Gidravlik va pnevmatik kuchaytirgichlar - Информатика и ИТ - Рефераты

Gidravlik va pnevmatik kuchaytirgichlar

Загружено в:

15.11.2022

Скачано:

0

Размер:

120.6845703125 KB

Gidravlik va pnevmatik kuchaytirgichlar Reja: 1. Gidravlik va pnevmatik kuchaytirgichlar. 2. Gidravlik nasos, pnevmatik kompressorlarni ishlash printsiplari.

Tayanch so’z va iboralar: gidravlika, pnevmatika, nasos, bosim, sarf, sath o’lchash, srevoyuritma, kompressor Pnevmatik kuchaytirgichlar gazning kuch oqimlari bilan boshqarish uchun ishlatiladi. Bunda boshqarish signalining kichik quvvati chiqish signalining katta quvvatiga o’zgaradi. Pnevmatik kuchaytirgichning ijro mexanizmi quyidagi rasmda ko’rsatilgan. 1-rasm. Pnevmatik kuchaytirgich sxemasi. bu yerda 1- korpus, 2 – membrane, 3 – yopuvchi element, 4 – prujina. Membrana yopuvchi elementni pastga siljitadi, gazni atmosferaga chiqish yo’lini yopadi va kuchaytirgichni chiqish liniyasiga o’tish yo’lini ochadi. Qachonki gazning atmosferaga chiqishi to’liq yopilganda chiqish bosimi ta’minlash bosimiga teng bo’lib qoladi. Boshqarish bosimi yo’qolganda yopuvchi element ta’minlash liniyasidan kuchaytirgichning chiqish liniyasiga o’tish yo’lini qayta yopib, yuqori ko’tarilgan holatga o’tadi. Bu holatda chiqish bosimi atmosfera bosimiga teng bo’ladi. Boshqarish bosimining kuchi statik holatda prujina kuchi bilan kompensatsiyalanadi.

Chiqish liniyasiga o’tish yo’lining to’liq yopilish holatidan tashqari yopuvchi elementning barcha holatlarida havo ta’minlash liniyasidan atmosferaga chiqib ketadi. Bu energiyani isrof bo’lishiga olib keladi. Bu holatni yo’qotish uchun kuchaytirgich konstruksiyasi germetik qilinadi (2-rasm). 2-rasm. Germetik kuchaytirgich. bu yerda 1 – boshqaruvchi silfon, 2 – harakatlanuvchi egar, 3 – ta’minlash silfoni. Ushbu konstruksiya kuchaytirgich liniyasiga o’tish yo’lini qayta yopgan holda ta’minlash liniyasini atmosfera bilan faqat boshqarish bosimi bo’lmagandagina ulaydi. Boshqa istalgan holatda ishchi gaz atmosferaga chiqib ketmaydi. Ba’zan boshqarish signalini kamayishi chiqish signalining kuchayishiga olib keladigan reversiv kuchaytirgich ishlatiladi. Avtomatika qurilmalari (sevroyuritmalar) ning ijro etuvchi elementlari rostlash yoki boshqarish organlariga kuch ta’sirini berish uchun mo’ljallangan. Ijro etuvchi elementlar oddiy amallar (ochish – yopish)ini bajargani kabi murakkabroq – ko’p pog’onali yoki proporsional ko’chish amallarini ham bajarishi mumkin. Ijro elementlarining asosiy ko’rsatkichlari - quvvat, tezlik va chiqishda kuchaytirishni oshirish bo’yicha kuchaytirish koeffisienti, shuningdek, chiziqli va burchak ko’chishi kattaliklari hisoblanadi. CHiqish zvenosining harakat turiga ko’ra ijro mexanizmlari ilgarilanma – qaytma va aylanma harakat qiluvchilarga

farqlanadi. Birinchisi bir tomonga, ikki tomonga harakatlanuvchi yuritmali (20.1 – rasm) va ko’p aylanishli gidromotorlarga bo’linadi. Gidravlik va pnevmatik ijro mexanizmlari harakatlanish prinsipi (tamoyili) va konstrukiv rasmiylashtirilishi bo’yicha jiddiy (muhim) farqga ega emas. Biroq ishlash muhiti (suyuq va gaz holatdagi)ning turli xossalari sababli alohida qismlar bir qancha konstruktiv o’ziga xosliklarga ega. Ishlash muhitidan kelib chiqib yuritmalarning detallari (korpus, porshnen, shtok, diafragma va boshqalar) uchun material tanlanadi, shuningdek, zich harakatlanuvchi detallar konstrkuktiv rasmiylashtiriladi. Ish muhit sifatida moy xizmat qiluvchi gidravlik ijro mexanizmlarida zichlashtirishga birikuvchi detallarga (plunjer va silindr) maxsus silliqlash ishlovlarini berish bilan erishiladi, kichik qovushqoklik havo muhitida ishlovchi pnevmatik ijro mexanizmlarida esa rezinali xalqalar yoki manjetalar ishlatiladi (biroq oxirgisi gidravlik yuritmalarda ham ishlatilishi mumkin). 1-rasm. Ijro mexanizmlari. a – porshenli ikki tomonlama harakat; b – porshenli bir tomonlama harakat; v – membranali; g – membranali yuritmaning statik tavsifi. Ikki tomonlama haraktlanuvchi porshenli ijro mexanizmlari 1-rasm, a da ko’rsatilgan. u erda silindr ikki tomonga harakatlanuvchi porshenning harakati porshenga berilgan ishchi suyuqlik bosimining natijaviy kuchlari ostida amalga, oshiriladi. Porshen o’ng tomonga ko’chishishi uchun

p 1 F 1 ³ N + N T + p 2 F 2 (1) bo’lishi lozim, bu erda, R1 va R2 silindr bo’shlig’idagi ishchi suyuqlikning bosimi; G’1 va G’2 porshenning silind bo’shlig’iga mos keluvchi yuzalari; N va Nishq htok 3 ga berilgan tashqi yuklanish va mexanizmdagi ishqalanish kuchlari. Porshenga rezinali va terili manjet qo’llanilganda ikki tomonlama harakatlanuvchi ijro mexanizmlari uchun, NT = NM + NC = p ( DhpmT + d 0 l 0 k 0) (2) bu erda, D – silindirningdiametri; h – manjetaning balandligi; p – ishchi bo’shliqdagi bosim; μ ishq –ishqalanish koeffisienti (U simon shevronli va chashkali manjetlar uchun; rezinadan bo’lsa μ ishq = 0,01 va teridan bo’lsa μ ishq = 0,075); dsh – shtokning diametri; Ls – salnikli tiqmaning uzunligi; kishq – tiqmaning birlik yuzaga to’g’ri keluvchi ishqalinish koeffisienti Kishq=(1 ‚ 1,5)105 Pa. Bir tomonga harakatlanuvchi ijro mexanizmlari ikki tomonga harakatlanuvchilardan prujinalar 4 ning borligi bilan farq qiladi (1-rasm, b ). Bu mexanizmlarda p 1 F 1 ³ N + NT + Nn (3) bo’lganda porshen o’ng tomonga harakatlana boshlaydi, bu erda, N20. Prujinaning siqilish kuchlanishi. Membranali ijro mexanizmlari (1,-rasm, v ) shtokning ishchi ko’chishi kata bo’lmaganda qo’llaniladi. Gidravlik va pnevmatik yuritmalarda asosan qattiq markaz 2 li membrana 1 lar ishlatiladi. Membranalarning elastik qismining kengligi odatda 0,1 D ga, ish yo’lining kattaligi –(0,15’0,20) D ga teng qilib qabul kilinadi. Membraning samarali maydonining Rsam o’rtacha qiymati quyidagi formula bo’yicha hisoblanadi: F D 2 Dd d 2 YO = + + p (20.4)

bu erda, D va d – mos ravishda membranining tiqini va qattiq markazning diametrlari. Nazorat savollari: 1. Kuchaytirgichni kuchaytirish koeffisienti nima? 2. Kuchaytirgich turlarini ayting? 3. Gidravlik kuchaytirish printsipi?

Foydalaniladigan asosiy adabiyotlar va oʻquv qoʻllanmalar roʻyxati 1. Dj Fruden. Handbook of Modern Sensors. – New Yourk: Sprinder Verlag. 2005. 2. Arxipov A.M., Ivanov V.S., Panfilov D.I. Datchiki Freescale Semiconductor. 3. Shipulin Y u .G. Элементы и устройства систем управления. Конспект лекций. – Ташкент: ТашГТУ, 2017. – 280с 4. Галиев А.Л., Галиева Р.Р., Элементы и устройства автоматизированных систем управления. Учеб. Пособие. – Россия: Стерлитамак, 2008 -220 с. 5. Клим Ю.М. Типовые элементы систем автоматического управления. – М: Форум: ИНФРА-М, 2004. -384 с. 6. Бабиков М.А., Косинский А.В. «Элементы устройства автоматики»- М: Выс.шк. 2005. 7. Yusupbekov N.R, Muxamedov B.I, Gulomov Sh.M. Texnologik jarayonlarni nazorat qilish va avtomatlashtirish: texnika oliy oquv yurtlari talabalari uchun darslik. – T.: Oʻqituvchi, 2011. -576b.

Похожие

Gidravlik va pnevmatik dvigatellar, ishlash printsipi, konstruktiv tuzilishi asosiy tavsiflari, qoʻllanish chegaralari

Kuchaytirgichlarni sinflanishi, tavsiflari

Boshqarish sistemalarini elementlarini sinflanishi. Elementlarni tushunchasi fizikaviy – texnik shakillanishi

Elektron, yarim oʻtkazgichli operatsion kuchaytirgichlar

Tok, kuchlanish, quvvat kuchaytirgichlari. Koʻp kaskadli kuchaytirgichlar