Berilganlar bazalarini tashkil qilish va boshqarish tizimi - Информатика и ИТ - Рефераты

Berilganlar bazalarini tashkil qilish va boshqarish tizimi

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

52.5 KB

Berilganlar bazalarini tashkil qilish va boshqarish tizimi Reja 1. Berilganlar bazasi va uning tashkil etuvchilari 2. Berilganlar bazalarining tafsiflanishi 3. Xulosa 4. Foydalanilgan adabiyotlar

Axborat texnalogiyasi sohasida eng tez rivojlanayotgan jarayon bu berilganlar bazasi а xboratlarning umumiy soni, beril-ganlar bazasidagi axboratlarning hajmini katta miqdorda oshirish imkonini beradi. Bugungi kunda bir necha yuz minglab tashkilotlar berilganlar bazasi tizimidan foydalanishadi, bu shunday jarayonki kompyu-terlashtirish tizimida ma’lumotlarni yozish va saqlash demakdir. Bu dastur o’zi bilan quyidagi amallarni bajaradi, yani kom-pyuterlar ichki tizimi bilan aloqa o’rnatish va ma’lumotlarni tak-rorlash va ma’lumotlarning saqlanish joyini aniqlash. Berilganlar bazasining alohida bo’limlaridan turli foydalanuvchilar qismlarga ajratib foydalanishlari mumkin, berilganlar bazasining asosiy kompanent tizimi bu ma’lumotlar hisoblanadi. Berilganlar bazasining boshqa bir kompanenti, foydalanuvchi, texnik hodim (hardvare) va dastur ta’minotchisi (software) xisoblanadi, bu yerda Hardvare - ichki qo’shimcha xotiraga ega bo’lgan disk va magnit lentalaridir. Berilganlar bazasining dasturiy ta’minoti foydalanuvchi tizimi va berilganlar bazalari bilan o’zaro aloqani o’rnatish vazifasini bajaradi, shunday dasturiy ta’minot bo’limiga , berilganlar bazalarini boshqarish tizimlari (BBBT) deb yuritiladi. Foydalanuvchilarning berilganlar bazalari bo’yicha barcha talabnomalarini berilganlar bazalarini boshqarish tizimlari bosh-qarib turadi, berilganlar bazalaridan foydalanuvchilar ham bir necha turga bo’linadi: Dasturchi foydalanuvchi Tizimli dasturchi Administratorlar Berilganlar bazalaridagi dasturlarning to’g’ri yozilishiga dasturchi javob beradi, administrator esa berilganlar bazalaridagi barcha ma’lumotlarning saqlanishini va kengayishini qo’llab quvvatlaydi. Ko’p tarmoqli foydalanuvchilar uchun adminstrotor berilganlar bazasida asosiy jarayon hisoblanadi. Berilganlar bazasining tizimi, quyidagi jarayonlarga ega bo’lishi kerak:

a) Bajarish - tizimning ishlashi vaqtida, fodalanuvchi so’roviga foydalanuvchi terminali mos tushishi kerak. b) Minimal takrorlanish -ichki tashuvchilardagi axborotlar hajmi, berilganlar bazasidagi saqlanayotgan axborotlarning takrorlanish darajasi bilan minimal holda bo’lishi talab etiladi. Bundan tashqari har qanday jarayon, berilganlar bazasidan, hech bo’lmaganda bitta amal bajarilishini va undagi axborotning takrorlanishini talab etadi, bu esa boshqa jarayonlarning baja-rilishi darajasini oshiradi. Shuning uchun berilganlar bazasini tashkil etishda, axborotlarning ko’p marotaba takrorlanmas- ligiga erishish kerak. v) To’liqlik - berilganlar bazasi bilan ishlovchilar uchun, yangi axborotlarni kiritish uchun qonunlar mavjud bo’lib shulardan foydalanish talab etiladi. Shuni e’tiborga olib tizimda saqlanadi-gan axborotlar ichki ma’lumotlar bilan o’zaro aloqaga kirishadi. g) Xavfsizlik - Berilganlar bazalari ishonchli ximoya qilingan bo’lishi kerak, berilganlar bazalaridan noqonuniy foydalanish, va undagi ma’lumotlarni o’zgartirishga ruxsat etilmaydi, foyda-lanuvchi yoki tashkilot axborot olish yoki kiritish uchun maxsus ruhsatnomaga ega bo’lishi kerak. d) Migrasiya - Ba’zi bir ma’lumotlarga foydalanuvchilar tamoni-dan ba’zi- ba’zida murojaat amalga oshiriladi. Shuni e’tiborga olib, ma’lumotlarni ichki ma’lumot tashuvchilarga joylashtirish qulay bo’ladi, bu esa doimo ishlatiladigan axborotlarni tez qidi-rib topishga va uni ishlatishga imkon beradi. Berilganlar bazalarini boshqarish tizimlarida mustaqil ma’lumot-lar mavjud bo’lib, ulardan faqat dasturchilar foydalanishlari mumkin. Dasturchi berilganlar bazasidan quyidagilarga javob olishi kerak bo’ladi: a) Berilganlar bazasida qanday qilib ma’lumotni format qilish kerak ? b) Berilganlar bazalarida ma’lumotlar qayerda joylashtiriladi? c) Berilganlar bazalarida ma’lumotlar qanday etib boradi? So’ralayotgan savollarga tegishli javob berilgandan so’ng foydala-nuvchilar dasturining o’zgarishiga olib keladi, barcha ma’lumotlar, yuqoridagi uchta savol

korinishida yozilib foydalanuvchining dasturida kod ko’rinishida ishtirok etadi. Bundan tashqari komp-yuterlarning ishlash darajasining o’sishi sababli undagi axborotga kirish usullari va bazida saqlab qo’yilgan axborotlarning o’zgari-shiga olib keladi. Berilganlar bazasidagi dasturiy ta’minot qo’yidagicha chizma asosida ish olib boradi: 1-foydalanuvchi 1-rasm . Berilganlar bazalarida mustaqil ma’lumotlarning joylashuvi Berilganlar bazalarini ishlatish imkoniyatiga ega foydalanuvchilar uchun barcha imkoniyatlar namoyon etilishi bilan bir vaqtda , mustaqil ma’lumotlardan ham foydalanish imkoniyatlari yaratiladi. Boshqacha qilib aytganda (BBBT) berilganlar bazalarini boshqa-rish tizimlari ham shu tarzda quriladi. Mustaqil ma’lumotlarga erishishning qulay usuli, yuqoridagi rasm-da keltirib o’tilgan. Foydalanuvchilarning har qanday talabi, bitta konseptual modelda jamlangan bo’ladi, shu konseptal model, so’ngra ma’lumotlarning namoyishini amalga oshiradi, qachonki berilganlar bazasini boshqarish tizimlari birgalikda o’rnatilgan bo’lsa. Konseptual talab Ichki modul Ichki modul Ichki modul Konseptual model Logik model Ichki modulkonseptual talab konseptual talab

Bunday bazalarning joylashuvi “logik” model usuli deb nomlanadi, saqlanayotgan axborotga kirish usulini o’zgartirish ichki model tizimiga bog’liq bo’lmaydi, shu tarzda mustaqil berilganlar bazasi tashkil etiladi .

FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR 1. “Введение в систему баз данных” Джеффри Д.Ульман, Дженнифер Уидом изд. «Лори» 2000 год. 2. «Базы Данных в экономике» Л.С. Спанкулова изд. КазНУ. 2003 год 3. “Системы управления базами данных для компьютеров” Справочник/ Под ред. В.М. Савинкова –М.: Финансы и статистика 1999 4. Структуры и управления данными / Перевод. с англ. В.И. Будзко. Финансы и статистика 1998 г. 5. A. Sattorov. “Ma’lumotlar bazasini boshqarish sistemasi” (Access Windows- 9X/2000 uchun) Toshkent-2006 Fan va tehnologiyalar nashriyoti 6. www.ziyonet.uz

Похожие

Berilganlar bazalarini boshqarish tizimlari arxitekturasi

Berilganlar bazalarini loyihalashtirish

Berilganlar bazasi va uni boshqarish tizimlari berilganlar bazasining modellari relyastion berilganlar bazasi

Tarixiy informatika fani tuzilishi va mazmuni

Tarixiy manba ma`lumotlarini strukturalash