O`zbekiston Respublikasining milliy davlat va ma`muriy hududiy tuzilishi - Юриспруденция - Рефераты

O`zbekiston Respublikasining milliy davlat va ma`muriy hududiy tuzilishi

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

103 KB

O`zbekiston Respublikasining milliy davlat va ma`muriy hududiy tuzilishi Reja: 1. О `zbekiston Respublikasining milliy-davlat tuzilishi va uning asoslari. 2.Ma`muriy-hududiy tuzulish tushunchasi va uning tuzilishi tamoyillari. 3.Qoraqalpog`iston Respublikasining Konstitutsiyaviy maqomi.

О `zbekiston Respublikasining milliy-davlat tuzilishi va uning asoslari . О `zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasining 1-moddasiga muvofiq О `zbekiston suveren demokratik respublika b о `lib, mustaqil davlat hisoblanadi. I.A.Karimov iborasi bilan aytganda, avvalambor huquq demakdir.Chunki davlatimizning hozirgi ma`muriy-hududiy chegarasida birinchi boy О `zbekiston xalqi о `z moddiy va ma`naviy boyliklaridan о `z hohishicha, ya`ni о `zining Konstitutsiyasi va u asosida qabul qilingan qonun hujjatlariga muvofiq ravishda jamiyatdagi ijtimoiy munosabatlarni tartibga solish imkoniyati "huquqi" yuzaga keldi. Endilikda, biz va bizning xalqimiz hom ashyo y etkazib beradigan chekka о `lkada emas, balki mustaqil ravishda о `z huquqimizni amalda tatbiq qila oladigan milliy davlatda yashayotganimizni alohida ta`kidlash joizdir. О `zbekistonda milliy davlat avvalambor dahlsiz y er kengliklariga ega b о `lishimiz, s о `ngra, davlat tili sifatida о `zbek tilini qabul qilishimiz, Prezidentlik institutini ta`sis etishimiz, ma`muriy-hududiy qismlarni о `z tari x imizga suyangan holda viloyat va tuman deb atashimiz hamda ularda hokimlik lavozimini о `rnatishimiz, xalqaro hamjamiyat tomonidan suveren davlat sifatida tan olinishimiz va albatta, о `z Konstitutsiyamizga ega b о `lishimizdadir. О `zbekiston milliy davlatining shakllanishi ohir-oqibatda ijtimoiy, iqtisodiy, ma`naviy, istiqlol va taraqqiyot y о `lidagi " о `zbek modeli"ni ishlab chiqishga imkon berdi. Ushbu model mustaqil respublikamizning uzoq davrga m о `ljallangan ichki va tashqi rivojlanish strategiyasini yaratishga asos b о `ldi. Bu y о `l О `zbekistonning о `ziga hosligiga va manfaatlariga, uning tabiiy va ijtimoiy sharoitlariga, о `zbek xalqining azaliy an`analariga, demografik va etnografik holatiga mos tushadi. Mazkur milliy davlat tuzilishi va uning rivojlanish asoslari Prezidentimiz asarlarida chuqur yoritib berilgan va О `zbekistonning о `z ijtimoiy- iqtisodiy va siyosiy y о `lining besh asosiy tamoyillarida aks ettirilgandir. Har bir mustaqil davlatning muhim belgilaridan biri о `z chegarasi doirasidagi yagona ma`muriy hududiga ega b о `lishidir. " О `zbekiston Respublikasining davlat

mustaqilligi asoslari t о `g`risida"gi Qonunning 4 va 17-moddalariga binoan Respublikamiz davlat chegarasi va hududi dahlsiz va b о `linmasdir. Uning xalqi о `z hohish-irodasini erkin bildirmasdan turib, davlat chegarasi va hududining о `zgartirilishi mumkin emas. О `zbekiston tarkibida b о `lgan Qoraqalpog`iston Respublikasining hududiy butunligi va mustaqilligi e`tirof etiladi. Ushbu huquqiy holat Birlashgan Millatlar Tashkiloti Nizomiga va Mustaqil Davlatlar Hamd о `stligining 1991 yil 21 dekabrdagi Olmaotada imzolangan xalqaro shartnomasiga t о `la ravishda mos tushadi. Konstitutsiyaviy huquq nuqtai nazardan qaraganda kelajakda ma`muriy- hududiy tuzilmalarda yuqorida sanab о `tilgan vazifalarni amalga oshirish uchun qonun kuchiga ega b о `lgan huquqiy-me`yoriy hujjatlarni qabul qilish va albatta, ularni amalga oshirishning ta`sirchan mehanizmini yaratish talab qilinadi. Binobarin, ma`muriy-hududiy tuzilmalarda Konstitutsiyaviy tamoyillarga asoslangan huquqiy boshqaruv funkciyalarini tatbiq qilish uchun ular y etarli moliyaviy resurslarga ega b о `lishlari kerak. Buning uchun esa ularning moliyaviy jamg`armalarini shakllantiruvchi huquqiy manbalarni muntazam kengaytirib borishimiz zarurdir. Mahalliy hokimiyat organlari va fuqarolarning о `zini о `zi boshqarish idoralari Soliq kodeksi va u asosida ishlab chiqilgan yoki ishlab chiqilayotgan normativ hujjatlarda barcha mahalliy soliqlardan tushadigan pul mablag`larining ma`lum bir qisminigina emas, balki umumdavlat soliqlarining ham anchagina qismini mahalliy byudjetlarga y о `naltirilishi kerak b о `ladi. Natijada, davlat byudjeti barcha daromadlarining anchagina foizdan k о `proq qismini ma`muriy-hududiy tuzilmalarning byudjetiga tushishini ta`minlash davlat siyosatida k о `zda tutilgan. Byudjet harajatlarining ham huddi shuncha qismini ushbu ma`muriy-hududiy tuzilmalarda amalga oshirilishi maqsadga muvofiqdir. Qoraqalposhston Respublikasining viloyat, tuman, sha x ar, qishloq va ovullarida amalga oshiriladigan huquq doirasidagi vakolatlarning kengaytirilishi aholining kasbiy va ijtimoiy tarkibi manfaatlarini yanada chuqurroq ifodalash va atroflicha himoya qilishda nodavlat va jamoat tuzilmalarining mavqelarini oshirishga qaratilishi nazarda tutilgan.

Qoraqalpog`iston Respublikasining viloyat, tuman, sha x ar, qishloq va ovullarida amalga oshiriladigan huquq doirasidagi vakolatlarning kengaytirilishi aholining kasbiy va ijtimoiy tarkibi manfaatlarini yanada chuqurroq ifodalash va atroflicha himoya qilishda nodavlat va jamoat tuzilmalarining mavqelarini oshirishga qaratilishi nazarda tutilgan. Ma`muriy-hududiy tuzulish tushunchasi va uning tuzilish tamoyillari . О `zbekiston Respublikasining ma`muriy-hududiy tuzilishi hokimiyat va boshqaruv organlarining huquqiy holatiga, ularning huquq va majburiyatlarining ifoda etilishiga k о `ra tashkil etilgan. Unda har bir ma`muriy-hududiy birlik h о `jalik yurgazishning о `ziga hos tomonlari, aholisining milliy va etnik tarkibi, soni, madaniyati, azaliy urf-odatlari va an`analari, ishlab chiqarish salohiyati va ijtimoiy qudratiga qarab ham ajratilgan. 68-modda. “ О `zbekiston Respublikasi viloyatlar, tumanlar, shaharlar, shaharchalar, qishloqlar, ovullar, shuningdek Qoraqalpog`iston Respublikasidan iborat”. О `zbekiston Respublikasi Makroiqtisodiyot va statistika vazirligi tomonidan chop etilgan " О `zbekiston Respublikasi aholisi 2000" nomli statistik t о `plamga muvofiq 2000 yil 1 yanvarga kelib respublikamiz 1826 ta ma`muriy-hududiy qismlardan iborat. Undan 12 tasi viloyat va Qoraqalpog`iston Respublikasi, 182 tasi qishloq va shahar tumanlari, 55 tasi respublika va viloyat b о `ysunuvidagi shaharlar, 120 tasi shaharchalar hamda 1456 tasi qishloq va ovullar fuqarolar yiginidan iborat b о `lgan. Lekin Vazirlar Mahkamasining 1997 yil 30 sentyabrdagi "Shahar va tuman hokimliklari apparati tuzilishini takomillashtirish t о `g`risida"gi qaroriga muvofiq 26 ta viloyat b о `ysunuvidagi shaharlar tuman b о `ysunuviga о `tkazildi va ularning soni 28 taga tushib qoldi. Tuman b о `ysunuvidagi shaharlarda shahar hokimligi lavozimlari qisqartirilib, ular tuman hokimligi qoshida faoliyat yurgazadigan b о `ldilar, Viloyat b о `ysunuvidagi shaharlarning huquqiy maqomidagi ushbu о `zgartirishlar davlat siyosatidan kelib chiqqan holda, mahalliy hokimiyatlarning k о `pgina vakolatlarini fuqarolarning о `zini о `zi boshqarish idoralariga, hususan mahallalarga topshirish oqibatida yuz berdi.

О `zbekiston Respublikasi viloyatlar, tumanlar, shaharlar, shaharchalar,qishloqlar,ovullar,shuningdek Qoraqalpog`iston Respublikasidan iborat.(Konstitutsiyaning 68-moddasi) Ushbu moddani sharhlashdan oldin shuni ta`kidlash lozimki, tari x iy voqealar va jahon davlatlarining hozirgi rivojlanish tajribasi davlat va ma`muriy-hududiy tuzilish muammolari siyosiy va yuridik nuqtai nazaridan juda dolzarb ekanligini k о `rsatmoqda. О `zbekiston Respublikasida ma`muriy-hududiy tuzilish, toponomik ob` y ektlarga nom berish va ularning nomlarini о `zgartirish masalalarini hal etish tartibi t о `g`risidagi qonunning 10-moddasiga k о `ra "viloyat b о `ysunuvidagi shaharlar turkumiga, kamida 30 ming aholisi b о `lgan, muhim ma`muriy ahamiyat kasb etadigan, istiqbolli iqtisodiy va madaniy markazlar deb hisoblangan shaharlar kiritilishi mumkin". Shunisi e`tiborliki, qonunda shaharlarning huquqiy maqomini k о `yish haqida huquqiy me`yorlar mavjud, ammo ularning maqomini tushirish haqida hech qanday me`yorlar berilmagan. Bu qonunning kamchiligi, albatta. Chunki ma`lum bir ob` y ektiv yoki sub` y ektiv sabablarga k о `ra ayrim aholi punktlarida aholi sonining kamayishi, ijtimoiy-iqtisodiy markazlarning k о `chirilishi yoki tugatilishi natijasida shaharlar viloyat darajasidan tuman darajasiga tushib qolishi ehtimoli y о `q emas. Masalan, Qoraqalpog`iston Respublikasining Q о `ng`irot shahri aholisi 1990 yil 55 ming kishidan iborat b о `lsa, 1998 yilga kelib, ya`ni keyingi 8 yil mobaynida 34,1 ming kishiga etgan. Aholisining soni 2000 kishidan kam b о `lmagan sanoat korhonalari, qurilishlar, temir y о `l stanciyalari va boshqa muhim ob` y ektlar yaqinida joylashgan aholi punktlari kiradi. Ularning soni birmuncha kamayib Vazirlar Mahkamasining 1997 yil 30 sentyabrdagi 459-sonli qaroriga muvofiq 113 tadan 108 taga tushib qolgan. 69-modda. Qoraqalpog`iston Respublikasi, viloyatlar, Toshkent shahri chegaralarini о `zgartirish, shuningdek viloyatlar, shaharlar, tumanlar tashkil qilish va ularni tugatish О `zbekiston Respublikasi Oliy Majlisining roziligi bilan amalga oshiriladi. Respublikamizning yuqori toifadagi ma`muriy-hududiy qismlari — viloyatlar va Qoraqalpog`iston Respublikasi chegaralarining aksariyat qismi davlat

chegaralaridan iboratdir. Shuning uchun ham "Davlat chegarasi t о `g`risida"gi qonun me`yorlari ma`muriy-hududiy qismlarning chegaralariga oid masalalarni ham qamrab oladi. Ushbu qonunning 5-moddasiga binoan Qoraqalpog`iston Respublikasi, viloyat, qishloq tumanlari chegaralari davlat chegaralaridan о `tadigan b о `lsa, ularni belgilash va о `zgartirish xalqaro shartnomalarga asosan О `zbekiston Respublikasi Oliy Majlisi tomonidan amalga oshiriladi. Davlat chegarasi delimita s iya (lotin tilida chegaralash, ayirboshlash) va demarka s iya (francuz tilida " chegara belgilarini q о `yish) qilinadi . Davlat chegarasini belgilash, о`zgartirish, himoya qilish va qо`riqlash umumsiyosiy masalalar toifasiga kirib, О`zbekiston Respublikasi Markaziy davlat organlari tomonidan belgilangan normalarda va tartiblarda amalga oshiriladi. О `zbekiston Respublikasi ma`muriy-hududiy qismlarning ichki chegaralarini о `zgartirish milliy qonunchilikka asosan tartibga solinadi. Masalan, " О `zbekiston Respublikasida ma`muriy-hududiy tuzilish, topologik ob` y ektlarga nom berish va ularning nomlarini о `zgartirish masalalarini hal etish tartibi t о `g`risida"gi qonunning 5-moddasiga k о `ra, yuqori huquqiy toifaga kiruvchi viloyatlar chegaralarini belgilash, о `zgartirish, tashkil qilish va tugatish ushbu ma`muriy- hududiy qismlarning mahalliy boshqaruv organlari iltimosnomasiga k о `ra va Vazirlar Mahkamasining taklifiga muvofiq Oliy Majlis tomonidan amalga oshiriladi. K о `p bosqichli tizimga ega b о `lgan ushbu huquqiy jarayon о `ta nozik davlat ahamiyatiga molik masalalar toifasiga kiradi. Chunki viloyat va respublika chegaralarini о `zgartirish, ya`ni viloyatlarning b о `linishi yoki q о `shilishi nafaqat ijtimoiy-iqtisodiy, balki siyosiy va milliy-etnik muammolarni keltirib chiqarishi mumkin. Viloyatlarni tuzish, tashkil qilish, chegaralarini о `zgartirish yoki tugatish masalalari tegishli viloyat vakillik idoralarning tavsiyasi asosida Vazirlar Mahkamasining taklifiga k о `ra Oliy Majlis tomonidan amalga oshiriladi. Zarur hollarda mazkur masala b о `yicha tegishli viloyatlarda referendum о `tkazilishi mumkin.

Viloyat eng yirik ma`muriy-hududiy b о `linma sifatida о `rta va quyi qismlarga nisbatan birmuncha barqaror hisoblanadi. Viloyat, uning tashkil etilishi, chegaralarining о `zgartirilishi va tugatilishi uchun ham siyosiy, ham iqtisodiy, ham ijtimoiy, ham ma`naviy, ham milliy-etnik, ham huquqiy asoslar mavjud b о `lishi talab qilinadi. Qishloq va shahar tumanlarini tuzish ham muhim huquqiy, iqtisodiy va siyosiy masalalar darajasidagi davlat faoliyatiga kiradi. Shuning uchun ularni tuzish yoki tugatish yiriklashtirilayotgan yoki tugatilayotgan tuman Kengashlari tavsiyasi va Vazirlar Mahkamasining taklifiga binoan Oliy Majlis tomonidan amalga oshiriladi. Shaharlarni respublika miqyosidagi shaharlar toifasiga kiritish tegishli shahar va viloyat xalq deputatlari Kengashi tavsiyasiga binoan Vazirlar Mahkamasi kiritadigan taklifiga k о `ra Oliy Majlis tomonidan amalga oshiriladi. Huddi shunday jarayon shaharlarni viloyat toifasidagi shaharlarga kirgizishda ham q о `llaniladi. Qoraqalpog`iston Respublikasining Konstitutsiyaviy maqomi. Konstitutciyaning 70-moddasida “Suveren Qoraqalpog`iston Respublikasi О`zbekiston Respublikasi tarkibiga kiradi.Qoraqalpog`iston Respublikasining suvereniteti О`zbekiston Respublikasi tomonidan muhofaza etiladi”, deb ta`kidlangan. Ushbu moddaning qoidalari, avvalo, Qoraqalpog`iston Respublikasining О`zbekiston Respublikasi tarkibidagi suveren davlat sifatidagi maqomini mustahkamlab qо`yadi. Qoraqalpoq xalqi asrlar davomida Orolbо`yida zich holda yashab kelayotgan aholining tarihiy shakllangan millat guruhidir. Bu xalq boy tari x ga, о `ziga hos madaniyatga, an`analarga, tiliga ega. Boshqa har qanday xalq kabi, qaraqalpoq xalqi ham о `zigi hos suverenitetga ega b о `lib, bu suverenitet milliy davlatchilik t о `g`risidagi masalani hal qilishni nazarda tutadi. Oltmish yildan ziyod vaqt mobaynida О `zbekiston tarkibida b о `lish Qoraqalpog`istonning tarihiy taqdirida о `z izini qoldirdi. О `zbek va qoraqalpoq xalqining birodarlarcha munosabatiga yagona tarihiy va etnik ildizlar, jug`rofiy yaqinlik, madaniy va til birligi katta ta`sir k о `rsatdi. Bu xalqlarning tarihiy umumiyligi ularning bir davlatda Qoraqalpog`istonning huquqiy maqomi muhtor

respublika doirasida ta`riflanardi. О `zbekiston mustaqillikni q о `lga kiritgach, Qoraqalpog`istonning maqomi suveren respublika darajasigacha k о `tarildi. 71-modda Qoraqalpog`iston Respublikasi о `z Konstitutsiyasiga ega Qoraqalpog`iston Respublikasining Konstitutsiyasi О `zbekiston Respublikasining Konstitutsiyasiga zid mumkin emas.Konstitutsiyaning mavjudligi davlat suverenitetining eng muhim k о `rsatkichlaridan biridir. Ba`zi mualliflar uni davlat ramzlari qatoriga kiritishadi va bu juda asoslidir. Konstitutsiya davlat tuzilishining asosiy prin s iplarini, inson huquq va erkinliklarining yuridik kafolatlarini, davlat hokimiyat va boshqaruv organlarining tuzilishi va о `zaro munosabatini belgilab beradi. Demokratik davlat (Qoraqalpog`iston Respublikasi esa respublika shaklidagi davlat sifatida tan olinadi) har doim Konstitutsion davlat hisoblanadi. Qoraqalpog`iston Respublikasida davlat hisoblanadi. Qoraqalpog`iston Respublikasida davlat hokimiyatining asosiy manbai xalq ekanligi tufayli Konstitutsiya qoraqalpoq xalqi va davlatini bir-biri bilan yuridik bog`laydi, uning davlatchiligining legitimligini (oshkoraligini) tasdiqlaydi. Qoraqalpog`iston Respublikasi О `zbekiston tarkibiga kiradigan suveren demokratik davlat sifatida о `z Konstitutsiyasiga ega b о `lib, u 1993 yil 9 aprelda qabul qilingan. Qoraqalpog`iston Respublikasining Konstitutsiyasi davlat tuzilishining asosiy prin s iplarini, davlat hokimiyatining tizimini va davlat, jamiyat hamda shaxs munosabatlarining asosini belgilab bergan. U jahon Konstitutsiyaviy tajribasini, inson huquqlari va erkinliklarini himoya qilish va tartibga solishning ilg`or amaliyotini, jamiyatning demokratik asoslarini о `zida mujassamlashtirgan. Bu Konstitutsiya О `zbekiston tarkibiga kiradigan respublikaning Asosiy qonuni b о `lganligi tufayli, u О `zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasining prin s iplari va qoidalariga asoslangan. Qoraqalpog`iston Respublikasi Konstitutsiyasining ahamiyati ta`riflanayotgan modda nuqtai nazaridan, mazkur Konstitutsiya amalga oshiradigan funk s iyalarga k о `ra, quyidagilarda namoyon b о `ladi: - Q oraqalpog`iston Respublikasi huquq tizimining asosidir;

- Qoraqalpog`iston Respublikasining О`zbekiston Respublikasi tarkibidagi shaklini, yuridik tabiatini va о`rnini, shuningdek, ular munosabatining huquqiy asoslarini belgilab beradi; - Qoraqalpog`iston Respublikasi suverenitetining yuridik kafolati hisoblanadi; - mustaqil, t о `laqonli davlat organi, ya`ni Qoraqalpog`iston parlamenti faoliyatining mahsuli hisoblanadi; - Qoraqalpog`iston Respublikasi davlat va ma`muriy tuzilishining о`ziga hos hususiyatlarini hisobga oladi va mustahkamlab qо`ygan; - О`zbekiston Respublikasi va Qoraqalpog`iston Respublikasi oliy organlarining vakolatlarini, jumladan, ish yuritish sohasidagi vakolatlarini ajratib qо`yishning asosi bо`lib hizmat qiladi. Qoraqalpog`iston Respublikasi Konstitutsiyasini muhofaza qilishdagi mas`uliyat davlat hokimiyati organlari zimmasidadir. Bu, birinchi navbatda, Konstitutsiya va qonunlarga amal qilinishining kafolati hisoblanmish Prezidentdir (93-m., 1-b.). Konstitutsiya Qoraqalpog`iston Konstitutsiyasini muhofaza qilish b о `yicha Oliy Majlis, Vazirlar Mahkamasi, Konstitutsiyaviy, Oliy va Oliy h о `jalik sudi, Bosh prokurorga mahsus majburiyatlar yuklamaydi. Biroq о `zlariga yuklatilgan vazifalarni bajara turib, ular о `z vakolatlari doirasida u yoki bu darajada qoraqlpog`iston Respublikasi asosiy qonunining prin s iplari va normalarini ta`minlash va amalga oshirish, uni muhofaza qilish b о `yicha faoliyatni bajaradilar. Qoraqalpog`iston Respublikasi О `zbekiston Respublikasining Konstitutsiyasi ustunligini s о `zsiz tan oladi. Bu Qoraqalpog`iston Respublikasining Konstitutsiyasi va qonunlari О `zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasining normalari va moddalariga mos tushishida namoyon b о `ladi. Bunday talab Qoraqalpog`iston Respublikasining boshqa davlatlar bilan tuzadigan bitimlari va shartnomalariga ham q о `yiladi. Qoraqalpog`iston Respublikasi Konstitutsiyasining О `zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasi qoidalariga mos kelishiga q о `yiladigan talab О `zbekiston va Qoraqalpog`istonning davlat-huquqiy munosabatlari hususiyatidan,

Qoraqalpog`istonning Konstitutsiyaviy-huquqiy maqomidan kelib chiqadi. 72- modda О `zbekiston Respublikasi qonunlari Qoraqalpog`iston Respublikasi hududida ham majburiydir. О `zbekiston Respublikasining qonunlari Qoraqalpog`iston uchun majburiy ekanligi qoidasi oldingi moddaning mazmunidan kelib chiqadi. Bu talab yana shu bilan shartlanganki, О `zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasining 15-moddasiga muvofiq, О `zbekiston Respublikasining butun hududida (Qoraqalpog`iston esa uning tarkibiy qismidir) О `zbekiston Respublikasining Konstitutsiyasi va qonunlari ustunligi s о `zsiz tan olinadi. Bu tabiiy hol. Huquqiy davlatga q о `yiladigan talablardan biri-uning Konstitutsiyasi va qonunlari jamiyat hayotining barcha sohalarida hukmronlik qilishidir. Har ikkala respublikada yagona huquqiy siyosat qonunlari ustunligiga asoslangan bir hil qonunlar b о `lishini talab qiladi. Qoraqalpog`iston Respublikasi о `z ma`muriy-hududiy tuzilishi masalalarini mustaqil hal qiladi. Qoraqalpog`iston Respublikasining davlat mustaqilligi uning hududida о `z ustunligini nazarda tutadi. Suveren davlat hokimiyatining joriy qilinish chegarasi Qoraqalpog`iston Respublikasining chegaralaridir. О `z ma`muriy-hududiy tuzilishi masalalarini mustaqil hal qilish huquqi shuni anglatadiki, tumanlar va shaharlarni tashkil qilish va tugatish, shuningdek, ularning chegarasini о `zgartirish, toponimik ob` y ektlarni nomlash va qayta nomlash, ovullar, qishloqlar va posyolkalarni tashkil qilish va tugatish masalalarini Qoraqalpog`iston Respublikasining J о `qorg`i Kengesi hal qiladi. Qoraqalpog`iston Respublikasining hududiy tuzilishi shunday tashkil qilinganki, u о `zida b о `linmaslik, birlik, о `z hududining О `zbekiston bilan bog`langanligi qirralarini ham, uning alohidaligi, mustaqilligi va о `ziga etarligini ham mujassamlashtirgan. 74-modda Qoraqalpog`iston Respublikasi О `zbekiston Respublikasi tarkibidan Qoraqalpog`iston Respublikasi xalqining umumiy referendumi asosida ajralib chiqish huquqiga ega. Ushbu moddada bayon qilingan qoida Qoraqalpog`iston Respublikasi Konstitutsiyasining 1- va 9-moddalarida, О`zbekiston Respublikasi va Qoraqalpog`iston Respublikasining referendum tо`g`risidagi qonun hujjatlarida yanada rivojlantirilgan.

О`zbeikton Respublikasi bilan Qoraqalpog`iston Respublikasining о`zaro munosabatlari О`zbekiston Respublikasi va Qoraqalpog`iston Respublikasi о`rtasida О`zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasi bilan tartibga solinadi. О `zbekiston Respublikasi va Qoraqalpog`iston Respublikasi о `rtasidagi nizolar murosaga keltiruvchi vositalar yordamida hal etiladi. О `zbekistonning davlat mustaqilligini q о `lga kiritishi Qoraqalpog`istonning ham davlat suverenitetini q о `lga kiritishiga y о `l ochdi. Unga qadar Qoraqalpog`iston bozor iqtisodiyotiga о `tish jarayoni bilan bogliq о `nlab qonunlar qabul qildi. Ular Qoraqalpog`iston davlat suvereniteti poydevorini yaratishga asos b о `ldi.

Adabiyotlar: 1. О `zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasi.Toshkent., 2003 y 2. Karimov I.A. О `zbekiston milliy istiqlol, iqtisod ,siyosat, 3. mafkura. Toshkent., 1996 y. 4. Karimov I.A. Konstitutsiya haqida. Toshkent., 2001.y 5. Karimov I.A. О `zbekiston XX I asrga intilmo q da. Toshkent., 1999 y. 6. О `zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasini о `rganish.Toshkent., 2001y 7. О `zbekiston Respublikasi Konstitutsiyaviy huquqi. Namangan., 2002 y 8. О `zbekiston Respublikasida ma`muriy hududiy tuzilishi t о `g`risida qonun .1996 yil 30 avgust. О `zbekiston Respublikasining yangi qonunlari. Toshkent., 1997 y. 9. Boboev H.B. Milliy davlatchilik haqida. Toshkent., 1997y 10. О `zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasiga sharhlar.Toshkent., 2001y 11. www.akadmvd.uz

Похожие

O’zbekiston Respublikasining milliy-davlat va ma`muriy-hududiy tuzilishi

O’zbekiston respublikasining davlat tuzilishi va boshqaruv shakli

O`zbekiston Respublikasining mahalliy hokimiyat organlari

O`zbekiston Respublikasining konstitutsiyaviy taraqqiyot istiqbollari

O`zbekiston Respublikasining Konstitutsiyasining asosiy printsiplari