Узбекистонда аёлларнинг ижтимоий ишлаб чикаришда бандлигининг баъзи масалалари - География - Рефераты

Узбекистонда аёлларнинг ижтимоий ишлаб чикаришда бандлигининг баъзи масалалари

Загружено в:

15.09.2022

Скачано:

0

Размер:

79.009765625 KB

Ўзбекистонда аёлларнинг ижтимоий ишлаб чиқаришда бандлигининг баъзи масалалари Ўзбекистонда 2007 йил маълумотларига қараганда аҳоли сони 26,6 миллионга етди. Унинг 13,3 миллиони яъни 50 фоизини аёллар ташкил этади. Маълумки, аёллар жамиятда аҳолининг такрор барпо бўлиши оилаларнинг шаклланишида иштирок этувчи асосий ижтимоий – демографик гуруҳдир. Бугунги кунда мамлакатимизда оилалар сони 6 миллиондан ошди. Ҳар бир оилада ўртача 5-6 нафар киши истиқомат қилади. Ҳар йили 165 мингдан ортиқ янги оилалар пайдо бўлади, 500-535 минг атрофида чақалоқлар туғилади. Бу рақамларни ўқир эканмиз, аввало кўз ўнгимизда оила соҳибаси, фарзандлар онаси – аёл гавдаланади. Аёлсиз оилани тасаввур этиб бўлмайди. Фарзандларни дунёга келтиришдан тортиб, уларнинг мустақил ҳаёт бўсағасига кузаткунга қадар бўлган барча зарурий ишлар, оиладаги саранжом-саришталик, иқтисодий рўзғордаги муаммоларни вақтида кўра билиш аёл зиммасидаги асосий ишлардир. Шу билан бир қаторда XX асрнинг иккинчи ярмидан бошлаб аёллар ижтимоий ишлаб чиқаришда ҳам иштирок эта бошлади. Шуниси эътиборлики, кейинги йилларда жамият ишлаб чиқаришида банд бўлган аёллар сони тез суръат билан ошиб бормоқда. Масалан, 2000 - 2006 йилларда халқ хўжалигида банд бўлган иқтисодий фаол аёллар сони 3,9 миллиондан 5,0миллионга етди 1 . Бугунги кунда мамлакатимизда иқтисодиётга банд аҳолининг 47,8 фоизини аёллар ташкил этади. 2000-2006 йилларда ишчи ва ҳизматчиларнинг умумий сонида аёллар салмоғи 43,1 фоиздан 47,8 фоизга етди. Қуйидаги жадвалда Ўзбекистон халқ хўжалигининг турли соҳадаги аёлларнинг иштироки ҳақида аниқ рақамлар келтирилган. Халқ хўжалиги тармоқларида банд бўлган аҳоли таркибида аёллар салмоғи (фоиз ҳисобида) * Ҳўжалик тармоқлари 2000й 2003й 2006й. Саноат 30,8 42,8 42,8 1 Социальное развитие и уровень жизни населения в Узбекистане 2003. Т.:2004, С.55;

Қурилиш 12,2 14,1 13,5 Транспорт ва алоқа 18,0 18,3 18,5 Қишлоқ ва ўрмон хўжалиги 43,8 42,4 52,4 Савдо умумий овқатланиш моддий техника таъминоти 28,2 43,6 54,7 Соғлиқни сақлаш, жисмоний тарбия 72,6 75,3 79,5 Ижтимоий таъминот, маориф(таълим тизими) 63,6 63,5 63,8 Фан ва фан ҳизмати 48,7 50,7 51,4 Маданият ва санъат 50,3 51,8 52,4 *Жадвал. Труд и занятость в Республике Узбекистан 2006. Т.:2007, С.37. Кейинги йилларда соғлиқни сақлаш, маориф, маданият соҳаларида ва халқ хўжалигининг ақлий меҳнат талаб этадиган ишларида аёллар салмоғи ортиб бормоқда. Айниқса илм-фан, давлат ва жамият ташкилотлари раҳбарияти ичида аёллар салмоғининг ошиб бориши эътиборлидир. Республикамизда олиб борилаётган илмий-тадқиқот ишлари мутахассисларининг ҳам 40 фоиздан кўпроғи аёллардир. Фан докторлари таркибида ва фан номзодлари таркибида ҳам аёллар салмоғи ортиб бормоқда. Юқорида келтирилган маълумотлар ҳозирги даврда республикамиз халқ хўжалигининг турли соҳларида банд бўлган аҳолининг ўртача 40-45 фоизини, баъзи соҳалар бўйича эса 70 фоизга яқинини аёллар ташкил этганлиги ҳақида далолат беради. Бу ҳолатнинг тарихий, иқтисодий ва демографик омиллари борки, уларнинг ҳар бири алоҳида мавзудир... Статистик маълумотлар кўрсатишича, Ўзбекистоннинг ҳозирги тараққиёт босқичида меҳнат ёшидаги аёлларнинг 80 фоизга яқини ижтимоий ишлаб чиқаришда қатнашар экан. Оила юмушлари, фарзандни дунёга келтириш, уни тарбиялаш, ижтимоий ишлаб чиқаришда қатнашиб, фарзандларини озиқ-овқат, кийим-бош, билим олиши, касб танлаши учун керак воситалар билан таъминлашида умр йўлдоши билан баробар меҳнат қилиши аёл учун жуда катта масъулиятдир. Бу масъулият унинг саломатлигига маълум даражада ўзининг таъсирини ўтказмоқда. Эҳтимол ҳозирги даврда аёллар, айниқса, бўлажак ва ёш оналар ўртасида камқонлик, асаб, юрак-қон томир, ошқозон касалликларини кўпайишида, ногирон, чала чақалоқлар туғилиш ҳолларининг учрашида аёл зиммасидаги оғир масъулиятнинг ҳам маълум даражада

салбий таъсири бордир. Агар оилада аёл соғлом бўлса, соғлом фарзанд туғилиши, соғлом фарзанддан соғлом авлод вужудга келиши ҳаммага аёндир. Аёл саломатлиги нафақат соғлом авлод яратишда, республикамизнинг бозор иқтисодиётига ўтиш давридаги қатор муаммоларни ҳал этишда, моддий неъматлар ишлаб чиқишда фан, маданият ва санъат тараққиётида ҳам жуда зарурдир. Шунинг учун ҳам аёл саломатлиги йўлидаги барча муаммоларни ҳал этиш, уни гуллаб-яшнаб оила соҳибаси, баҳтли она бўлиши ва ўзи ҳоҳлаган ижтимоий ишлаб чиқаришда фаол қатнашишини таъминлаш жамиятимиз ва давлатимиз олдида турган энг долзарб вазифадир.

Похожие

Халқаро туризм ва Ўзбекистонда туризмни ривожлантиришнинг баъзи масалалари

Куйи Амударё минтакасида туризмни ривожлантиришнинг баъзи бир масалалари

Фаргона вилояти иктисодий - ижтимоий ривожланишининг баъзи бир хусусиятлари

Ўзбекистоннинг табиий географик районлаштирилиши. Табиий географик районлаштиришнинг баъзи бир услубий масалалари

Агросаноат интеграциясининг асосий ишлаб чиқариш босқичлари ва уларни ривожлантириш масалалари