҳужжатнинг ҳар бирига тўлиқ ва осон ўтувчи мурожаатларни жойлаштириш керак бўлади.Ҳатто сиз асосий Web-саҳифангизни мундарижа кўринишида қилишингиз мумкин ва бунда алоҳида саҳифаларга мурожаат қилинади Дастлаб <ahref> теги киритилади. <a> тег ўзаг тег деб номланади. У Web-саҳифаларга мурожаат учун ишлатилади. href калит сўзи браузерга сиз мурожаат қ илаётганингиз ҳ ақида хабар беради. </a> ёпилувчи тегини эсдан чиқармай ёзиб кетиш керак. misol.htm файлига мурожаатларни яратиш учун қуйидаги кодни киритишингиз керак: <a href=”misol.htm”> Мисолникўриш </a> Файлгайўлникўрсатишниэсданчиқармаганингизнитекширибкўринг . Масалан , tiger.htm файлиАТдиректориясидаса қ ланганбўлса , href калитс ў зида АТ /tigers, яъни <a href=” C:\ АТ \tigers.htm”> Магистр </a>$

WWW нинг хохлаган жойига мурожаат . Бошқа бир Web узелга мурожаат қилиш учун ҳужжатнинг тўлиқ URLи талаб қилинади. Лекин мурожаатнинг бу тури ҳам шундай тарзда, яъни <a href> ва </a> каби бўлади. Лекин, URL ҳамиша http :// билан бошланади. Шу тарзда браузер ҳужжатни сизнинг Web узелингиздан эмас WWW дан қ идириб бошлайди. URL нинг қолган қисмлари сиз излаётган ҳужжатнинг номи ва интернетдаги йўли, узелидан иборат бўлади: Хужжатлар ўртасида боғланишларини ташкил этиш . <a href=” http://www.yahoo.com/arts/performinarts/circuses/ ”> магистрлар руйхати </a> Web-саҳифасидаги гипербоғланишлар хужжат матнининг бир қисми бўлиб ҳисобланади, шунинг учун у матн элементи каби <A> теги ёрдамида берилади. Бу тегнинг ёзилиши умумий холда қуйидаги кўринишга эга: <A HREF=”URL” TARGET=”қиймат” TITLE=”альтернатив матн”> гиперюбориш матни </A> Бу ерда HREF атрибути сиз гипералоқа ўрнатмоқчи бўлган Web- саҳифанинг адреси. Агар сиз гипералоқа ўрнатмоқчи бўлган хужжат бошқа серверда жойлашган бўлса, бу атрибутнинг қиймати Интернетнинг (URL) тўлиқ адреси кўринишида масалан, http://www.REFERAT.UZ/page.htm берилади. Агар сиз гипералоқа ўрнатмоқчи бўлган локал серверда, яъни гипералоқа ўрнатилаётган хужжатлар бир серверда жойлашган бўлса, у холда атрибутнинг қиймати қисқартирилган URL кўринишида масалан, “…/LabPas/Lab1/htm”. <HTML> <HEAD> <TITLE> Статик Web сахифа </TITLE>

$</HEAD> <BODY> <P><IMG SRC="J0300520.gif" ALIGN="right"></p> <H1><p align="center">Интернет технологиялари</H1></p> <ul>  <LI><A HREF=D:\Ахборот тизимлари\D I P L O M\ AAA.htm">АХБОРОТ ТЕХНОЛОГИЯЛАРИ </A> <LI><A HREF="shox.html"> ИНТЕРНЕТ ТЕХНОЛОГИЯЛАРИ </A> <LI><A HREF="sharq.HTMl"> КОМПЬЮТЕР ТЕХНОЛОГИЯЛАРИ</ A> <LI><A HREF="1.3.HTM"> КОММУНИКАЦИЯ ТЕХНОЛОГИЯЛАРИ <PRE></A> </uL> </BODY> </HTML>$

Гипербоғланишлар гиперматн технологиясининг асоси

20.09.2019

0

325 KB

Похожие