Файл ва каталоглар билан ишлаш

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

80.5 KB

Скачать

Файл ва каталоглар билан ишлаш Режа: 1. Кириш. 2. EXE ва COM файл дастурларнинг фарқлари. 3. COM дастури учун стек. 4. дастурни тузилиши ва мантики (логикаси). 5. JMP командаси. 6. LOOP командаси. 7. Байроқ регистри. 8. Шартли ўтиш командалари. 9. Процедуралар ва CALL командаси.

Таянч сўзлар ва иборалар: LINK компоновщик, Дастур катталиги, JMP команда, LOOP команда, LOOP командаси, байроы регистрлар, Белгили ва белгисиз маълумотлар, Белгисиз маълумотлар учун щтишлар, Махсус арифметик текширишлар, FAR операнди 1. КИРИШ. LINK компоновщики EXE файллар учун автоматик равишда алохида форматни чиқаради. Уларда махсус алохида бошланғич блоки (сарлавха) бор (катталиги 512 байтдан кам эмас) ажарилиши учун СОМ файлни ҳам яратиш мумкин COMMAND. СОМ кўпинча ишлатиладиган СОМ файлни мисолидир. 2. ЕХЕ ВА СОМ ФАЙЛЛАРНИНГ ФАРҚЛАРИ. ЕХЕ файлдек бажарилаётган дастури ва СОМ файлидек бажарилаётган файллари орасида баъзи фарқлари бор. Дастурни кенгайтмаси ЕХЕ дастури ҳар қандай катталикка эга бўлиши мумкин. СОМ файли эса бир сегмент катталигидан чекланган ва уни катталиги 64к дан ортиқ эмас. Ҳар доим СОМ- файли тегишли ЕХЕ- файлдан СОМ- файл- да 512 байтли бошланғич блоки, ЕХЕ файлга қараганда, йўқ. Стек сегменти ЕХЕ дастурида стек сегменти аниқланади. СОМ дастури эга стекни автоматлаштириб чиқаради. Шундай ассемблер дастурини яратишда (СОМ файлига ишланадиган), стек туширилган бўлиши керак. Маълумотлар сегменти. Одатда ЕХЕ дастурида Маълумотлар сегменти аниқланади, DS регистри эса шу сегментни адресидан инциализацияланади. СОМ дастурида ҳамма Маълумотлар код сигментида аниқланган бўлиши керак. Инциализация EXE дастури н ул н и ўзини с егм ен ти га ёзади ва DS регисторини инциализациялаш чунки COM дастурида бу қадамлар йўқ

бўлади СОМ дастури ишлашни бошланганда, ҳамма сегмент регистрларида дастур сегменти префил (РSР) содрежни сақлайдилар (256 байтли (16-ли - 100) блокни) у DOS операцион системаси билан Сом ва ЕХЕ дастурларни олдида хотирада резервланади. Чунки адреслаштириш РSР бошланишидан 16- ли 100 силжишдан бошланади, шунинг учун дастурни ичида SEGMENT оператордан кейин ORG 100 Н директивали кодлаштирилади. 3. СОМ ДАСТУРИ УЧУН СТЕК. СОМ файли учун DOS атоматлашиб стекни аниқлайди ва ҳамма тўрта сегмент регистрларида бир хил умумий адресни қўяди. Агар дастур учун сегментни катталиги 64 К етарли бўлса, DOS SP регисторда сегментни охири адресини 16-ли FFFE қўяди. Бу стекни тепаси бўлади. Агар 64 К байтли сегментда стек учун жой етмаса, DOS стекни хотирани охирига ёзади. Ҳар икки холда ҳам кейин DOS стекда нолли сўзни ёзади. Стек билан фойдаланиш мумкинлиги дастурни катталикдан ва хотирани чекланганлигига боьлиқ. DIR команда ёрдамида файлнинг катталигини аниқлаш ва стек учун керакли майдонни ҳисоблаш мумкин. ORG 100Н туширилган бўлса, дастур сегметни префиксида Маълумотларга ноТўғри, олдиндан айтиб бериладиган далиллар қўйилган бўлиши мумкин. 4. ДАСТУРНИ ТУЗИЛИШИ ВА ОҚИБАТИ. Программаланадиган вазифаларни содда бўлиши камдан-кам учрайди. Кўпинча дастурларда кўп цикллар бўлиши мумкин. Шу циклларда бир мунча командалар тайинли о қ ибат олишича кўп қайтарилади ва циклларда ҳар хил текширишлар бўлади. Бу текширишлар қайси ҳаракатни бажаришни аниқлайди. Одатдаги сўроқлардан дастур бажарилишни тугатишни текширади. Бу сўровларга командани адресига бошқаришни топшириш киради. Бошқариш олдига янги командалар гуруҳи бажарилиши учун ёки

оркага бажарилган командаларни қайтариш учун топшириши мумкин. Қуйида бошқаришни тўртта усуллари берилган: шартсиз ўтиш: JMP Цикл: LOOP шартли ўтиш: Jnnn (кўпроқ) (>), озроқ (<), тенг (=) процедурани чақириш: CALL адресларни уч турлари бор: SHORT, NEAR ва FAR SHORT адресацияси циклларда, шартли ўтишда ва баъзи шартсиз ўтишларда ишлатилади. NEAR ва FAR адресациялари процедураларини чақириш (CALL) ва SHORT деб клафикацияланмаган шартсиз ўтишда ишлатилади. Бошқаришни ҳамма учта топшириш турлари IР регисторини ичидагиларга таoсир этишади; FAR тури ҳамда СS регисторини ўзгартиради. JMP командаси. Бошқаришни топшириш командаларидан бири JMP дир. Бу команда шартсиз ўтишни амалга оширади. Бу команда бошқаришни топширишни ҳар хил холларда таъминлайди. Қуйидаги кодни блокни кўрайлик: А20: МОV СХ, 0900 h JMP A20 буни цикл деб айтиш ҳам мумкин. Циклни бошланишида метки бўлади. Бизда метка А20: икки нуқта меткани процедурани ичида код сегментидалигини маълум қилади. Циклни охирида команда туради. Бу команда бошқариш А20 меткали командага топширилган бўлиши кераклигини кўрсатади.

Командани операндида адрес меткаси икки нуқтасиз кўрсатилади. Берилган циклдан чиқиш йўқ - чексиз қайтарилади. Шундай цикллар одатда ишлатилмайди. Тамгани команда билан битта сатрда кодлаштириш мумкин. А20: АD D AX, 01 ёки алохида сатрда А20: АD D AX, 01 Ассемблер дастлабки дастурни биринчи кўришида ҳар ьир командани катталигини аниқлайди. Лекин, JMP командасини катталиги икки ёки уч байтли бўлиши мумкин. Агар JMP командани кўришда асемблер оперантни қийматини аниқлаган бўлса, (оркага ўтишда): А50: ... JMP А50 у икки байтли командани чиқаради. Агар асимблер хали операндни қийматини аниқламаган бўлса, (олдига ўтишда): JMP А90 .... А90 у NEAR ёки FAR ўтиш турларини билмайди, автоматлаштириб, уч байтли командани чиқаради. Икки байтли командани чиқариш керак бўлса, SHORT операторни ишлатиш мумкин: JMP SHORT А 90 ... А90: LOOP командаси. Агар программа аниқ сон циклларини бажариш керак бўлса, LOOP командаси ишлатилади. LOOP командаси СХ регистрида бошланғич қиймати

билан фойдаланиш мумкин. Ҳар бир циклда LOOP командаси автоматлашиб, СХ регисторни ичидагиларни 1-га озайтиради. СХ даги қиймати нолpга тенг бўлмаса бошқариш операндда кўрсатилган адресга топширилади. Агар СХ даги қиймати нолpга тенг бўлса, бошқариш LOOP дан қуйидаги командасига топширилади. А20: .... LOOP А20 JMP командаси деб, LOOP операнди LOOP командани охиридан А20 меткани адресигача орасини катталигини ҳисоблайди. LOOP командаси учун бу оралиқни катталиги - 128 дан + 127 байтгача мобайнида бўлиши керак. Агар операнд шу оралигида ортганда, ассимблер шундай ҳабар беради: “Relative jump out of range” (ўтишни чегараларидан ортган) 5. БАЙРОҚ РЕГИСТРИ. Бу регистр 16 бит байроқларни сақлайди. Байроқлар операциялар ахволини индикациялаш учун ҳар хил командалар билан бошқарилади, ҳамма холларда. Байроқ регистри. Бу регистрда 16 бит байроқлар бор. Шу байроқлар операцияларни индикациялаш учун ҳар хил командалар билан бошқаришади. Ҳар хил холларда, бошқа команда байроқни учирмаганча, байроқлар ўзини маoноларини сақлайдилар. Байроқ регистри қуйидаги тушунча фойдаланадиган битларни сақлайди (фойдаланмайдиган битлар юлдузча билан белгиланган.):

Бит номери: 15 14 13 12 11 10 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0 Байроқ : * * * * 0 D I T S Z * A * P * C Бу байроқларни ўнгдан чапга кўрайлик: CF (Carry Flag) - кўчириш бароьи . Арифметик операцияларда ва баъзи силжиши операцияларда ва цикл силжишида катта разряддан “ кўчириш ” қийматларни сақлайди . (0 ёки 1) PF (Parity Flag) - жуфтлик бароьи . Маълумотлар операциялардаги натижаларда кенжа саккизта битларни текширади . Битлар сони тоқ бўлса бу байроқ 0 га куйилади , ждуфт бўлса - 1 га . Жуфтлик байроьини жуфтликга текширадиган бит билан адаштириш керак эмас . AF (Auxiliary Carry Flag) - қўшимча кўчириш бароьи . Агар арифметик операцияси регистр бир байтли командада ўнгдан тўртинчи битни ( бит номер 3) кўчиришга келтирса , AF 1 га қўйилади . Берилган байт ASCII код белгилардаги арифметик операцияларга ва ўнли упаковкаланган майдонларга алокаланган . ZF (Zero Flag) - нол p бароьи . Арифметик командалар ва солиштириш командалар натижасида қўйилади. Нолp эмас натижаси бу байроқни нолp қийматига келтиради, нолли натижаси эса - бирли қийматини қўйишга келтиради. 0 - “йўқ”ни билдиради (натижаси нолpга тенг эмас), 1 - “ха” ни билдиради (натижаси нолpга тенг). JE ва JZ шартли ўтиш командалар бу байроқни текширишади. SF (Sign Flag) - белги байроьи. Арифметик операциялардан кейин натижани (катта битни) белгисига мослик қўйилади: мусбат (+) натижаси нолpни қўяди, манфий(-) натижаси - 1 ни қўяди. JG ва JL шартли ўтиш командалар бу байроқни текширишади. TF (Tfap Flag) - қадамли бажарилиш бароьи. Агар бу байроқни қиймати 1 бўлса, процессор командаларни қадамли бажарилиш режимга утади. Ҳар бир бажарилиш пайтда битта команда фойдаланувчи бошқармасида бўлади.

IF (Interrupt Flag) - тўхтатилиб қолиш бароьи. Шу байроқни нолли ахволида тўхтатилиб қолишлар ман этилади, бирли ахволида - рухсат берилади. DF (Direction Flag) - йўналиш бароьи . Сатр операцияларда Маълумотларни юбориш йўналишини аниқлаш учун ишлатилади. Нолp ахволида команда SI ва DI регистрлардагини кўпайтиради, ва Маълумотларни чапдан ўнга юборади. Бир ахволида - шу регистрларни озайтиради ва Маълумотларни ўнгдан чапга юборади. OF (Overflow Flag) - ошириб бажариш бароьи. Арифметик ошириб бажапришни қайд қилади, бошқа сўзлаб, катта битдан (белгили битдан) кўчиришни қайд қилади (белгили арифметик операцияларда). Масалан, CMP командаси икта операдларни солиштиради ва AF, CF, OF, PF, SF ва IF байроқларга таoсир қилади. Лекин, шу ҳар бир байроқларни алохида текшириш зарурлиги йўқ. Қуйидаги мисол BX регистр нолли қийматни сакладиганини текширади: CMP ВХ,00 ; ВХ ни 0 билан солиштириш JZ B50 ; 0 бўлса B50 га ўтиш (нолp бўлмаса ҳаракатлари) B50 ; (BX=0 бўлса ўтиш нуқтаси) Агар ВХ нолp қийматни сақлайдиган бўлса, СМР командаси ZF байроьини 1 ахволига қўяди, ва имкон борича бошқа байроқларни ўзнартиради (ёки йўқ). JF командаси (нолp бўлса, ўтиш) фақат ZF байроқни текширади. ZF ни қиймати бир бўлса (нолpни кўрсатади), команда бошқаришни уни операндида кўрсатилган адресига топширади (В50 тамгага). 8. ШАРТЛИ ЎТИШ КОМАНДАЛАРИ LOOP командаси СХ регистрни ичидагисини бирга камайтиради ва уни текширади: нолp бўлсама, операндда кўрсатилган адресига топширилади. Шундай, бошқаришни топшириши конкрет ахволидан боьлиқ, ассемблер

кўп шартли ўтиш командаларни кутаради. Бу командалар бошқаришни байроқ регистрни ахволидан боьлиқ топширади. Масалан, икта майдонларни ичидагиларни солиштирганда, қуйидаги ўтиш байроқнинг қийматидан боьлиқ бўлади. Шартли операторларга ва LOOP командасига ҳам ўтишни йўли -128 дан +127 байтгача оралигида бўлиш керак. Шу чегарадан утса , ассемблер “Relative jump out of range” ни ёзади . Белгили ва белгисиз Маълумотлар. Шартли ўтиш командаларни вазифаларини курганда, уларни ишлатилишини тушуниш керак. Арифметик ва солиштириш операциялар қилинадиган Маълумотлар турлари, қайси командалар билан фойдаланишни аниқлайдилар: белгили ёки белгисиз. Белгисиз Маълумотлар ҳамма битларни Маълумотлар битлар бек ишлатадилар. Масалан, символ сатрлар: номлар, адреслар ва натурал сонлар. Белгили Маълумотларда энг чап бит белги бўлади. Уни қиймати 0 га тенг бўлса, сон мусбат бўлади, 1 га тенг бўлса - сон манфий. Кўп сон қийматлари мусбат ҳам, манфий ҳам бўлиш мумкин. Мисол сифатида АХ регистри 11000110 ни сақлайдиган, ВХ эса 00010110 ни сақлайдиганини тахмин қилайлик. СМР АХ, ВХ командаси АХ ва ВХ регистрларни ичидагиларини солиштиради. Агар Маълумотлар белгисиз бўлса, АХ даги қиймати каттароқ бўлади, белгили бўлса - кичикроқ. Белгисиз Маълумотлар учун ўтишлар. Мнемоника Тасвири Текширилган байроқлар JE/JZ Тенг/нолp бўлса, ўтиш ZF JNE/JNZ Тенг/нолp бўлмаса, ўтиш ZF JA/JNBE Тепароқ/қуйида эмас ёки ZF, CF

тенг бўлса ўтиш JAE/JNB Тепароқ ёки танг/қуйида CF эмас бўлса, ўтиш JB/JNAE Қуйида ёки тенг/тепароқ CF эмас бўлса, ўтиш JBE/JNA Қуйида ёки тенг/тепароқ CF,AF эмас бўлса, ўтиш Ҳар бир текширишни икта мнемоник кодлардаги биттаси билан кодлаштириш мумкин. Масалан, JB ва JNAE иктаси ҳам битта объект кодни чиқаришади. Аммо, JB мусбат текшириши JNAE манфий текширишига қараганда осонлироқ тушуниш мумкин. Белгили Маълумотлар учун ўтишлар. Мнемоника Тасвири Текширилган байроқлар JE/JZ Тенг.нолp бульса, ўтиш ZF JNE/JNZ Тенг/нолp бўлмаса, ўтиш ZF JG/JNLE Каттароқ.кичик эмас ёки ZF,SF,OF тенг бўлса ўтиш JGE/JNL Каттароқ ёки тенг/кичикроқ SF,OF эмас бўлса, ўтиш JL/JNGE кичикроқ/каттароқ эмас ёки SF,OF тенг бўлса, ўтиш JLE/JNG кичикроқ ёки тенг/каттароқ ZF,SF,OF эмас бўлса, ўтиш Тенг ёки нолp (JE/JZ) шарти учун ўтиш командалар ва тенг эмас ёки нолp эмас (JNE/JNZ) шарти учун командалар белгили ва белгисиз

Маълумотлар учун рўйхатларида бор. Тенг/нолp ахволи белги бор ёки йўқлигидан боьлиқ эмас. Махсус арифметик текширишлар. Мнемоника Тасвири Текширилган байроқлар JS Белги бўлса (манфий), ўтиш SF JNS Белги бўлмаса (мусбат), ўтиш SF JC Кўчириш бўлса (JB дака), ўтиш CF JNC Кўчириш бўлмаса, ўтиш CF JO Тўлдириб кетиш бўлса, ўтиш OF JNO Тўлдириб кетиш бўлмаса, ўтиш OF JP/JPE Паритети жуфт бўлса, ўтиш PF JNP/JP Паритети тоқ бўлса, ўтиш PF Яна битта шартли ўтиш командаси СХ регистрни ичидагиларни нолpга тенглигини текширади. Бу команда Тўғридан-Тўғри арифметик ёки солиштириш командаларидан кейин туриш шарт эмас. JCXZ командаси учун жойлардан бири циклни бошқариш бўлиш мумкин. Циклни бошида у СХ регистри нолp эмас қийматни сақлашини текширади. 8. ПРОЦЕДУРАЛАР ВА CALL ОПЕРАТОРИ. Аввалги масалаларда код сегментида фақат битта процедура бор эди. У қуйидаги кўринишда расмийлаштирилган эди: BEGIN PROC FAR .. BEGIN ENDP FAR операнди системага қуйидагини билдиради, берилган адреси бажариш учун кириш нуқтасидир, ENDP директиваси эса процедурани охиригини аниқлайди. Лекин, код сегменти ҳар қандай процедуралар миқдорини сақлаш мумкин. У процедуралар PROC ва ENDP

$директивалардан чекланади. Кўп процедурлик дастурини типик тузилиши қуйида келтирилган. Қуйидаги фазилатларга эoтибор беринг:  PROC директивалар В10 ва С10 тамгалардан NEAR операндига эга. NEAR операнди бу процедуралар одатдаги код сегментида турганларини кўрсатади. Қуйидаги кўп масалаларда шу операнд тушурилган бўлган, чўнг\ки ассемблер ўзи NEAR тўрини айтмасча қўяди.  Ҳар бир процедура уникал номига эга ва ўзини ENDP директивани процедура охиргисини кўрсатиш учун сақлайди.  Бошқаришни топшириш учун BEGIN процедурада икта команда бор: CALL B10 ва CALL C10. Биринчи CALL команда натижасида бошқариш B10 процедурага топшрилади ва уни бажаришни бошлайди. RET командасигача етиб, бошқариш CALL B10 қуйидаги командага топширилади. Иккинчи CALL командаси C10 процедурага бошқаришни топширади. Унинг қолгандаларни бажаради ва RET командада бошқаришни қайтаради. CodeSeg Segment Para Begin Proc Far ... CALL B10 CALL C10 RET Begin EndP B10 Proc Near ... Ret$

Файл ва каталоглар билан ишлаш

20.09.2019

0

80.5 KB

Похожие