Куйи Амударё минтакасининг инвестиция жозибадорлиги - География - Рефераты

Куйи Амударё минтакасининг инвестиция жозибадорлиги

Загружено в:

15.09.2022

Скачано:

0

Размер:

81.630859375 KB

Қ уйи А мударё минта қ асининг инвестиция жозибадорлиги Бугунги кунда мамлакатимизда чет эл инвесторлар учун мавжуд бўлган кенг миқёсдаги кафолат ва имтиёзлар, шунингдек, сиёсий ва иқтисодий барқарорлик республикамизда қулай инвестиция муҳити яратилганлигидан далолат беради. Қолаверса, қўшма корхоналар фаолиятини раҳбатлантириш мақсадида қатор имтиёзлар, жумладан, хусусийлаштириш, ишлаб чиқаришни техник қайта жиҳозлаш, истеъмол товарларни ишлаб чиқишда кўплаб имтиёзлар жорий қилинган. Шу билан бирга Ўзбекистон Республикасининг «Чет эл инвесторлар ҳуқуқларининг кафолатлари ва уларни ҳимоя қилиш чоралари тўғрисида»ги, «Чет эл инвесторлари тўғрисида»ги қонунлари, Вазирлар Маҳкамасининг «Давлат мулкини хусусийлаштиришда хорижий сармояларни жалб қилишни раҳбатлантириш чора – тадбирлари тўғрисида»ги қарори, Президентимизнинг «Қўшма корхоналар фаолиятини раҳбатлантириш ва уларга имтиёзларни тақдим этишга оид қўшимча чора – тадбирлари тўғрисида»ги, «Қўшма корхоналар томонидан ишлаб чиқиладиган маҳсулотлар экспортини раҳбатлан-тиришга оид қўшимча чора – тадбирлари тўғрисида»ги, «Тўғридан тўғри инвестицияларни раҳбатлантиришга оид қўшимча чора – тадбирлари тўғрисида»ги фармойишлари ва бошқа қонуний актлар қулай инвестиция макони яратилишига қаратилган. Бундай ҳолатда мамлакатимиз минтақаларидаги инвестиция жозибадорлигини тўғри баҳолай олиш ҳамда уларда мавжуд бўлган инвестициялаш имконияти ва табиий – иқтисодий салоҳияти тўғрисида хорижий инвесторларга ахборот бериш муҳим вазифаларимиздан бири ҳисобланади. Шу ўринда таъкидлаш жоизки, инвестицион жозибадорлик минтақалар бўйича универсал бўла олмайди. У минтақанинг инвестициялаш имконияти, яъни табиий ва ишлаб чиқариш салоҳиятига, молиявий

имконияти ва бошқа омилларга боғлиқ бўлади. Бинобарин ҳар бир минтақанинг ўзига хос ижтимоий – иқтисодий, табиий шарт – шароитларидан келиб чиққан ҳолда инвестиция салоҳияти шакллангандир. Шу боисдан минтақаларда инвестиция салоҳияти турлича, улардан фойдаланиш имкониятлари ҳам турличадир. Бу жиҳатдан Қуйи Амударё минтақаси ҳам ўзига хос инвестиция жозибадорлик эга. Жадвал Ўзбекистон минтақаларида инвестицияларнинг улуши ( 01.01.06 й., фоизда) Минтақалар Инвестиция л ар нинг улуши Ч ет эл инвестиция ларнинг улуши Фаолият кўрсатаётган қўшма корхоналарнинг минтақалар бўйича тақсимланиши Республика қўшма корхоналари экспортида минтақалар ҳиссаси Тошкент 33,2 49,00 71,8 22,5 Мирзачўл 4 1.3 2,6 0,8 Фарғона 15,1 17,8 10,2 50,9 Зарафшон 17,4 14,7 9,1 23,5 Қуйи Амударё 9,4 4,7 2,8 1,1 Жанубий 20,9 12,5 3,5 1,2 Жами 100 100 100 100 Жадвал Ўзбекистон Республикаси Давлат статистика қўмитаси маълумотлари асосида тузилган. Иқтисодиётига жалб этилган инвестицияларнинг минтақалар доирасидаги таҳлили шуни кўрсатадики, Қуйи Амударё минтақаси бу борада паст кўрсаткичга эга. Республикамизда жами инвестицияларнинг 9,4 фоиз, чет эл инвестицияларнинг 4,7 фоизи, фаолият кўрсатаётган қўшма корхоналарнинг бор-йўғи 2,8 фоизи шу минтақа ҳиссасига тўғри келади. Маълумки, минтақанинг инвестиция-ларга бўлган жозибадорлигини биринчи навбатда инвестиция салоҳияти белгилаб беради. Инвестиция салоҳияти моҳиятан ўзида минтақанинг ички имкониятларини, жумладан, табиий, ишчи кучи, ишлаб чиқариш, молиявий, инфратузулмавий, иқтисодий географик ўрни кабилар таснифини ифодалайди, иккинчи томондан,

минтақанинг иқтисодий кўрсаткичлари, ишлаб чиқариш омиллари билан таъминланганлигини таснифлайди. Қуйи Амударё минтақаси инвестиция жозибадорлигини баҳолашда Қорақалпоғистон Республикаси ва Хоразм вилояти иқтисодий географик ўрни ҳамда гидрографик салоҳиятига кўра деярли бир хил баҳолансаларда, табиий, ижтимоий – иқтисодий салоҳияти бўйича улар ўзаро фарқланади. Масалан, Қорақалпоғистон Республикаси турли хил қазилма бойликларга эга бўлса, Хоразм вилояти бундан мустасно. Охирги йилларда Қоракалпоғистон Республикасида бирқанча қазилма бойликлар - табиий газ ва нефт конларининг катта қисми топилиши бу ерга инвестицияларнинг оқиб келишига сабаб бўмокда. Қорақалпоғистон Республикаси табиий шароити, минерал хом ашё ҳамда агроиқлимий ресурслари асосан тоғ – кон кимёси, қурилиш ва ёқилғи саноати, чорвачилик ва полизчилик учун қулайроқ. Хоразм вилояти эса ҳалқаро туризм, енгил ва озиқ-овқат саноати, пахта ва шоли етиштириш учун қулай имкониятларга эга. Аммо юқоридаги имкониятларнинг мавжудлигига қарамасдан Қуйи Амударё минтақасига чет эл инвестицияларни кириб келишига экологик вазиятнинг ёмонлиги, сув захираларнинг етишмаслиги, инфраструктура объектларини ривожланмаганлиги, қўшни минтақалар ва мамлакатлар билан алоқа ўрнатишда транспорт тизимининг заифлиги, бошқа минтақаларга нисбатан молиявий бозор ва институтларнинг паст даражада ривожланганлиги каби салбий омиллар тўсқинлик қилмоқда. Бу ҳолат инвестиция “рискининг” ўсишига олиб келмоқда. Шу сабабдан хорижий инвесторлар юқори риск харажатини қоплаш мақсадида юкори даромадли соҳаларга, Қорақалпоғистон Республикасидаги қазилма бойликларни излаб топиш ва уларни қазиб олиш мақсадида кириб келмоқдалар. Хоразм вилояти эса енгил саноат ва ҳалқаро туризм соҳасини ривожлантириш учун хорижий инвестицияларни жалб этиш имкониятига эга.

Хулоса ўрнида шуни таъкидлаш жоизки, Қуйи Амударё минтақасининг инвестиция жозибадорлигини ошириш кўп жиҳатдан агроиқлимий ресурсларга, сув захиралари, Орол бўйи экологик муаммоларини ҳал қилишга ҳамда қўшни минтақалар ва мамлакатлар билан иқтисодий интеграция қилишга боғлик бўлиб қолмокда.

А дабиётлар 1. Расулов Н.Н. Стимулирование привлечения иностранн ы х инвестиций в экономику Узбекистана. – Т.: Фан, 2003 . 2. Самарходжаев Б. Инвестиции в Республике Узбекистан (Международно- частноправовой аспект). –Т.:Академия, 2003. 3. Чжен В.А. и др. Р ы нок и откр ы тия экономика . – Т.: Шар қ, 1996.

Похожие

Куйи Амударё минтакасининг иктисодий географик муаммолари

Куйи Амударё минтакасининг тиббий географик вазияти

Куйи Амударё минтакасида туризмни ривожлантиришнинг баъзи бир масалалари

Демографик жараёнларнинг экологик жихатлари(Куйи Амударё геодемографик райони мисолида)

Куйи Зарафшон округи