Amerika qitasi turistik markazlari - География - Рефераты

Amerika qitasi turistik markazlari

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

21.5712890625 KB

Amerika qitasi turistik markazlari Reja: 1. AQShda turizm 2. AQSH va Kanada milliy parklari

AQShda turizm asosan 3 ta hudud Florida, Kaliforniya va shtatlarning shimoliy sharqiy qismida rivojlangan. AQSH aholisining 40%ga yaqini Nyu-York, Virjiniya, Men, Nyu-Xempshir Vermont, Massachusets, Konnektikut, Rod-Aylend, Nyu-Jersi, Delaver, Merilend va g‘arbiy Virjiniya shtatlariga kiruvchi shimoliy-sharqiy qismda yashaydi. Uning iqlimi yozda dengiz bo‘yida dam olish hamda sportning qishki turlari bilan shuqullanish uchun qulay. Shimoliy Amerika tarixiy yodgorliklarga boy bo‘lmasa ham, ularning aksariyat qismi aynan shu hududda joylashgan. Ayrim eski shaharlarda ko‘chalar XVIII asrda qanday bo‘lgan bo‘lsa, o‘sha holatda saqlanib qolgan. Ammo hudud, birinchi navbatda, Nyu-York shahri boshchiligida zamonaviy madaniyat va biznes markazi sifatida mashhur. Plyajlar tizimi shimolda Keyp-Kodedan boshlanib, janubda Keyp-Xatterasgacha davom etadi. qirqoqlar qum tepaliklaridan iborat. Long-Aylend shimoliy qirg‘oqlari turlicha. Shu sababli parus sporti bilan shuqullanish uchun qulay. Masalan: Nyuport rayonida (qimmatbaho va elita 2-uy) Nyu-York badavlat aholisining shaxsiy plyajlarga mavjud bo‘lgan 2-uylari joylashgan. Menlar shtati qirg‘oqi toshlardan iborat bo‘lganligi sababli, turizm kam rivojlangan. Bu yerda joylashgan Arkadiya milliy boqi o‘z mavqeiga asosan mamlakatning 2-boqi hisoblanadi va 1 yilda 4 mln kishini qabul qiladi. Florida shtatida turizm avvalgi asrning 70-yillarida qishki dam olish zonasi sifatida rivojlana boshlagan. Boy amerikaliklarning aksariyat qismi bu yerga qishda kelish uchun uylar qurganlar, ammo XX asrning 20-yillari shtatda katta o‘zgarishlar bo‘ldi va hudud ulkan turistik markazga aylandi. 1987 yilda ular 34 mln mehmonni qabul qildi. Shtat budjet hisobiga turizmdan kelgan daromad 40,2 mlrd dollarni tashkil qildi. Shu bilan birgalikda 1,28 mln kishi ish bilan ta’minlangan. Mayami-Bich ulkan ko‘ngil ochar tadbirlari bo‘yicha nom qozongan. Shimolda elita villalariga boy Palm-Bich joylashgan. g‘arbiy qirg‘oqda Fort Mayyers va Sankt-Peterburg oraliqida yuqori sifatli plyajlar mavjud. Shtatning ko‘zga ko‘rinarli joylari – bu, Disneylend va Kosmik tadqiqotlari markazi hisoblanadi. Florida shtatida katta

avtomobil yo‘l tizimi mavjud. Shu sababli bu yerga avtoturistlarning katta miqdori keladi. Floridaning tranzit turizmi uncha katta emas. Mayami porti butun Amerika kruiz yo‘lovchilari uchun darvoza hisoblanadi va 1 yilda 1 mln. ga yaqin turistlarni o‘tkazadi. AqSH shtatlari orasida keluvchilar miqdori va sarf-xarajat bo‘yicha Kaliforniya shtati yetakchilik qiladi. Aholining 90%dan oshiqi Tinch okeani qirg‘oqlarida joylashgan shaharlarda istiqomat qiladi. Bu yerda bir kunlik ichki turizmining yaxshi rivojlanishiga qaramasdan Kaliforniya, AqSH xalqaro turizmning asosiy markazlaridan biri bo‘lib kelmoqda. Kaliforniya qirg‘oqlari turli-tuman manzaralarga boy. Bu yerda qum plyajlari va qoyalar mavjud. Ammo shtatning ichki qismida dam olish va sayohat qilish uchun juda ko‘p go‘zal joylar bor. Masalan: 1 yilda 3 mln. ga yaqin mehmon qabul qiluvchi mamlakat milliy parki – Yosemit parki mavjud. Los-Anjeles shtatning asosiy turistik markazi hisoblanadi. Bu yerda barchaga tanish Gollivud kinostudiyasi va bolalar oromgohi Disneylend mavjud. Kaliforniyaning boshqa yirik turistik shaharlariga San-Diyego va San- Fransiskolar kiradi. Kaliforniyaning yaqinida AQShning boshqa muhim turistik markazi Nevada shtatining Las-Vegas shahri va Arizona shtatining Grand-Kanyon shahri joylashgan. 1987 yilda uni 16,2 mln mehmonlar ziyorat qildilar. Ular shahar budjetiga 8,6 mlrd dollar foyda keltirdilar. Shaharning mehmonxona xo‘jaligini rivojlantirishga katta mablag‘ ishlatiladi. Bu yerda dunyoning ulkan otellari “Nyu-York” va "MGM" otellari joylashgan. Grand-Kanyon Kolorado daryosi yonidagi vodiyda joylashgan. U mashhur milliy park sifatida joylashgan. Bir yilda bu yerga 3,5 mln mehmon tashrif buyuradi. AqShning boshqa shtatlari ham ko‘zga tashlanadigan joylarga boy. Masalan: Texasda go‘zal plyajlar mavjud bo‘lsa, Xyustenda kosmik tadqiqotlar markazi mavjud. Vayoming, Kolorado, Montana, Yuta bog‘li shtatlari juda boy resurslarga ega. Chet el mehmonlari 2 ta asosiy guruhga bo‘linadi: qo‘shni bo‘lgan mamlakatlar Meksika va Kanada hamda okean ortidagi mehmonlar. 1-guruh

umumiy keluvchilarning 62%ini tashkil qiladi. Biroq Nyu-York, Gavaya orollari va Kaliforniya ham ular uchun muhim turistik markaz bo‘lib kelmoqda. qitalararo mehmonlarning aksariyati AQShga Yevropadan (47%) va Osiyodan (31%) kelishadi. Yevropadan tashrif buyuruvchi sayohatchilarning 1 yilda 2,49 mln. ga yaqinini britaniyaliklar, 3,3 mln. ga yaqinini esa yaponlar tashkil qiladi. Yaponiyalik mehmonlarning 2/3 qismi ko‘proq Tinch okeani orollari — Gavaya yoki Guamga boradilar. Qitalararo mehmonlar mamlakat bo‘ylab sayohati vaqtida o‘rtacha hisobda 2 ta shtatda bo‘ladilar. San-Fransiskoga yaqin joylashgan rayon — Silikon vodiysi yuqori texnologiyalarni rivojlantirishning asosiy markazi hisoblanadi. Shu sababli u ko‘proq Yaponiyalik turistlarni jalb qiladi. Chet el mehmonlarining kelishi quyidagicha: ularning asosiy qismi Nyu-Yorkka to‘g‘ri keladi va 17,9%ni tashkil qiladi, undan keyin Tinch okeani qirqog‘i (19,5%), Florida o‘zining qirg‘oq bo‘yicha shtatlari bilan birgalikda 18,5%ni tashkil qiladi. AQSH aholi sonining ko‘pligiga qaramasdan mamlakatdan chetga kam turist sayohatga chiqadi. Masalan, 1992 yil chet davlatlarga 52,8 mln kishi ketgan. Ularning aksariyat qismi qo‘shni bo‘lgan Meksika va Kanadada bo‘lishgan. Bu mamlakatlarga boradigan 1 kunlik turistlarning soni esa bundan ham ko‘proq. Meksikaga 50 mln kishi, Kanadaga esa 23 mln kishi to‘g‘ri keladi. 1992 yilda chetga chiqish turizmining 25%i Yevropaga, 17%i Uzoq Sharqqa va 10%i Karib basseyniga to‘g‘ri keladi. Amerikaliklarning qisqa dam olish ta’tilining 51%i 2 yoki undan kamroq tunni tashkil qilgan. Bu sayohatlarning aksariyati avtomobillarda (80%) uyushtiriladi. Amerikaliklar orasida qirg‘oq va ko‘llar bo‘yida joylashgan kurort hamda dam olish zonalarining mavqei oshib bormoqda. AQShga qo‘shni bo‘lgan mamlakat Karistik markazi shunday hudud geografiyasiga ega. Aholi soni 26,5 mln kishini tashkil qiladi. Kanadaning ichki turizmi AQShning ichki turizmini eslatadi. Turistlar uchun Ontario va Kvebek, Alberto va Britaniya Kolumbiyasi yuqori mavqega ega. AQSH bozorining 18,9 mln. ini kanadaliklar tashkil qiladi. Kanadalik turistlar AQShning janubida joylashgan yozgi va qishki kurortlarga, Meksika va Karib basseyniga

qiziqishadi. Yevropa va Buyuk Britaniyaga kanadaliklar asosan qarindosh va do‘stlarini ko‘rish uchun boradilar (38%dan ko‘prog‘i). Kanadaga chet el mehmonlarining kelishi turizmda 90-yillarining boshlarida turg‘un holatga uchradi. 93-yilda esa kamaya boshladi. AQShdan keluvchi turistlar soni 1987 yilda 12,7 mln kishidan 1992 yilda 11,8 mln. ga tushdi. Shu bilan birga Osiyo mamlakatlaridan keluvchi turistlar soni ham kamaydi. Kanada bozorini asosan Buyuk Britaniya, AQSH va Fransiya to‘ldirib kelmoqda. Meksikada iqtisodiy muammolar bir talay. Bulardan eng asosiysi esa chet ellardan olingan qarzlar. Aholining ko‘pligiga qaramasdan mamlakatda ichki hamda chetga chiqish turizmi kam rivojlangan. 1992 yilda mamlakatda 4,3 mln ga yaqin chet ellik turist va 38 mln ichki turistlar mavjud bo‘lgan. Biroq mamlakatda turizm sohasini rivojlantirish uchun katta imkoniyatlar va ulkan turistik resurslar mavjud. AQSH va Kanada milliy parklari va ularning hukumat bilan hamkorliklari Milliy parklar qachonlardir bizning kallamizga kelgan eng buyuk g‘oya hisoblanadi. Mutlaqo amerikancha, mutlaqo demokratik, ular bizdagi eng yaxshi fazilatlarni aks ettiradi. Uolles Styyeled, 1983 Milliy parklar to‘g‘risidagi bizning asosiy tasavvurimiz, xuddi tabiatning buyuk mo‘jizasidek. Yyellouston parki xuddi shunday. Amerikadagi 367 ta milliy parklarni hammasi shunday emas, ular mamlakatning barcha burchaklarida barpo etilgan va joy va landshaftning butun mo‘jizalarini aks ettiradi. Milliy parklar xizmati 1916 yilda AQSH kongressi tomonidan tabiat burchaklarini konservatlash va ularda kelajak avlodlar bu yerlarga kelishi va bu go‘zalliklardan bahramand bo‘lishi uchun xo‘jalik faoliyatiga yo‘l qo‘ymaslik maqsadida tashkil etilgan. Juda mashhur Yyellouston va Yosemit parklaridan tashqari, park xizmati ko‘plab tarixiy ahamiyatga ega bo‘lgan inshootlarni nazorat qiladi: Bostondagi Ozodlik so‘qmog‘i, Filodelfiyadagi Mustaqillik zali, Sharpsburg (Merilend shtati) ostidagi jang maydoni, Gavayidagi Pyorlxarborgdagi Arizona kemasiga bag‘ishlangan me’morial, park xizmati himoyasida ko‘plab madaniyat

yodgorliklari, arxeologik qazilmalar, yelkanli kemalar, koloniol davri kiyimlari, Fuqarolar urushi davri hujjatlari ham turadi. Bizning milliy parklarimiz kabi amerikancha hayot aks ettirilgan narsa yo‘q. Mamlakat xalqqa tegishlidir, degan asosiy g‘oya ularga tayanadi. Park xizmati Arktika tundralaridan tortib Marjon qoyalarigacha bo‘lgan ekotizimlarni, havoni va ichayotgan suvimizni tadqiq etishni nazoratini olgan. U kislota yomg‘irlari, iqlim o‘zgarishlari va biologik o‘zgarish bo‘yicha xalqaro loyihalarda ishtirok etadi. o‘ta go‘zal, tabbiy landshaftlarni saqlash g‘oyasi shundan kelib chiqqanki, odamlar bundan zavqlansin. Bu Amerikaning noyob tabbiy boyliklari inson shafqatsizligi bilan toptalmasin. Keyingi yigirma yil ichida tizimga yana uchta qo‘riqxona qo‘shildi. Milliy parkning yangi turlari – shahar dam olish hududlari, daryo qo‘riqxonalari, sayyohlik qo‘riqxonalari, tarixiy joylar. qo‘riqxonalar tizimlariga kiruvchi 367 ta hudud 80 million akr yerni egallaydi. Parklarning o‘lchamlari juda turlicha: Vrangeldagi milliy park va Alyaskadagi Muqaddas Elyas parklari 13 million akrlarga ega bo‘lsa, Tadeush Kostyushko milliy me’moriali atigi 0,2 akrni egallaydi. Har yili 273 million odam milliy parklarga tashrif byuradi. Undagi turli xizmatlar va dasturlardan to‘la-to‘kis foydalanadi. Ko‘p yillar muqaddam park xizmati o‘z oldiga qo‘yigan vazifalar endilikda ko‘proq har bir parkning ekotizimini saqlab qolish va noyob yoki yo‘qolib borayotgan o‘simlik va hayvonot dunyosini himoyalash tomoniga o‘zgardi. Kanadada 29 ta katta milliy parklar va 20 dan ziyod milliy-tarixiy parklar va manzillar mavjud. Eng go‘zal tog‘ yuksakliklari hududida joylashgan Banf milliy parki 1885 yilda asos solingan birinchi park tizimi edi. Endilikda uning tarkibiga Jasper, Ku-tene, Yoxova Revelstok milliy parklari bir necha mahalliy parklar va qo‘riqxonalar manzarali tog‘ cho‘qqilarga (Britaniya Kolumbiyasi va Albert provinsiyalari) tutashib ketgan. Bu parklarga poyezdda (Kanada Tinch okean temir yo‘li), mashinada (Tronskanada shossesi), shuningdek, mahalliy aviakompaniya xizmatlaridan foydalanib borish mumkin.

Kanada milliy parklari to‘g‘risida qonunda yozilgan: “Parklar Kanada xalqi uchun – uning dam olishi, ma’rifati va ko‘ngil ochishi uchun barpo etilgan va ular bo‘lg‘usi avlodlarga ilk go‘zalligi bilan yetkazib boriladi.” Kanada parklarida sayyohlik xizmati (ayniqsa, Baff shahri) rivojlangan, ko‘plab Shiveytsariya uslubidagi shalelar, chang‘i kurortlari, sport markazlari, xushmanzara, sivilizatsiya oyog‘i yetmagan joylarda alohida dam olish uylari mavjud. Kanadada, va ehtimol butun dunyoda eng katta park Alberta va Shimoliy g‘arbiy hudud provinsiyasida joylashgan Vud baffalo milliy parki hsoblanadi. U 4 million 480 million gektarni tashkil etadi va unda dunyodagi eng yirik yovvoyi bizon podalari yashaydi. Park go‘yo tabiat qo‘riqxonasi sifatida xizmat qiladi va sayyohlarning ommaviy borishlari uchun mo‘ljallanmagan. Kanada hukumati ikkinchi jahon urushidan keyin dam olish va ko‘ngil ochish ishlari bilan jiddiy shug‘ullana boshladi. Bular, sayyohat, turizm, sport va faol dam olish san’at va madaniyat ushbu yo‘nalishlarning har birida hukumat tomonidan ta’msisi etilgan agentliklar u yoki bu mas’uliyatni zimmasiga olgan holda ish olib boradi. Ular bir-biriga yordam beradi va bir biri bilan ma’lum bir majburiyatlar asosida ish olib boradi. Urushdan keynggi o‘n yillikda Kanada hukumati mamlakat ichki zahiralarini birinchi navatdagi vazifalarini bajarish uchun ishga solib bir qator umumxalq madaniy tadbirlarini ta’sis etildi. 1950 yillar jismoniy tarbiyaga, 60-yillarda yoshlar, 70-yillarda madaniyat va madaniyatlararo muloqotlar bayrog‘i ostida o‘tdi. 1980 va 90-yillarda yuqoridagi mavzularni birlashtiruvchi va oila hamda nikoh mavzusiga e’tibor beruvchi bir necha dasturlar hayotga tatbiq etildi. Hokimiyat turli tarmoqlari manfaatlari ko‘p masalalarda, jumladan, dam olish va ko‘ngil ochish masalalarida bir-biri bilan chambarchas bog‘liq. Bu haqda ko‘pgina mamlakatlarning bosh asoschilari mustaqillik deklaratsiyasida har bir fuqaroning hayotdan, erkinlik va baxt topish huquqlarni tasdiqlab, o‘zlarining eng yaxshi so‘zlarini aytishgan. AQSH konstitutsiyasining mag‘zida ushbu huquqlarni tasdiqlovchi federal qonunlar odamlarning ko‘ngil ochishini muvofiqlashtiruvchi usullar o‘z huquqiy asosini topgan. Hukumat fuqarolarning daromadi, savdosi,

ko‘chmas mulkidan turli soliqlar ushlab qoladi. Bundan tashqari, hukumat dam olish, transport vositlari, motor qayiqlari, mehmonxona xodimlaridan ham o‘z faoliyati uchun soliq ushlab qoladi. Soliq mablag‘laridan ajratiladigan pullar, dam olish va fuqarolarning ko‘ngil ochishidan tushadigan soliq mablag‘laridan ajaritladigan pullar barcha darajadagi tashkilotlar o‘rtasida taxsimlanadi: federatsiya/ shtat, provinsiya, kichik va katta shaharlar. Odamlar turli ishlar bilan o‘z ko‘ngillarini ochishadi: muzeylarga, teatrlarga, kutubxona, bog‘, o‘yingoh, tabiat qo‘ynida sayr, sport bilan shug‘ullanish (komandada va alohida) va hokazo. Sog‘lomlashtirish-ko‘ngilochar tadbirlarda ishtirok etish, demografik xarakterdagi turli omillarga ta’sir qiladi: jins, yosh, madaniy daraja, tarbiya, ta’lim, mashg‘ulot turi, tanishuv. Biror narsani qabul qilish va belgilashning o‘ziga xosligi ham muhim rol o‘ynaydi. YA’ni biz qandaydir ko‘ngilochar tadbirga qatnashamizmi, agar qatnashsak u bizga yoqadimi? Odamlarning qabul qilishi va belgilashi ma’lum ijtimoiy muhitdagi ularning hayot natijasi hisoblanadi. Tashqi dunyodan kelayotgan rag‘batlantirishlar bizning hayotga bo‘lgan qarashlarimiz va his- tuyg‘ularimizni shakllantiradi. Boshqa jihatdan, bu rag‘batlantirishlar demografik omillar bilan belgilanadi. qisqasini aytganda odamlar o‘zlari uchun o‘z qiziqishlari va qobiliyatlariga xos dam olish turlarini tanlaydi. Dam olishni uyushtiruvchi mutaxassislar o‘z ishlarida turli muammolarga va turli xarakterdagi huquqiy tushunchalarga duch keladiki, ulardan qo‘yidagilarni aytish mumkin: * Ko‘ngil ochish tadbirlarini amaliy rejalashtirish. * Landshaftlarni sinflashtirish. * Federal budjetdan moliyalashtirish * Fondlarni bo‘lish va rivojlantirish * Yerdan foydalanish va hududlar * Shtatda va mahalliy moliyalashtirish * Vezdixodlarni halokati va sug‘urta polislari

* Yo‘llardan foydalanish huquqi * Landshaftlarning tasvirlari (Masalan: hech kim yurmagan joylar, manzarali daryolari bo‘lgan yovvoyi tabiat, dastlabki yashagan aholi yo‘llari, tabiat qo‘riqxonasi) * Maqsadlar va resurslardagi farqlar (Masalan: ko‘p sonli federal-shtat-mahalliy agentliklar, yerni uchdan bir qismini nazorat qiluvchi fuqarolarning dam olishi uchun foydalanadigan)

Foydalanilgan adabiyotlar: 1.«O`zbekistonda turizmni rivojlantirishning 2005 yilgacha bo`lgan davlat dasturi», O`zbekiston Respublikasi Prezidenti I.A. Karimovning 15.01999 yildagi UP-2286 farmoni. 2. O`zbekiston Respublikasining «Turizm to`g`risidagi qonuni». Xalq so`zi gazetasi 109.1999. 3. Александров А.Ю. Международный туризм. Уч.пособие для вузов.- М.: Аспект Пресс, 200 0 Биржаков М.Б. Введение в туризм. С.Пб.: Издательский Торговый Дом «Герда», 2004 5 . Лицензирование и сертификацие в туризме. Учебное пособие Дехтярь Г.М.: Финансы и статистика, 2003 г. 6 . Маринин М.М. Туристские формальности и безопасность в туризме.2000

Похожие

Osiyo turistik markazlari

Shimoliy Amerika

Farg’ona turistik mintaqasi

Samarqand turistik mintaqasi

Qoraqolpog’iston turistik mintaqasi