Умумий ўрта таълимнинг янги тахрирдаги давлат таълим стандартлари, уларнинг мазмуни ва мохияти - Физика - Рефераты

Умумий ўрта таълимнинг янги тахрирдаги давлат таълим стандартлари, уларнинг мазмуни ва мохияти

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

72.5 KB

Умумий ўрта таълимнинг янги тахрирдаги давлат таълим стандартлари, уларнинг мазмуни ва мохияти Режа: 1.Кириш 2.Асосий кисм 3.Хулоса 4.Адабиётлар руйхати

Давлат таълим стандартларига шарх Кимё таълимининг мақсади ва вазифалари Умумий ўрта таълим мактабларидаги кимё таълими педагогик жараённинг ажралмас таркибий қисми бўлиб, таълимнинг умумий мақсадларга мувофиқ ўқувчи шахсини тарбиялашга хизмат қилади. Республикамиз мустақиллигининг дастлабки йилларидан таълим- тарбия соҳасини ислоҳ қилиш натижасида тўпланган тажрибалар, чиқарилган бир қатор ҳулосалар асосида амалдаги таълим- тарбия тизимини хозирги тараққиёт ва келгусидаги талаблар даражасига кўтаришга, уни такомиллаштиришга жиддий эътибор бериш зарурлиги ва таълим-тарбиянинг узлуксизлигини таъминлашдан келиб чиқиб, кимё таълими олдига қатор вазифалар қўйилди. «Таълим тўғрисида» ги қонунга мувофиқ: 1. Умумий ўрта таълим мактабларининг кимё таълими концепциясини қайта ишлаб чиқилди; 2. Умумий ўрта таълим мактабларининг кимё таълими концепциясидан келиб чиққан ҳолда, унинг стандартларини ишлаб чиқиш тақозо қилинди. Кимё таълими стандарти кимё ўқув предметининг мажбурий мазмунини белгилаб берди. Умумий ўрта таълим мактабларининг кимё таълими стандарти, кимё таълими тизимидаги барча компонентларни: таълимнинг мазмуни, мақсади, таълимнинг узлуксизлиги, ташкилий шакллари, усуллари, воситалари ва бошқаларни қайта кўриб чиқиш мезони ҳисобланади.

Кимё таълими концепциясига мувофиқ кимё таълимининг йўналиши ва мақсади ёш авлоднинг кимё фани асосларини чуқур эгаллаши, ўқувларнинг сиёсий ғоявий, эстетик, экологик тарбияси табиатга ва жамиятга бўлган ижобий муносабат, қадимги яшаб ижод этиб ўтган буюк мутафаккирлар, кейинги йиллардаги олимларимизнинг кимё соҳасидаги эришган ютуқлари оид ўқув материаллари билан таништириб бориш орқали ватанга бўлган эътиқодни шакллантириш, касбга йўналтириш кўзда тутилади. Кимё таълим стандарти-кимё ўқитишда ўқувчиларга бериладиган таълим ва тарбиянинг мазмуни негизини белгиловчи кўрсаткичлар, шунингдек, ўқувчиларнинг тайёргарлик негизидаги билим ва амалий фаолиятлари даражаси меъёрини белгилайдиган мезон бўлиб ҳисобланади. Киме таълими стандарти – умумий ўрта таълим мактаблари учун тузиладиган кимё таълими дастури ва ўқув материалларининг хажмини белгилаб берувчи мезон бўлиб хизмат қилади. Киме таълими стандарти кимё таълимида ўқитувчиларнинг давлат ва жамият олдидаги вазифалари, бурчи ва жавобгарлигини қай даражада ҳис қилишлари мезони бўлиб ҳам ҳисобланади. Умумий ўрта таълим мактабларининг кимё таълими стандарти кимё ўқув предметидан ўқувчиларга бериладиган билимлар миқдори, ўқувчилар эгаллайдиган билими, ҳосил қиладиган амалий кўникма ва малакалар ҳажмини кўрсатувчи меъёр бўлиб, умумий ўрта таълим мактабларидаги кимё таълими негизини белгиловчи кўрсаткичлар ўқувчиларнинг кимё таълимидан тайёргарлик

даражасига қўйиладиган талаблар мажмуасидан иборат бўлган хужжат тариқасида тасдиқланади ва хизмат қилади. Кимё таълими стандартининг тузилиши узлуксизлигини таъминлаш асосида кимё таълимида моддалар, моддаларнинг тузилиши ва хоссалари, моддаларнинг олиниши, кимёвий тил, энг муҳим кимёвий тушунчалар ва қонунлар, назариялар, кимёвий ишлаб чиқаришлар технологияси, республикамиз кимё саноатининг эришган ютуқлари, органик моддаларнинг айрим вакиллари, табиат ва жамиятга кимёвий ишлаб чиқаришнинг экологик таъсири ҳақидаги билимларни билишга ва амалий малакалар ҳосил қилишга қаратилади. Бунда ўқувчиларнинг билиши, англаши амалий ишларни бажара оладиган кўникма ва малакаларга эга бўлишларини таъминлаш ва унинг сифатини аниқлашга имкон беради. Кимё таълими стандарти қуйидаги икки бўлимидан иборат: 1. Кимё таълими мазмуни негизини белгиловчи кўрсаткичлар. 2. Кимё таълимида ўқувчиларнинг тайёргарлик даражасига қўйиладиган стандартининг минимал талаблар. «Кимё таълими мазмуни негизини белгиловчи кўрсатгичлар» бўлими ўқувчиларига кимёдан бериладиган билимлар, экологик таълим-тарбия ва ўқувчиларда ҳосил қилинадиган амалий кўникма ва малакаларни ўзида мужассамлаштиради. 7-синф учун  Киме фанининг моҳияти, тарихи, ҳозирги кундаги вазифалари, унинг аҳамияти;

 Модда, унинг таркиби ва тузилиши, хоссалари, сифат ва миқдор таркиби;  Кимёвий тил, кимёвий элементлар атамаси, валентликлини тушунчаси;  Кимёвий формулаларни тузи шва формулага биноан мода таркибини ифодалай олиш;  Модда формуласига биноан оддий ва мураккаб моддаларни бир-биридан фарқ қила билиш;  Тоза ва аралаш моддаларнинг фарқларини билиш;  Кимёвий реакцияларнинг турлари ва уларнинг хусусиятларини эта билиш;  Кимёвий реакцияларнинг боришига ташқи омилларнинг таъсири (ҳарорат, босим,концентрация, катализатор ва бошқалар)ни идрок этиши ва билиши;  Кимёвий формулалар. Уларни тузи шва тўғри ёзиш. Формула бўйича ҳисоблаш. Нисбий молекуляр масса;  Кислород. Унинг физик ва кимёвий хоссалари, олиниши, ишлатилиши, табиатда айланиши;  Моддаларнинг ёниши ва ёниши билан боғлдиқ бўлган ходисаларни идрок қилиш;  Газ моддалар, моляр ҳажм. Авагадро қонуни. Газларнинг нисбий зичлиги.  Водород. Унинг олиниши, физик ва кимёвий хоссалари, ишлатилиши соҳалари.  Оксидлар, олиниши, турлари, хоссалари;

 Кислоталар. Уларнинг таркибини идрок қилиш. Кислоталарнинг олиниши, номланиши,таснифи, кимёвий хоссалари;  Тузлар. Уларнинг таркибини идрок қилиш. Тузларнинг номланиши, формулаларни туза билиш,кимёвий хоссаларини олиниши;  Сув. Табиатда сув. Эритмаларва уларни концентрацияси, концентрация ҳақида тушунчани англаш. Концентрациялар моҳиятини идрок этиш, уларни ҳисоблаш. Сув ва эритмалар. Ичимлик сувлари ва уларни тозалаш. Сувнинг физик ва кимёвий хоссалари; 8-синф учун. Кимёвий элементлар даврий қонуни ва даврий системаси. Кимёвий элементларнинг вертикал ва горизонтал қаторда жойлаштирилиши, уларнинг радиуслари ва хоссалари, асосий ва қўшимча гуруҳда жойлашган кимёвий элементларнинг атом тузилиши, даврий қонуннинг илмийлиги ва фалсафийлиги; - Атом-молекуляр таълимот. Атомларнинг таркибий қисми ва тузилиши, атомда электронларнинг поғоначалар бўйича жойлашиши: S , P , D ва f элементларини билиш; - изотоплар ва уларнинг хусусиятларини билиши; - атомда электрон булут қавати ҳақидаги тасаввурга эга бўлиш; - электрон булут қавати атом хоссаларини белгилашни идрок этиши (: S , P , D ва f оила элементлари); - кимёвий боғланишлар, уларнинг таснифини билиш;

- электролитик диссоциаланиш назарияси, электролитлар, электролитларнинг сувдаги эритмалари ва суюқланмаларининг диссоциаланиш механизми; - ион, катион ва анион ҳақидаги, диссоциаланиши ҳақидаги тушунчалар; - электролитик диссоциаланиш нуқтаи назаридан ишқорлар, кислоталар,тузларнинг умумий кимёвий хлссаларини реакция тенгламалари асосида тушунтириш; - электролитлар эритмаларидан ионларга диссоциаланиш механизми, ионли тенгламалар; - тузлар гидролизи оксидланиш-қайтарилиш рекциялари; - лагенлар, уларнинг физик ва кимёвий хоссаларининг ўзгариб бориши ва сабаби, кислород ва олтингугурт аллотропияси. Улар атомининг тузилиши, атом электрон поғонларида электронларнинг жойлашиши. Табиатда учраши уларнинг физик ва кимёвий хоссалари, уларнинг водородли бирикмалари, унинг тарқалиши ва аҳамияти; - олтингугурт оксидлари, уларнинг номлари, олниши, хоссалари ва табиатдаь тарқалиши; - олтингугурт ва кислороднинг ишлатилиши соҳалари ҳамда амалий аҳамияти; - сульфат кислота ва унинг тузлари, олиниши, хоссалари, аҳамияти; - кимёвий реакция тезлиги, кимёвий мувозанати; - азот ва фосфор, атомларининг тузилиши, физик ва кимёвий хоссалари, табиатда тарқалиши;

- азотнинг водородли бирикмалари, аммиак, унинг тузилиши, фикик ва кимёвий хоссалари, олиниши ва ишлатилиши, аммоний исни впа аммоний тузлари; - азот ва фосфорнинг кислородли бирикмалари, уларнинг олиниши, азотли ва фосфорли кислоталар, уларнинг физик ва кимёвий хоссалари, нитрат ва фосфат кислоталарнинг олиниши ва ишлатилиши, азот ва фосфорнинг табиатда айланиши; - минерал ўғитлар ва уларнинг турлари, Ўзбекистонла минерал ўғитлар ишлаб чиқариш саноати, ресурслари ва истиқболлари; - минерал ўғитлардан фойдаланишнинг салбий ва ижобий жиҳатлари. 9 синф учун - углерод гуруҳининг умумий тавсифи, углерод аллатропияси, углероднинг хоссалари, табиатда тарқалиши, оксидлари ва уларнинг бирикмалари, хоссалари, олиниши, ишлатилиши; - кремний ва унинг бирикмалари, хоссалари, табиатда тарқалиши, ишлатилиш соҳалари; - электролиз жараёнидаги кимёвий ўзгаришалар, электро кимёвий реакциялар; - ишқорий ва ишқорий-ер металлари: натрий, калий, кальций, магний. Электрокимёвий реакциялар уларнинг физик ва кимёвий хоссалари, табиатда учраши, бирикмалари ва уларнинг ишлатилиши. Кальций бирикмаларининг табиат ва хўжаликдаги аҳамияти;

- алюминий, унинг физик ва кимёвий хоссалари, табиатда тарқалиши, олиниши, технологияси ва ипшлатиладиган соҳалари; - алюминий оксиди ва гидрооксиди, уларн хоссалари; - темир, унинг бирикмалари, оксидланиш даражаси, темирнинг хоссалари, табиатда учраши, тирик органимзмдаги аҳамияти, чўян ва пўлат ишлаб чиқариш; - металлургия. Металлуогиянинг ҳалқ хўжалигидани аҳамияти. Металлургиянинг ривожланиши. Ўзбекистон рангли металлургияси ҳамда унинг истиқболлари; - атроф муҳитнинг кимевий моддалар билан ифлосланиши; - атроф муҳитнинг кимёвий моддалар билан ифлосланиш сабаблари, уларнинг олдини олиш, киме ва экология; - кимёвий технолонгик жараён бўйича ишлаб чиқишнинг барча тармоқларида экологик жиҳатдан яхшиланиш (хлорид кислота, сульфат кислота, менирал ўғитлар ишлаб чиқарии шва бошқалар мисолидан) масалалари; - углероднинг бирикмалари ва органик Киме ҳақида умумий тушунчалар; - А.М.Бутлеровнинг органик моддалар тузилиш назарияси. Органик моддаларнинг молекульяр. Электрон ва тузилиш формулалари; - органик моддалар ва бирикмалар, уларни ишлатилиш соҳалари; - тўйинган ва тўйинмаган ва диенуглеводородлар. Уларни тузилиши, изамерияси. Ишлатилиш срҳалари ва уларнинг аҳамияти;

- ароматик углеводородлар. Бензол ва унинг олиниши, ишлатиши хосилалари ва аҳамияти; - спиртлар, албигитлар, карбон кислоталар, мураккаб эфирлар, уларнинг тузилиши, ишлатилиши. Ишлатилиши, олиниши ва муҳим хоссалари; - углеводлар. Уларни тузилишиЮ, ишлатилиши ва биологик аҳамияти. Кимё фани бўйича Давлат таълим стандартлари Ўқувчилар кимё асосларига оид қуйидаги билим, кўникма ва малакаларини эгаллашлари шарт: - модда, унинг таркиби, тузилиши, хоссалари, таркиби; - кимёвий элементлар ва уларнинг бирикмадаги валентлиги. Кимёвий формулалар ва тенгламалар; - кимёвий қонунлар даврий қонуни ва даврий системаси; - атомларнинг тузилиши; - кимёвий боғланиш ва унинг турлари; - кимёвий реакцияларнинг асосий қонуниятлари; - кичик даврда жойлашган кимёвий элементлар тавсифи; - кислота, ишқор, тузларнинг диссоциацияланиши; - ион алмашиниш тенгламалари; - метал ва металмасларнинг айрим вакиллари, хоссалри ва қўлланиплиш; - буюк алломаларимиз ва уларнинг кимё ривожига қўшлаг хиссалари; - Ўзбекистонннинг кимёвий хом-ашёлари ва уларни қайта ишланиши;

- органик моддаларни тузилиш назарияси; - органик бирикмаларни хоссалари ва қўлланилиши; - анорганик ва органик кислотага оид машқ ва масалалар еча олиш; - полимерларни хоссалари, қўлланилишини тушунтира олиш; - кимёвий реакциялар ва жихозлардан фойдалана олиш; - кимёвий ишлаб чиқариш жараёни, кимёвий моддалардан фойдаланишни экологик нуқтаи назардан тушунтира олиш.

Адабиётлар: 1. Узбекистон Республикаси Вазирлар Махкамасининг « Умумий урта таълим , урта махсус , касб - хунар таълими ва олий талимнинг давлат таълим стандартларини тасдиклаш тугрисида » ги 1999, 2000 ва 2001 йилларнинг 16 августидаги карорлари . 2. Узбекистон Республикасининг «Таълим тугрисида»ги ва «Кадрлар тайёрлаш миллий дастури тугрисида»ги конунлари. 3. Узбекистон Республикаси Президентининг «2004-2009 йилларда мактаб таълимини ривожлантириш давлат умуммиллий дастури тугрисида»ги фармони. 4. www.ziyonet.uz

Похожие

Ёнилгиларнинг умумий хоссалари ва уларнинг двигател ишига таъсири

Датчиклар ва уларнинг таснифи

Углеродлар ва уларнинг хоссалари

Интерферометрлар ва уларнинг кулланилиши

Физика ва астрономия таълим тизимида ахборотларни йигиш, кайта ишлаш ва саклашга мулжалланган таълим муассасалари