logo
  1. Главная страница
  2. Рефераты
  3. Юриспруденция
  4. Tezkor-qidiruv faoliyati ustidan nazoratni amalga oshirilishi

Tezkor-qidiruv faoliyati ustidan nazoratni amalga oshirilishi

Загружено в:

27.10.2023

Скачано:

0

Размер:

42.541015625 KB
Скачать
Tezkor-qidiruv faoliyati ustidan nazoratni amalga oshirilishi Reja: 1. Tezkor-qidiruv faoliyatini moliyalashtirish va moliyaviy mablag’larning sarflanishi ustidan nazorat 2. Tezkor-qidiruv faoliyati ustidan nazorat tizimi 3. Tezkor-qidiruv faoliyati ustidan O’zbekiston Respublikasi Prezidenti nazorati 4. Tezkor-qidiruv faoliyati ustidan O’zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi nazorati 5. Tezkor-qidiruv faoliyati ustidan O’zbekiston Respublikasi Oliy Majlisi nazorati 6. Tezkor-qidiruv faoliyati ustidan idoraviy nazorat 7. Tezkor-qidiruv faoliyati ustidan prokuror nazorati 8. O’zbekiston Respublikasining “Tezkor-qidiruv faoliyati to’g’risida”gi Qonuni ijro etilishi ustidan prokuror nazoratini tashkil etish 1. Tezkor-qidiruv faoliyatini moliyalashtirishva moliyaviy mablag’larning sarflanishi ustidan nazorat Tezkor-qidiruv faoliyatini moliyalashtirish O’zbekiston Respublikasining Davlat budjeti mablag’lari va tezkor-qidiruv faoliya-tini amalga oshiruvchi organlarning budjetdan tashqari mablag’lari hiso-bidan qonun hujjatlarida belgilangan tartibda amalga oshiriladi (TQF to’g’risidagi qonunning 24-moddasi). Ushbu mablag’lar faqat vazifasiga ko’ra, ya’ni TQTni o’tkazishga maqsadli ravishda va butun TQFni amalga oshirishga sarflanadi. O’tkazilgan har bir TQT bo’yicha TQFni amalga oshiruvchi organ xodimi mablag’larning sarflanishi to’g’risida tegishli hujjat tuzadi va bu haqda o’z rahbariga ma’lumot beradi. TQFni amalga oshiruvchi organ rahbari ushbu mablag’larning maqsadli sarflanishini tekshiradi va huquqni muhofaza qilish organi moliya xizmati uchun belgilangan muddatlarda bo’linma bo’yicha umumiy hisobot tuzadi. Huquqni muhofaza qilish organlarining moliya xizmatlari o’z navbatida TQFga ajratilgan mablag’larning TQFni amalga oshiruvchi bo’linmalarda sarflanishi ustidan moliyaviy nazoratni vaqti-vaqti bilan amalga oshiradi. TQF to’g’risidagi qonunning 25-moddasiga muvofiq, tezkor-qidiruv faoliyati uchun ajratilgan moliyaviy mablag’larning sarflanishi ustidan nazorat qonun hujjatlarida belgilangan tartibda amalga oshiriladi. Shuni qayd etib o’tish lozimki, TQFni amalga oshiruvchi organlar tomonidan mablag’lar maqsadsiz, noto’g’ri, qonunga xilof ravishda sarflanishi uchun ushbu organlarning rahbarlari va xodimlari qonun hujjatlariga muvofiq javobgar bo’ladi. 2. Tezkor-qidiruv faoliyati ustidan nazorattizimi TQFni amalga oshiruvchi organlar tomonidan qonunning ijro etili- shi ustidan nazorat tizimi quyidagilarni o’z ichiga oladi: - O’zbekiston Respublikasining Konstitutsiyasi, O’zbekiston Respublikasi qonunlari, O’zbekiston Respublikasi Prezidenti, O’zbekiston Respublikasi Oliy Majlisi, O’zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi qarorlarida belgilangan doirada amalga oshiriladigan TQF ustidan nazorat (umumiy nazorat); - TQFni amalga oshiruvchi organlarning rahbarlari va ular vakolat bergan mansabdor shaxslar tomonidan amalga oshiriladigan idoraviy nazorat; - O’zbekiston Respublikasi Bosh prokurori va unga bo’ysunuvchi prokurorlar tomonidan amalga oshiriladigan prokuror nazorati. Bundan tashqari, TQF to’g’risidagi qonunning 28-moddasiga muvofiq, tezkor-qidiruv faoliyatini amalga oshiruvchi organlarning qarorlari, mazkur organlar xodimlarining harakatlari (harakatsizligi) ustidan bo’ysunuv tartibida yuqori turuvchi organga, prokurorga yoki sudga shikoyat qilinishi mumkin. Shu munosabat bilan ushbu organlar TQFni amalga oshiruvchi organlar tomonidan qabul qilinayotgan yoki qabul qilingan qarorlarning qonuniyligini tekshirishlari mumkin. 3 . Tezkor-qidiruv faoliyati ustidan O’zbekiston Respublikasi Prezidenti nazorati O’zbekiston Respublikasi Prezidenti o’z vakolatlarini ham bevosita, ham O’zbekiston Respublikasi Prezidenti Devoni orqali amalga oshiradi. O’zbekiston Respublikasi Prezidenti Devoni O’zbekiston Respublikasi Prezidentiga inson va fuqarolarning huquqlari va erkinliklarini ta’minlash bilan bog’liq masalalarni hal etishda ko’maklashadi, shuningdek qonunlar, O’zbekiston Respublikasi Prezidenti farmonlari va qarorlarining ijro etilishi ustidan nazoratni amalga oshiradi. Devon tarkibida O’zbekiston Respublikasi Prezidenti Huquqni muho- faza etuvchi va nazorat qiluvchi organlar faoliyatini muvofiqlashtirish xizmati (matnda keyingi o’rinlarda Xizmat deb yuritiladi) mustaqil bo’lin-ma huquqida faoliyat olib boradi. Xizmat to’g’risidagi nizomga muvofiq uning asosiy vazifalari O’zbekiston Respublikasi davlat ijro etuvchi ho-kimiyat organlari, hududiy ijro etuvchi hokimiyat organlari, shuningdek tashkilotlar tomonidan qonunlarning O’zbekiston Respublikasi Preziden-tining inson va fuqarolarning huquq va erkinliklarini huquqiy tartibot sohasida ta’minlash borasidagi vakolatlariga tegishli qismida, O’zbekis-ton Respublikasi Prezidenti farmonlari, qarorlari, farmoyishlari va boshqa hujjatlarining ijro etilishini nazorat qilish va tekshirishdan iborat. Xizmatning asosiy funksiyalariga quyidagilar kiradi: - tekshiruvlar va boshqa nazorat tadbirlarini tashkil etish va o’tkazish; - aniqlangan qoidabuzarliklarning oldini olish va ularni bartaraf qilishda ishtirok etish; - chet el mamlakatlari nazorat qiluvchi organlarining ish tajribasini o’rganish. Xizmat (TQFni amalga oshirish ustidan nazoratga tatbiqan) o’z vazifalari va funk siyalarini amalga oshirish uchun quyidagi huquqlarga ega: - davlat ijro etuvchi hokimiyat organlari, huquqni muhofaza etuvchi va nazorat qiluvchi organlarning xodimlarini jalb qilgan holda, belgilangan tartibda komissiyalar tuzish; - Xizmat xodimlarini davlat ijro etuvchi hokimiyat organlari hay’atlarining yig’ilishlariga, shuningdek davlat ijro etuvchi hokimiyat organlari tomonidan o’tkazilayotgan nazorat masalalari bo’yicha majlislarga yuborish; - O’zbekiston Respublikasi Prezidentiga, O’zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasiga, davlat ijro etuvchi hokimiyat organlarining rahbar-lariga davlat xizmati xodimlarini qonunlar, O’zbekiston Respublikasi Prezidenti farmonlari, qarorlari, farmoyishlari va boshqa hujjatlarini bajarmaganlik yoki lozim darajada bajarmaganlik uchun intizomiy javob-garlikka tortish, shuningdek mansabdorlik huquqbuzarligi sodir etgan dav-lat xizmati xodimlarini o’z xizmat vazifalarini bajarishdan vaqtinchalik chetlatish to’g’risidagi takliflarni belgilangan tartibda kiritish; - qonunlarni O’zbekiston Respublikasi Prezidentining shu jumladan inson va fuqarolarning huquq va erkinliklarini huquqiy tartibot sohasida ta’minlash borasidagi vakolatlariga tegishli qismida bajarmaganlik yoki lozim darajada bajarmaganlik xususida og’zaki va yozma tushuntirishlar berish uchun mansabdor shaxslarni chaqirish; - tekshiruvlar natijasida aniqlangan qoidabuzarliklar to’g’risidagi materiallarni O’zbekiston Respublikasi prokuratura organlari, O’zbekiston Respublikasi ichki ishlar organlari, MXX organlari va boshqa davlat organlariga yuborish; - davlat hokimiyati organlaridan, shuningdek tashkilotlar va mansabdor shaxslardan zaruriy materiallarni belgilangan tartibda so’rash va olish; - davlat ijro etuvchi hokimiyat organlarining ma’lumotlar banklaridan foydalanish; - ayrim ishlarni amalga oshirish uchun olimlar va mutaxassislarni shu jumladan shartnomaviy asosda jalb qilish. 4 . Tezkor-qidiruv faoliyati ustidan O’zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi nazorati “O’zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasito’g’risida”gi Qonunga muvofiq,O’zbekiston Respublikasi Hukumati: 1.Iqtisodiyot, ijtimoiy va ma’naviy sohalarning samarali faoliyat ko’rsatishiga, qonunlar ijro etilishiga, O’zbekiston Respublikasi Oliy Majlisining qarorlari, O’zbekiston Respublikasi Prezidentining farmonlari, qarorlari va farmoyishlari bajarilishiga rahbarlikni ta’minlovchi O’zbekiston Respublikasining ijro etuvchi hokimiyat organi hisoblanadi. VazirlarMahkamasi davlat boshqaruvi organlari tizimiga va o’zi tashkil etadigan xo’jalik boshqaruvi organlariga boshchilik qiladi, ularning hamjihatlik bilan faoliyat ko’rsatishini ta’minlaydi. VazirlarMahkamasi O’zbekiston Respublikasi tasarrufiga oid bo’lgan, O’zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasi va mazkur Qonunga muvofiq o’zining vakolatiga kiruvchi davlat va xo’jalik boshqaruvining barcha masalalarini hal etishga haqlidir.VazirlarMahkamasi qonunchilik tashabbusi huquqiga ega. VazirlarMahkamasi o’z faoliyatida kollegiallik, demokratiya va qonuniylik, O’zbekiston Respublikasida yashovchi barcha millatlar va elatlarning manfaatlarini hisobga olish prinsiplariga asoslanadi. VazirlarMahkamasi vazirliklar, davlat qo’mitalari, idoralar hamda davlat va xo’jalik boshqaruvining boshqa organlari ishini muvofiqlashtiradi va yo’naltiradi. VazirlarMahkamasi vazirliklar, davlat qo’mitalari, idoralar hamda davlat va xo’jalik boshqaruvi boshqa organlarining faoliyati ustidan nazoratni amalga oshiradi. VazirlarMahkamasi vazirliklar, davlat qo’mitalari, idoralar hamda davlat va xo’jalik boshqaruvi boshqa organlarining aktlari amaldagi qonun hujjatlariga zid bo’lgan hollarda ularni bekor qilish huquqiga egadir. 2. VazirlarMahkamasi amaldagi qonun hujjatlariga muvofiq O’zbekiston Respublikasining butun hududida barcha organlar, korxonalar, muassasalar, tashkilotlar, mansabdor shaxslar va fuqarolar tomonidan bajarilishi majburiy bo’lgan qarorlar va farmoyishlar chiqaradi. VazirlarMahkamasining normativ tusdagi yoki juda muhim ahamiyatga ega bo’lgan hujjatlari VazirlarMahkamasining qarorlari shaklida chiqariladi. VazirlarMahkamasi o’zi qabul qilgan qarorlarning bajarilishi ustidan bevosita yoki vazirliklar, davlat qo’mitalari, idoralar hamda boshqa davlat va xo’jalik boshqaruvi organlari orqali nazoratni amalga oshiradi. VazirlarMahkamasining normativ tusdagi qarorlari O’zbekiston Respublikasi Hukumatining qarorlari to’plamida e’lon qilinadi, keng ommaga darhol yetkazish zarur bo’lgan taqdirda esa - ommaviy axborot vositalari orqali ma’lum qilinadi. 5. Tezkor-qidiruv faoliyati ustidan O’zbekiston Respublikasi Oliy Majlisi nazorati O’zbekiston Respublikasi Oliy Majlisi Senati a’zosining maqomi va Qonunchilik palatasi deputatining maqomi to’g’risidagi qonun hujjatlariga muvofiq, Oliy Majlis Senati a’zosi, Qonunchilik palatasi depatutining faoliyat shakllari (TQFni amalga oshirish ustidan nazoratni amalga oshirishga tatbiqan) quyidagilardan iborat: 1) parlament so’rovi– O’zbekiston Respublikasi Oliy Majlisining tegishli palatasi tomonidan qonun hujjatlari talablariga rioya etgan holda, ularning reglamentlarida belgilangan tartibda Senat a’zolari yoki Qonunchilik palatasi deputatlari umumiy sonining ko’pchilik ovozi bilan qabul qilingan so’rov. Senat va Senat a’zosi, Qonunchilik palatasi va Qonunchilik palatasi deputati davlat hokimiyati va boshqaruvi organlarining mansabdor shaxslariga ularning vakolatlariga kiradigan masalalar yuzasidan asoslantirilgan tushuntirish berish yoki nuqtai nazarini bayon qilish talabi bilan parlament so’rovi yuborishga haqli. Parlament so’roviga javobni davlat hokimiyati va boshqaruvi organlarining mansabdor shaxslari so’rov olingan kundan e’tiboran o’n kundan kechiktirmay Senat hamda Qonunchilik palatasining majlislarida beradilar. O’zbekiston Respublikasi Oliy sudining raisi, Oliy xo’jalik sudining raisi, Bosh prokurori, surishtiruv va tergov organlarining rahbarlari nomiga yo’llangan parlament so’rovi ularning ish yurituvidagi muayyan ishlar va materiallarga taalluqli bo’lishi mumkin emas. Parlament so’rovlari bo’yicha axborot Qonunchilik palatasi majlisida muhokama qilinishi mumkin. Qonunchilik palatasi muhokama yakunlari bo’yicha qaror qabul qiladi; 2)Senat a’zosi, Qonunchilik palatasi deputatining so’rovi(deputat so’rovi) – TQFni amalga oshiruvchi organlar va ularning mansabdor shaxslari vakolatiga kiruvchi masalalar bo’yicha qonun hujjatlarida nazarda tutilgan talablarga rioya etgan holda, tegishli ravishda rasmiylashtirilgan hujjat. Deputat, senator davlat hokimiyati va boshqaruvi organlarining mansabdor shaxslariga ularning vakolatlariga kiradigan masalalar yuzasidan asoslantirilgan tushuntirish berish yoki o’z nuqtai nazarini bayon qilish talabi bilan parlament so’rovi yuborishga haqlidir. Davlat hokimiyati va boshqaruvi organlarining mansabdor shaxslari parlament so’roviga javobni belgilangan muddatlarda tegishli palataning majlisida beradilar. O’zbekiston Respublikasi Oliy sudi raisiga, Oliy xo’jalik sudi raisiga, Bosh prokuroriga, surishtiruv va tergov organlarining raіbarlariga yo’llangan parlament so’rovi ularning ish yurituvidagi muayyan ishlar va materiallarga taalluєli bo’lishi mumkin emas. Parlament so’rovlari bo’yicha axborot tegishincha Qonunchilik palatasi, Senat majlisida muhokama qilinishi mumkin; 3) O’zbekiston Respublikasi Oliy Majlisi Senati a’zosi, Qonunchilik palatasi deputatining murojaati – Senat a’zosi, Qonunchilik palatasi deputatining TQFni amalga oshiruvchi organlarga yuborilgan, qonunning buzilishi haqidagi xabar, shuningdek ushbu organlar faoliyati bilan bog’liq masalalar bo’yicha axborot, ma’lumotlar va hujjatlar taqdim etish haqidagi iltimos ifodalangan, so’rov tarzida rasmiylashtirilmagan hujjati. Qonun hujjatlarida O’zbekiston Respublikasi Oliy Majlisi Senati a’zolari va Qonunchilik palatasi deputatlari faoliyatining barcha shakllariga qo’yiladigan umumiy talab nazarda tutilgan: surishtiruv organlari, tergovchilarning tezkor- qidiruv va jinoyat-protsessual faoliyatiga hamda sudning ishiga ularning aralashishiga yo’l qo’yilmaydi. 6. Tezkor-qidiruv faoliyati ustidan idoraviy nazorat Tezkor-qidiruv faoliyatini amalga oshiruvchi organlarning faoliyati ustidan idoraviy nazorat qilish tartibi mazkur organlar rahbarlari tomonidan belgilanadi (TQF to’g’risidagi qonun 26-moddasining 1-qismi). TQF to’g’risidagi qonunga muvofiq, TQFni amalga oshiruvchi organlarning rahbarlari TQTni tashkil etish va o’tkazishda qonuniylikka rioya etilishi, shuningdek TQFga ajratilgan moliyaviy mablag’larning sarflanishi uchun shaxsan javob beradilar. TQFni amalga oshiruvchi organning rahbari barcha tarkibiy bo’linmalarda qonun lozim darajada ijro etilishi uchun javobgar bo’ladi. Rahbar o’z vakolatlarini amalga oshirish maqsadida muayyan huquqlar va majburiyatlarga ega. Masalan, O’zbekiston Respublikasi Hukumatining qaroriga muvofiq, vazir: - O’zbekiston Respublikasi IIV markaziy idorasi, organlari va bo’linmalari mansabdor shaxslarining O’zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasi, O’zbekiston Respublikasi qonunlari va boshqa normativ-huquqiy hujjatlari, O’zbekiston Respublikasi IIV normativ-huquqiy hujjatlariga zid bo’lgan qarorlarini bekor qiladi; - O’zbekiston Respublikasi qonun hujjatlariga muvofiq boshqa vakolatlarni amalga oshiradi. Davlat ijro etuvchi hokimiyat organi (markaziy devoni) va hududiy organning TQFni amalga oshiruvchi bo’linmalarida TQFni amalga oshirish jarayonida qonunga rioya etilishi uchun javobgarlik tegishli rahbarlar zimmasiga (O’zbekiston Respublikasi IIV tizimida, masalan, Jinoyat qidiruv va terrorizmga qarshi kurash bosh boshqarmasi, Qoraqalpog’iston Respublikasi IIV, Toshkent shahar IIBB va viloyatlar IIB, shahar va tuman organlari rahbarlari (ularning o’rnibosarlari)ga) yuklanadi hamda ularning tegishli huquqlari va majburiyatlari belgilanadi. TQF to’g’risidagi qonun 26-moddasining 2-qismiga muvofiq, tezkor-qidiruv faoliyatini amalga oshiruvchi organlar rahbarlari tezkor-qidiruv faoliyatining tashkil etilishi va amalga oshirilishi ustidan idoraviy nazoratni ta’minlaydi. Mansabdor shaxslar TQF ustidan nazoratni ham o’z kundalik faoliyati jarayonida, ham tekshiruv o’tkazish uchun chiqish yo’li bilan amalga oshirishi mumkin. 7. Tezkor-qidiruv faoliyati ustidan prokuror nazorati O’zbekiston Respublikasining yangi tahrirdagi “Prokuratura to’g’risida”gi Qonuniga muvofiq, O’zbekiston Respublikasi Prokuraturasi – barcha vazirliklar, davlat qo’mitalari, idoralar, davlat nazorati idoralari, hokimlar, shuningdek kimga bo’ysinishidan, kimning tasarrufida bo’lishidan va mulkchilik shaklidan qat’i nazar, muassasalar, korxonalar va tashkilotlar, harbiy qismlar, jamoat birlashmalari, mansabdor shaxslar, fuqarolar qonunlarni aniq va bir xilda ijro etishlari ustidan nazoratni amalga oshiruvchi organlarning davlat yagona markazlashtirilgan tizimi. TQF to’g’risidagi qonunga ko’ra, O’zbekiston Respublikasi Bosh prokurori va unga bo’ysunuvchi prokurorlar tezkor-qidiruv faoliyatini amalga oshiruvchi organlar tomonidan qonunlarning ijro etilishi ustidan nazoratni amalga oshiradi (27-moddaning 1-qismi). TQF to’g’risidagi qonunga rioya etilishi ustidan nazorat predmeti quyidagilarni ta’minlashdan iborat: inson va fuqarolarning shaxsi hayot daxlsizligi, shaxsiy va oilaviy sirlarga bo’lgan huquqlariga rioya etilishi kafolatlarini; yashash joyi daxlsizligini va yozishmalar siri oshkor etilmasligini; sodir etilgan va tayyorlanayotgan jinoyatlar haqidagi arizalar va xabarlarni hal qilishning belgilangan tartibiga rioya etilishini; TQTni o’tkazishning qonuniyligini, shuningdek TQFni amalga oshiruvchi organlar tomonidan qabul qilinayotgan qarorlarning qonunga muvofiqligini. Prokurorlar faoliyati TQF vazifalarini bajarishga ko’maklashishi lozim. Tekshiruvlar o’tkazish jarayonida prokuror vakolatlari. Surishtiruv va dastlabki tergov idoralari, shu jumladan TQFni amalga oshiruvchi organlartomonidan qonunlarning ijro etilishi ustidan nazoratni amalga oshirar ekan, prokuror o’z vakolatlari doirasida: 1) surishtiruv va dastlabki tergov idoralaridan tekshirish uchun jinoiy ishlarni, hujjatlarni, materiallarni, sodir etilgan jinoyatlarga, tezkor-qidiruv, surishtiruv, dastlabki tergov ishining borishiga doir ma’lumotlarni talab qiladi; sodir etilgan yoki tayyorlanayotgan jinoyatlarga doir arizalar va ma’lumotlarni qabul qilish, ro’yxatdan o’tkazish va hal etish to’g’risidagi qonun talablari qay darajada ijro etilayotganligini oyida kamida bir marta tekshiradi; 2) tergovchilar va surishtiruv o’tkazuvchi shaxslar, shu jumladan TQFni amalga oshiruvchi organlar mansabdor shaxslarining g’ayriqonuniy hamda asossiz qarorlarini bekor qiladi; 3) TQFni amalga oshiruvchi organlar rahbarlarining g’ayriqonuniy va asossiz qarorlariga nisbatan protest keltiradi; 4) tergovchi (surishtiruv organi)ning TQF natijalarini amalga oshirish tartibida chiqarilgan jinoyat ishini qo’zg’atish to’g’risidagi g’ayriqonuniy va asossiz qarorlarini bekor qiladi; 5) TQFni amalga oshiruvchi organlar rahbarlarining qonunga zid bo’lgan idoraviy huquqiy hujjatlariga nisbatan protest keltiradi; 6) TQFni amalga oshiruvchi organlarning mansabdor shaxslari tomonidan yo’l qo’yilgan qonunning buzilishini bartaraf etish to’g’risida taqdimnoma kiritadi; 7) TQFni amalga oshiruvchi organlarning rahbarlaridan qonunni buzishga yo’l qo’ygan o’ziga bo’ysinuvchi tezkor xodimlarni ishdan chetlatishni talab qiladi; 8) jinoyat belgilari aniqlangan holda JPK talablariga muvofiq tekshiruv o’tkazadi; 9) sudning mutlaq vakolatiga kiritilgan masalalar bo’yicha shikoyatlarni tekshirish uchun sudga yuboradi. TQFni amalga oshiruvchi organ (mansabdor shaxs) tomonidan jismoniy va yuridik shaxslarning huquqlari va qonuniy manfaatlari buzilgan taqdirda, vakolatli prokuror qonun hujjatlariga muvofiq ushbu huquqlar va qonuniy manfaatlarni tiklash, yetkazilgan zararni qoplash choralarini ko’rishi shart. Hujjatlarni taqdim etishdan g’ayriqonuniy ravishda bosh tortilgan hollarda, bu vaziyatga qarab prokuror talablarini bajarmaslik yoki uning qonuniy faoliyatiga to’sqinlik qilish sifatida qaralishi lozim. Bunday hollarda proku ror asoslar mavjud bo’lgan taqdirda aybdor mansabdor shaxslarni belgilangan tartibda shu jumladan, jinoiy javobgarlikka tortish choralarini ko’rishi kerak. 8. O’zbekiston Respublikasining “Tezkor-qidiruv faoliyati to’g’risida”gi Qonuni ijro etilishi ustidan prokuror nazoratini tashkil etish Ushbu masala TQF to’g’risidagi qonunda, shuningdek prokuratura to’g’risidagi qonunda va O’zbekiston Respublikasi Bosh prokurorining idoraviy normativ-huquqiy hujjatida o’z aksini topgan. Ko’rsatib o’tilgan hujjatlar asosida O’zbekiston Respublikasi hududiy prokurorlari va ularga tenglashtirilgan prokurorlar o’z buyruqlari bilan tegishli prokuratura va quyi turuvchi prokuraturalar devoni xodimlari orasidan prokurorlar nazoratini amalga oshirish uchun tegishli vakolatga ega bo’lgan prokurorlarni tayinlaydilar, TQF hujjatlari bo’yicha ish yurituvni olib boradigan shaxslarni belgilaydilar va ularga maxfiy hujjatlar bilan ishlash uchun ruxsatnomani rasmiylashtiradilar. Vakolatli prokurorlar va TQF hujjatlari bo’yicha ish yurituvni olib boradigan shaxslar ro’yxatini o’z ichiga olgan buyruq nusxasi TQFni amalga oshiruvchi organlarning rahbarlariga ma’lumot uchun yuboriladi. Tekshiruv o’tkazish uchun asoslar. TQTni o’tkazish va bunda qabul qilinuvchi qarorlarning qonuniyligini tekshirish amalga oshiriladi: - fuqarolarning shikoyatlari va mansabdor shaxslarning murojaatlari bo’yicha; - fosh qilinmagan jinoyatlarga doir jinoyat ishlari materiallarini o’rganish natijalari bo’yicha yoki surishtiruv organi va tergovchining ish yurituvida bo’lgan jinoyat ishlari bo’yicha ularning topshiriqlari lozim darajada bajarilmagani to’g’risida axborot olinganda, shuningdek vakolatli prokuror ko’rsatmalari lozim darajada bajarilmagani tufayli; - rejali tartibda, shu jumladan yuqori turuvchi vakolatli prokuror ko’rsatmasiga ko’ra; - boshqa hollarda, jinoyatlarni fosh qilish, jinoyat ishlari bo’yicha ayblanuvchilar yoki gumon qilinuvchilarni va bedarak yo’qolgan shaxslarni qidirishda ushbu sohadagi faoliyatning qonuniyligini va tayyorlanayotgan, sodir etilayotgan yoki sodir etilgan jinoyatlarni aniqlash bo’yicha ijobiy natijalar yo’qligini hisobga olgan holda. Tekshiruv o’tkazish jarayonida prokuror quyidagilarni tekshiradi: 1) TQTni o’tkazish yoki to’xtatish to’g’risidagi qarorlar, shuningdek TQF natijalaridan foydalanishning qonuniyligi va asosliligini. Qonunga muvofiq tezkor tekshiruv TQFning muayyan vazifalari hal etilgan yoki ularni hal etish mumkin emasligidan dalolat beruvchi holatlar aniqlangan holda to’xtatiladi; 2) Tezkr-qidiruv ish yurituvi ishlarini ro’yxatdan o’tkazish va yuritishning majburiyligini, TQT qaysi shaxslarga nisbatan o’tkazilayotgan bo’lsa, shu shaxslarni tezkr-qidiruv ish yurituvi bo’yicha hisobga qo’yish va hisobdan chiqarishning qonuniyligini; 3) TQTning TQF maqsad va vazifalariga muvofiqligini, shuningdek odamlar hayoti va sog’lig’i hamda atrof muhitga zarar yetkazuvchi axborot tizimlari va texnika vositalarini qo’llashga yo’l qo’yilmasligini; 4) TQFni amalga oshiruvchi shaxslarda vakolatlar mavjudligini; 5) faqat ro’yxati TQF to’g’risidagi qonunda belgilangan TQTni amalga oshirish mumkinligini; 6) TQTni o’tkazish uchun asoslar mavjudligini (shu jumladan, o’tkazishga prokuror tomonidan ruxsat berilgan TQT bo’yicha); 7) TQTni o’tkazish shartlari va tartibiga rioya etilganini; 8) TQFni amalga oshiruvchi organlar kechiktirib bo’lmaydigan hollarda prokuror ruxsatisiz o’tkazilgan, fuqarolarning konstitutsiyaviy huquqlarini cheklaydigan TQT haqida keyinchalik prokurorga o’z vaqtida xabar berganini; 9) fuqarolarni maxfiylik asosida hamkorlik qilishga jalb etishning qonuniyligini va TQFni amalga oshiruvchi organlar bilan hamkorlikka ixtiyoriy rozilik berish prinsipiga rioya etilganini (uyushgan jinoiy guruhlarga kiritilgan shaxslar, TQFni amalga oshiruvchi organlarning shtatdagi yashirin xodimlari, shuningdek ushbu organlarga maxfiylik asosida ko’maklashayotgan shaxslar to’g’risidagi ma’lumotlar prokurorga faqat sanab chiqilgan shaxslarning yozma roziligi bilan taqdim etiladi, ularni jinoiy javobgarlikka tortishni talab qiluvchi hollar bundan mustasno). TQF to’g’risidagi qonun 27-moddasining 2-qismiga muvofiq, prokurorlar o’zlariga taqdim etilgan hujjatlar va materiallardagi ma’lumotlarning maxfiyligini ta’minlaydi. Prokuror o’ziga berilgan vakolatlardan foydalanib, TQFni o’tkazish paytida jismoniy va yuridik shaxslarning huquqlari va qonuniy manfaatlari buzilishini to’xtatadi, ularni tiklash, yetkazilgan zararni qoplash uchun o’z vaqtida choralar ko’radi, shuningdek, asoslar mavjud bo’lgan holda, TQF to’g’risidagi qonunni buzgan aybdor shaxslarni qonunda belgilangan javobgarlikka tortadi. TQF to’g’risidagi qonunning 29-moddasiga muvofiq, tezkor-qidiruv faoliyati to’g’risidagi qonun hujjatlarini buzganlikda aybdor shaxslar belgilangan tartibda javobgar bo’ladi (intizomiy, jinoiy va boshqa javobgarlikka tortiladi). Yuqorida qayd etib o’tilganidek, TQFni amalga oshiruvchi organning qarorlari ustidan shikoyat berilishi mumkin. Ushbu shikoyat u tekshirilganidan va o’z tasdig’ini topganidan keyin huquqni muhofaza qilish organi uchun tashvishli signal hisoblanadi. Shu sababli aholining bunday signallarini tahlil qilish kamchilik va nuqsonlarni, TQF to’g’risidagi qonun talablaridan chetga chiqishlarni aniqlash va bartaraf etish imkonini beradi, ular fuqarolarning huquqlari, erkinliklari va qonuniy manfaatlari buzilishining oldini olish va to’xtatish ta’sirchan vositasiga aylanadi. TQFni amalga oshirishda jamoatchilik tanqidi muhim rol o’ynaydi. U TQFni takomillashtirishning samarali vositasi hisoblanadi. TQFni amalga oshiruvchi organlarning vazifasi undan fuqarolarning hayoti, sog’lig’i, huquqlari va erkinliklari, mulki, jamiyat va davlat manfaatlarini jinoiy va boshqa g’ayriqonuniy tajovuzlardan himoya qilish maqsadida ilmiy asosda foydalanishdan iborat. Talabaga o’tilgan mavzu yuzasidan berilishi rejalashtirilgan savollar: 1.Tezkor-qidiruv faoliyatini moliyalashtirish va moliyaviy mablag’larning sarflanishi ustidan qanday nazorat olib boriladi? 2.Tezkor-qidiruv faoliyati ustidan nazorat tizimi qanday? 3.Tezkor-qidiruv faoliyati ustidan O’zbekiston Respublikasi Prezidenti qanday nazorat olib boriladi? 4.Tezkor-qidiruv faoliyati ustidan O’zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi nazorati qay tartibda olib boriladi? 5.Tezkor-qidiruv faoliyati ustidan O’zbekiston Respublikasi Oliy Majlisi nazorati qanday tartibda olib boriladi? 6.Tezkor-qidiruv faoliyati ustidan idoraviy nazorat olib borish tartibi qanday? 7.Tezkor-qidiruv faoliyati ustidan prokuror nazorati qay tartibda olib boriladi? 8.O’zbekiston Respublikasining “Tezkor-qidiruv faoliyati to’g’risida”gi Qonuni ijro etilishi ustidan prokuror nazoratini tashkil etish tartibi qanday? Foydalanilgan adabiyotlar: 1. O’zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasi. – T.: «Uzbekistan», 2012. 2.O’zbekiston Respublikasi Jinoyat kodeksi. – T.: Adolat, 2010. 3.O’zbekiston Respublikasi Jinoyat protsessual kodeksi. – T.: Adolat, 2010. 4.O’zbekiston Respublikasi Jinoyat ijroiya kodeksi. – T.: Adolat, 2013. 5.Operativno-rozisknaya deyatelnost: Uchebnik /Pod red. K.K. Goryai- nova, V.S. Ovchinskogo, A.Y. Shumilova. – M.: INFRA-M, 2001. 6.Pulatov Y.S. Operativno-rozisknoye pravo kak otrasl yurisprudensii i yeye svyaz s drugimi naukami //Xuquq-Pravo-Law. – Toshkent, 1999. - № 2. 7.Saitbayev T.R. O sozdanii apparatov ugolovnogo roziska Respubliki Uzbekistan (1917-1920 godi) //Nezavisimost i problemi formirovaniya demokraticheskogo pravovogo gosudarstva i grajdanskogo obshestva v Respublike Uzbekistan. – T.: Akademiya MVD Respubliki Uzbekistan, 1996. 8.Saitbayev T.R. Iz istorii operativno-rozisknogo prava //Xuquq-Pravo-Law. – Toshkent, 1999. 9.Hepp. Archiv des Kriminalrechis. – Berlin, 1848. 10.Claser. Oesammelie kicisele Schifien. – Wien. 1860. 11.Xeyfits I.Y. Podstrekatelstvo k prestupleniyu. – M.: MGU, 1914.

Похожие

Tezkor-qidiruv faoliyati to’g’risidagi ma’lumotlarni muhofaza qilish
Tezkor-qidiruv faoliyatini amalga oshiruvchi organlarning xalqaro aloqalari
Tezkor qidiruv faoliyati tushunchasi, vazifalari, prinsiplari va uning huquqiy asoslari
Tezkor-qidiruv faoliyati xodimlari va ularning oila a’zolarining, shuningdek tqfni amalga oshirishga ko’maklashgan shaxslarni ijtimoiy-huquqiy himoyasi
Tezkor qidiruv tadbirlari tushunchasi, ularni o’tkazish asoslari. Tezkor qidiruv tadbirlarini o’tkazishda axborot ta’minoti va cheklovlar