Электрон дарсликларнинг асосий хоссалари ва категориялари ажратилган вақт - Информатика и ИТ - Рефераты

Электрон дарсликларнинг асосий хоссалари ва категориялари ажратилган вақт

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

88.5 KB

Электрон дарсликларнинг асосий хоссалари ва категориялари ажратилган вақт

Машғулотнинг технологик харитаси Т/ р Босқичлар ва бажариладиган иш мазмуни Амалга оширувчи шахс, вақт 1 Тайёрлов босқичи: 1.1. Дарс мақсади: Электрон дарсликларнинг асосий хоссалари ва категориялари ҳақида талабаларга тушунчалар бериш. 1.2. Идентив ўқув мақсадлари. 1.2.1. Электрон дарсликларнинг асосий хоссалари ни изоҳлай олади. 1.2.2. Электрон дарсликларнинг турлари ни тавсифлаб беради. 1.2.3. Электрон дарсликларнинг ўзига хос хусусиятлари ни ажрата олади . 1.2.4. Электрон дарсликларнинг афзаллик томонлари ни ажрата олади . 1.3. Асосий тушунча ва иборалар: электрон дарслик, электрон таълим, электрон таълим маҳсулотлари, электрон манбалар, категория, мультимедиа, 2 D , 3D . 1.4. Дарс шакли: маъруза. 1.5. Фойдаланиладиган метод ва усуллар: маъруза- ҳикоя, тақдимот, суҳбат, мунозара, муаммоли савол ва вазифалар, ақлий ҳужум, Б*Б*Б. Ўқитувчи

1.6. Керакли жиҳоз ва воситалар: компьютер, тақдимот материаллари, видеопроректор, ўқув адабиётлари, тарқатма материаллар. 2 Ўқув машғулотни ташкил қилиш босқичи: 2.1. Мавзу эълон қилинади. 2.2. Маъруза бошланади, асосий қисмлари баён қилинади. Ўқитувчи, 20 минут 3 Гуруҳда ишлаш босқичи: 3.1. Талабаларга муаммоли савол беради. 3.2. Талабалар фикри эшитилади, барча талабалар баҳсга чақирилади. 3.3. Умумий хулосалар чиқарилади ва тўғрилиги текширилади. 3.4. Умумий хулосага келинади. Ўқитувчи- талаба, 40 минут 4 Мустаҳкамлаш ва баҳолаш босқичи: 4.1. Берилган маълумотни талабалар томонидан ўзлаштирилганини аниқлаш учун қуйидаги саволлар берилади: 1.1. Электрон таълим маҳсулотлари нима ? 1 . 2 . Электрон таълим маҳсулотлари нималарда акс эттирилади ? 1.3. Электрон дарсликлар қандай хоссаларга эга бўлиши керак? 1. 4 . Электрон дарсликларнинг қандай турлари мавжуд? 1. 5 . Электрон дарсликларнинг функционал Ўқитувчи, 10 минут

имкониятлари нималардан иборат? 2.1. Электрон дарсликлар қандай хусусиятларига кўра категорияларга ажратилади?. 2.2. Электрон дарсликнинг 1-категорияси қандай хусусиятларга эга? 2. 3 . Электрон дарсликнинг 2-категорияси қандай хусусиятларга эга? 2. 4 . Электрон дарсликнинг 3-категорияси қандай хусусиятларга эга? 2. 5 . Электрон дарсликнинг 4-категорияси қандай хусусиятларга эга? 2. 6 . Электрон дарсликларни категорияларга ажратиш қандай талаблар асосида амалга оширилади ? 4.2. Энг фаол талабалар (баҳолаш мезони асосида) баҳоланади. 5 Ўқув машғулотини якунлаш босқичи: 5.1. Талабалар билими таҳлил қилинади. 5.2. Мақсад ва вазифалар бажарилганлиги таҳлил қилинади, тегишли хулосалар чиқарилади. 5.3. Мустақил иш топшириқлари берилади (Узлуксиз таълим тизимида ўқув адабиётларининг шакллари тўғрисида маълумот тайёрланг). Ўқитувчи, 10 минут Сўнгги йилларда электрон дарсликлар ҳ ақидаги тушунчалар турли тахлил этилмоқда. Масалан, дискет а лардаги матн ва ўқув материаллари, бирор бир пр е з е нтация ва ҳ оказолар. Шунинг учун, электрон дарсликлар билан боғлиқ асосий тушунчаларни аниқлаб олиш долзарб масалалардан биридир.

Электрон таълим ма ҳ сулот лари график, матн, рақам, овоз, мусиқа, видео, фото ва шунга ўхшаш ахборотлар мажмуаси дан иборат бўлади . Электрон таълим ма ҳ сулот и турли электрон манбаларда магнит (магнит лента, магнит диск ва бошқа) ва оптик (CD-ROM, DVD ва бошқа) шаклд а ҳамда электрон компьютер тармоғи (INTERNET) нинг ахборотларни сақлаш базаларида акс эттирилади. Э лектрон таълим махсулот и билимларнинг муайян илмий-амалий со ҳ аси бўйича системали материаллардан иборат бўлиб, талаба ва ўқувчиларнинг шу со ҳ адаги зарур билим ва амалий кўникмаларни ижодий ва фаол тарзда ўзлаштиришини таъминла й ди. Э лектрон таълим махсулот лари юқори бажарилиш сифати ва бадиий шакллантирилиши, ахборотнинг тўлалиги, услубий ускуна ларнинг сифати, техник бажарилиши сифати, очиқлиги, мантиқ ва улаш кетма-кетлиги билан ажралиб туриши керак. Таълим тизимини янги замонавий даражадаги босқичига ўтишни фақатгина компьютер пакетлар (яъни, электрон дарсликлар, қўлланмалар, тренажерлар, виртуал стендлар ва ўқув тест мухаррир)ини яратган ҳ олдагина амалга ошириш мумкин. Улар ўқув юрти махсус аудиторияси учун компьютер сифатидаги амалий машғулотларда ёки талабалар мустақил ишлаши учун жихозлашган ётоқхоналарда, шунингдек , уйлардаги шахсий компьютерда ягона компьютерлашган му ҳ итни яратади. Келтирилган электрон махсулотлар, дасрликлар ва қўлланмаларнинг расмий таърифига асосан, электрон дарсликлар тушунчасини кенгайтириш ва аниқлаштириш зарур. Электрон дарслик ( ҳ атто, энг мукаммал яратилгани ҳ ам) анъанавий босма шаклдаги китобни нг ўрнини эгаллай олмайди ва эгаллаши керак ҳ ам эмас. Бирор бир асарни экранлаштириш янги жанр ҳи соблангани сингари, электрон дарслик ҳ ам ўқув адабиётининг умуман бошқа янги жанри ҳ исобланади.

Электрон дарслик қуйидаги хоссларга эга бўлиши керак: -ўқув машғулотларини юқори сифатли даражасида ўтказилишни таъминлаш; -билимларнинг ўзини ҳосил қилиш ва баҳолаш имкониятларини яратиш; -маъруза ва амалий машғулотларни ўзаро яқинлаштириш; -ахборотли-таълим ресурслари ривожланишининг гармоник таснифига эга бўлиш; -матнли ва бошқа ахборотли материаллар янгиланган (гиперматнлар) ва иллюстрацияланган (мультимедия воситалари, расмлар, жадваллар, диаграммалар ва бошқалар) бўлиши керак. - Электрон дарслик таълим жараёнига одатдаги дарсликдан ўзгача, инсон мияси имкониятларини, хусусан, эшитиш ва эмоционал хотирасини жалб қилиб, шунингдек компьютер самарадорлигидан фойдаланиб тушунишни, мавжуд тушунчалар ва мисолларни эслаб қолишни максимал даражада енгиллаштириши керак: Электрон дарсликларнинг қуйидаги турлари мавжуд: 1. Электрон дарсликларни фойдаланиш буйича икки турга ажратилади: а) Жамоавий фойдаланишга мўлжалланган электрон дарсликлари компьютернинг катта тизимли ресурсларини талаб қилмаслиги керак, чунки улар кўпинча серверларда ўрнатилади ва уларга компьютер тармоғи орқали яқинлашиш имкони берилади. б) Индивидуал фойдаланишдаги электрон дарсликлари ўқув материалини таълим олувчи иштирокида ёки иштирокисиз ўрганиш учун мўлжалланган. Электрон дарсликларнинг иккала туридан ҳам маъруза машғулотларида фойдаланиш мумкин.

2. Ўқув материалларини етказиб бериш бўйича: бундай турдаги электрон дарсликлар бир бўлим ёки модул ўқув материалини ўзлаштирмай туриб, навбатдаги бўлимга ёки модулга ўтишга йўл қўймайди. 3. Ўқув ахборотлари ва материалларининг янгиланиши бўйича қуйидагиларга ажратиш мумкин: а) Узлуксиз янгиланишли электрон дарсликлар асосан электрон ўқув базаларида (порталлар, веб-сайтлар ва бошқалар) ёки электрон кутубхоналарда жойлаштирилади. б) Даврий янгиланишдаги электрон дарсликлар асосан турли хилдаги ахборотнинг электрон ташувчиларини тасвирлайди (дискетлар. СД-дисклар ва бошқалар) I категория. Ўқув материаллари асосан вербал матн сифатида келтирилиб, улар гиперилова ва глоссарийларга, шунингдек, 2-ўлчовли ( 2D ) графиклар-диаграммалар, расмларга (ўқув материалининг 25% гача) эга. II категория. Ўқув материаллари қисман гипериловали ва 2D графикали матн шаклида ва 3-ўлчовли ( 3D ) графикдан иборат (ўқув материалининг 25% гача). III категория. Ўқув материаллари матн, 2D графиклар, видео ва аудио анимациялар ва 3D эффектларга эга (ўқув материалининг 50% гача). IV категория. Электрон дарслик виртуал мухитда, замонавий тармоқ технологияларини қўллаб, ўқитувчи билан компьютер тармоғи (Интернет) орқали боғланган ҳ олда масофавий машғулотлар олиб борилиши даражасида яратилган. Электрон дарсликларнинг ҳ ар бир категориясига ало ҳ ида ўз талаблар мавжуд. Лекин, бир қатор талаблар борки, улар барча категорияларга тегишлидир. Улар қуйидагилар дан иборат :  модулларнинг (параграф ва темаларнинг) матни 4-5 монитор экранидан ошмаслиги керак (2 та бет, ма ъ қулроқ);

 гипериловалар 3 босқичдан ошмаслиги маъқул, чунки асосий темадан чиқиб кетиш мумкин эмас ;  махсулот системаси компьютер технологияси талабларига мос келиши керак;  турли рангдаги са ҳ ифаларни яратишда психолог ва эргономика мутахассислари тавсияларига риоя қилиш. Электрон дарсликнинг сифатини аниқлаш осон масала эмас. Ҳ озирги пайтда Олий ва ў рта м ахсус т аълим в азирлигининг Ахборот технологиялар ва масофавий ўқитишни ривожлантириш бошқармаси томонидан электрон дарсликлар нинг стандартлари ишлаб чиқил ган . Ундан ташқари, электрон дарсликлар бахолаш норматив хужжатлари ва ижодий гуру ҳ аъзоларини моддий рағбатлантириш нормалари ишлаб чиқилган. Улардан оқилона фойдаланган ҳ олда маърузачи ўзининг маъруза матнларини ёки ўқув қулланма ва дарсликларини электрон версияларини яратишлари тавсия этилади. Электрон дарсликларнинг категориялар бўйича синфланиши қуйидаги талаблар мажмуасига асосланган: - педагогик талаблар: б уларга дидактик ва услубий талаблар киради; - психологик талаблар; - техникавий талаблар. Электрон дарсликларнинг категориялари – «*» (юлдузча) билан белгиланади. Юлдузчалар сони электрон дарсликларнинг сифати ва мураккаблиги даражасининг ошиши билан мос равишда кўпаяди. Электрон дарсликлар тўртта категориялар бўйича синфланади. Олий категориядаги электрон дарсликлар-тўртта юлдузча билан «    », паст категориядаги электрон дарсликлар – битта юлдузча билан, «  » белгиланади. Юқорида келтирилган талабларни инобатга олиб тузилган электрон дарсликлар категориялари 1 - жадвалда келтирилган.

1-жадвал Категориялар         1.Педагогик талаблар Интерфаол ўқув материалини қамраб олиши % 15 25-45 50-85 86-100 Ҳар бир бўлим ёки модулда тест саволларининг берилиши + + + + Тестлардаги жавоблар даражаси 1 1 2 3 ва ундан ортиқ Жавоблар учун вақтни лимитлаштириш - - + + Тушунтирув миқдори - - + + Баҳолаш рейтингини ҳисобга олиниши - - + + Виртуал жараёнлар ва объектлар - - + + Гиперматнлар + + + +

Ўқув материалининг товуш билан кузатилиши: -баъзи иллюстрацияларда -қисман маъруза машғулотларида ёки амалий маш- ғулотларнинг ўқув материалларида -тўлиқ тизимли қўлланилиши - + + + Видео анимациялар: -баъзи иллюстрацияларда; -қисман маъруза машғулотларида ёки амалий маш- ғулотларнинг ўқув материалларида -тўлиқ тизимли қўлланилиши - + + + 2.Психологик талаблар Ўрганилаётган мавзу бўйича экранли бетлар ҳажми 5 гача 4 гача 3 гача 3 гача

Мусиқавий кузатиш - Рухсат этилади Рухсат этилади Рухсат этилади Бетларнинг нурли гамма фони Очиқ ранг қатнашмайди Очиқ ранг қатнашмайди Очиқ ранг қатнашмайди Очиқ ранг қатнашмайди 3.Техникавий талаблар Ўқитиш вақтининг иноабатга олиниши - - - - Зарурий бетга ўтиш + + + + Ўқув материалининг ту-зилмага келтирилган намойиши + + + + Ҳозирги кунда электрон дарсликлар яртишнинг 4 босқичли категорияси мавжуд: 1 - босқич электрон дарсликлар бу гиперматн шаклида бўлиб, бунда ўқув материаллар бир-бири билан гипермурожаатлар орқали боғланади. Унда икки ўлчовли кўрсатиш қуролларидан, масалан суратлар, жадваллардан фойдаланиш мумкин. 2 - босқичли электрон дарсликлар ўзида қисман гиперматн ва икки ўлчовли анимацияни жамлаштиради. Бу турдаги электрон дарсликларни к ў пинча виртуал стендлар деб аташ мумкин. 3 - босқичли электрон дарсликлар ўзида бир вақтда ҳам анимация, ҳам гиперматнни жамлаштириб, бу турдаги электрон дарсликлар овозлаштирилади. Улардан мультимедиа воситалари ор қ али фойдаланганлиги учун мультимедияли электрон дарслик деб аташ мумкин.

4 - босқич электрон дарсликлар замонавий тармоқ технологиялари асосида яратилиб, масофавий ўқитиш мезонларига мос бўлиши шарт.

Адабиётлар: 1. Каримов И.А. Баркамол авлод –Ўзбекистон тараққиётининг пойдевори.- Тошкент: Шарқ, 1999.-15 б. 2. Узлуксиз таълим тизими учун ўқув адабиётларининг янги авлодини яратиш концепцияси. Тошкент-«Шарк».-2002. 3. А.А.Абдуқодиров, А.Х.Пардаев, Масофали ўқитиш назарияси ва амалиёти, Монография, Тошкент: Фан, 2009. 146 б. 4. М.Арипов ва бошқалар, Ахборот технологиялари, Ўқув қўлланма, Тошкент: Ношир, 2009. 368 б. 5. Д.М.Амиров ва бошқалар, Ахборот – коммуникация технологиялари, Изоҳли луғат, Тошкент, 2010.576 б.

Похожие

Электрон дарсликларнинг хусусиятлари ва афзалликлари ажратилган вақт

Электрон дарсликни яратишнинг асосий тамойиллари ажратилган вақт

Электрон дарсликка қўйиладиган дидактик ва психологик талаблар ажратилган вақт

Электрон дарсликлар тузилмаси ва уни яратиш босқичлари ажратилган вақт

Электрон дарсликларни яратиш технологиялари курсининг предмети ажратилган вақт