Dasturning umumiy tuzilishi va ulaning yozilishi. Izohlar - Информатика и ИТ - Рефераты

Dasturning umumiy tuzilishi va ulaning yozilishi. Izohlar

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

84.5 KB

Dasturning umumiy tuzilishi va ulaning yozilishi. Izohlar R e j a: 1. Masalalarni tavsiflash. Algoritmni tanlashdagi xato. Umumiy xatoliklar. 2. Dasturlarni to’g’rilash. 3. Sintaksiz xatolar.

Tayanch so’zlar: Masalalarni tavsiflash, algoritmni tanlash, taxminiy xatoliklari. Umumiy xatoliklar, xatosiz dasturlashtirish. Dasturlarni t o’g’ irlash. Sintaksiz xatolar . Dasturlarni sozlash. Xatolarni borligini aniqlab ularni to’g’rilash - sozlash deb ataladi. Dasturlarni u yoki bu xatolarda sozlash majburiydir. Aks h olda biz uni testdan o’tkazishimiz kerak bo’ladi. Jarayonni sozlash dasturni ishlash usuliga bog’liq, ya ` ni foydalaniladigan mashinaga, jarayon tizimiga, dasturlash tiliga, beriladigan vazifa tarkibiga va xattoki dasturni muayyan xususiyatiga ham bo g’ lik bo’ladi. Yana shuni aniq aytish mumkinki, har bir xil qurilma va mashinalar dastur kamchiliklari dasturlash xatolari bilan uzluksiz bog’liq. Masalan: Sintaksis xatolar bo’lganda dasturlashni aniq tili or q ali oldindan bilib yoki aniqlab olinadi. Xozirgi vaqtda dasturlarni hajmi katta va murakkab bo’lib bormokda, lekin xatolar o’shaligicha qolmoqda. Masalalarni tavsiflashdagi xatolar. Odatda dastur yozib bo’lingandan so’ng foydalanuvchi olinayotgan ma`lumotlarni kerakli ma`lumotlardan farq qilishini bilib oladi. Dasturga qo’yiladigan talabni sifatsizligi keyinchalik tayyor dasturni noto’g’ri ko’rsatilgan va berilgan vazifalarni to’g’ri ishlashiga olib keladi. Biron bir buyuruvchi uchun loyihalashayotgan dasturni uning talablariga mos kelmasligini belgilaridan biri, quyiladigan vazifani tushunmayotganligidandir. Shuning uchun biron bir dasturni loyihalashdan oldin buyuruvchidan qo’yiladigan talabni yozma ravishda olishimiz kerak. Bu esa buyuruvchini fikrini bir joyga to’plashga va talabni aniq, ravshan va tushunarli qilib yozib berishiga olib keladi. Algoritmni tanlashdagi xatolar.

Vazifa oxiri aniq bo’lgandan so’ng, dasturchi unga mos keluvchi algoritm yoki echish dasturlarini qidiradi. Sifatsiz, noto’g’ri tanlangan algoritm sifatida biz vazifani to’g’ri echadigan lekin hisoblashga uzoq vaqt sarflaydigan misolni ko’rsatishimiz mumkin. Algoritmi noto’g’riligini uni sinab ko’rilgandan so’ng aniqlash mumkin. Shuning uchun dasturni boshqatdan tekshirib chiqish oldini olish uchun algoritmga alohida ahamiyat berish kerak. Tahlil qilishdagi xatolar. Bunday xatolar sodir bo’ladigan xatolarni to’liq hisobga olmaganligi va vazifani noto’g’ri echilishida hosil bo’ladi. Birinchi holatga misol tariqasida katta va kichik kattaliklarni, o’zgaruvchilarni manfiy qiymatda hosil bo’lishiga etiborsiz qaralishi natijasida hosil bo’lishidir. Ikkinchi holatda odatda yirik va kichik mantiqiy xatolar hisoblanadi. Ulardan: - O’zgaruvchilarni boshlangich qiymatini vazifasini yo’qligi. - Tcikl yakunining noto’g’ri sharti. - Tciklni noto’g’ri indektcatciyalash. - Initcirlashgan tciklni shartlarini vazifasini yo’qligi. - Vazifani echish jarayonini davom ettirish uchun berilgan algoritmni shoxlarini noto’g’ri ko’rsatilishi. Sozlashni tashkillashtirishni eng oson yo’li sozlashdan kam foydalanishga harakat qilish ya`ni xatolarga yo’l qo’ymaslikka erishish. Umumiy ko’rinishdagi xatolar. Qancha urinmang baribir tanlangan tilga bog’liq bo’lmagan holda dasturlashda xatolarga yo’l qo’yiladi. Bularga quyidagilar kiradi: -Dasturchi tomonidan mashinani yoki dasturlash tilini bilmasligi sababli bo’ladigan xatolar.

-Algoritmni loyihalashda, bunda dasturda foydalanilgan operatorlar algoritm tomonidan q o’ yilgan ketma-ketliklarni noto’g’ri bajarishda kelib chiqadigan xatolar. -Sintaktik xatolar. -Sntaktik to’g’ri operatorlarni bajarishda kelib chiqadigan xatolar. Ya ` ni nolga bo’li sh da yoki manfiy sondan kvadrat ildiz olishda va noto’g’ri ma`lumot berishda. Barcha k o’ rsatilgan xatolar sintaktik xatodan tashqari testdan o’tkazish or q ali aniqlanadi. Buning natijasida dastur ustida olib boriladigan ish sozlash bosqichiga o’ tadi. Dasturdagi umumiy xatolar. 1. Vazifani noto’g’ri qo’yilishi Noto’g’ri berilgan vazifani to’g’ri echish. 2. Noto’g’ri algoritm Vazifani noto’g’ri yoki samarasiz echishga olib keluvchi algoritm. 3. Tahlildagi xato. Algoritmni noto’g’ri dasturlash. 4. Semantiq xato. Buyruqni tansiflash tartibini tushunmaslik. 5. Sintaktik xato. Dasturlash tili yordamida aniqlangan qoidani buzish. 6. Jarayon ba h sdagi xatolar. Hisoblashdagi chegaralovchi shartlarga ko’rsatmalarning y o’q ligi. 7. Malumotdagi xatolar. M a `lumotda h osil bo’luvchi o’zgarishlarni noto’g’ri aniqlash. 8. Hujjatdagi xatolar. Foydalanuvchining hujjatlari xaqiqiy dasturga mos kelmasligi. Sodda dasturlash. Dasturni qoniqarli sozlashda kodlashni oddiyligi va to’g’riligi katta ta`sir ko’rsatadi. Shuning uchun har xil ramz belgiyu va h. k. lardan foydalanmaslik kerak. Chunki ular dasturni sozlashda katta to’sqinlar hosil qiladi. Murakkab dasturning boshlangich bosqichlarida oddiy va kichkina bloklar, uni

soddalashtirish uchun qo’shib yoziladi. Dasturni qulay o’qishligi sozlashni ham osonlashtiradi. Xamma dasturlar mantiqan olib qaraganda ayrim bir ma`lumotlar ta`sir ko’rsatuvchi xududlarni aniq ko’rsatishi, ya`ni dastur ish bajarish qobiliyatiga ega bo’lishi, malumotlarni ko’rsatilgan chegaralarda turganligini aniqlash uchun operatorlarni kiritish imkoniga ega bo’lishi kerak. Dasturni foydalanishga berishdan oldin uni to’g’riligigi ishonch h osil qilish kerak. Noto’g’rilikni aniqlashni ikkita usuli bor: 1. Dasturni konstruktciyasi sintaktik xato. 2. Dastur noto’g’ri natijalar ko’rsatmoqda. Sintaktik xato. Traslyator yordamida sintaktik xatolarni aniqlash dasturni sozlashda eng kerakli va muhim o’rinlarni egallaydi. chunki qancha ko’p xato bo’lsa shu bosqichda aniqlanib to’g’rilansa, keyinchalik sozlashda va testdan o’tkazishda ish oson bo’ladi. Yana bu xatolarni aniqlashning muximligi shundaki, agar ular aniqlanmasa. keyinchalik dasturni bajarishda katta qiyinchiliklarga olib keladi. Kompilyator uchun bu xatolar dasturni sinash uchun ko’rib o’tishdan oldin bartaraf etilishi lozim. Berilgan operatorlardagi sintaksis xatolar sifatida quyidagilarni misol qilib ko’rsatishimiz mumkin: -Tinish belgilarini qo’yishda kerakli belgilarni tashlab ketish. -Kelishilmagan h olda qavslarni qo’yish. -Kerakli qavslarni tashlab ketish. -Operatorni no to’g’ri shakllantirish. -O’zgaruvchilar nomini noto’g’ri shakllash. -Arifmetik operatorlardan noto’g’ri foydalanish. -Olib q o’ yilgan yoki ajratib q o’ yilgan so’zlarni noto’g’ri yozish. Ikkita yoki undan ortiq operatorlarni egallab oluvchi sintaktik xatolarga quyidagilar kiradi: -Karamaqarshi buyruq.

-Tcikl oxirini k o’ rsatuvchi shartlar y o’q ligi -Belgilar y o’q ligi. -Massvlarni tavsifini yo’qligi. -Ta q i q langan o’tishlar. Agar komplyator ikkita yoki undan ortiq buyruqlarni birma-bir tekshirib chiqmasa unda yuqorida k o’ rsatilgan xatolar aniqlanmay q olib ketadi. Bir xilgi vaqtda yaxshi sozlovchi komplyator tekshirishga ketadigan vaqtni teng yarmini meyorlab q oladi. Maxsus sozlovchi ko’ramalar oddiysiga nisbatan sintaktik xatolarni yaxshi aniqlaydi. Chunki u o’zaro ta`sir etuvchi buyruqlarni va sintaktik tizimni birma-bir tekshirib chiqadi. Sozlovchi ko’ramalar EVM bilan birgalikda keltirilmaydi. Ularni alo h ida sotib olish kerak. Agar sozlash dasturchining ishchi vaqtini 70% ni va mashina vaqtini ko’p qismni egallasa, demak, sozlovchi zarur va u tez orada o’z-o’zini q oplaydi. Barcha asosiy dasturlash tillarini sozlovchi komplyator bilan ta`minlangan bo’ladi. Agar dasturda mos keluvchi operatorlar to’g’ri shakllantirilgan bo’lsa, u xolda komplyator ayrim xatolarni aniqlay olmaydi. Bir qator komplyator dastur ob`ektini yordamchi bloklarini keltirib chiqaradi. (Masalan, diapazonlarni va indekslarni o’zlashtirish tekshiruvchi bloklar). Bu bloklar dasturni bajarishda ayrim tafsifga ega bo’lgan xatolarni nazorat qiladi. Bunday bloklar qanchalik ko’p bo’lsa xatolarni ushlash jarayoni shuncha oson kechadi.

Adabiyotlar 1. Van Tassel D. Stil, razrabotka, effektivnost, otladka i isp ы tanie programm. M. , Mir, 1991. 2. Linger R. , Teoriya i praktika strukturnogo programmirovaniya M. , Mir, 1985. 3. V. V. Lipaev. “Proektirovanie programmn ы x sredstv”, M. :”VSh”, 1991. 4. Foks Dj. “Programmnoe obespechenie i ego razrabotka”. Per. s angl. M. : Mir, 1985. 5. S. S. Gulomov. “I q tisodiy informatika”. Toshkent 1999 y. 6. www.ziyonet.uz

Похожие

AutoCAD dasturi haqida, dasturning interfeys (muloqot oyna)lari haqida umumiy ma’lumotlar

Paskal tili dasturning asosiy tarkibiy qismi

Algoritmik tilning asosiy tarkibiy tuzilmalari. Beysik tili funktsiyalari va operatorlari

Dasturning asosiy xarakteristikalari. Ishonchlik, samaradorlik, inson faktorini hisobi, tushunishlik

Pascal tilida chiziqli algoritmlarni dasturlash