Uyushgan jinoyatchilikni tergov qilish - Юриспруденция - Рефераты

Uyushgan jinoyatchilikni tergov qilish

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

64 KB

Uyushgan jinoyatchilikni tergov qilish Reja: 1. Uyushgan jinoyatchilik va guruhlar tavsifi 2. Hodisa yuz bergan joyni ko`zdan kechirish chog`ida jinoyatni uyushgan guruh tomonidan sodir etilganligini aniqlash 3. Jinoyatni uyushgan guruh sodir etganligi to‘g‘risida versiyani ilgari surish va tergovni rejalashtirish

Jinoyatchilik bilan kurashishning 70-yillardagi amaliyoti va nazariyasida professional (kasbiy) jinoyatchilik bizda yo`q qilingan, bu narsa bizning jamiyatga xos emas degan fikrlar hukmron edi. Olimlar va amaliyotchilar ko`plab jinoyatlarni bir guruh tomonidan, bir xil usulda yuqori «texnologik» saviyada sodir etilgan holatlariga duch kelganda jinoyatchilarning harakatlarida ba`zi bir «professionallik elementlari» borligi haqidagi yuzaki izohlar berardilar. Jinoiy faoliyat bilan kasb sifatida shug`ullanish haqida hech nima deyilmasdi. Sobiq Ittifoqda professional jinoyatchilikning, ayniqsa uyushgan jinoyatchilikning mavjud emasligi huquq fanining aqidalaridan biri bo`lib keldi. Ammo vaqti kelib, nafaqat professional, balki professional uyushgan jinoyatchilikning mavjudligini tan olish payti kelishi muqarrar edi. Uning jinoiy- siyosiy jihatini tan olishning o`zi kifoya qilmadi: zudlik bilan o`z yechimini talab qiladigan ilmiy va amaliy tusdagi bir qator muammolar paydo bo`ldi. Tashkiliy jihatdan birinchi yondashuvda Ichki ishlar vazirligi tizimida maxsus bo`linma tuzildi va bu ishga muhim ma`lumotlarni aniqlashga qodir kuchli texnika vositalariga ega bo`lgan Davlat xavfsizlik qo`mitasi jalb etildi. Ilmiy jihatdan birinchi navbatda uyushgan jinoyatchilik nima ekanligini hamda uning guruh jinoyatchiligidan farqi nimadaligini aniqlashga to`g`ri keldi. Adabiyotda jinoiy guruhning bir qancha ta`riflari berilgan. Masalan, ba`zi mualliflar uni umumiy maqsadga intiluvchi, ma`lum bir tarzda uyushgan, jamiyat uchun xavfli, inson huquqlarini poymol etuvchi harakatlar asosida birlashgan kichik norasmiy guruh deb e`tirof etishadi. Boshqa mualliflarning fikriga ko`ra, bunday jinoyatchilarni o`zaro shaxsiy munosabatlar emas, yuqori darajada rivojlangan jinoiy faoliyat birlashtiradi. Jinoiy faoliyat asosidagi jamiyatga qarshi shaxslar kichik norasmiy guruh tusidagi ma`lum bir tarzda tashkillashtirilgan uyushma va birlashgan holatda harakat qiluvchi faoliyat subyektidir. Ana shu subyektlarning hamjihatliligi darajasiga qarab, jinoiy guruhning quyidagi kriminalistik turlari mavjud: tasodifiy, uyushgan, jinoiy tashkilotlar. Birinchi guruhga guruhiy jinoyatni sodir etish uchun tasodifiy sharoitlar taqozosida birlashgan shaxslar kiradi. Uning asosiy maqsadi jinoyat sodir etish emas,

balki muloqotga bo`lgan ehtiyojni qondirishdir. Guruhning ko`pgina a`zolari dastlab jinoyatni bir-birini qo`llab-quvvatlash uchun, tasodifan, hamma bilan o`sha yerda bo`lgani uchun yoki to`satdan ro`y bergan vaziyat natijasida amalga oshiradilar. Tasodifiy guruhda rollar odatda taqsimlanmaydi va guruh a`zolarining uyushqoqligi ham ancha past bo`ladi. Agar tasodifiy jinoiy guruh fosh etilmay qolsa va u kriminalistik faoliyatni davom ettirsa asta-sekin, uyushgan jinoiy guruhga aylanadi. Bu guruhlar yetakchi bo`lmasa-da, ular ancha uyushqoq bo`lib, eng faol va obro`li a`zolaridan iborat o`zakka egadir. Jinoiy faoliyatda bir yoki bir necha shaxs tobora yetakchi rol o`ynay boshlaydi. Ular boshqalardan ko`ra faol va hamjihatroq bo`ladilar. Uyushgan jinoiy guruh shaxsiy tarkibning barqarorligi bilan ajralib turadi, hatto maxsus xulq-atvor normalari ishlab chiqiladi, yetakchi va yetakchilik uchun kurashayotgan guruh a`zosi «oppozitsioner» bo`lishi mumkin. Bunday guruhda rollarning aniq taqsimlanganligi, metin intizom va harakatlarning pinhoniyligi kuzatiladi. Guruhning barcha faoliyati jinoiy tajovuz qilishga qaratilgan bo`lib, ularning jiddiyligi borgan sari oshaveradi. Guruh jinoyat sodir etishning murakkabroq usullarini amalga oshirishga, bir necha joyda bir vaqtning o`zida harakat qilishga qodir. Bunday guruh a`zolari odatda jinoiy tajribaga, shu jumladan huquqni muhofaza qiluvchi organ xodimlarining tezkor guruhlari bilan muloqot qilish tajribasiga ega, shuningdek, tergov va tezkor ish usullari bilan tanishdirlar. Jinoiy tashkilotlar - bu aynan jinoiy guruhlarning yuqori turi bo`lib, ularda intizom va harakat koordinatsiyasi yanada ko`proq. Ishtirokchilarning tashkiliy aloqalarini shakllantirishga, jinoyatni amalga oshirish va yashirish usullarini ishlab chiqish va ko`nikma hosil qilishga, pinhoniylikni saqlash maqsadida a`zolar o`rtasidagi bevosita muloqot o`rniga informatsion aloqalar o`rnatish uyushtiriladi. Jinoiy tashkilotlar uchun murakkab struktura, maxsus muhofaza va panalash bloklarining mavjudligi xosdir. Ularga hatto muassasa yoki korxona ma`muriyati xodimlari, huquqni muhofaza qiluvchi va nazorat organ xodimlari kiritiladi. Uyushgan jinoyatchilik deganda tanish-bilish va poraga asoslangan aloqalar yordamida o`zining xavfsizlik tizimini ta`minlovchi va jinoyat bilan kasb (biznes)

sifatida shug`ullanuvchi jinoyatchilar hamjamiyatining nisbatan keng ko`lamga yoyilishi tushuniladi. Amaliyotda uyushgan jinoyatchilikning uch darajasi uchraydi. Birinchisi iqtisodiyot sohasida mulkni o`maruvchi, tovlamachilik, ta`magirlik, bosqinchilik va o`g`rilik bilan shug`ullanuvchi jinoiy guruhlarni o`z ichiga oladi; ikkinchi daraja xo`jalik yoki ma`muriyat organlari bilan tanish-bilish va poraga asoslangan aloqalarga ega bo`ladi; uchinchi daraja o`ziga xos bo`lib, mafiya ko`rinishiga egadir. Gap bu yerda bir qator jinoiy guruhlarni funksional-iyerarxik boshqaruv tizimiga, yagona jinoiy tashkilotga birlashishi haqida borayapti. Farbiy adabiyotda bu narsa uyushgan jinoyatchilikning tarmoq strukturasi deb nomlangan. Odatda, bunday tashkilotni kengashga o`xshash narsa hosil qilgan bir necha kishi boshqaradi. Bu kabi strukturaviy uyushmalar mintaqalararo aloqalarga ega bo`lib, ham professional jinoyatchilarni, ham «oq yoqalik»larni (davlat apparati va ma`muriyat xodimlari) birlashtiradi, o`z pul jamg`armalari va xavfsizlik tizimlarini tuzishadi. Professional jinoyatning ikki turi mavjud: korrupsiya bilan va usiz. «Uyushgan guruhlar (bandalar), hamjamiyatlar – uyushgan jinoyatchilikning birinchi yacheykasi» deb hisoblanadi. Uyushgan jinoyatchilikning alohida turlarida konsentratsiyalash va ularni monopoliyalashtirish, pinhoniy va haqqoniy xo`jalik faoliyati va ichkilikbozlik, giyohvand moddalar iste`mol qilish, fohishabozlik va boshqa tarzdagi jinoiy biznes sohalarida maydonni qo`lga kiritishga qaratilgan guruhlarning o`zaro harakatdagi (bevosita va bilvosita) tizimidir. Uyushgan jinoyatchilik deb ta`riflanadigan jinoiy faoliyat mintaqaviy yoki hatto mamlakat darajasiga ega bo`ladi yoki xalq xo`jaligining biror-bir tarmog`ini egallaydi. Uyushgan jinoyatchilikning ikki xil darajasi bor. Birinchisi – faoliyat doirasi chegaralangan jinoiy tashkilot. Masalan, avtomobil o`g`irlash bilan shug`ullanuvchi jinoiy uyushmalar keng tarqalgan. Bunday uyushmada rollar aniq taqsimlangan bo`lib, hujjatlarni qalbakilashtiruvchi, muhrlar tayyorlovchi, avtoehtiyot qismlardagi nomerlarni almashtiruvchi kabi mutaxassislar mavjud. Bu darajada jinoyatchilarning korrupsion aloqalari bo`lishi shart emas. Ko`p hollarda korxona yoki muassasalar ma`muriyati yoki huquqni muhofaza qiluvchi organlar xodimlarining jinoiy faoliyatdagi bevosita ishtiroki kuzatiladi.

Ikkinchi daraja – jinoiy tashkilotlar tizimi ham jinoiy faoliyatning faqat bir turiga, masalan, narkobiznesga ixtisoslashgan bo`lishi mumkin, lekin odatda u turli- tuman ko`rinishga va keng korrupsiyaviy aloqalarga ega. Yuqorida bayon etilgan tushunchalarning kriminologik tahlili isbotlov jarayoni uchun juda muhim ahamiyat kasb etadi. Ma`lumki, tergovning vazifasi faqatgina jinoyatning barcha ishtirokchilarini aniqlab, ularning rollari va aybini belgilab berish emas, balki jinoiy faoliyatning vaqtga, joyga doir barcha ko`rinishlarini, jinoyatni amalga oshirish va yashirish usullarini, keltirilgan moddiy zarar miqdorini va jinoyatni sodir etishga aloqador barcha holatlarni aniqlash hamdir. Ko`rinib turibdiki, isbotlashning barcha elementlari jinoyat uyushgan hamjamiyat tomonidan amalga oshirilganida o`ziga xos xususiyatlarga ega. Bu xil jinoyatlarni aniqlash kriminalistik aspektda ikki bosqichdan iborat: 1) Jinoyatni guruh tomonidan sodir etilganligi faktini aniqlash; 2) Jinoyatni uyushgan jinoiy tashkilot tomonidan sodir etilganligi belgilarini aniqlash; Bu savollarga oid ma`lumotlarni, jinoiy ish qo`zg`atilganda tergov organlariga kelgan boshlang`ich ma`lumotlardan olsa bo`ladi, lekin ular asosan tergov harakatini o`tkazish va tezkor-qidiruv tadbirlar jarayonida aniqlanadi. Jinoiy ish qo`zg`atishga asos bo`luvchi boshlang`ich ma`lumot tergov organlariga bir necha kanallar orqali kelishi mumkin. 1) Jabrlanuvchilarning arizasini qabul qilgan ichki ishlar organi navbatchi qismidan, patrul xizmati xodimlari, tashkilot va korxonalar xodimlari yoki boshqalardan; 2) Ichki ishlar organlari tezkor apparatlaridan; 3) Kriminal tusga ega bo`lishi ehtimol bo`lgan jarohatli insonlar murojaat qilganda tibbiyot muassasalaridan; 4) Jinoiy ish qo`zg`atishdan avval hodisa joyini ko`zdan kechirganda va u bilan bog`liq qidiruv tadbirlarini o`tkazish davomida. Jinoyat haqidagi ma`lumot og`zaki yoki yozma bo`lishi mumkin. Sodir etgan jinoyati haqida jinoyatchining o`zi ham arz bergan bo`lishi mumkin.

Kriminalistik aspektda bu ma`lumot, ko`p hollarda, jinoiy guruh tomonidan sodir etilganligi, guruhning hamjihatligi, vazifalarning taqsimlanishi va boshqalarni o`z ichiga qamrab oladi. Boshlang`ich ma`lumotga asoslanib guruhning tashkiliy darajasi, uning yuqoriroq darajadagi jinoiy guruhga tegishliligini aniqlash odatda qiyin. Ma`lumki, boshlang`ich ma`lumotni tekshirish uchun tushuntirish olish, hujjatlarni talab qilish, reviziya, boshlang`ich tekshiruvlar belgilash, jinoyat ishi qo`zg`atishdan avval o`tkazilgan ekspertiza xulosalari keng tarqalgan vositalardan sanaladi. Jinoyat ishi tezkor yo`l bilan olingan ma`lumotlar asosida qo`zg`atilganda jinoyat belgilari haqidagi ma`lumotlar shaxsiy qidiruv, tezkor kuzatuv, nazorat tekshiruvi, iqtisodiy tahlil va boshqa tezkor-qidiruv tadbirlari orqali olinishi mumkin. Shaxsiy qidiruv tezkor xodimning jinoyatchini qidirish, topish va qo`lga olish harakatlaridan iborat. Qidiruv obyekti bo`lib, jinoiy til biriktirgan guruh a`zolari bo`lishi mumkin. Tezkor kuzatuv jarayonida shaxsning aloqalari, joyi, turli xil buyumlarni tashish faktlari va jinoiy guruh mavjudligi to`g`risida xulosa chiqarish imkonini beruvchi boshqa ma`lumotlar aniqlanadi. Nazorat tekshiruvi shaxs yoki guruh uchun kutilmaganda fuqarolik bitimi yoki xo`jalik munosabatining to`g`riligini tekshirish uchun qo`qqisdan amalga oshiriladi. Nazorat tekshiruvining texnologik jarayonning bir necha bo`linmalarida bir yo`la o`tkazilishi necha shaxslarning harakatlaridagi o`zaro bog`liqlikni aniqlashga yordam beradi. Jinoiy ish qo`zg`atishdan avvalgi tezkor harakatlar jinoiy tashkilotning xususiyatlari va uning uyushgan jinoyatchilikka tegishliligi to`g`risida tasavvur hosil qilishga yordam beradi. Tezkor ma`lumotlar bo`yicha jinoiy ish qo`zg`atishning o`ziga xos xususiyatlari bor. Tezkor ma`lumotlar ko`lami tergovchi va tezkor xodimning chuqur o`ylangan va tashkillashtirilgan harakatlariga bog`liq.

2. Hodisa yuz bergan joyni ko`zdan kechirish chog`ida jinoyatni uyushgan guruh tomonidan sodir etilganligini aniqlash Jinoiy harakatlarni bir guruh shaxslar tomonidan amalga oshirilganligi haqidagi versiya hodisa yuz bergan joyni ko`zdan kechirish vaqtida topilgan izlar, tajovuz predmetining xususiyatlari, jinoyatni amalga oshirish usuli va quroli haqida ma`lumotlarga asoslanib olg`a surilishi mumkin. Jinoyatchilarning izlari. Sodir etilgan jinoyatning guruhiy tusga ega bo`lishi to`g`risida birinchi navbatda papillyar chiziqlar suratiga ko`ra turli shaxslar tomonidan qoldirilgan qo`l barmoqlari izlari guvohlik berishi mumkin. Barmoq izlariga qarab jinoyatchilar bir nechta bo`lganliklari to`g`risidagi xulosa izlar jabrlanuvchi yoki uning atrofidagilarga tegishli emasligi aniqlangandan so`nggina chiqariladi. Xuddi shu talablar asosida oyoq (poyabzal) izlari ham baholanadi. Farqlar poyafzalning turi va razmeri, yurish usuliga qarab aniqlanadi. Chekish izlari ham foydali ma`lumotlar berishi mumkin. Jinoyatchi bir kishi emasligini har xil markali sigaret va papiros qoldiqlari, o`chirish usulidagi farq, ularni oxirigacha chekish yoki turli kattalikdagi qoldiqlar qoldirish, papiros gilzasini o`ziga xos usulda ezg`ilash, mundshtuk ishlatish, lab pomadasi izlari orqali bilib olish mumkin. Farqlarni sigaret qoldiqlaridagi so`lakni o`rganish orqali ham aniqlansa bo`ladi. Bir xil markali sigaret yoki papiros qoldiqlari topilganda ularning tovar belgisiga e`tibor berish zarur, chunki ular har xil fabrikada tayyorlangan bo`lishi mumkin, bu esa qoldiqlar turli shaxslarga tegishli ekanligidan dalolatdir. Jinoiy tajovuz predmetining xususiyatlari. Katta yoki og`ir predmetlarning surilish va tashilish izlari, o`g`irlangan narsaning katta hajmi va og`irligi jinoyat guruh tomonidan sodir etilganligiga ishora bo`lishi mumkin. Murda topilganda jinoyat guruh tomonidan sodir etilganligini quyidagilar orqali aniqlasa bo`ladi: shikast yetkazilgan qurollarda; murdani bog`lash yoki uni o`rashda qo`llanilgan tugun turlarida; jabrlanuvchi hayotligidagi qiynoq izlarida. Guruh bilan amalga oshirilgan jinoyatning xususiyatlaridan biri bo`lib qotillikni

yashirishning turi ham xizmat qilishi mumkin (ko`mish joyi, murdani bo`laklarga bo`lish usuli, baxtsiz voqeani inssenirovka qilish va hokazo). Jinoyatni sodir etish usuli o`ta murakkabligi yoki nozikligi bilan ajralib tursa, jinoyat guruh tomonidan sodir etilganligiga isbot bo`la oladi. Masalan, o`g`irlikni bino tagidan yer osti yo`li qazib amalga oshirish. Jinoyat quroli va vositasi ham katta ahamiyatga ega: seyf yoki boshqa metall idishlardan o`g`irlik sodir etilganda metall kesuvchi og`ir uskunalar ishlatish, hodisa, joyida turli o`qotar qurollarning otilgan gilzalarini topish, buzib kirishning turli qurollari izlari, bir necha transport vositalarining izlari va boshqalar. Barcha topilgan izlar, predmetlar, hodisa joyidagi sharoitning o`zgarishi tergov qilinayotgan hodisaga va guruh jinoyati versiyasiga nisbatan baholanishi zarur. Guruhning belgilari bo`lmasa ham bunday jinoyatni inkor etib bo`lmaydi. Jinoiy guruhning ba`zi bir a`zolari jinoyat sodir etishda bevosita ishtirok etmasalarda, kelishuvga ko`ra boshqa jinoiy vazifalarni bajarishlari mumkin. Jinoiy guruhning barchasi hodisa joyida bo`lganligi, lekin ba`zi ishtirokchilar iz qoldirmagan bo`lishi ham ehtimol. Jinoiy tashkilotning yetakchisi odatda jinoiy harakatlarda shaxsan uzi ishtirok etmaydi, shuning uchun, tabiiyki, hech qanday iz qoldirmaydi. Jinoyat va jinoyatchilarning izlarini baholash quyidagilarni o`z ichiga oladi: 1) iz paydo bo`lishining sabablari va usullarini, ular paydo bo`lishining vaqt va joy holatlarini aniqlash, ya`ni jinoyatni xayolan tiklash; 2) topilgan izlarning jinoyatga aloqadorligini aniqlash, ishga aloqasi bo`lmagan izlarni chiqarib tashlash, yangi izlarni topish uchun ma`lumot olish; 3) jinoyatchining shaxsi haqidagi ma`lumotlarni aniqlash va jinoyatga aloqador bo`lmagan shaxslarni chiqarib tashlash; 4) tergovni rejalashtirish uchun zarur versiyalarni olg`a surish. Jinoyat ishini qo`zg`atish bosqichida boshlang`ich ma`lumot sifatida hodisa joyini ko`zdan kechirishdan tashqari u bilan parallel ravishda o`tkaziladigan tezkor- qidiruv tadbirlari yordamida olingan ma`lumotlardan foydalaniladi: uyma-uy aylanib chiqish; jabrlanuvchi va boshqalar fikrini o`rganish; xizmat-qidiruv itidan foydalanish va boshqalar.

Hodisa joyini ko`zdan kechirish natijasida olingan boshlang`ich ma`lumot, odatda to`liq bo`lmaydi. U jinoyat shubhasiz guruh tomonidan sodir etilganligi va guruhning uyushqoqligi to`g`risidagi ba`zi-bir ma`lumotlarnigina o`z ichiga oladi. 3. Jinoyatni uyushgan guruh sodir etganligi to`g`risida versiyani ilgari surish va tergovni rejalashtirish Boshlang`ich ma`lumotlar tergov va tezkor-qidiruv versiyalarini ilgari surish uchun asos bo`lib xizmat qiladi. Agar boshlang`ich ma`lumot faqat hodisa joyini ko`zdan kechirish orqali olingan bo`lsa, tergov qilinayotgan ishga aloqador yoki u haqida biror-bir ma`lumotga ega shaxslar bo`lmasa, bunday eng murakkab vaziyatda versiya mazkur joyning ma`lum oriyentirlarga nisbatan joylashishi; ushbu yerda bo`lgan shaxslarning soni, ularning jismoniy va boshqa xususiyatlari; ular harakatlarining yo`nalishi va xususiyatlari; qoldirilgan izlar xususiyatlari va ishtirokchilar tomonidan keltirilgan predmetlar va ularning izlari; bu yerda bo`lgan shaxslar harakatlarining natijalariga asoslanadi (qoldirilgan izlardan tashqari): murdalar va ularning joylashishi, predmet va buyumlar qismlari, sachragan narsalar, ko`lmaklar, shikastlangan, joyi o`zgartirilgan va yoyilgan predmetlarning mavjudligi. Hodisaning yuz berish modeli hodisa joyida ro`y bergan hodisadan avvalgi vaziyat va hodisadan so`nggi vaziyat haqida tasavvur berishi mumkin. Shu asosda hodisa joyini ko`zdan kechirish orqali olingan boshlang`ich ma`lumot, ko`pincha jinoyatchilarning biologik xususiyatlariga tegishli bo`lib, antropologik xususiyatlar (irqiy, jinsiy, yosh xususiyatlari); anatomik jismoniy xususiyatlari (yuz tuzilishi, teri morfologiyasi, gavdasi, va boshqalar); funksional-anatomik xususiyatlar; bioximik xususiyatlar (so`lak, qon, ter, sperma, tana to`qimasi, hid tarkibining spetsifikasi)dan iborat bo`ladi. Ushbu ma`lumot jinoyatchilarning tajribasi, bilimlari, mahoratlari va odatlari haqidagi ma`lumotlarni o`z ichiga olishi mumkin. Jinoyat guruh tomonidan sodir etilganligi to`g`risidagi versiyani ilgari surishda tergovchining vazifasi

jinoyatchilarning shaxslari haqida to`plangan ma`lumotlarni har bir shaxsning belgi va xususiyatlariga qarab farqlamoqdir. Agarda qo`l, oyoq, tish, hid izlariga nisbatan bu ancha yengil bo`lsa, bilim va mahorat borasida bir talay qiyinchiliklarga duch kelish mumkin. Odatda guruh faoliyati ko`p epizodli bo`lgani uchun, uning qaysi epizodi yoki qaysi tergov harakatidan boshlash kerakligini aniqlash juda muhimdir. Shuning uchun, amaliyot tergovchiga rejani tezkor-qidiruv tadbirlarini olib borgan xodim bilan birga tuzishni tavsiya qiladi. Agar tezkor materiallarni amalga oshirish shubha ostidagilarni jinoyat ustida qo`lga olishdan boshlansa, uning tavsiyalari quyidagi hollarni aniqlashda katta yordam beradi: kimni, qayerda va qanday vaziyatda qo`lga olish zarur, ushlanganlarni qanday ketma-ketlikda tintuv qilish kerak, tergovning joriy bosqichida qo`lga olinishi maqsadga muvofiq bo`lmagan guruh ishtirokchilarini chalg`itish uchun, shuningdek, jinoiy yo`l bilan topilgan pul va boylikni olib qo`yish yoki hibsga olgunga qadar ularni saqlash uchun qanday hatti-harakatlar amalga oshirilishi zarur. Tezkor materiallarga asosan qo`zg`atilgan ish tergovini rejalashtirishda tezkor ma`luumot manbaini sir saqlash choralarini ko`rish lozim, bu esa ham alohida tergov harakatlarining taktikasini, ham ularning ketma-ketligini chuqur o`ylab amalga oshirish lozimligini talab qiladi.

Похожие

Uyushgan jinoyatchilikni yuzaga keltiruvchi sabab va sharoitlar

Jinoyatchilikni kriminologik bashorat qilish

Kontrabanda jinoyatlarini tergov qilish

Voyaga yetmaganlar jinoyatini tergov qilish

Qotillik jinoyatlarini tergov qilish uslubiyoti