Foydali qazilmalar - География - Рефераты

Foydali qazilmalar

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

55.5 KB

Foydali qazilmalarR e s p u b l i k a h u d u d i d a k o ` p y i l l i k g e o l o g i k t a d q i k o t l a r o l i b b o r i l i s h i n a t i j a s i d a t u r l i q i m m a t b a h o q a z i l m a b o y l i k l a r i b o r l i g i , u l a r n i n g m i q d o r i y j i h a t i v a s a n o a t a h a m i y a t i g a e g a b o ` l g a n k o n l a r i a n i q l a nd i . B u x a l q x o ` j a l i g i n i m u h i m t a r m o q l a r i n i , a y n i k s a g a z , o l t i n c h i q a r i s h , e n e r g e t i k a , k i m y o , r a n g l i m e t a l l u r g i y a , r u d a b o ` l m a g a n x o m a s h y o l a r v a q u r i l i s h m a t e r i a l l a r i s a n o a t l a r i n i t e z s u r ` a t l a r b i l a n r i v o j l a n t i r i s h i m k o n i y a t i n i b e r d i . H o z i r g i d a v r g a k e l i b a n i q l a n g a n q a z i l m a b o y l i k l a r m a n b a l a r i i s h l a b c h i q a r i s h k o r x o n a l a r i n i u z o q m u d d a t d a v o m i d a o l t i n , m i s , t a b i i y g a z , q o ` r g ` o s h i n , r u x , k o ` m i r v a b o s h q a m a h s u l o t l a r b i l a n t a ` m i n l a b g i n a q o l m a y , h a t t o k i i s h l a b c h i q a r i s h n i a n c h a k e n g a y t i r i s h i m k o n i n i h a m b e r a d i . S h u n d a y q i l i b , O ` z b e k i s t o n h u d u d i d a f o y d a l i q a z i l m a l a r n i n g b i r q a n c h a t u r l a r i b o r l i g i a n i q l a n d i . Y o q i l g ` i - e n e r g e t i k a bo y l i k l a r . B u f o y d a l i q a z i l m a l a r g u r u h i g a n e f t , g a z v a k o ` m i r k i r a d i . N e f t v a g a z k o n l a r i F a r g ` o n a b o t i g ` i d a g i Sh i m o l i y S o ` x , J a n u b i y O l a m u s h i k , P o l v o n t o s h , C h i m y o n , S h u r s u v v a b o s h q a j o y l a r d a t o p i l g a n . B u l a r y u r a , b o ` r , p a l e o g e n v a n e o g e n d a v r l a r i d a y o t q i z i l g a n c h o ` k i n d i t o g ` j i n s l a r i q a t l a m l a r i o r a s i d a j o y l a s h g a n . P a l e o g e n d a v r i y o t q i z i q l a r i a y n i q s a f o y d a l i q a z i l m a l a r g a b o y d i r . N e f t S H e r o b o d - S u r x o n d a r y o b o t i g ` i d a g i p a l e o g e n o h a k t o s h l a r i q a t l a m l a r i d a X o v d o g , U c h q i z i l , K o ` k a y d i v a b o s h q a j o y l a r d a o l i n m o q d a .

N e f t v a g a z k o n l a r i H i s o r t i z m a s i n i n g j a n u b i - g ` a r b i y t a r m o q l a r i d a g i Od a m t o s h , G u m b u l o q , P a c h k a m a r , Q i z i l b a y r o q , O m a n o t a n o m l i j o y l a r d a y u q o r i y u r a d a v r i k a r b o n a t t o g ` j i n s l a r i a n t i k l i n a l b u r m a l a r i d a h a m o c h i l g a n . Q a s h q a d a r y o v a B u x o r o v i l o y a t l a r i n i n g t e k i s l i k q i s m i d a b i r n e c h t a n e f t v a g a z k o n l a r i ( M u b o r a k , O k j a r , S a r i t o s h , J a r q o k , Q o r a v u l b o z o r v a b o s h q a l a r ) o c h i l g a n b o ` l i b , u l a r y u r a v a b o ` r c h o ` k i n d i t o g ` j i n s l a r i b i l a n b o g ` l i q d i r . G a z n i n g j u d a k a t t a z a h i r a s i B u x o r o v i l o y a t i d a g i G a z l i d a 5 0 y i l l a r d a y o q o c h i l g a n e d i . U j u d a k a t t a h a j m d a R o s s i y a n i n g m a r k a z i y s h a x a r l a r i v a U r o l g a q u v u r l a r o r q a l i o l i b k e t i l g a n i n a t i j a s i d a h o z i r t u g a b b o r m o q d a . B u n d a n t a s h q a r i , g a z k o n l a r i U s t y u r t p l a t o s i d a g i S h o x p a x t a , K u a n i s h n o m l i j o y l a r d a y u r a d a v r i c h o ` k i n d i t o g ` j i n s l a r i q a t l a m l a r i o r a s i d a o c h i l g a n . O ` z b e k i s t o n h u d u d i d a k o ` m i r n i n g t o ` r t t a k o n i ( O x a n g a r o n , S h a r g ` u n , B o y s u n , K u h i t a n g ) m a ` l u m . B u l a r d a n O x a n g a r o n q o` n g ` i r k o ` m i r k o n i T o s h k e n t v i l o y a t i d a g i O x a n g a r o n d a r yo v o d i y s i n i n g o ` r t a o q i m i d a j o y l a s h g a n b o ` l i b , o c h i q u s u l d a q a z i b o l i n m o k d a . B u k o ` m i r k o n i n i n g z a h i r a s i r e s p u b l i k a d a t op i l g a n b a r c h a k o ` m i r z a h i r a s i n i n g 9 6 , 5 f o i z i n i t a s h k i l q i l a d i . O ` z b e k i s t o n d a g i i k k i n c h i k o n S u r x o n d a r y o v i l o y a t i n i n g t o g ` l i q i s m i d a g i y u q o r i s i f a t l i S h a r g ` u n t o s h k o ` m i r k o n i d i r . Q o n d e n g i z s a t x i d a n 6 0 0 — 8 0 0 m b a l a n d l i k d a y u r a d a v r i y o t q i z i q l a r i o r a s i d a j o y l a s h g a n . K o ` m i r q a t l a m l a r i n i n g o ` r t a c h a q a l i n l i g i 4 , 5 m , b a ` z i l a r i n i n g q a l i n l i g i e s a 1 2 m g a y y e t a d i . B u h u d u d d a B o y s u n v a Q u h i t a n g k o ` m i r k o n l a r i h a m o c h i l g a n b o ` l i b , u l a r

x a m y u r a d a v r i y o t q i z i q l a r i o r a s i d a d i r . O ` z b e k i s t o n k o ` m i r k o n l a r i n i n g u m u m i y z a h i r a s i 6 m l r d . t o n n a d a n z i y o d d i r . 2 . R u d a l i f o y d a l i q a z i l m a l a r d a n O ` z b e k i s t o n h u d u d i d a q o r a m e t a l l a r ( t e m i r , t i t a n , m a r g a n e o ` , x r o m ) , n o d i r m e t a l l a r ( v o l f r a m , m o l i bd e n , q a l a y , v i s m u t , s i m o b , s u r m a v a b o s h q a l a r ) t o p i l g a n . R e s p u b l i k a h u d u d i d a t e m i r v a t i t a n n i n g b i r n e c h t a k o n l a r i o c h i l g a n . B u l a r n i n g h o s i l b o ` l i s h i h u d u d n i n g g e o l o g i k t a r a q q i y o t i m o b a y n i d a s o d i r b o ` l g a n v u l k a n i k j a r a y o n l a r , c h o ` k i n d i t o g ` j i n s l a r i n i n g y o t q i z i l i s h i h a m d a g i d r o t e r m a l j a r a y o n l a r b i l a n b o g ` l i q . V u l k a n i k j a r a y o n l a r b i l a n b o g ` l i q t e m i r r u d a l a r i d a n b i r i Q o r a q a l p o g ` i s t o n x u d u d i d a j o y l a s h g a n T e b i n b u l o q , H i s o r t i z m a l a r i d a g i Q a z g ` a n t o g ` , O ` z b e k i s t o n n i n g s h a r q i y q i s m i d a j o y l a s h g a n S y u r e n o t a , S h a b r e z , M i n g b u l o q , I x i a c h , C h i m g a n v a b o s h q a l a r d i r . C h o ` k i n d i t o g ` j i n s l a r i b i l a n b o g ` l i q q o r a m e t a l l a r O r o l o l d i , Q i z i l q u m , S u l t o n V a y s v a b o s h q a j o y l a r d a b o r l i g i a n i q l a n g a n . V u l k a n i k , c h o ` k i n d i v a g i d r o t e r m a l j a r a y o n l a r n a t i j a s i d a h o s i l b o ` l g a n m ar g a n e o ` k o n l a r i Z a r a f s h o n , Z i r a b u l o q , Q o r a t e p a v a b o s h q a t o g ` l a r d a o c h i l g a n . B i r o q , u l a r n i n g a n i q l a n g a n z a h i r a l a r i k a t t a e m a s . V u l k a n i k j a r a y o n l a r b i l a n b o g ` l i q x r o m k o n l a r i T a m d i t o g ` , S u l t o n V a y s t i z m a l a r i d a t o p i l g a n . O ` z b e k i s t o n h u d u d i d a r a n g l i m e t a l l a r d a n m i s n i n g k o ` p l a b k o n l a r i o c h i l g a n . K o n l a r n i n g u c h t a s i d a n ( Q u r a m a t o g ` l a r i n i n g s h i m o l i y y o n b a g ` i r l a r i d a Q a l m o q q i r , S a r i c h e k u v , D a l n e y e ) m a ` d a n q a z i b o l i n m o k d a . B u k o n l a r d a n q a z i b o l i n g a n x o m a s h y o h i s o b i g a O l m a l i q t o g ` m e t a l l u r g i y a k o r x o n a s i i s h l a b

t u r i b d i . K o n l a r d a g i m i s Q u i i p a l e o z o y d a v r i g a m a n s u b s l a n e o ` , q u y i d e v o n d a v r i e f f u z i v l a r , d e v o n t o s h k o ` m i r d a v r l a r i k a r b o n a t t o g ` j i n s l a r i h a m d a u l a r n i o ` r t a t o s h k o ` m i r d a v r i d a y o r i b c h i q k a n i n t r u z i v t o g ` j i n s l a r i d a j o y l a t g a n . B u l a r d a n t a s h k a r i , m i s k o n l a r i O ` z b e k i s t o n n i n g b o s h q a ( Q i z i l q u m , J a n u b i y O ` z b e k i s t o n ) x u d u d l a r i d a x a m b o r l i g i a n i q l a n g a n . Q o ` r g ` o s h i n v a r u x O ` z b e k i s t o n n i n g k o ` p g i n a x u d u d l a r i d a t o p i l g a n . B u n d a y f o y d a l n q a z i l m a l a r J a n u b i y O ` z b e k i s t o n d a g i X a n d i z a d a m a ` l u m . B u n d a y f o y d a l i q a z i l m a l a r g a C h o t q o l - Q u r a m a t o g ` l a r i a n c h a b o y d i r . B u y y e r l a r d a Q o ` r g ` o s h i n k o n , M i s k o n , K o s h m a n s o y v a b o s h q a k o n l a r o c h i l g a n . Q o ` r g ` o s h i n v a r u x k o n l a r i J i z z a x v i l o y a t i d a g i U c h q u l o c h d a , T o s h k e n t v i l o y a t i d a g i K o n j a y l a y , Q u l o c h a l o q v a b o s h q a j o y l a r d a x a m o c h i l g a n . B u l a r d a n e n g a h a m i y a t l i s i U c h q u l o c h k o n i d i r . O ` z b e k i s t o n x u d u d i d a n o d i r m e t a l l a r n i n g b i r q a n c h a k o n l a r i t o p i l g a n . J a n u b i y N u r o t a t o g ` t i z m a s i d a g i L a n g a r , Q o ` y t o s h , Z i r a b u l o q - Z i y o v i t d i n t i z m a l a r i d a g i I n g i c h k a , C h a k i l q a l o n t i z m a s i d a g i Y a x t o n , K a m a n g o r o n , Q o r a t e p a t i z m a s i d a g i J o m , S a r i k o ` l , S a z a g ` a n v a b o s h q a j o y l a r d a v o l f r a m k o n l a r i t o p i l g a n . U m u m a n O ` z b e k i s t o n d a 6 t a k a t t a v o l f r a m k o n i b o r , 1 4 0 g a y a q i n j o y d a e s a o z m i - k o ` p m i v o l f r a m b o r l i g i a n i q l a n g a n . V o l f r a m k o n l a r i i c h i d a Q o ` y t o s h v a I n g i c h k a k o n l a r i d a k o ` p y i l l a r d a n b e r i b u m a ` d a n q a z i b o l i n m o q d a . O ` z b e k i s t o n n i n g b a ` z i h u d u d l a r i d a : H i s o r t o g ` t i z m a l a r i n i n g g ` a r b i y q i s m i d a ( O b i z a r a n g ) , P i s k o m t o g ` l a r i d a ( O y d i n ) , Q u r a m a t o g ` l a r i d a ( S h a y g a z ) v a b o s h q a j o y l a r d a

m o l i b d e n k o n l a r i o c h i l g a n . H o z i r m o l i b d e n O l m a l i q d a b o s h q a m a ` d a n l a r b i l a n b i r g a k o ` p m i q d o r d a q a z i b o l i n m o q d a . C h u n k i h o z i r c h a O ` z b e k i s t o n d a s o f m o l i b d e n k o n i t o p i l g a n e m a s . O ` z b e k i s t o n d a 1 0 0 d a n z i y o d q a l a y k o n l a r i b o r l i g i a n i k l a n g a n . L e k i n b u l a r n i n g h a m m a s i k i c h i k k o n l a r b o ` l i b , u l a r d a n m a ` d a n q a z i b o l i n m a y d i . Q a l a y k o n l a r i b o r l i g i S a m a r q a n d v i l oy a t i n i n g Q a r n a b c h o ` l i , Z i r a b u l o q - Z i y o v i t d i n t o g ` l a r i d a , T o s h k e n t v i l o y a t i n i n g M a y d o n t o l , K e n g k o ` l , S a r g a r d o n , O h a n g a r o n p l a t o s i d a v a J i z z a x v i l o y a t i n i n g N u r o t a t i z m a l a r i d a a n i q l a n g a n . V i s m u t P i s k o m t o g ` t i z m a s i n i n g j a n u b i - g ` a r b i y q i s m i d a ( B u r c h m u l l a q i s h l o g ` i y a q i n i d a ) O ` r t a s a r o y d a q a z i b o l i n m o q d a . B u n d a n t a s h k ar i Q u r a m a t i z m a s i d a g i Q i z i l g o ` t d a , C h o t q o l t i z m a s i d a T o s h k e n t d a v a b o s h q a j o y l a r d a v i s m u t b o r l i g i a n i q l a n g a n . U l a r k o ` p i n c h a k o ` r g ` o s h i n - r u x v a m i s - m o l i b d e n r u d a l a r i t a r k i b i d a u c h r a y d i . V i s m u t n i n g a y r i m o ` c h o q l a r i N u r o t a , Z i r a b u l o q - Z i y o v i t d i n v a H i s o r t i z m a l a r i d a h a m m a ` l u m . O ` z b e k i s t o n d a 5 0 d a n z i y o d s i m o b v a s u r h m a k o n l a r i o c h i l g a n . B i r o k , u l a r n i n g z a h i r a l a r i k a m b o ` l g a n l i g i s a b a b l i , q a z i b o l i n d ^ a y d i . L e k i n r e s p u b l i k a d a b i r q a n c h a s i m o b k o n l a r i o c h i l i s h i m u m k i n b o ` l g a n x u d u d l a r b o r . B u l a r g a M o l r u z o r T u r k i s t o n ( Z o m i n r u d a m i n t a q a s i ) , Z i r a b u l o q - Z i y o v i t d i n ( O l t i n o z u l r u d a m i n t a q a s i ) , Q i z i l q u m ( Q u l j u q 1 , Q u l j u q 2 v a b o s h q a r u d a l i m i n t a q a l a r ) v a b o s h q a l a r k i r a d i . O ` z b e k i s t o n h u d u d i a s l m e t a l l a r g a b o y d i r . K a t t a z a h i r a g a e g a o l t i n k o n l a r i Q i z i l q u m c h o ` l i d a ( M u r u n t o g ` , K o k p a t a s v a b o s h q a l a r ) o c h i l g a n v a q a z i b o l i n m o k d a . B u l a r d a n t a s h k a r i N u r o t a , C h o t k o l , Q u r a m a v a b o s h q a q a t o r j o y l a r d a k e l a j a k d a

o c h i l a d i g a n k o n l a r v a r u d a k o ` r i n i s h l a r i a n i q l a n g a n . O ` z b e k i s t o n h u d u d i d a b i r n e c h t a k u m u s h k o n l a r i h a m m a v j u d d i r . 3 . K i m y o v i y x o m a s h y o l a r d a n O ` z b e k i s t o n x u d u d i d a o s h v a k a l i y t u z l a r i m a v j u d . B u l a r d e n g i z v a q u r u q l i k s h a r o i t l a r i d a y u q o r i y u r a , q uy i b o ` r , n e o g e n v a t o ` r t l a m c h i d a v r l a r d a h o s i l b o ` l g a n . Y u q o r i y u r a d e n g i z s h a r o i t i d a h o s i l b o ` l g a n o s h v a k a l i y t u z l a r i r e s p u b l i k a n i n g j a n u b i - g ` a r b i y q i s m i d a a y n i q s a k e n g t a r q a l g a n . B u x u d u d d a B o y b i c h a k o n , X o ` j a i k o n , T y u b e g a t a n g , O q b o s h , L a y l i m k o n v a b o s h q a l a r b o r . O ` z b e k i s t o n k a t t a k a l i y t u z l a r i z a x i r a s i g a x a m e g a d i r . U l a r y u r a d a v r i d a x o s i l b o ` l g a n b o ` l i b , k o ` p i n c h a o s h t u z l a r i b i l a n b i r g a u c h r a y d i . U l a r Q a s h k a d a r y o v a S u r x o n d a r y o v i l o y a t l a r i h ud u d i d a j o y l a s h g a n T y u b e g a t a n g , O q t o s h , O d a m t o s h , O k m a c h i t n o m l i k a t t a k o n l a r d i r . O ` z b e k i s t o n d a h o z i r g i s a n o a t a h a m i y a t i g a e g a b o ` l g a n k a t t a f o s f o r i t k o n l a r i a n i q l a n m a g a k . M o l g ` u z o r , N u r o t a t o g ` l a r i v a S u r x o n d a r y o b o t i g ` i d a u l a r n i n g k a t t a z a h i r a g a e g a k o n l a r i o c h i l g a n . F a r g ` o n a b o t i g ` i a d i r m i n t a q a s i d a g i b i r n e c h t a t e k t o n i k s t r u k t u r a l a r d a ( Q i z i l a r c h a , A n d i j o n , Q u r s h o b v a b o s h q a l a r ) b o ` r v a p a l e o g e n y o t q i z i q l a r i , H i s o r t i z m a s i j a n u b i - g ` a r b i y t a r m o q l a r i d a p a l e o g e n y o t q i z i q l a r i d a h a m d a U s t y u r t p l a t o s i d a g i p a l e o g e n v a y u r a y o t q i z i q l a r i d a o l t i n g u g u r t b o r l i g i a n i q l a n g a n . H o z i r g i v a q t d a O ` z b e k i s t o n d a o l t i n g u g u r t g a z i n i t o z a l o v c h i M u b o r a k z a v o d i b u x o m a s h y o n i b e r u v c h i a s o s i y m a n b a h i s o b l a n a d i .

C h o t q o l v a Q u r a m a t o g ` t i z m a l a r i , H i s o r t i z m a s i n i n g j a n u b i - g ` a r b i y t a r m o q l a r i h u d u d l a r i d a , N u r o t a t i z m a t o g ` l a r i d a f l y u o r i t k o n l a r i o c h i l g a n . O ` z b e k i s t o n n i n g t o g` l i q i s m i d a g i y o r i q l a r d a v a k a r s t g ` o r l a r i d a t a b o b a t d a q a d i m d a n f o y d a l a n i b k e l i n a y o t g a n m u m i y o t o p i l g a n . 4 . A l l y u m i n x o m a s h y o l a r i g a k a o l i n , a l u n i t v a b o k s i t k a b i l a r k i r a d i . O h a n g a r o n k o ` m i r k o n i q a z i l i b o l i n a y o t g a n j o y d a k a o l i n n i n g k a t t a z a x i r a s i b o r l i g i a n i q l a n g a n . A l u n i t n i n g a n i q l a n g a n k o n l a r i Q u r a m a , C h o t q o l , Q a r j a n t o g ` t i z m a l a r i y o n b a g ` i r l a r i d a j o y l a s h g a n . O ` z b e k i s t o n h u d u d i d a s a n o a t a h a m i y a t i g a e g a b o ` l g a n y u q o r i s i f a t l i b o k s i t k o n l a r i t o p i l m a g a n . N u r o t a t o g ` l a r i , Q i z i l q u m , H i s o r t o g ` l a r i d a o ` r t a v a p a s t s i f a t l i b i r q a n c h a k i c h i k b o k s i t k o n l a r i o ch i l g a n . O ` z b e k i s t o n d a b e n t o n i t l i g i l l a r t o p i l g a n . B u l a r g a Q a s h q a d a r y o v i l o y a t i d a g i A z k a m a r , S a m a r q a n d v i l o y a t i d a g i K a t t a q o ` r g ` o n v a b o s h q a l a r k i r a d i . U l a r b o ` r v a p a l e o g e n d a v r l a r i d a h o s i l b o ` l g a n . 5 . N o m e t a l l x o m a s h y o l a r h a m O ` z b e k i s t o n d a k o ` p l a b t o p i l g a n . R e s p u b l i k a d a 3 0 d a n z i y o d g r a f i t k o n l a r i m a v j u d d i r . U n i n g k a t t a k o n i Q u l j u k t o g ` t i z m a s i d a g i T o s h q a z g a n d a o c h i l g a n v a q a z i b o l i n m o q d a . K o n d a g i m a ` d a n n i n g z a h i r a s i 7 m l n . t o n n a g a y a k i n . S u l t o n V a y s t i z m a s i , J a n u b i y F a r g ` o n a v a H i s o r t i z m a l a r i d a a s b e s t k o n l a r i t o p i l g a n , l e k i n u l a r d a n x o m a s h y o q a z i b o l i n m a y d i . M o l g ` u z o r t i z m a s i d a g i S h a r a q s o y d a v a Q o r j o n t o g ` t i z m a s

Q u r a m a t i z m a s i d a g i O l m a b u l o q , K e n q o l , G ` o v o , C h o r k e s a r d a , C h o t q o l t i z m a s i d a g i S a r g a r d o n d a , M a r k a z i y Q i z i l k u m d a g i O q t o s h d a v a b o s h q a y y e r l a r d a k i m m a t b a x o t o s h l a r d a n t a s h k i l t o p i l g a n . O ` z b e k i s t o n n i n g 3 0 g a y a k i n j o y l a r i d a b i r y u z a b o r l i g i a n i q l a n g a n . B u l a r d a n a s o s i y l a r i Q u r a m a t i z m a s i d a g i U n g u r l i k o n , S h a y g a z , U r g a z , Q a l m o q q i r , A k t u r p o q , Q o r a t e p a t i z m a s i d a g i I b r ox i m o t a , S a m a r q a n d i q , Q i z i l q u m d a g i A y a q o s h i , I r l i r , O v m i n z a t o g ` , M u r u n t o v , T o s h q a z g a n , A y t i m v a b o s h q a l a r . A m e t i s t P i s k o m d a r y o s i n i n g y u q o r i o q i m i M i s k o n , M a y d o n t o l v a b o s h q a h u d u d l a r d a t o p i l g a n . P i s k o m t i z m a s i d a t o g ` b i l l u r i h a m b o r . Z i r a b u l o q - Z i y o v i d d i n t o g ` l a r i d a g i G ` u n j a k , Q u h i t a n g t i z m a s i d a g i A j i n a k a m a r v a b o s h q a g ` o r l a r d a m a r m a r o n i k s i n i n g k a t t a g i n a z a h i r a s i b o r l i g i a n i q l a n g a n . B u l a r d a n t a s h q a r i , O ` z b e k i s t o n h u du d i d a n e f r i t , l a z u r i t v a b o s h q a q i m m a t b a h o v a y a r i m q i m m a t b a h o t o s h l a r b o r l i g i a n i q l a n g a n . O ` z b e k i s t o n d a k v a r o ` q u m l a r i n i n g k a t t a z a h i r a s i b o r . B u l a r g a T o s h k e n t v i l o y a t i d a g i M a y s k i y k o n i , O z a d b o s h i k o n i , Q i z i l q u m d a g i J e r e y k o n i , K a r m a n a k o n i , x a m m a s i b o ` l i b 1 3 t a k o n b o r . U l a r g e r s e n d a v r i d a x o s i l b o ` l g a n . 6 . Q u r i l i s h m a t e r i a l l a r i . O ` z b e k i s t o n q u r i l i s h m a t e r i a l l a r i g a ( s o z t u p r o k , q u m , s h a g ` a l , o x a k t o s h l a r , g i p s , m a r m a r v a b o s h q a l a r ) j u d a b o y d i r . G ` i s h t v a b o s h q a q u r i l i s h m a t e r i a l l a r i s i f a t i d a v a k u l o l c h i l i k d a o ` z b e k x a l q i q a d i m z a m o n l a r d a n f o y d a l a n i b k e l a y o t g a n s o z t u p r o q l a r ( l y o s s l a r ) r e s p u b l i k a n i n g t o g ` l i v a t o g ` o l d i h u d u d l a r i d a k e n g t a r q a l g a n . U l a r a s o s a n d a r y o l a r o ` r t a o q i m i d a g i t e r r a s a l a r d a v a t o g ` o l d i t e k i s l i k l a r i d a a y n i q s a k a t t a m a y d o n l a r n i e g a l l a g a n . D a r y o

v o d i y l a r i d a q u m v a s h a g ` a l l a r h a m c h e g a r a l a n m a g a n z a h i r a d a u c h r a t i l a d i . Q u m l a r a s o s a n d a r y o l a r n i n g q u y i o q i m i d a , s h a g ` a l l a r e s a t o g ` o l d i v a t o g ` l i h u d u d l a r d a t a r q a l g a n . T o g ` v a t o g ` o l d i h u d u d l a r i d a o h a k t o s h l a r n i n g k o ` p l a b z a h i r a l a r i m a v j u d . U l a r o x a k , s e m e n t v a b o s h q a k u r i l i s h m a t e r i a l l a r i s i f a t i d a k e n g f o y d a l a n i l a d i . O ` z b e k i s t o n d a g i p s n i n g x a m b i r q a n c h a k o n l a r i b o r . U l a r d a n e n g y i r i g i J a n u b i y O ` z b e k i s t o n d a g i T y u b e g a t a c h i k o n i d i r . O ` z b e k i s t o n d a b i r q a n c h a m a r m a r k o n l a r i o c h i l g a n . B u l a r n i n g e n g a s o s i y l a r i N a v o i y v i l o y a t i d a g i G ` o z g ` o n , S a m a r q a n d z i l o y a t i d a g i O m o n k o ` t o n , T o s h k e n t v i l o y a t i d a g i A r k u t s o y v a b o s h q a l a r . B u n d a n t a s h q a r i , b i r k a n c h a m a r m a r k o n l a r i b o r . U l a r n i n g k o ` p c h i l i g i y u q o r i s i f a t l i v a r a n g l i m a r m a r l a r g u r u h i g a k i r a d i . S h u n i n g u c h u n u l a r S a m a r q a n d , B u x o r o , S h a h r i s a b z s h a h a r l a r i d a b a r p o e t i l g a n t a o i x i y y o d g o r l i k l a r d a a s o s i y b e z a k t o s h i s i f a t i d a i s h l a t i l g a n . G ` o z g ` o n m a r m a r i j a h o n k o ` r g a z m a l a r i d a k o ` p m a r t a b i r i n c h i o ` r i n n i e g a l l a g a n . O ` z b e k i s t o n d a q a z i b o l i n a y o t g a n m a r m a r l a r d a n r e s p u b l i k a m i z s h a h a r l a r i d a g i x a s h a m a t l i b i n o l a r n i , m a s a l a n , N a v o i y n o m l i o p e r a v a b a l e t t e a t r i , X a l q l a r D o ` s t l i g i n o m l i s a n ` a t s a r o y i , T o s h k e n t m e t r o s i b e k a t l a r i n i v a t u r l i y o d g o r l i k l a r n i b e z a s h d a k e n g f o y d a l a n i l m o k d a . B u n d a n t a s h q a r i , O` z b e k i s t o n h u d u d i d a m a n z a r a l i q o p l a m a t o s h l a r n i n g ( g r a n i t , g r a n o d i o r i t , g a b r o , t o r f , p a r f i r v a b o s h q a l a r ) k a t t a z a x i r a s i o c h i l i b , u l a r n o y o b i m o r a t l a r n i b e z a s h d a k e n g i s h l a t i l m o q d a . 7 . G i d r o m i n e r a l b o y l i k l a r . O ` z b e k i s t o n n i n g g i d r o m i n e r a l b o y l i k l a r i g a u n i n g y y e r o s t i s u v l a r i k i r a d i . R e s p u b l i k a x u d u d i d a

t a r k a l g a n t o g ` j i n s l a r i n i n g k o ` p c h i l i g i d a s u v l i q a t l a m l a r m a v j u d . O ` z b e k i s t o n g i d r o g e o l og l a r i n i n g k o ` p y i l l i k o l i b b o r g a n t e k s h i r i s h i s h l a r i n a t i j a s i d a r e s p u b l i k a x u d u d i d a 1 0 0 d a n z i y o d y y e r o s t i s u v k o n l a r i b o r l i g i a n i q l a n g a n . S h u n i q a y d q i l i s h k e r a k k i , O ` z b e k i s t o n h u d u d i d a t a r q a l g a n t o g ` j i n s l a r i i c h i d a y y e r o s t i s u v l a r i g a e n g b o y i t o ` r t l a m c h i d a v r y o t q i z i q l a r i h i s o b l a n a d i . R e s p u b l i k a n i n g t o g ` l i q i s m i d a a n i q d a n g a n c h u c h u k y y e r o s t i s u v z a h i r a s i n i n g u c h d a n i k k i q i s m i t o ` r t l a m c h i d a v r y o t q i z i q l a r i d a h o s i l b o ` l g a n , u c h d a n b i r q i s m i e s a t e k i s l i k q i s m i g a t o ` g ` r i k e l a d i . T e k i s l i k q i s m i d a g i c h u c h u k y y e r o s t i s u v d a r i n i n g a s o s i y q i s m i A m u d a r y o d e l t a s i d a j o y l a s h g a n b o ` l i b , u A m u d a r y o v a k a t t a k a n a l l a r d a n y y e r o s t i g a s i z i b k i r g a n s u v l a r d i r . O ` z b e k i s t o n n i n g t o g ` l i q i s m i d a k e n g t a r q a l g a n p a l e o z o y d a v r i o h a k t o s h l a r i d a k a t t a h a j m d a k a r s t s u v l a r i h o s i l b o ` l g a n . B u s u v l a r n i n g m a ` l u m q i s m i d a r y o v a t o g ` y o n b a g ` i r l a r i d a b u l o q l a r s i f a t i d a y y e r y u z a s i g a c h i q i b y o t i b d i , u l a r d a n k o ` p l a b k i c h i k - k i c h i k d ar y o l a r b o s h l a n a d i , q i s h l o q l a r a h o l i s i s u v b i l a n t a ` m i n l a n a d i . G i d r o g e o l o g v a k a r s t s h u n o s l a r n i n g m a ` l u m o t i g a k a r a g a n d a , h o z i r 3 5 0 d a n z i y o d k a t t a b u l o k l a r s u v i d a n a x o l i n i s u v b i l a n t a ` m i n l a s h d a f o y d a l a n i l m o q d a . O ` z b e k i s t o n h u d u d i d a s h u n d a y b u l o q l a r b o r k i , u l a r n i n g s u v i t a r k i b i d a t u r l i k i m y o v i y m o d d a l a r b o r , b a ` z i l a r i d a s u v i n i n g h a r o r a t i y u k o r i d i r . B u l a r g a S u r x o n d a r y o v i l o y a t i d a g i X o ` j a i P o k , G a r m , O b i s h i f o v a b o s h q a l a r , T o s h k e n t v i l o y a t i d a A r a s h a n b u l o q l a r i n i m i s o l k i l i b k o ` r s a t i s h m u m k i n . O ` z b e k i s t o n h u d u d i d a t a r q a l g a n y y e r o s t i s u v l a r i d a n h o z i r j u d a k e n g f o y d a l a n i l m o q d a . H o z i r g a h a d a r b u s u v l a r n i n g

h o s i l b o ` l i s h i , z a x i r a s i , t a r k i b i v a x a l q x o ` j a l i g i n i n g t u r l i s o h a l a r i d a f o y d a l a n i s h m a q s a d i d a S . S h . M i r z a y e v n i n g m a ` l u m o t i g a k o ` r a , 2 5 m i n g d a n z i y o d p a r m a l a r ( s k v a j i n a l a r ) k o v l a n g a n . B i r y i l d a u l a r n i n g b a ` z i l a r i o r q a l i b i r s e k u n d d a 1 4 5 m 3 d a n o r t i q s u v o l i n i b , f o y d a l a n i l a d i . B u l a r d a n t a s h q a r i , O ` zb e k i s t o n n i n g b a ` z i b i r x u d u d l a r i d a m i n e r a l v a t e r m a l s u v l a r o c h i l g a n . B u l a r d a n a s o s i y l a r i F a r g ` o n a b o t i g ` i d a g i C h i m y o n , P o l v o n t o s h , X o ` j a o b o d , S h u r s u , S h i m o l i y S o ` x , A n d i j o n , C h o r t o q , J a n u b i y O ` z b e k i s t o n d a g i U c h q i z i l , K o ` k a y t i , S a m a r q a n d v i l o y a t i d a g i N a g o r n a y a , B u x o r o v i l o y a t i d a g i Q o r a k o ` l v a b o s h q a l a r . B u s u v l a r n i n g t a r k i b i d a t u r l i k i m y o v i y m o d d a l a r m a v j u d l i g i v a x a r o r a t i y u q o r i b o ` l g a n l i g i s a b a b l i u l a r o c h i l g a n j o y l a r d a q a t o r d a v o l a n i s h m a s k a n l a r i b a r p o e t i l g a n v a t u r l i d a r d l a r n i d a v o l a s h d a f o y d a l a n i l m o q d a .

Foydalanilgan adabiyotlar: Yermakov Y.G. i dr. Fizicheskaya geografiya materikov i okeanov. M: Vqsshaya shkola, 1988. Ryabchikov A.M. Fizicheskaya geografiya materikov i okeanov. M: Vqsshaya shkola, 1988. Fizicheskaya geografiya mirovogo okeana. M: Izdatelpstvo Moskovskogo Universiteta, 1988. Ryabchikov A.M. Dunyo qitoalari tabiiy geografiyasi, Toshkent, 1968. Vlasova T.M. Fizicheskaya geografiya materikov i okeanov. Tom I-II, M: Prosveo`yeniye, 1976. Vlasova T.M. Materiklar va okeanlar tabiiy geografiyasi. I-II tom.Toshkent, 1985. Leontpev O.K. Fizicheskaya geografiya mirovogo okeana. M: 1982. Ensiklopeditseskiy slovarp geograficheskix terminov. M.1968. 1. http://ziyonet.uz

Похожие

Yevropaning shakllanish tarixi, relyefi, foydali qazilmalari

Osiyo shakllanish tarixi, relyefi, foydali qazilmalari

Afrika shakllanish tarixi, relyefi va foydali qazilmalari

Avstraliya shakllanish tarixi, relyefi va foydali qazilmalari

Yevrosiyoning geologik tuzulishi va foydali qazilmalari. Relyefi.