O`zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasini о`rganish о`quv kursi, uning maqsad va vazifalari - Юриспруденция - Рефераты

O`zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasini о`rganish о`quv kursi, uning maqsad va vazifalari

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

60.5 KB

O`zbekiston Respublikasi Konstitutsiy a sini о `rganis h о `quv kursi, uning maqsad va vazifalari Reja: 1.Konstitutsiyani о `rganish о `quv kursining tushunchasi, predmeti,metodologiyasi. 2.Konstitutsiyani о `rganish о `quv kursining maqsadi, vazifalari va tizimi. 3. О `quv kursining ijtimoiy va huquqiy fanlar tizimida tutgan о `rni va ahamiyati.

Konstitutsiyani о `rganish о `quv kursining tushunchasi, predmeti, metodologiyasi. О`zbekiston Respublikasi mustaqqillikni qо`lga kiritgandan keyin, Prezidentimiz I.A.Karimov rahbarligida demokratik davlat bunyod etish jarayonini boshlab yubordi. Bizning respublikamiz ushbu yо`lda dastlab butun jamiyatni demokratik asosda batamom yangilash imkoniga ega bо`lgan, demokratiyani, tenglikni, hо`rlikni, inson huquqlari ustuvorligini kafolatlovchi asosiy me`yoriy huquqiy hujjat – Konstitutsiyaga egalik qilishi kerak edi. Chunki Konstitutsiyani о`zi nima ekanligini bilmay turib, alohida davlatning Konstitutsiyasini qanday ekanligi tо`g`risida fikr yuritish birmuncha noqulay. Huquqning boshqa tarmoqlari kabi Konstitutsiyani о `rganish fani о `z predmetiga ega. Uni bilib olish esa huquqiy tartibga solishning hosligini aniqlash, demak, huquqning bu tarmoqi mundarijasi, vazifasi va maqsadlari haqida, uning boshqa tarmoqlardan farqi t о `g`risida tushunchaga ega b о `lish uchun zarurdir. Konstitutsiyani о `rganish fani predmetini belgilash katta aniqlikni talab etadi. Chunki bu tarmoqda gap t о `g`ridan - t о `g`ri inson va fuqarolarning huquqlari, burchlari va erkinliklari kafolatlari haqida boradi. Zero, gap inson huquqi, erki va burchi t о `g`risida borar ekan, Konstitutsiya о `zining normalarida uni odilona y echishi va eng muhimi ana shu huquq va erkinliklarni ta`minlaydigan, q о `riqlaydigan davlat hokimiyatini tashkil etadigan о `ta murrakkab masalani hal qiladi. Xalq hokimiyatchiligiga asoslangan demokratik davlat organlarini tashkil etish qonun ustuvorligiga asoslangan ijroiya hokimiyatini, mustaqil sudni, mahalliy о `z- о `zini boshqaruvni о `rnatishni taqozo etadi. Konstitutsiya о `z normalarida inson va davlat о `rtasidagi munosabatlarni tartibga solar ekan, u davlatning mohiyatini, shaklini ham belgilab beradi. Biz u yoki bu davlatning Konstitutsiyasiga qarab hokimiyatning maqsadi va mohiyatini aniqlashimiz mumkin. Konstitutsiyani о `rganish о `quv kursining maqsadi, vazifalari va tizimi. Totalitar jamiyatda Konstitutsiyaviy huquqning roli rasmiy, qotib qolgan amaliyot

bilan cheklangan va ta`sirsizdir, chunki butun real hokimiyat yagona partiya, sinf q о `lida b о `ladi va diktatorlik usullari bilan amalga oshiriladi. Ammo demokratik davlatda bu huquqning muttasil rivojlanishi siyosiy fikrlar hilma-hilligi ta`siri ostida amalga oshadi. Bu hol, ayniqsa, hozirgi paytda demokratiyaga о `tish jarayonini boshidan kechirayotgan О `zbekiston uchun harakterlidir. Bu y erda Konstitutsiyani о `rganish fanining о `zi islohotlarning ob`ekti b о `lishi bilan birga, fuqarolar tinchligi va osoyishtaligi uchun zarur sharoitlar yaratadi. Turli siyosiy, shu jumladan, ekstremistik va aqidaparast kuchlarning hokimiyat uchun kurashi y о `liga qonuniy va adolatli t о `siq q о `yadi. Avtoritar davlatlarda esa hokimiyat yagona shaxs q о `lida b о `lishi mumkin va h.k. Konstitutsiyani о `rganish fani birinchi navbatda davlat boshqaruv shakli va davlat hokimiyatini tashkil etish me`yorlarini о `rgatadi. Bunda u avvalam bor uning asosiy prin s iplari, manbalari, ta`limotlari va g`oyalari nimalardan iborat ekanligini aniq k о `rsatadi. Bu о `rinda xalq hokimiyatining taqsimlanishi, davlat boshqaruv shakli, k о `p partiyaviylik, hur fikrlik, vijdon erkinligi, mulk huquqi kabi masalalar muhim ahamiyat kasb etadi. Ana shu prin s ip va qoidalarga asosan Konstitutsiya davlat hokimiyatining tizimi va organlarini, ular о `rtasidagi о `zaro munosabatlarni tartibga soladi. Bu о `rinda Konstitutsiya davlat hokimiyatining taqsimlanishi nazariyasini amalga oshirib, qonun chiqaruvchi, ijro etuvchi va sud hokimiyatlarini о `zaro tiyib turish va muvozanatda tutish qoidasini ta`minlaydi. Konstitutsiya normalaridagi yana eng muhim masalalardan biri inson va davlat о `rtasidagi munosabat masalasidir. Bunda asosiy diqqat e`tibor insonning erki, hayoti, mulki kabi huquqlarining ta`minlanganligi va kafolatlanishiga qaratiladi. Konstitutsiyada insonning tabiiy huquqlari, ya`ni yashash, mehnat qilish, kasb tanlash, mulkdor b о `lish hamda barchaning qonun oldida tengligi kabi huquqlarining muqaddasligi va dahlsizligi aniq belgilab q о `yiladi. Masalan, sha x s sudning hukmisiz ozodlikdan mahrum etilmaydi yoki uning mulki, turar joyi da x lsizdir va h.k. Davlat insonga x izmat qiladi va u odamlar oldida mas`uldir.

Konstitutsiyada k о `riladigan yana muhim masalalardan biri davlat va jamiyat о `rtasidagi munosabat masalasidir. Albatta, davlat qonunlar orqali jamiyatda tartib о `rnatadi. U о `tish davrida asosiy islohotchilik vazifasini bajaradi. Bu davlat jamiyat ustidan hukmronlik qiladi, degan fikrni bildirmaydi. Davlat ham jamiyatning asosiy bir b о `g`ini sifatida amal qiladi. Jamiyat davlatdan k о `ra kengdir. Jamiyat davlat, nodavlat va joylarda о `zini о `zi boshqarish organlarini mujassamlashtirgan holda bir butun tarzda namoyon b о `ladi. О`quv kursining ijtimoiy va huquqiy fanlar tizimida tutgan о`rni va ahamiyati. О`zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasini о`rganishda о`quv kursining ijtimoiy va huquqiy fanlar tizimida tutgan о`rni va ahamiyati juda ham kattadir.Ushbu fan huquqshunoslik fani bilan uzviy bog`liqdir Konstitutsiyaning II – bо`limda “Inson va fuqarolarning asosiy huquqlari, erkinliklari va burchlari” tо`g`risida fikr yuritilib, unda umumiy qoidalar, fuqarolik, shaxsiy huquq va erkinliklar, siyosiy huquqlar, iqtisodiy va ijtimoiy huquqlar va fuqarolarning burchlari о`z aksini topgan. Masalan 18- moddadasida О`zbekiston Respublikasida barcha fuqarolar bir hil huquq va erkinliklarga ega bо`lib, jinsi, irqi, millati, tili, ijtimoiy kelib chiqishi, e`tiqodi, shaxsiy va ijtimoiy mavqeidan qat`iy nazar, qonun oldida tengdirlar”. О `zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasini о `rganish fani iqtisod fani bilan bog`liqdir. Masalan 36- moddada har bir sha x s mulkdor b о `lishga haqli. Bankka q о `yilgan omonatdan sir tutilishi va meros huquqi qonun bilan kafolatlanadi. Konstitutsiyasining XII - bobi jamiyatning iqtisodiy negizlariga bag`ishlanib 53- moddada Bozor munosabatlarini rivojlantirishga qaratilgan О `zbekiston iqtisodiyotining negizini x ilma – x il mulk tashkil etadi. Konstitutsiyaning XXII - bobi “ Moliya va kredit deb nomlanib, unda О `zbekiston Respublikasi о `z moliya va pul – kredit tizimiga ega ekanligi, yagona soliq tizimi amal qilishi, bank tizimini Respublika Markaziy banki boshqarishi k о `rsatib о `tilgan b о `lsa, 54 – moddada “Mulkdor mulkiga о `z x ohishicha egalik qiladi, undan foydalaniladi va uni tasarruf etadi. Mulkdan foydalanish ekologik muhitga zarar y etkazmasligi, fuqarolar,

yuridik sha x slar va davlatning huquqlarini h amda qonun bilan q о `riqlanadigan manfaatlarini buzmasligi shart, - deb uqtirib о `tilgan. О `zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasini о `rganish fani dinshunoslik fani bilan bog`liqligini 61 – moddada k о `rishimiz mumkin. “Diniy tashkilotlar va birlashmalar davlatdan ajratilgan hamda qonun oldida tengdirlar. Davlat diniy birlashmalarining faoliyatiga aralashmaydi. Ekologiya fani bilan bog`liqlik t о `g`risida fikr yuritar ekanmiz Konstitutsiyaning 50 – moddasi haqida fikr yuritishimiz joiz.Ushbu moddadada “ Fuqarolar atrof tabiiy muhitga ehtiyotkorona munosabatda b о `lishga majburdirlar” deb ta`kidlangan.

Adabiyotlar: 1. О `zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasi. Toshkent., 2003 y. 2. I.A. Karimov Konstitutsiya t о `g`risida. Toshkent., 2001 y. 3. A.Karimovning “ О `zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasini tashkil etish t о `g`risida”gi 2001 yil 4 yanvar F- 1322 sonli qarori. 4. 0.A.Saidov. Xalqaro huquq sub` y ektlari .Toshkent., 2000 y. 5. О `zbekiston Respublikasi Konstitutsiyaviy huqu q i. Namangan., 2002.y 6. О `zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasiga sharhlar. Toshkent.,2001y 7. О `zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasini о `rganish. Toshkent., 2001 8. О `zbekiston Respublikasining Konstitutsiyaviy huquqi. Toshkent.2002 9. Prezident asarlarida Konstitutsiyani talqini. // Qonun himoyasida.Toshkent., 2002 y. 10. О `zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasini о `rganishda prezident 11. I.A.Karimov asarlaridan foydalanish buyicha uslubiy q о `llanma.Toshkent.,2002y 12. Konstitutsiya va fuqaroviy jamiyat.// Huquq. 2003 y. 13. www.uzedu.uz

Похожие

O’zbekiston Konstitutsiyasini o’rganish o’quv kursi, uning maqsadi va vazifalari

O`zbekiston Respublikasi Prezidenti

O`zbekiston Respublikasi Konstitutsiyaviy Sudi va uning konstitutsiyaviy huquqlari

O`zbekiston Respublikasi Konstitutsiyaviy huquq fani tushunchasi va uning predmeti

O’zbekiston Konstitutsiyasi fanining maqsad va vazifalari