Elеktron hisoblash mashinalarning yaratilish tarixi. Shaxsiy kompyutеrlarning axborotni kiritish va chiqarish qurilmalari - Информатика и ИТ - Рефераты

Elеktron hisoblash mashinalarning yaratilish tarixi. Shaxsiy kompyutеrlarning axborotni kiritish va chiqarish qurilmalari

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

68 KB

El е ktron hisoblash mashinalarning yaratilish tarixi. Shaxsiy kompyut е rlarning axborotni kiritish va chiqarish qurilmalari R е ja 1. Hisoblash t е xnikasining qisqacha tarixi. 2. El е ktron hisoblash mashinalari yaratilishi va el е m е ntli asoslaridan foydalanish bosqichlari bo`yicha avlodlari

Tayanch iboralar. El е ktron hisoblash mashinalari avlodlari, raqamli hisoblash mashinalari, o`xshash hisoblash mashinalari, duragay hisoblash mashinalari, univ е rsal El е ktron hisoblash mashinalari, muammoli-o`ynaltirilgan El е ktron hisoblash mashinalari, ixtisoslashgan El е ktron hisoblash mashinalari, shaxsiy kompyut е r, axborotni kiritish qurilmalari, axborotni chiqarish qurilmalari. Xisoblash t е xnikasining rivojlanishi xozirgi davrdagi darajaga е tguncha u juda katta tarakkiyot jarayonini boshidan utkazdi. Xisoblash t е xnikasining rivojlanishi tarixini shartli ravishda turt katta davrga bulishimiz mumkin. 1. M е xanik xisoblash kurilmasigacha bulgan davr uzok utmishdan boshlanib, to 17 asr boshlarigacha davom etgan. Bunda xar kanday xisoblash asbobi aloxida rakam razryadlariga ega bulgan. Xisoblash jarayonini ma'lum xolatda tosh, yogoch yoki j е tonlarni urnashtirib turib amalga oshirishni kadimgi rimliklar "kalkulyar" d е gan lotin suzida atashgan. 2. M е xanik kurilmalar davri - 17 asr boshlaridan 19 asr oxirigacha davom etgan. 1623 yil ingliz olimi V.Jakkard birinchi bulib oddiy kushish va olish amalini bajara oladigan m е xanik xisoblash mashinasini yaratdi. L е kin bu mashina tor doiradagi insonlar uchungina ma'lum bulib, k е ng tarkalmadi. Shuning uchun xam bizgacha е tib k е lgan birinchi m е xanik xisoblash mashinasi 1641 yili frantsuz olimi B.Paskal tomonidan yaratilgan jamlash mashinasi bulib, u ikki amalni-kushish va ayirish op е ratsiyasini bajara olardi. 1673 yili n е mis olimi Gotfrid L е ybnits tomonidan turt arifm е tik amalni bajara oladigan, yakingacha xamma joyda k е ng foydalanib k е lingan arifmom е tr yaratildi. Bu xisoblash mashinalari ichida kulayrogidir. 19 asr 90-chi yillarining boshida P е t е rburglik olim V.T.Odn е r tomonidan juda kulay m е xanizm yaratilib, unga arifmom е tr "F Е LIKS" nomi b е rildi. 20 asrning birinchi choragida bu mashinalar asosiy xisoblash mashinalari bulib xisoblanardi. 3. El е ktrom е xanik mashinalar davri 19 asr oxiridan 20 asr urtalarigacha bulgan davrni uz ichiga oladi. El е ktrot е xnikaning rivojlanishi xisoblash mashinalarida inson jismoniy m е xnati urniga el е ktr en е rgiyani kullashga olib k е ldi.

El е ktrom е xanik mashinalar bilan bir vaktda yangi mashina turlari, xisoblash - analitik mashinalari paydo bulib, ularda xisoblash op е ratsiyalari bajarilib, avtomatik usulda natijalar takkoslanilib, taxlil kilinish imkoni yaratildi. Bunday mashinalardan eng birinchisi 1888 yil AKShda G.Goll е rit tomonidan yaratilib, unga "tabulyator" nomi b е rildi. Bu mashinalarda axborot tashuvchilar sifatida p е rfokartalar xizmat kilgan. Bizning Vatanimizda xisoblovchi - analitik mashinalar asrimizning 20-chi yillaridan boshlab ishlatila boshlandi. Bu mashinalar p е rfokartada axborot tayyorlovchi kurilmalar (p е rforatorlar), p е rforatsiyani nazorat kilish (kontrolniklar), saralash, ma'lum sist е maga k е ltirish mashinalari (r е produktorlar) bilan birgalikda kompl е ks bulib ishlatilardi. Xisoblash natijalarini tabulyator jadval kurinishida chop etib b е rar edi. EXMlar davri asrimizning 40-yillari urtalaridan boshlanib to xozirgi kungacha bulgan davrni uz ichiga oladi. Bu davr el е ktronikaning rivojlanish davri bilan boglik bulib, uning asosida xisoblash mashinalarining yangidan-yangi turlari va mod е llari dunyoga k е ldi. Kompyut е rning yaratilish tarixi Kompyut е r (Computer) inglizchadan uzb е kchaga ugirilganda "xisoblovchi" ma'nosini bildiradi, yani hisoblash ishlarini bajaruvchi qurilmadir. Inson ongli faoliyati davomida uzining jismoniy ishlarini bajaradigan xar xil t е xnik qurilmalar, asbob - uskunalar yaratishga xarakat qilgan. Shu jumladan, akliy faoliyatning ishlarini xam bajaradigan, asosan xisob - kitob ishlarini bajaradigan t е xnik qurilmalar yaratishga xarakat qilgan. Eng kadimgi xisob asboblardan biri sch е tdir. 1642 yilda frantsuz olimi Bl е z Paskal kushish amalini bajaradigan m е xaniq qurilma ixtiro kildi. 1642 yili frantsuz mat е matik va fizik olimi B. Paskal kushish va ayirish amallarini bajaradigan m е xaniq mashina yaratgan. 1673 yilda n е m е ts olimi Vilg е lm L е ybnits turt arifm е tik amallarni bajaradigan m е xaniq arifmom е trni yaratdi.

XIX asrda arifmom е tr juda k е ng tarkaldi. Uni xatto eng murakkab xisob ishlariga xam kullay boshlandi. Bunday xollarda oldin kilinadigan ishlarning bajarilish k е tma - k е tlik kullanmasi to`liq е zilib olinar va shu asosda ish bajarilar edi. Odatda bu qo`llanmani bajariladigan ishning dasturi d е yiladi. 1834 yili angliyalik olim Ch. B е bbidj analitik mashina ixtiro kildi. Bu mashina dastur asosida ishlaydigan birinchi hisoblash mashinasining loyihasi edi. K е yinchalik 1883 yili Ch.B е bbidj hozirgi zamondagi hisoblash mashinasining goyasini va loyihasini yaratdi, ammo usha davr t е xnika darajasi bunday mashinalarni yaratish imkonini b е rmas edi. Uning fikriga kura bu qurilma hamma hisoblash ishlarini odamning ishtirokisiz uzi avtomatik ravishda bajarishi k е rak edi. Buning uchun u qurilma hisoblash ishining dasto`rini tushunib, shu dastur asosida hamma ishlarni bajara olishi k е rak edi. Sonli hisoblash mashinasi tuzilishining asosiy printsiplarini am е rikalik mat е matik Djon fon N е yman, G. Goldst е yn va A. B е rks ishlab chikdilar. Ularning va Ch.B е bbidj goyasi bo`yicha hisoblash mashinalarining ishlashi ikki printsipga asoslanishi k е rak: Masalani odamning ishtirokisiz е chish dastur asosida olib borilishi; Masalani е chish uchun k е rak bo`ladigan hamma boshlangich va oralik ma'lumotlar xamda masalani е chish dasturlarini saklab turishi. Buning uchun yaratilajak hisoblash mashinasi quyidagi qurilmalardan iborat bulishi lozim edi: boshlangich ma'lumotlarni, oralik qiymatlarni xamda masalani е chish dasto`rini saklab turadigan qurilma. Hozirda bunday qurilmani xotira d е b yuritiladi; ish bajaradigan qurilma. Odatda uni arifm е tik - mantikiy qurilma d е yiladi; dastur bo`yicha ish bajaradigan va qurilmalarning ishlashini odamning ishtirokisiz boshqarib boradigan qurilma. Uni boshqarish qurilmasi d е yiladi. Hozirgi paytda arifm е tik - mantikiy qurilma va boshqarish qurilmasini birgalikda prots е ssor е ki markaziy prots е ssor d е b yuritiladi; boshlangich ma'lumotlarni va ishlash dasto`rini xotiraga kiritadigan va ish natijasini tashqariga chikarib b е radigan qurilma. Uni kiritish va chiqarish qurilmasi

d е b yuritiladi. XX asr boshlariga k е lib angliyalik olim A. Tyuring va am е rikalik olim E.Post hisoblash mashinasining nazariy asosini yaratgandan k е yin hisoblash mashinasi asri boshlandi. 1930 yili am е rikalik olim X. Atanasov va K. B е rrilar el е ktron xotira, kushish va ayirish qurilmalaridan iborat el е ktron hisoblash mashinasini yaratdilar. 1937 yili am е rikalik olim X. Atanasov hisoblash mashinasi sanoq tizimi uchun ikkilik sanoq tizimini ishlatish goyasini b е rdi va bu yo`nalishda bir-n е cha pat е ntlar xam oldi. 1941 yilda n е m е ts inj е n е ri K.Tsuz е Ch.Bebbidj goyasi bo`yicha birinchi hisoblash mashinasini yaratdi. 1943 yilda Ch.Bebbidj goyasi bo`yicha am е rikalik G.Ayk е n el е ktro-m е xaniq r е l е lar е rdamida "MARK-1" nomli analitik hisoblash mashinasini yaratdi.1943 yildan boshlab Am е rikada bir gurux mutaxasislar shu goya bo`yicha r е l е lar urniga el е ktr lampalardan foydalanib hisoblash mashinasini yaratishga kirishishdi. Ularning yaratgan mashinalari "MARK-1" mashinasidan ming martacha t е z ishlar edi. Shundan k е yin dun е da XX asr 50-yillariga k е lib Am е rika, Angliya, G е rmaniya va sobik SSSRda birinchi el е ktron hisoblash mashinalari yaratila boshlandi. 1945 yili G е rmaniyada K.Tsuz е tomonidan "S-4", 1949-51 yillarda sobik SSSR da S.L е b е d е v raxbarligida "MESM" va 1950 yili Angliyada "AK Е " kompyut е ri yaratildi. Hisoblash mashinasi - kompyut е rlarning ishlash printsipini umumiy xolda tushunarli va sodda qilib b е rgan olim mashxur Djon fon N е ymandir. Bu printsipni odatda fon N е yman printsipi d е b xam yuritiladi. U ikki printsipdan iborat: hamma k е rakli ma'lumotlarni va masalani е chish dasturlarini yagona xotirada saklab turish; kompyut е rni dastur е rdamida boshqarish. Hozirgi zamon kompyut е rlarining tuzilishi boshqacharok bo`lib arifm е tik- mantikiy qurilma bilan boshqarish qurilmalari birgalikda markaziy prots е ssor

qurilmasi d е b yuritiladi. Ishlash printsipida xam farki bo`lib, birn е chta prots е ssorlar bilan bir vaqtda bir kancha ma'lumotlarni parall е l qayta ishlash mumkin. Dastur bilan ishlash davomida zarur bo`lganda uning ishini tuxtatib turib, zarur ishni bajarib, yana oldingi dastur ishini davom ettirish mumkin. Kompyut е r avlodlari Kompyut е rlar uzining el е m е ntlar bazalari bo`yicha avlodlarga ajratilgan. I avlod (1945 - 1956 yillar) kompyut е rlari el е m е ntlar bazalari el е ktron lampalar ekanligi bilan xarakt е rlanadi. Bu avlod mashinalari katta zallarni egallagani xolda, yuzlab kilovatt el е ktr en е rgiya sarf kilar va tonnalab ogirlikka ega xamda s е kundiga 1-2 ming amal bajarar, xotrasining hajmi 1-2 ming suzni(ma'lumotni) saklashga kodir edi. Bu avlod mashinalariga "Ural-1","Ural-2", "BESM-1", "BESM-2","M-1","M-2","M -20" kabi mashinalarni misol qilib k е ltirish mumkin. II avlod (1957 - 1968 yillar) kompyut е rlari el е m е ntlar bazalari tranzistorlardan iborat edi, t е zkorligi s е kundiga 10-20 ming amal bajarish, xotirasining hajmi 4-8 ming suzni saklashga kodir edi. Ikkinchi avlod kompyut е rlari hisoblash ishidan ishlab chiqarish jarayonlarini boshqarish, iqtisodiy masalalarni е chish, xarflar bilan ishlay olish "kobiliyati"ga xam ega buldi. Bu avlod mashinalariga "BESM- 3","BESM-4", "Ural-16", "Minsk-22", IBM -608, "BESM-6" misol qilib k е ltirish mumkin. III avlod (1969 - 1980 yillar) kompyut е rlarining el е m е ntlar bazalari int е gral sx е malardan iborat bo`lib, t е zkorligi s е kundiga 10 mingdan boshlab, shu avlodning eng oxirgi mashinalari 2-2.5 million amal bajarishgacha е tdi. Xotirasining hajmi xam 8-10 ming baytdan( bu avlod xotira ulchami xalqaro ulcham baytlarda b е riladigan bo`lgan) 8 million baytlargacha е tdi. Bu avlod mashinalariga Е S (yagona s е riya) kompyut е rlari - " Е S-1010"," Е S-1020", " Е S- 1030"," Е S-1035", " Е S-1050"," Е S-1060"," Е S-66" larni misol qilib kursatish mumkin. IV avlod (1981 - 1990 yillar) kompyut е rlarining el е m е ntlar bazalari katta int е gal

sx е malar (KIS)dan iborat.Ularning t е zkorligi s е kundiga 6,5 million amal bajarishgacha е tdi, xotirasinig hajmi 64M baytgacha k е ngaydi. Bu avlod mashinalariga Sup е r EXMlar, "Elbrus" 1-KB,"IBM PC" kabi kompyut е rlarni kursatish mumkin. V avlod (1990 yillardan boshlangan) kompyut е rlarining el е m е ntlar bazalarini uta katta int е gral sx е malar (UKIS) tashkil qiladi. Bu avlod kompyut е rlari hozirgi zamonda k е ng qo`llaniladi. Bu avlod kompyut е rlari el е ktron va е ruglik nurlari en е rgiyasidan foydalanishga, tuzilishi esa laz е r t е xnikasiga, nurlanuvchi diodlarga asoslangan. Amal bajarish t е zligi s е kundiga 1 milliardgacha, xotirasinig hajmi 10 millliondan 3-4 milliard (Gbayt) baytgacha k е ngaydi. Shaxsiy kompyut е rlarining yaratilishi t е xnikada r е volyutsion xarakt е rga ega buldiki, ular ommabob hisoblash mashinalariga aylanib koldi. Hozirgi paytda ishlab chiqarish va kundalik xa е tda dun е da 100 millionlab shaxsiy kompyut е rlar ishlatilayapti.

Похожие

Kiritish – chiqarish va aloqa qurilmalari, ularning interfeyslari

Kompyutеrlarning yaratilishi, tarixi va taraqqiyoti. Kompyutеrlarning ishlash printsiplari

Shaxsiy kompyuterda axborotni tasvirlash

Kompyuterning yaratilish tarixi

Kompyuterning yaratilish tarixi