Standartlashtirish, sertifikatlashtirish to`g`risidagi qonunlarning iste`molchilar huquqlarini himoya qilishdagi roli - Юриспруденция - Рефераты

Standartlashtirish, sertifikatlashtirish to`g`risidagi qonunlarning iste`molchilar huquqlarini himoya qilishdagi roli

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

53.5 KB

www.arxiv.uz Standartlashtirish, sertifikatlashtirish to`g`risidagi qonunlarning iste`molchilar huquqlarini himoya qilishdagi roli Reja: 1. «Standartlashtirish to`g`risida»gi qonunning iste`molchilar huquqlarini himoya qilishdagi roli va ahamiyati 2. «Mahsulotlar va xizmatlarni sertifikatlashtirish to`g`risida»gi qonunlarning iste`molchilar huquqlarini himoya qilishdagi roli va ahamiyati

www.arxiv.uz «Standartlashtirish to`g`risida»gi qonunning iste`molchilar huquqlarini himoya qilishdagi roli va ahamiyati Bu qonunning iste`molchilar huquqlarini himoya qilishdagi rolini yaxshi tushunib yetmoq uchun «Standart» nimaligini tushunib yetmoq kerak. Standart – bu standartlashtirilayotgan obyektga kompleks me`yorlar, qoidalar, talablar ko`rsatilgan, nufuzli tashkilot tomonidan tasdiqlangan ilmiy-texnikaviy hujjat hisoblanadi. Demak, standart iste`molchilarning yuqori sifatli tovarlar sotib olishini kafolatlashda xizmat qiladigan muhim hujjat hisoblanadi. O`zbekiston Respublikasi FK ko`rsatilishicha iste`molchining asosiy va muhim huquqlaridan biri bu ishlab chiqaruvchi (ijrochi, sotuvchi) lar tomonidan iste`molchilarga taqdim etilayotgan tovarlar natijalarining tegishli darajada sifatli bo`lishiga huquqlidir (FK ning 5-qismi 8-moddasi). Tovar (ish, xizmat) ning tegishli darajada sifatli bo`lishiga nisbatan talabalar birinchi galda ishlab chiqaruvchiga qaratilgandir. Shu o`rinda «sifat» degan iborani talqin etib o`tish joiz. Ko`plab olimlar unga turlicha ta`rif berishgan. Jumladan, Aristotel fikricha «sifat shunday mavjud turga xos alomatki, u bir mavjudlikni, uning turiga xosligini boshqa mavjudlikdan», ya`ni «narsalarni taqqoslab baholashga oid xususiyatdir». Gegel esa, «shunday narsalar borki, o`zining sifatiga qarab borligini tasdiqlaydi», deb ta`kidlaydi. Bundan to`rt asr ilgari ingliz geografii va tarixchi olimi R.Gaklyut barcha eksporterlarga qarata: «… Sizning mahsulotlaringiz sifati ishonchliligi boshidanoq sizning mahsulotingizga nisbatan ishonch uyg`otadi, ammo o`z vaqti bilan soxta va yolg`on mahsulotlar bu ishonchni yo`qotib, sizga va sizning mahsulotlaringizga nafrat hamda obro`sizlanishni

www.arxiv.uz (ishonchsizlikni) yuzaga keltirishi mumkinligini unutmang» deb tavsiya etgandi. Umuman olganda tovar (ish, xizmat) sifati – tadbirkorlik faoliyati foydaliligini belgilovchi muhim ko`rsatkich hisoblanadi. Demak, sifat bu birinchi galda farq, ikkinchi galda ishonch, uchinchi galda baho, to`rtinchi galda obro`ni belgilaydi. Sifat jihatidan talabga javob bermaydigan tovarlarni qabul qilish yoki qilmaslik borasida iste`molchiga keng huquqlar beriladi. Bunday qoidaning nazarda tutilishi, avvalo, iste`molchi sifatida tovar sotib oluvchi, ish, xizmatga buyurtma beruvchilarning manfaatlarini himoya qilishga qaratilgan. Tovarning sifatini quyidagi jihatlar bilan belgilash mumkin: Sifatning oliy darajasi (foydalanish uchun yaroqlilik, ehtiyojni to`la qanoatlantirish xususiyati). Uzoq muddatliligi (chidamliligi). Tashqi ko`rinishi, shaklining chiroyliligi, jozibadorligi. Almashuvchanligi. Foydalanishga qulayligi, texnik xizmat ko`rsatishning va ta`mirlashning yengilligi. Montaj (yig`ish) ning yengilligi va ekspluatatsiyada qulayligi. Xavfsizlik ko`rsatkich. Xizmat ko`rsatishning kafolatlanganligi, boshqa jihatlari. Demak, sifatli tovar topshirish majburiyatini olgan ishlab chiqaruvchi (sotuvchi) iste`molchiga yuqorida sanab o`tilgan talablarni o`zida aks ettirgan tovarni topshirishi kerak bo`ladi. Tovar, ish va xizmatning sifatini aniqlashning asosiy mezonlaridan biri – bu ushbu tovar, ish, xizmatning tegishli standartlarga mos kelishidir. Tovar, ish va xizmatni standartlashtirish tegishli tartibda davlatning vakolatli organlari tomonidan amalga oshiriladi. Shu sababli Respublikamizda 1993 yil 28 dekabrda «Standartlashtirish to`g`risida»gi Qonuni qabul qilindi.

www.arxiv.uz Bu qonunga muvofiq O`zbekiston Respublikasida standartlashtirishga doir quyidagi toifalardagi normativ hujjatlar qo`llaniladi: Xalqaro (davlatlararo, mintaqaviy) standartlar; O`zbekiston Respublikasining standartlari; Tarmoq standartlari; Texnik shartlar. Korxona standartlari. Xorijiy mamlakatlarning milliy standartlari. Qonunga muvofiq standartlashtirishning asosiy vazifalari quyidagilardan iborat: a) mahsulotlar, jarayonlar, ishlar va xizmatlarning aholining hayoti, sog`ligi va mol-mulkiga, atrof-muhit uchun xavfsizligi, resurslarni tejash masalalarida iste`molchilar va davlat manfaatlarini himoya qilishdan; b) mahsulotlarning o`zaro almashinuvchanligini va bir-biriga mos kelishini ta`minlashdan; v) fan va texnika taraqqiyati darajasiga, shuningdek aholining hamda xalq xo`jaligining ehtiyojlariga muvofiq holda mahsulot sifatini hamda raqobat qila olish imkonini oshirishdan; g) barcha turdagi resurslar tejalishiga ko`maklashishdan, ishlab chiqarishning texnik-iqtisodiy ko`rsatkichlarini yaxshilashdan; d) ijtimoiy-iqtisodiy, ilmiy-texnikaviy dasturlar va loyihalarni amalga oshirishdan; ye) xalq xo`jaligi obyektlarining xavfsizligini ta`minlashdan; j) iste`molchilarni ishlab chiqarayotgan mahsulot nomenklaturasi hamda sifati to`g`risida to`liq va ishonchli axborot bilan ta`minlashdan; z) mudofaa qobiliyatini va safarbarlik tayyorligini ta`minlashdan;

www.arxiv.uz j) o`lchovlarning yagona birlikda bo`lishini ta`minlashdan iboratdir. «Mahsulotlar va xizmatlarni sertifikatlashtirish to`g`risida»gi Qonunning iste`molchilar huquqlarini himoya qilishdagi roli O`zbekiston Respublikasining «Mahsulotlar va xizmatlarni sertifikatlashtirish to`g`risida»gi Qonuni 1993 yil 28 dekabrda qabul qilindi. Bu qonun 4 ta bobdan tashkil topgan bo`lib 23 ta moddani qamrab oladi. Bugungi kunda Respublikamizda sertifikatlashtirish milliy tizimi joriy qilingan bo`lib, faoliyat ko`rsatmoqda. Mazkur qonunga binoan mahsulotlarni sertifikatlashtirish deganda – mahsulotlarning belgilangan talablarga muvofiqligini tasdiqlashga doir faoliyat tushuniladi. Muvofiqlik sertifikati degan so`zni ko`p eshitamiz. Bu nima o`zi? Muvofiqlik sertifikati – sertifikatlangan mahsulotning belgilangan talablarga muvofiqligini tasdiqlash uchun sertifikatlashtirish tizimi qoidalariga binoan berilgan hujjatdir. Iste`molchilar uchun tovar (ish, xizmat)larning xavfsiz bo`lishini ta`minlash vositalaridan eng ishonchlisi – bu tovarlarni markirovkalash va sertifikatlash hisoblanadi. Sertifikatlashtirishning maqsad va vazifalari Qonunda quyidagicha keltirilgan: a) odamlarning hayoti, sog`ligi, yuridik va jismoniy shaxslarning mol-mulki hamda atrof muhit uchun xavfli bo`lgan mahsulotlar realizatsiya qilinishini nazorat etib borish; b) mahsulotlarning jahon bozorida raqobat qila olishini ta`minlash;

www.arxiv.uz v) mamlakat korxonalari, qo`shma korxonalar va tadbirkorlar halqaro miqyosdagi iqtisodiy, ilmiy-texnikaviy hamkorlikda va xalqaro-savdo-sotiqda ishtirok etishlari uchun sharoit yaratish; g) iste`molchini tayyorlovchining (sotuvchining, ijrochining) vijdonsizligidan himoya qilish; d) mahsulot tayyorlovchisi ta`kidlagan sifat ko`rsatkichlarini tasdiqlash maqsadlarida amalga oshiriladi.

www.arxiv.uz Foydalanilgan adabiyotlar : 1. O`zbekiston Respublikasining Konstitutsiyasi. Asosiy Qonun. T.: O`zbekiston, 1992, 45-бет. 2. Iste`molchilarning huquqlarini himoya qilish to`g`risidagi Qonun. 3. Karimov I.A. O`zbek xalqi hech qachon, hech kimga qaram bo`lmaydi. T. : O`zbekiston, 2005. 4. O`zbekiston Respublikasi «Iste`molchilarning huquqlarini himoya qilish to`g`risida»gi qonuniga sharh. T. : «O`zbekiston» nashriyot matbaa ijodiy uyi, 2005, 288 б. 5. «Standartlashtirish to`g`risida»gi 1993 yil 28 dekabrda qabul qilingan Qonun. 6. «Mahsulotlar va xizmatlarni sertifikatlashtirish to`g`risida»gi 1993 yil 28 dekabrda qabul qilingan Qonun. 7. «Oziq-ovqat mahsulotlarining sifati va xavfsizligi to`g`risida»gi 1997 yil 30 avgustda qabul qilingan Qonun. 8. «Fuqarolar sog`ligini saqlash to`g`risida»gi 1996 yil 29 avgustda qabul qilingan Qonun. 9. «Davlat sanitariya nazorati to`g`risida»gi 1997 yil 3 iyulda qabul qilingan Qonun. 10. «Dori vositalari va farmotsevtika faoliyati to`g`risida»gi 1997 yil 25 aprelda qabul qilingan Qonun. 11. «Bank va bank faoliyati to`g`risida»gi 1996 yil 25 aprelda qabul qiligan Qonun. 12. «Shahar yo`lovchilar transporti to`g`risida»gi 1997 yil 25 aprelda qabul qilingan Qonun. 13. «Pochta aloqalari to`g`risida»gi 2005 yil 31 avgustda qabul qilingan Qonuni

Похожие

Fuqarolar sog`ligini saqlash va xizmatlar sohasida qabul qilingan qonunlarning iste`molchilar huquqlarini himoya qilishdagi roli va ahamiyati

O`zbekiston Respublikasi fuqarolik kodeksining iste`molchilar huquqlarini himoya qilishdagi ahamiyati

Fuqarolar sog'ligini saqlash va dori vositalari va farmatsevtika faoliyati to'g'risidagi qonunlarning iste'molchilar huquqlarini himoya qilishdagi roli

Iste`molchilar huquqlarining davlat tomonidan himoya qilinishini ta`minlash

Mahsulot, bajarilgan ish, ko'rsatilgan xizmat sifatining davlat tomonidan tartibga solinishi