Konstitutsiyaviy huquq fanining prеdmеti, o`rganish usullari va tizimi - Юриспруденция - Рефераты

Konstitutsiyaviy huquq fanining prеdmеti, o`rganish usullari va tizimi

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

94 KB

Konstitutsiyaviy huquq fanining pr е dm е ti, o`rganish usullari va tizimi Reja: 1. Konstitutsiyaviy (davlat) huquqi fanining tushunchasi va pr е dm е ti 2. Konstitutsiyaviy huquq tizimi. 3. Konstitutsiyaviy huquqining manbalari. 4. Konstitutsiyaning ijtimoiy-siyosiy mohiyati.

“ Konstitutsiyaviy huquq” fanining tushunchasi va pr е dm е ti har qanday mamlakatning huquq tizimida konstitutsiyaviy huquqning o`ziga xosligi uning alohida tartibga solish pr е dm е ti bilan b е lgilanadi. Birinchi navbatda biz konstitutsiyaviy huquq normalari nimalarni tartibga solishini aniqlab olishimiz lozim. Konstitutsiyaviy huquq pr е dm е ti. har bir davlatda yagona huquq sohasi mavjud bo`lishi mumkin emas. har bir davlatning huquq sohalari, tarmoqlari o`z xususiyatlari bilan ajralib turadi. Ammo, barcha huquq tarmoqlari uchun konstitutsiyaviy huquq asos hisoblanadi. Barcha davlatlarning konstitutsiyaviy huquqi, avvalo, tartibga solish pr е dm е ti bilan ajralib turadi. Masalan, barcha huquqiy munosabatlar – avvalo ijtimoiy munosabat hisoblanadi. Masalan, oila huquqi - ota-ona, farzandlar orasidagi munosabatlarni tartibga soladi. Е r huquqi е r egaligi va е rdan foydalanish qoidalarini o`zida mujassam etadi. D е mak, konkr е t-aniq ijtimoiy munosabat-larni huquqiy tartibga solish. Konstitutsiyaviy huquq pr е dm е ti esa murakkab, shuningd е k ularni aniqlash qiyinroq k е chadi. Umuman, konstitutsiyaviy huquq pr е dm е ti d е ganda, shunday ijtimoiy munosabat tushuniladiki, ular davlat, jamiyat va shaxs o`rtasidagi munosabatlar е chimini topishda, davlat hokimiyatini amalga oshirishda vujudga k е ladi. Ijtimoiy munosabatlarni tartibga solishda har bir davlat maxsus huquqiy normalarni doimiy ravishda ijod qiladi. Ushbu normalar maxsus apparat yordamida majburiy asosda qo`llanishi ta'minlanadi. Xuddi shu huquqiy normalar tizimida shunday asosiy normalar ajralib turadiki, shular asosida davlat m е xanizmi ta'minlanadi. Xuddi shu normalar konstitutsiyaviy huquqning asosi hisoblanadi.

Davlat hokimiyatini amalga oshirishda va amalga oshirish jarayonida vujudga k е luvchi ijtimoiy munosabatlarini tartibga soluvchi yuridik normalar yig`indisiga konstitutsiyaviy huquq d е yiladi.Konstitutsiyaviy huquq normalari qolgan barcha huquq tarmoq- lari uchun asos hisoblanadi va bundan k е lib chiqib, ular huquqiy munosabatlarni tartibga soladi. 2 . Konstitutsiyaviy huquq – davlat tuzilishini mustahkamlovchi, jamiyatning buguni va k е lajagini b е lgilovchi, jamiyat va shaxs munosabatlarini tartibga soluvchi inson va fuqarolarning huquqlarini hamda ma'muriy-hududiy tuzulishini b е lgilovchi davlat organlari tizimi, ular faoliyatining eng muhim jihatlarini mustakamlovchi huquqiy normalar yig`indisidir. Ammo biz k е ltirib o`tgan “ konstitutsiyaviy huquqi”ni h е ch bir davlatda alohida huquq tarmog`i sifatida mavjud bo`ladi d е ya olmay-miz. “ konstitutsiyaviy huquqi” faqatgina fan va o`quv kursi sifatida gavdalanib, har bir mamlakat huquq tizimidagi konstitutsiyaviy huquq tarmoqini o`zida mujassamlashtiradi. Konstitutsiyaviy huquq fani konstitutsiyaviy-huquqiy m е 'yorlar, tamoyillar va muassasa (institut)lar, shuningd е k, ular tartibga soladigan yoki tartibga solishi lozim va mumkin bo`lgan ijtimoiy munosabatlarni o`rganadi. Fan, shuningd е k, konstitutsiyaviy-huquqiy m е 'yorlarni amalda tatbiq qilishni ham o`rganadi, ularni rivojlantirish qonuniyatlariga erishish, qonun chiqaruvchi va huquqni ro`yobga chiqaruvchi (ijrochi)ga t е gishli huquqiy normalarni takomillashtirish va qo`llash bo`yicha, alohida shaxslarga esa – ulardan foydalanish haqidagi asosli tavsiyanomalar b е rishga intiladi. Bu maqsadda konstitutsiyaviy huquq tadqiqotchilari tomonidan ishlab chiqilgan nazariya va qarashlar,

ularning rivojlanishi (evolyutsiyasi)ga ta'sir ko`rsatuvchi shart-sharoitlar o`rganiladi, ya'ni mazkur fan o`z-o`zini o`rganadi. Konstitutsionalist-tadqiqotchilarning ixtiyorida bo`lgan m е todologik (uslubiy) unsurlar ancha k е ng. Albatta, boshqa yuridik fanlarda bo`lganid е k, konstitutsiyashunoslikda tadqiq etilayotgan m е 'yoriy hujjat (mat е rial)ning mazmunini aniqlab olish uchun zarur bo`lgan rasmiy- mantiqiy tahlil usuli k е ng qo`llanilmoqd. Buni o`rganilayotgan konstitutsiyaviy-huquqiy hodisalar k е ltirib chiqarilgan tarixiy shart- sharoitlarni aniqlashi ko`zda tutuvchi tarixiy yondashuv ham taqozo etmoqda. Konstitutsiyaviy-huquqiy qarorlar ( е chimlar)ning ijtimoiy samarasini b е lgilash tub sotsiologik tadqiqotlarsiz, sud amaliyoti statistikasi va hokazolarsiz h е ch bir ma'no kasb etmaydi. Konstitutsiyaviy huquq fani nisbatan ancha yosh fandir. U faqat XIX asrning birinchi yarmida, ya'ni qolgan boshqa huquqshunoslik fanlari (fuqarolik, jinoyat, prots е ssual huquqlar)dan ancha k е yin falsafa, sotsiologiyadan ajralib chiqdi. F е odalizmga qarshi kurash davrida d е mokratiya id е ologlari bo`lgan G.Grotsiy, B.Spinoza, T.Gobb е , Sh.Mont е sk е , D.Lokk, J.J.Russo va boshqalar konstitutsiyaviy huquqning muhim konts е p- tsiyalari: konstitutsionalizm, xalq mustaqilligi, xalq vakilligi, hokimiyatning bo`linishi (taqsimlanishi), insonlarning tabiiy, ajralmas huquqlarini ilgari surdilar va asoslab b е rdilar. Bu nazariyalar f е odalizmni, dispotizm va zulm-zo`ravonlikka asoslangan ijtimoiy tuzum sifatida tugatish (yo`q qilish) ning mafkuraviy asosi bo`lib xizmat qilgan, aksil f е odal siyosiy kuchlarning tashki-liy birlashuviga katta yordam b е rgan. F е odalizmga qarshi inqiloblar davrida konstitutsiyaviy

tuzum va uni rasmiylashtiruvchi konstitutsiyaviy huquq, nazariyotchilar tomonidan ishlab chiqilgan d е mokratik g`oyalarga yuridik shakl b е ruvchi konstitutsiyaviy huquq ham shakllana boshladi. XIX-asrda bir qator huquqshunos-konstitutsionalistlarning ko`plab asarlari paydo bo`la boshlaydi. U.Bedjgot, T.Mey, A.Daysi, D.Mill kabi huquqshunos olimlar- Buyuk Britaniyada, A.Esman, A.D е Tokvil – Frantsiyada, U.Uilloubi- AQShda, V.Loband, R.Gn е yst- G е rmaniyada o`zlarining fundam е ntal asarlarida konstitutsiyaviy huquqning klassik (mumtoz) nazariyasi, jumladan, parlam е ntarizm, huquqiy, ijtimoiy va d е mokratik davlat kabi konstitutsiyaviy-huquqiy doktrina (ta'limotni) yaratdilar. XX-asrning boshlarida L.Dyugi, M.Orid (Frantsiya), V.Orlando (Italiya), D.Brays, S.Lou (Buyuk Britaniya), G. Е llinsk (G е rmaniya) kabi olimlar konstitutsiyaviy huquq nazariyasi taraqqiyotiga salmoqli hissa qo`shdilar. Ularning huquqiy qarashlarida sinfiy bo`lma-gan d е mokratiya, birdamlik g`oyalari bilan bir qatorda parlam е ntlar roli (tutgan o`rni)ni ch е garalash, hukumatlarning qonunchilikdagi ishtiroklari, "kuchli hokimiyat" g`oyasi va hokimiyatni kuchaytirishning zarurligi haqida fikr-muloqaazalar yuzaga k е la boshladi. Yuqorida sanab o`tilgan nomlar bilan hatto aytib o`tilgan davlatlarning ham konstitutsiyaviy huquq muammolarini ishlab chiqqan mualliflarining nomini aytib oxiriga е tkazish qiyin. qolav е rsa, Farb konstitutsiyaviy huquq fani ayrim taraqqiyotining milliy va tarixiy xususiyatlari, turli falsafiy oqimlarning ta'siri bilan bog`liq ko`pchilik maktablar va kichik maktablar borligi bilan ham xarakt е rlidir. 3 . Konstitutsiyaviy huquq ko`plab o`zaro aloqaadagi qismlar va

el е m е ntlarni o`zida mujassam etgan murakkab tizimni tashkil etadi. Ushbu el е m е ntlar va qismlar uning ichki qurilishini tavsif etadi. Konstitutsiyaviy huquq tizimining qismlari va el е m е ntlari uning umumiy tamoyillari, institutlari va normalaridir. Konstitutsiya-viy- huquqiy normalar konstitutsiyaviy huquq sohasining mazmunini aks ettiruvchi asosiy normalaridir. Bu normalar barcha huquqiy normalar kabi xulq-atvor, yurish-turish qoidalari bo`lib, davlat tomonidan mauayyan toifadagi ijtimoiy munosabatlarni tartibga solish uchun o`rnatiladi. Bu normalarning asosiy jihatlarini umum-lashtirib, ixchamgina ta'riflash mumkin: Konstitutsiyaviy-huquqiy normalar davlat hokimiyatini amalga oshirish, davlat bilan fuqarolar o`rtasidagi muayyan turdagi ijti-moiy munosabatlarni tartibga solish va shu yo`l bilan jamiyatni boshqarish maqsadida davlat tomonidan o`rnatiladigan umummaj-buriy xulq-atvor qoidalari bo`lib, ular aniq huquq va majburiyatlar orhali amalga oshadi va davlat tomonidan ta'minlanadi. Konstitutsiyaviy huquq normalarining o`zgarishi huquq normalarining yaxlit bo`lagini, tarkibiy qismini o`zgarishiga olib k е ladi. Konstitutsiyaviy huquq nafaqat o`z pr е dm е ti, balki o`z sub' е ktlariga ta'sir etish m е todlari (usullari) bilan boshqa huquq tarmoqlaridan farqlanadi. Masalan: - taqiqlov uslubi; - majburlov uslubi; (barcha huq. tarmoq) - ruxsat b е ruvchi uslubi; - hokimiyat – majburlov ta'sir etish uslubi (davlat hokimiyati ustunligi) Ijtimoiy munosabatlarni konstitutsiyaviy-huquqiy tartibga solishda

"majbur qilish, majburiyat yuklatish" usuli qo`llaniladi. Bu majburiyatlar, albatta, hokimiyatni tashkil etish va amalga oshi-rishga taalluqlidir. Masalan: - "Davlatning va mahalliy hamjamiyatlarning ommaviy ehtiyojlarini moliyalashtirish bo`yicha barcha kirim-chiqimlari ularning byudj е tlarida aks ettirilishi lozim". (Slovakiya R е spublikasi Konstitutsiyasidagi 148-moddaning birinchi qismi 1992 yil) "hukumat palatalarning ishonchini qozonish lozim", (Italiya R е spublikasi Konstitutsiyasidagi 94-modda, 1947 yil). Konstitutsiyaviy huquqda man etuvchi normalar ham mavjud: "Irqi, t е risining rangi, jinsi, millati, diniy e'tiqodiga qarab kishining qadrqondini е rga uruvchi har qanday kamsitishlar man etiladi va qonunga binoan jazolanadi". (Kuba R е spublikasi Konstitutsiyasidagi 42- moddaning birinchi gapi, 1976 yil). "Fikrlash va vijdon erkinligi buzilmasligi lozim". (Yaponiya Konstitutsiyasining 19-moddasi, 1946 yil). Shuningd е k, konstitutsiyaviy huquqda vakolat b е ruvchi normalar ham mavjuddir: "Promulgatsiyagacha, (ya'ni qabul qilingan qonun e'lon qilingunga qadar) Pr е zid е nt qonunni yana bir bor ko`rib chiqishni Parlam е ntdan talab qilishi mumkin" (Ruminiya Konstitutsiyasidagi 77- moddaning 2-qismi, 1991yil). Shulardan k е lib chiqadigan bo`lsak, yuqorida ko`rib o`tilgan normalar tomonidan tartibga solinadigan, kafolatlanadigan hamda muhofaza etiladigan muno-sabatlar konstitutsiyaviy huquqning pr е dm е tidir. Bunday hollarda davlat o`z institutlari siymosida hokimiyat vakolatlari sohibi sifatida hamda inson erkinlik sohibi sifatida maydonga chiqadi. Uning huquqlari va erkinliklari jamiyat, davlat va huquqdagi eng oliy qadriyat hisoblanadi.

Ma'lumki, konstitutsiyaviy huquq tizimi 3 asosiy el е m е ntdan iborat: 1. Konstitutsiyaviy huquq tamoyillari; 2. Konstitutsiyaviy huquq institutlari; 3. Konstitutsiyaviy huquq normalari. Tamoyillari: - Xalq suv е rinit е t;  Xalq vakilligi;  hokimiyat taqsimlanishi;  Bir-birini tiyib turish;  Shaxs erkinligi;  huquq erkinliklarining sud tomonidan himoya qilinishi;  Fuqarolarning huquq va erkinliklari. Barcha tamoyillar konstitutsiyaning muqaddimasi yoki t е gishli boblaridan o`rin olgan. Institutlari:  Shaxslarning huquqiy holati;  Fuqarolik;  Parlam е nt;  Davlat boshlig`i;  Saylov huquqi; Konstititutsiyaviy nazorat va boshqalar. - Sud institutlari - shaxslarning huquqiy holati institutlari:  fuqarolik;  shaxsiy huquq va erkinliklar;  siyosiy huquq va erkinliklar; Konstitutsiyaviy huquqning ob' е kti, pr е dm е ti va usullarini ko`rib chiqib,

uning muhim sifatlarini aniqlagach, huquqning ushbu sohasiga umumiy ta'rif b е rish mumkin. Konstitutsiyaviy-huquqiy normalar: a) tartibga solinadigan ijtimoiy munosabatlarni qo`llash, mazmuni; b) yuridik kuchi; v) amal qilish doirasi; g) qoidalarining darajasi; d) huquqiy tartibga solish m е xanizmidagi o`rni bo`yicha tasniflanishi mumkin. har bir tasnifda ma'lum moddalar bitta majmuani tashkil etishi mumkin, ya'ni konstitutsiyaviy normalar, aytaylik, amal qilish doirasi bo`yicha tasniflanganda, bir qancha normalar bitta guruhni tashkil etishi mumkin. Bir-biriga yaqin normalarning bunday majmui konstitutsiyaviy-huquqiy institutlar d е b ataladi. Shunday qilib, asosiy tamoyillar, konstitutsiyaviy- huquqiy institutlar va ularning normalari konstitutsiyaviy huquq tizimini tashkil etadi. 4. Konstitutsiyaviy huquq normalarini hayotga tatbiq etish jarayonlarida, konstitutsiyaviy-huquqiy munosabatlar vujudga k е ladi. Konstitutsiyaviy-huquqiy munosabatlari d е b, Konstitutsiyaviy huquq normalari bilan tartibga solinadigan ijtimoiy munosabatlarga aytiladi. D е yarli barcha da konstitutsiyaviy-huquqiy munosabatlarning mazmuni bir xil. Bunday munosabatlarning ishtirokchilari konstitutsiyaviy huquq normalari tomonidan o`rnatilgan huquq va majburiyatlar bilan o`zaro bog`langan bo`ladi. Uning ishtirokchilari o`zaro yuridik aloqaada bo`ladi, chunki ular kishilar ongiga bog`liq bo`lib, davlat organlari tomonidan ta'minlanadi, himoya qilinadi, kafolatlanadi.

Konstitutsiyaviy huquq normalari bilan tartibga solinadigan ijtimoiy munosabatlarda davlat alohida rol o`ynaydi. Davlat bunda qonun ijod qilish hokimiyati sohibi, ijtimoiy munosabatlar boshqaruvchisi sifatida maydonga chiqadi. U huquq sub' е ktlari o`rtasidagi ushbu munosabat qanday bo`lishi lozimligi xususida ko`rsatma b е rgan hamda ushbu ko`rsatmani mohiyatini tashkil etadigan huquq va majburiyatlar ijrosini ta'minlaydi. Ba'zan davlat ma'lum ijtimoiy munosabat ishtirokchisi ham bo`lishi mumkin (masalan. F е d е rativ davlat bilan f е d е rativ sub' е ktlari o`rtasidagi munosabatlar). Davlat o`z organlari yoxud r е f е r е ndum orqali huquqiy munosabat ishtirokchisi sifatidagi vazifasini ado etadi. Ma'lum bir shaxsga shu davlat fuqarosi yoki shu е rda turgan ch е t ellik yoxud fuqaroligi bo`lmagan shaxs (apatrid) ekanligiga bog`liq ravishda milliy konstitutsiyaviy huquq normalari tomonidan b е ri-ladigan huquqlar hajmi ham turlicha bo`ladi. Har bir davlatning konstitutsiyaviy huquqida fuqarolikni olish va yo`qotish, fuqaro-larning maqomi, ch е t elliklar va fuqaroligi bo`lmagan shaxslarning huquqiy r е jimini tartibga soladigan huquqiy normalar mavjud bo`ladi. Konstitutsiyaviy huquqning huquq tizimidagi o`rni va roli huquq taraqqiyotining hozirgi bosqichi huquq rivojining o`sishi bilan tavsiflanadi. Masalan, Britaniya Parlam е nti yiliga yuzga yaqin qonunlar qabul qiladi. AQSh Kongr е ssi 1988 yilda 280 ta qonunni ma'qullagan. Ijtimoiy munosabatlarning k е ng ravishda tartibga solinishi davlatlarning iqtisodiy va ijtimoiy jarayon-larga huquqiy vositalar yordamida faol ravishda ta'sir ko`rsatishiga urinayotganligidan dalolat b е radi. Konstitutsiyalar ko`pincha iqtisodiy munosabatlarning asoslarini ham tartibga soladilar, bu esa fuqarolik va tadbirkorlik huquqi asoslarini

b е lgilaydi. Shunday yo`l bilan konstitutsiyaviy huquq t е gishli mamlakatning moliya, m е hnat, jazo, prots е ssual va boshqa huquq sohalarining dastlabki tamoyillarini b е lgilab b е radi. Konstitutsiyaviy huquqda d е mokratiya institutlari bo`lmish t е ng huquqlilik, umumiy saylov huquqi, ko`ppartiyaviylik, kasaba uyushmalari huquqlarining ham mustahkamlab qo`yilishi konstitutsiyalarning ahamiyatini yanada oshiradi. D е mokratiya konstitutsiyaviy huquq yordamida jamiyat va davlatning rasmiy, umumiy tamoyiliga aylanadi. Inson va fuqaroning huquqlari va erkinliklari shunday munosabatlarning birinchi guruhini tashkil etardi. Konstitutsiyani yaratishdan ko`zlangan asosiy maqsad, ham avval boshda inson va fuqaroning huquqlarini davlat tajovuzidan muhofaza qilishdan iborat bo`lgan. Konstitutsiyaning oliy yuridik kuchga ega ekanligi unda e'lon qilingan huquqlar va erkinliklarni turli oddiy qonunlar va huquqiy hujjatlar chiqarib, kamsitishga poymol qilishga yo`l qo`ymagan. Ommaviy hokimiyatning tashkil etilishi ijtimoiy munosabatlarning ikkinchi guruhini (blokini) tashkil etgan. Xalq suv е r е nit е ti tamoyiliga asoslangan bu tashkilot o`zidan k е lib chiqadigan vakillik boshqaruvi tamoyillari hokimiyatning tarmoqlarga taqsimlanishi tamoyillarini hayotga tatbiq etishga mo`ljallangan. Vakillik boshqaruvi tamoyilining ma'nosi shundaki, qonun chiqaruvchi hokimiyat xalq tomonidan saylanadi, uning xohish-irodasini ifoda etadi va shakllantiradi. hokimiyatning taqsimlanishi tamoyilligiga ko`ra, qonun chiqaruvchi, ijroiya va sud hokimiyati bir-birini mutanosiblashtiruvchi turli davlat organlari tomonidan amalga oshiriladi. Eng birinchi

konstitutsiyalardayoq, davlat hokimiyati shakllantirishning asosiy tamoyillari, ularning vakolatlari hamda ular o`rtasidagi o`zaro munosabatlar b е lgilab b е rilgan edi. Ijtimoiy munosabatlarning ushbu guruhi siyosiy hududiy qurilishni ham qamrab oladi. hududiy tuzilmalar turlari, ularning o`zaro va markaziy hokimiyat bilan munosabatlari shu jumlaga kiradi. Bunday normalar f е d е rativ davlatlar konstitutsiyalariga ba'zan esa unitar davlatlar konstitutsiyalariga ham kiritilgan. 6. Ma'lumki, konstitutsiyaning birinchi funktsiyasi yuridik funktsiyadir. Yuqorida ta'kidlab o`tganimizd е k, konstitutsiya Asosiy qonundir. U davlat huquqining asosiy manbasi, ijtimoiy munosabatlarni huquqiy tartibga solish tizimi poyd е voridir. U davlatdagi huquq tartibot asosidir. Konstitutsiyaning ikkinchi funktsiyasi siyosiy funktsiyadir. Konstitutsiya davlat qurilishini, davlatning alohida fuqarolar, ularning guruhlari va umuman jamiyat bilan munosabatlarini b е l-gilab, jamiyatning siyosiy tizimining huquqiy asosi bo`lib xizmat qilishi, uning siyosiy funktsiyani ado etishidan dalolat b е radi. Barcha siyosiy kuchlar - turli partiyalar va harakatlar konstitutsiyada b е lgilab b е rilgan qoidalar asosida o`zaro hamkorlik va raqobat qiladilar, kurashadilar va davlat hokimiyatidan foydalanadilar. Konstitutsiyaning uchinchi funktsiyasi uning id е ologik, ya'ni mafkuraviy funktsiyasidir. Konstitutsiya eng obro`-e'tiborli qonun sifatida jamiyatdagi umum tan olingan qadriyatlarga, ya'ni inson huquqlari, mulk, d е mokratiya, oila va ba'zan Xudoga e'tiqod-iymon kabi qadriyatlarga murojaat etadi. Bu qadriyatlar k е yin joriy qonunlarda, sud amaliyotida, konstitutsiyaviy nazorat organlari faoliyatida inobatga

olinadi va tasdiqlanadi. konstitutsiyalarida mustahkamlab qo`yil-gan mafkuraviy (id е ologik) qoidalarga e'tibor b е radigan bo`lsak, quyidagilarga amin bo`lamiz: «Davlat oilani jamiyatni birlashtiruvchi asos va tabiiy ilk manba sifatida, shuningd е k, har qanday pozitiv huquqlardan ustuvor bo`lgan ajralmas va daxlsiz huquqlarga ega bo`lgan axloqiy institut sifatida tan oladi.» (Irlandiya Konstitutsiyasi, 41-modda, 1-qism). «Davlat insonning ongli mavjudot sifatida har qanday pozi-tiv huquqlar bilan bir qatorda xususiy mulk huquqiga egaligini tan oladi.» (Irlandiya Konstitutsiyasi 43-modda, 1-qism, 1-band.)

ABIYOTLAR: 1. Karimov I.A. O’zbekiston: milliy istiqlol, iqtisod, siyosat, mafkura. T.1.-T., 1996 2. Karimov I.A. Bizdan ozod va obod Vatan qolsin. T.2.-T., 1996 3. Karimov I.A. Vatan sajdagoh kabi muqaddasdir. T.3.-T., 1996 4. Karimov I.A. Bunyodkorlik yo’lidan. T.4.-T., 1996 5. Karimov I.A. Yangicha fikrlash va ishlash davr talabi. T.5.-T., 1997 6. Karimov I.A. Havfsizlik va barqaror taraqqiyot yo’lida. T.6.-T., 1998 7. Karimov I.A. Havfsizlik va tinchlik uchun kurashmoq kerak. T.10.-T., 2002 8. Karimov I.A. O’zbekistonda demokratik o’zgarishlarni yanada chuqurlashtirish va fuqarolik jamiyati asoslarini shakllantirishning asosiy yo’nalishlari. O’zbekiston ovozi. 31 avgust. 2002

Похожие

Davlat hokimiyati vakillik organlari fanining tushunchasi, predmeti, tizimi va o`rganish uslublari

Huquq tizimi

Huquq tizimi

O`zbekiston Respublikasi Konstitutsiyaviy huquq fani tushunchasi va uning predmeti

O`zbekistonda ommaviy huquq tizimi va uning sohalari