Tuproqdagi CO2 karbonatlar miqdorini (atsidimetrik usulida) aniqlash - Геология - Рефераты

Tuproqdagi CO2 karbonatlar miqdorini (atsidimetrik usulida) aniqlash

Загружено в:

04.03.2024

Скачано:

0

Размер:

219.5 KB

Tuproqdagi CO 2 karbonatlar miqdorini (atsidimetrik usulida) aniqlash Tuproq tarkibidagi kaltsiy, magniy karbonatlarni va chirindi miqdorini aniqlash, shuningdek, tuproqning fizik-ximiyaviy va mexanik xossalarini o`rganishdan iborat. O`rta Osiyo tuproqlarini 10-20% gacha (CaCO3 hisobidan) va boshqa tuproqlarni 30% gacha karbonatlar bo`lishi mumkin. Tuproq tarkibidagi karbonatlar suyultirilgan xlorid kislota yordamida aniqlanadi (Knop usuli). Lekin bu usul bilan ishlashda ancha ko`p vaqt ketadi. SoyuzNIXI tavsiya etgan atsidimetrik usul bilan karbonatlarni tez aniqlash mumkin (S.A. Kurdin). Atsidemetrik usul. Tuproq tarkibidagi karbonatlar xlorid kislota ta`sirida parchalanadi. Bunda quyidagicha reaktsiya boradi. CaCO3 + 2HCl – CaCO3 + H2O + CO2 Karbonatlarni parchalash uchun sarf bo`lgan kislota miqdori reaktsiyaga kirishmay qolgan kislotani ishgor bilan titrlab aniqladi. HCl + NaOH = NaCl + H2O Kerakli asboblar: metilrot indekatori, lakmus qog`ozi, filtr, pipetka (25 ml), 250, 170, 1,5 ml li kolbalar, shtativ, texnik tarozi, 0,02 n xlorid kislota eritmasi, 0,2 n o`yuuvchi natriy eritmasi (1-rasm).

Tekshiriladigan tuproqdan texnik tarozida 2-5 gr tortib olib, 700- 1500 ml hajmli kolbaga solinadi, uning ustiga 50-100 ml 0,02 natriy xlorit kislota quyib bir sutka qoldiriladi. Shundan keyin loyqaga lakmus qog`ozi tegizib quriladi, agar suyuqlikning muhiti kislotali bo`lsa filtrlanadi, ishqoriy bo`lsa uni uning ustiga 100-200 ml 0,2 n xlorid kislota quyiladi va aralashmani chayqatib hosil bo`lgan loyqa filtrlanadi. Toza filtratdan pipetka yordamida 25 ml olib, 250 ml hajmli ximiyaviy stakanga solinadi va uning ustiga 2-3 tomchi metilrot indekatoridan tomizib,

eritma qizg`ish binafsha rangdan och sariq rangga o`tguncha o`yuvchi natriyning 0,2 n eritmasi bilan titrlanadi. Natija quyidagicha hisoblanadi. bu yerda: x - namuna tarkibidagi karbonatlar miqdori, g; a - titrlash uchun olingan eritma, ml; f1, f2 - tuzatish koeffitsenti; b - titrlash uchun sarf bo`lgan ishqor miqdori, ml; P - xlorid kislota miqdori, ml; H - tuproq og`irligi, g hisobida; 0,00044 - CO2 ga aylantirish koeffitsenti (1 ml 0,02 n HCl 0,00044 ga CO2 ga to`g`ri keladi); 100 - protsentga aylantirish ko`paytmasi; K - gigroskopik koeffitsent. Tuproq tarkibidagi umumiy chirindi miqdorini aniqlash. O`rta Osiyo tuproqlari tarkibida chirindi miqdori turlicha bo`ladi. Chirindining asosiy qismi yerning haydov qatlamida uchraydi. Masalan, bo`z tuproqlardi 0,4-1,5%, o`tloq tuproqlarda 1,2-3% va o`tloqi botqoq tuproqlarda esa 1,3-4,2% gacha uchraydi. Tuproqning profilida chirindi miqdorining joylashishi uning turiga va o`zlashtirilish darajasiga bog`liq bo`ladi. Odatda, tuproq qatlami chuqurlashgan sari undagi chirindi miqdori kamayib boradi. Shuningdek, aniq o`zlashtirlgan va yetarli darajada o`zlashtirilmagan tuproqlarda chirindi miqdori kam bo`ladi. Eskidan uzlashtirilgan va sug`oriladigan yerlarning haydov qatlamida chirindi miqdori ko`p bo`ladi. Erta baxorda va yozning birinchi yarmida chirindi minerallashi boshlaydi; kuzda esa chirindi miqdori ko`payadi, ya`ni minerallashish jarayoni to`xtaydi. Chirindi miqdorini saqlab qolish yoki uni ko`paytirish uchun tuproqni muttasil organik o`g`it, jumladan go`ng solib turiladi. Bundan tashqari tuproq tarkibidagi chirindi miqdorini ko`paytirish uchun almashalab ekish sistemasini joriy etish kerak. Chirindi tarkibidagi 58% uglerod, 28% kislorod, 5% vodorod, 3% azot va 3-6% kul bo`ladi.

Adabiyotlar: 1. B о b о xo ’ jaev I ., Uz о q о v P . Tupr о qning tarkibi x о ssalari va analizi . – T о shkent : “ Mehnat ”, 1990. 2. Bah о dir о v M ., Rasul о v A . Tupr о qshun о slik . – T .: “ O ’ qituvchi ”, 1975. 3. Агрохимия (учeбник) пр. проф. Б.А.Ягодина. М., ВО “Агропромиздат”, 1989. 4. Мeтоды агрохимия исслeдований почв и растeний. Т., Союз НИХИ, 1977. 5. Musaev B.S. Agrоkimyo (darslik). T.: «Shar» nashriyot-matbaa aktsiyadоrlik kоmpaniyasi bоsh tahririyati, 2001. 6. Niyozaliev I.N., Оtabekоv N.A. va bоshqalar. Agrоximiyadan amaliy mashg’ulоtlar. T., “Mehnat”, 1989. 7. Smirnоv P.M., Muravin E.A. Agrоximiya. – Tоshkent: “O’qituvchi”, 1984. 8. Qishlоq xo’jaligida islоhоtlarni chuqurlashtirishga dоir qоnun va me’yoriy xujjatlar to’plami. 1-2 jildlar. T., «Sharq» nashriyot-matbaa kоntserni bоsmaxоnasi, 1998. 9. Qishlоq xo’jaligida iqtisоdiy islоhоtlarni chuqurlashtirish dasturi (1998-2000 yillar). T., “O’zbekistоn”, 1998.

Похожие

Tuproq tarkibidagi gumus miqdorini I.V. Tyurin usulida aniqlash

Tuproqda III va IV-guruh elementlari. Tuproqda III-guruh elementlari va tuproq muhiti

Go'ng tarkibidagi ammiakli azоtni miqdоrini Mamchenkо-Rоmashkevich usulida aniqlash

Ammiakli va ammiakli-nitratli o'g'itlar tarkibidagi azоtni fоrmalin usulida aniqlash

Tuprоq tarkibidagi nitrat shaklidagi azоt miqdоrini grandval-lyaju usulida aniqlash