Ҳиндистоннинг табиий иқлим шароити ва туристик ресурслари - География - Рефераты

Ҳиндистоннинг табиий иқлим шароити ва туристик ресурслари

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

66 KB

Ҳиндистоннинг табиий иқлим шароити ва туристик ресурслари Режа: 1. Шимолий Ҳиндистон 2. Ҳиндистоннинг табиий географик (туристик имкониятлари) жиҳатдан минтақаларга бўлиниши:

Ҳиндистон Республикаси Географик ўрни . Ҳиндистон Республикаси Жанубий Осиёдаги мамлакат бўлиб, у Ҳиндистон ярим о ролида жойлашган. Унинг умумий ер майдони 3,3 млн. кв.км.ни ташкил этади. Ҳиндистон майдонининг катталиги жиҳатидан дунё мамлакатлари ўртасида Россия (17,1 млн. кв.км), Канада (10,0 млн. кв.км), Хитой (9,6 млн. кв.км), АҚШ (9,5 млн. кв.км), Бразилия (8,5 млн. кв.км) ва Австралия (7,7 млн. кв.км) дан сўнг еттинчи ўринни эгаллайди. Ҳиндистоннинг қуруқликдаги чегаралари шимолдаги баланд осмон ўпар Ҳимолай тоғларидан бошланиб, то у мамлакатнинг жанубидаги Коморин бурнигача чўзилиб ётади. Шимолдан жанубгача бўлган ҳудудининг умумий узунлиги 3214 км, ғарбдан шарқгача бўлган масофаси 2933 км.ни ташкил этади. Мамлакатнинг сув билан ўралган қирғоқ чизиқлари 7517 км бўлиб, шундан 5423 км қуруқлик (континентал) қисмига тўғри келади. Ҳиндистон ғарбда Арабистон денгизи, шарқда Бенгалия қўлтиғи, Жанубда эса Ҳинд океани сувлари билан ўралиб туради. Қуруқликда у шимолий томонда Афғонистон, Хитой, Непал, Бутан, шарқий қисмида – Мъянма (Бирма), Бангладеш, ғарбда эса Покистон мамлакатлари билан чегараланади. Табиати . Ҳиндистон табиати хилма-хил бўлиб, уни ҳудудининг 3/4 қисмини текислик ва ясси тоғликлар ташкил этади. Ҳиндистон ҳудуди табиатига кўра тўрт хил минтақага бўлинади:  Декан ясси тоғлиги;  Ганг дарёси бўйи паст текисликлиги;  Ҳимолай тизма тоғлари;  Тар саҳроси. Декан ясси тоғлиги Ҳиндистон ярим оролининг деярли бутун қисмини эгаллаб олган бўлиб, у ғарб томондан бошланиб (Ғарбий Гат тоғлари), шарққа (Шарқий Гат тоғлари) томон 900 метр баландликдан то, 300 метргача пасайиб боради ва ўрмонзорлар билан қопланган. Ганг дарёси бўйи паст текислиги кенг аллювиал (ётқизиқли) унумдор тупроқ қатламидан иборат бўлган водий ҳисобланади. Ганг дарёси водийнинг

қўйи қисмида ўз ирмоғи Брахмапутра дарёси билан бирлашади. Бу икки дарё мамлакатнинг ҳудудидан ташқарида (Бангладешда) энг йирик Бенгал дельтасини ҳосил қилади. Ганг дарёси водиси Ҳиндистоннинг энг кўп ва аҳолиси зич жойлашган ҳудуди бўлиб ҳисобланади. Ҳимолай тизма тоғлари Ҳиндистоннинг шимолий қисмида жойлашган бўлиб, бу ерда улар дунёдаги энг баланд тоғлар (Нангапарбат тоғи – 8426 м., Қорақурум – 8611 м.) туркумига киради. Ушбу ҳудудда Ҳиндистоннинг Джамму ва Кашмир штати жойлашган. У ҳозирга қадар Ҳиндистон, Покистон ва Хитой мамлакатлари ўртасида баҳсга сабаб бўлиб келмоқда. Тар саҳроси Ҳиндистоннинг ғарбий қисмида Ҳинд дарёси водийси билан Аравалли тоғлари ўртасидаги ҳудудда жойлашган. Ушбу ҳудуд экваторга яқин бўлганлиги сабабли, унинг қўйи қисмида ҳаво ҳарорати жуда юқори даражада бўлади. Қиш мавсумида ўртача ҳаво ҳарорати 23 0 С ва ёз ойларида эса у 27 0 С, яъни деярли бир хил даражада кузатилинади. Иқлими. Ҳиндистон мамлакати жуда катта ер майдонига эга бўлганлиги сабабли унинг ҳудудида бир неча хил иқлим зоналарини учратиш мумкин. Жумладан, Ҳиндистон ярим оролининг ғарбий қисмида (Мумбайдан тортиб, то Тривандрумагача) иссиқ, нам иқлим, Раджастан Джамму ва Кашмир штатларида иссиқ, қуруқ иқлим, ярим оролнинг шарқий қисмида ўртача нам иқлим, Панжоб текислигидан тортиб то Декан ясси тоғлигининг ғарбигача бўлган ҳудудларда ўртача қуруқ иқлим ҳукмронлик қилади. Ҳиндистон тропик ва субтропик иқлим поясларида жойлашганлиги, баланд, осмон ўпар Ҳимолай тоғлари орқали ер шарининг шимолий қутбдаги Арктика совуқ ҳаво оқимларидан тўсилганлиги сабабли, у дунёдаги энг иссиқ типик муссон иқлимига эга бўлган мамлакатлардан бири ҳисобланади. Бутун Ҳиндистон территорияси учун учта мавсум характерли бўлиб, у қуйидагилардан иборат: совуқ мавсум (ноябр – феврал ойлари); иссиқ мавсум (март – май ойлари); ёмғирли мавсум (июнь – октябр ойлари). Совуқ мавсум даврида ўртача ҳаво ҳарорати 15 о – 20 о бўлади. Иссиқ мавсум

даврида ҳарорат 32 о – 42 о атрофида кузатилади. Ёмғирли мавсумда эса у 30 о – 32 о ни ташкил қилади. Мамлакатнинг паст текислик қисмларида январ ойининг ўртача температураси (шимолида, жанубий қисмида эса 27 о гача кўтарилади. Май ойида 28 о – 35 о га етади. Мамлакат бўйлаб ёғин – сочин ҳам бир текисда ёғмайди. Унинг ғарбий қисми (Тар саҳроси) да 60 – 100 мм, Марказий қисмида 300 – 400 мм, Шарқий Ҳимолай ва Гат тоғ ёғинбағирларида 3000 – 6000 мм, Черапунджи (Шилонг платоси) минтақасида ҳатто 12000 мм гача йиллик ёмғир ёғади. Мамлакатда муссон иқлими халқ хўжалигига ва кишилар ҳаётига салбий таъсир кўрсатади. Бу даврда бир йиллик ёғин – сочиннинг 70 – 80 % ёғади. Тўхтовсиз ёққан ёмғир 4 ой (июн – сентябр) давом этиб, мамлакатга сайёҳларнинг келиб – кетиши бирдан пасайиб кетади ва туристик корхоналар иқтисодига катта зарар келтиради. Октябр – ноябр ойлари – муссондан кейинги давр ҳисобланиб, бу даврда ёғин – сочинларнинг ёғиши тўхтайди. Қишки мавсум (декабр – январ, қуруқ ва салқин бўлиб, бу пайтда мамлакат бўйлаб мевали дарахтлар, ўсимликлар гуллайди, туристларнинг келиш – кетиши кўпаяди. Қишки мавсум даврида ғалла экинлари экилади. Март – майлари жуда иссиқ ва қуруқ бўлиб ҳаво ҳарорати 35 о дан ошади ва айрим пайтларда эса 40 о гача кўтарилади. Ҳиндистоннинг сув ресурслари - дарёлар, музликлар, денгизлар ва океан сувлари бўлиб ҳисобланади. Мамлакатнинг энг йирик дарёлари қаторига Ганг (2510 км), Брахмапутра (2900 км), Ҳинд (2879 км), Нарбада, Годавари, Кришна, Маханда, Кавери ва бошқалар киради. Ҳиндистоннинг Ҳимолай тоғларидаги қор ва музликлардан туйинадиган дарёлар йил давомида серсув дарёлар ҳисобланади. Мамлакатда кўллар кам учрайди. Улардан энг йириги Кашмир водийсидаги Вукар кўли ҳисобланади. Иккинчи йирик кўли Декан ясси тоғлигидаги Лонор кўли бўлиб, у вулқон отилиши натижасида пайдо бўлган. Ҳиндистонда кўп минглаб туристларни жалб қиладиган Ҳимолай тизма тоғларидаги доимий қорликлар ва музликлар ҳисобланади. Бутун мамлакат

бўйича уларнинг умумий майдон 40 минг км 2 дан ортади. Мамлакатдаги энг йирик музликлар қаторига Сиаген музлиги, Балторо, Хиспар, Бинафо кабилар киради. Тоғлардаги қор қопламларининг ўртача баландлиги денгиз сатҳидан 4500-5300-м ташкил этади. Ушбу доимий музликлар тоғ альпинизмининг ривожланишига имконият яратади. Шуни қайд қилиш керакки, кишилар қадимги дарвлардан бошлаб дарёларга сиғинишиб келишган. Чунки дарёлар суви улар учун далалардаги ҳосил, кишиларга эса ҳаёт бўлиб ҳисобланади. Ҳиндистон қадимдан дунёдаги суғориш тармоқларининг энг ривож топган марказларидан бири ҳисобланади. Мамлакат 1947 йилда мустақилликка эришгандан сўнг кўпгина йирик дарёларда ирригацион тармоқлар қурилиб ишга туширилди. Ганг дарёси ҳиндлар учун муқаддас ҳисобланади. У мамлакатнинг энг кўп аҳоли яшайдиган районларидан оқиб ўтади ва ўз суви билан уларни суғоради. Айтишларича у кишилар қалбини турли хил гуноҳлардан ювади ва тозалайди. Шу сабабли ҳар йили бир неча миллионлаб ҳинд миллатига мансуб бўлган зиёратчилар мамлакатнинг турли қисмларидан Вараносси (энг қадимги шаҳар)га Ганг ва Джамна дарёларининг қуюлиш жойига келиб чўмилишади ва тоат-ибодат амалларини бажаришади. Ўсимлик дунёси. Ҳиндистон ўсимлик дунёсига бой мамлакат ҳисобланади. Унинг асосини ўрмонзорлар ташкил қилади. Ўрмонлар эса бутун мамлакат ҳудудининг 1/5 қисмини ташкил қилиб, улар асосан тоғли районларда сақланиб қолганлар. Ҳиндистоннинг жанубий қисмида жойлашган тоғларда қимматбаҳо ва кам учрайдиган дарахтлар: тик, сал, сандал, қизил дарахтлар тарқалган бўлиб, улардан турли хил ҳунармандчилик (ёғоч ўймакорлиги, сувенирлар, мебеллар ва ҳ.к) маҳсулотлари тайёрланиб хорижий мамлакатларга ҳам экспорт қилинади. Ҳайвонот дунёси. Ҳиндистон ярим ороли – бу бутун яхлит континент бўлиб, иқлими ва географик шароит хилма – хиллиги унинг ҳайвонот дунёсининг ривожланишига ҳам катта таъсир кўрсатади. Мамлакат ҳудудида 350 турдан ортиқ сут эмизувчи ҳайвонлар ва 1200 тадан ортиқ турли туман

қушлар учрайди. Шимолий Ҳиндистоннинг Кашмир водийсида хонгул, Брахмапутра дарёсининг поймасида носороглар, Ғарбий Гат тоғларида қора лангур, Ғарбий Ҳиндистонда Осиё арслони учрайди. Бутун Ҳиндистон территорияси бўйлаб Бенгал йўлбарси ва Осиё (Ҳиндистон) фили тез – тез учрайди. Ҳозирги кунда Ҳиндистон ҳайвонот дунёси 247 та қуриқхоналарда, 75 та миллий боғларда давлат томонидан ҳимояга олинган. Мамлакатнинг энг машҳур ва йирик қўриқхоналари ва миллий боғлари ҳудудлар бўйича қўйидагича тарқалган: Шимолий Ҳиндистон. Дачиган (Кашмир) миллий боғи, Говинд Сагар (Химачая – Прадеш) қушлар қўриқхонаси, Қорбетт (Уттар – Прадеш) миллий боғи, Дадва (Уттар – Прадеш) миллий боғи, “Гуллар водйси” (Уттар – Прадеш) миллий боғи, Сариска (Ражастан) миллий боғи, Рантхамбхор (Саван – Мадхапур – Ражастон), Бандавгари (Мадхья – Прадеш) миллий боғи, Бхратпур Кеолоадео Гана қушлар қўриқхонаси, Канха (Мадхья – Прадеш) миллий боғи, Шивпури (Мадхья – Прадеш) миллий боғи. Шарқий Ҳиндистон. Казиранга (Ассам) миллий боғи, Манас (Ассам) қўриқхонаси, Хазарибоғ (Жаркханде) миллий боғи, Паламау (Бихар) миллий боғи, Бетла (Жаркханде) миллий боғи, Бхитарканиха ёввойи табиат қўриқхонаси, Намдахпа (Аруначал Прадеш) миллий боғи, Кейбулламжао (Манипур) миллий боғи, Сундербанс (Ғарбий Бенгалия) йўлбарслар қўриқхонаси, Жалдапара (Ғарбий Бенгалия) қўриқхонаси, Симлипал (Орисса) йўлбарслар қўриқхонаси. Жанубий Ҳиндистон. Перияр (Керала) қўриқхонаси, Ведантхангал (Тамилнад) сув қушлари қўриқхонаси, Пойнт – Калимер (Тамилнад) қушлар қўриқхонаси, Пуликат (Андхра – Прадеш) қушлар қўриқхонаси, Дандели (Карнатака) миллий боғи, Бандипур ва Нагархол (Карнатака) боғлари, Мудумаслай (Тамилнад) ва Воякад (Керала) қўриқхоналари, Жавхар миллий боғини ташкил қилади.

Ғарбий Ҳиндистон. Кришнагари Упаван (Махараштра) миллий боғи, Тароба (Махараштра) миллий боғи, Сасангир (Гуджарат) миллий боғи, Нал Саровар (Гуджарат) қушлар қўриқхонаси, “Манный Качский Ранн” (Гуджарат) қўриқхонаси, Велвадар (Гуджарат) миллий боғи, Бондла қўриқхонаси, доктор Салим Али қушлар қўриқхонаси (Гоа) ва бошқалар. Ҳиндистоннинг денгиз бўйи курортлари. Ҳиндистоннинг денгиз бўйи қирғоқлари дунёнинг энг чиройли ва гўзал манзарали пляжларидан бири ҳисобланади. Бу ерда майин қумликлардан тортиб, то палма дарахтларигача ҳаммаси денгиз бўйида дам олиш ва ҳордиқ чиқариш учун катта имкониятлар туғдиради. Жуда машхур бўлган Гоанинг курортлари ва номлари кам тарқалган ажойиб пляж масканлари қўйида келтирилади: Гоада – Чапора, Вагатор, Анджуна, Бага, Калангут, Кандолим, Сенкуерим, Мирамар, Вангуиним, Дона Паула, Бамболим, Богмало, Арросим, Маджорда, Беталбатим, Колва, Бенаулим, Варка, Кавелоссим, Мобор, Палолем, Радж Бага. Кералада. Подикара, Самудра, Ашока, Марка, Муллур, Чаура, Пувар, Варкала, Марари. Бомбейда – “Джуху – Биг” курорти, “Беш юлдузли отеллар” комплекси “Замок Хальцион”, “Ковалам Палас Отель”, “Самудра” отели, Керал туризмни ривожлантириш бўйича корпорация ва бошқалар. Мадрасда – Ковелонг: “Д ибачея Пешера ”. Мамаллапурам (Мадрас). Курорт “Мамалл а урам – Бич”. Пури – уч ва тўрт юлдузли отеллар, туристик бунгало, ёшлар ётоқхонаси. Ҳиндусларнинг зиёрат қиладиган бош маркази. Гужарат – Титхал, Убхрат, Хаджира, Диу, Чорвард, Дахану, Дварка, отеллар, дам олиш уйлари. Махараштра – Мадха, Мара, Манори, арзон меҳмонхоналар, дам олиш уйлари. Эрангал (Гоа) : Кадвад, Анкола, Гонарн, Хонавар, Бхаткал.

Карнатака : Уллал, Удили (ҳиндларнинг зиёратгоҳ маркази ) , М а хи, Мангалуру. Керала: Каннанур, Квилон, Виркала. Тамиланд : Канья, Кумари, Гиру чендур, Рамешварам, Карикал, Пондичери. Андхра – Прадеш: Мипад, Мачилипатнам, Мангиничунди, Бхесманипантам. Ориеса : Колпалпурон – Си, отель “Оберой”, туристик бунгало. Ғарбий Бенгалия: Данха. Тоғдаги манзиллар : Кашмир: Сринагар – Пахалгам, Гулмарг, Лех ва Ладахк, Санамарг, Кокемаг, Батот. Химачал – Прадеш: Шамла, Куфри, Кулу, Манала, Далхузи, Дхармсала, Нахан, Паонта, Сахеб, Килинг, Чамба, Конгра. Уттар – Прадеш: Найитая, Алмора, Ранакхет, Масури, Дера Дан, Лансдаун. Ғарбий Бенгалия: Дарджилинг, Калемпонг, Мирик, Карсиянг. Мегхалая: Шилонг Сикким: Гангток. Тамиланд: Утакаманд, Кондайканад, Кунур, Котагири. Карнатака: Меркада, Кемангурди Ражастон: Маднит – Абу Гужарат: Сапутара Ҳиндистоннинг табиий – географик (туристик имкониятлари) жиҳатдан минтақаларга бўлиниши: Шимолий Ҳимолай. Ушбу минтақага Жамми ва Кашмир, Хамачал – Прадеш, Уттаракханд штатлари киради. Бу ажойиб, гўзал манзарага эга бўлган минтақа ўзининг актив (фаол) туризми билан, ҳамда жуда кўпгина муқаддас диний зиёратгоҳлари билан алоҳида ажралиб туради.

Мамлакат маркази. Бу ҳудудда Ҳиндистоннинг Бихар, Чандигарх, Харьяна, Мадхья – Прадеш, Панжоб, Уттар – Прадеш штатлари жойлашган бўлиб, бу ерда мамлакат пойтахти – Деҳли шаҳри ўзининг қадимий тарихий обидалари, музейлари, санъат галереялари, спорт ва замонавий туризм инфратузилмалари билан алоҳида ажралиб туради. Булардан ташқари ушбу минтақада жуда кўпгина ва хилма – хил табиат ёдгорликлари (ҳайвонот боғлари, қўриқхоналар, давлат буюртмалари) мавжуддир. Улар ёввойи табиатни сақлашда маданий – тарихий туризм билан бир қаторда экотуризмни ривожлантириш учун катта имкониятлар туғдиради. Ғарбий Ҳиндистон. Ушбу минтақа ўз таркибига Дадра ва Нагар – Хавели, Даман ва Диу, Гоа, Гуджарат, Махараштра, Ражастон штатларини киритади. Бу минтақада бепоён Буюк Ҳиндистон (ёш Тар) саҳроси, Ражастоннинг эртакона саройлари ва қалъалари, шовқин – суронли Мумбай (Бомбей), Гоанинг ажойиб денгиз пляжлари жойлашган. Бу ҳудуд ўзининг пляжи туризми, ҳамда маданий – тарихий туризми йўналишлари билан алоҳида ажралиб туради. Жанубий Ҳиндистон. Ушбу минтақада мамлакатнинг Андамон ва Никобар ороллари, Андхра – Прадеш, Карнатак, Керала, Лакшадвинг, Пондичерри, Гамил – Наду ҳудудларини ўз ичига олади. Жанубий Ҳиндистоннинг тарихий ибодатхоналари ва бой тарихи (Андхра – Прадеш штати), баланд тоғликда жойлашган. Тамилнада шаҳарчаси, тропик ўрмонзорлари, кўплаб дарёлари ва заводлари билан машҳур бўлган Керала бепоён қумлик пляжларга эга бўлган Карнатака ва Пандигерилар саёҳларни ўзига жалб қиладилар. Шарқий Ҳиндистон. У ўз таркибига Чхатисгарх, Жаркханд, Орисса, Сикким, Ғарбий Бенгалия штатларини бирлаштиради. Ҳиндистоннинг шарқий қисми биринчи ўринда ўзининг буюк ибодатхоналари (Орисса штати), Ғарбий Бенгалия штатида Калькута (Колкота) каби йирик шаҳарлари билан алоҳида ажралиб туради.

Шимолий – Шарқий Ҳиндистон. Ушбу ҳудуд мамлакатнинг асосий қисмидан узилиб қолган минтақа тўлиб, бу ерда мамлакатнинг 7 та штатлари (Аруначал – Прадеш, Ассам, Манипур, Мегхалая, Мизорам, Нагаленд, Трипура) жойлашган. Ҳар бир штат бу ерда унча катта бўлмаган давлат мақомига эга бўлиб, ўзининг ажойиб табиат манзараси ва машҳур чой плантациялари билан алоҳида дунёга танилгандир.

Фойдаланилган адабиётлар рўйхати: 1. Александрова Ю.А. «Международный туризм» Учебник. М.: «Аспект пресс» 2009. 2. Деҳли – Агра – Джайпур. Деҳли, 2011. 3. Знамкомтесь с Индией». Деҳли 2011. 4. Маматқулов Х.М., Бектемиров А.Б., Тухлиев И.С. Халқаро туризм. Тошкент, 2009. www . google . uz www . indiaculture . org www . india . ru www. travel – india.ucor.com.

Похожие

Ўзбекистоннинг табиий шароити ва табиий ресурслари

Ҳиндистоннинг тарихий маданий ресурслари

Океаниянинг табиий шароити

Ўзбекистон иқлими ва иқлим ресурслари ( Узбекистон иклим ва иклим ресурслари

Океаниянинг табиий шароити 2