Уч фазали уч симли реактив қувватини ваттметр ва ватметр билан ўлчаш - Физика - Рефераты

Уч фазали уч симли реактив қувватини ваттметр ва ватметр билан ўлчаш

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

114 KB

Уч фазали уч симли реактив қувватини ваттметр ва ватметр билан ўлчаш Режа: 1. Бир ва уч фазали ток занжирлари реактив қувватини ҳисоблаш формулалари. 2. Варметр ўлчаш чегарасини кенгайтириш. 3. Уч фазали уч симли занжир реактив қувватини ўлчаш. 4. Икки элементли варметр билан уч фазали уч симли занжир реактив қувватини ўлчаш.

Таянч сўз ва иборалар: реактив қувват, фойдали иш, ваттметр, варметр, актив қувват. Фаза силжиш, қувват коэффиценти, тўла қувват ва ҳ.к . Реактив қувват электр энергиясини узатиш симлари, энергетик тизимлар ва элекр қурилмаларини ишлатишда қўшимча энергия исрофларини вужудга келтириб, тан нархини оширади.Шу сабабли актив қувват қаторида реактив қувватни ҳам ўлчаш ҳалқ хўжалигида муҳим аҳамиятга эга.Реактив қувват бир фазали, уч фазали, уч ва тўрт симли занжирларда ўлчанади.Бир фазали ўзгарувчан ток занжирларидаги реактив қувват қуйидаги формуладан аниқланади. sin UJ Q  (1) Уч фазали занжир реактив қуввати алоҳида фазалар реактив қувватларининг алгебрик йиғиндисидан аниқланади.  sin 3 Ф ФJ U Q  (2)  sinА АJ U Q  (3) Бир фазали ўзгарувчан ток занжирларидаги реактив қувватни ўлчашда ҳам элетродинамик ва ферродинамик тизимли махсус лойиҳаларда ишлаб чиқарилган варметр асбобларидан фойдаланилади.Ваттметрлардан фарқли айлантирувчи моментни актив қувват коэффициенти cos  га эмас, балки реактив қувват /  sin / га пропорционал бўлади. Саноатимиз бундай мақсадлар учун реактив қувватни ўлчаш варметрларни ишлаб чиқарган. Реактив қувватини ситеъмолчилари юқори электр энергияли уч фазали ток тармоқларидан илайдиган корхона ва корхоналарда ўлчашнинг амалий аҳамияти катта.Шу сабабли бир фазали ток занжирларидаги реактив қувват асосан, лаборатория шароитларида, назарий олинган маълумотларни пухта ўзлаштириш мақсадларида ўлчанади.Аслида актив-индуктив истеъмолчили занжирларда актив қувват тўла қувват /S=UJ/ дан яъни актив қувват коэффициентини cos  бирдан сезиларли даражада кичик бўлади.Айрим истеъмолчилар /масалан, электр машиналар/ да қувват коэффициенти cos 

машинанинг иш жараёнида ўзгариб туради.Масалан, асинхрон двигателларнинг қувват коэффициенти валнинг механизм қуввати нолдан номиналгача ортганда cos нинг қиймати 0,6 дан 0,85 гача ўзгаради.Актив қувват коэффициенти cos  кичик занжирларда реактив қувват коэффициенти  sin юқори қиймат олади.шундай бўлса-да, саноатимизда бир фазали ток занжирларидаги реактив қувватни ўлчаш асбоб (вартметр)лари ишлаб чиқарилмайди.Ўқув лабораторияларида реактив қувват махсус занжир тузиш йўли билан уланган ваттметрлар билан ўлчнади. Уч фазали занжирлардаги реактив қувват ҳам актив қувват каби бир фазали ваттметрлар билан ўлчаш мумкин, лекин уч фазали занжирдаги реактив қувватни бир фазали ваттметр билан ўлчаш ҳам ваттметрни махсус усулда улашни талаб қилади.реактив қуввани ўлчганда ҳам актив қувватни ўлча каби битта, иккита ва уч асбоб усуллари қўлланилади.шу билан уч фазали занжирлардаги реактив қувват икки ва уч элементли электрдинамик ва ферродинамик варметрлардан фойдаланиб ўлчанади.Икки ва уч элементли ваттметр қисмларидан деярли фарқ қилмайди.икки уч элементли варметр ҳам занжирга махсус улаш усуллари билан ўлчанади.Бу усулларнинг алоҳидалиги: 1. Ток ғалтаги уч фазали занжирга актив қувватни ўлчашда қандай уланса, реактив қувватни ўлчашда ҳам шундай уланади; 2. Кучланиш ғалтаги уч фазали занжир симларидан кучланиши бир- бирига нисбатан 0 90 силжиган иккитасига уланади. Бу улаш усуллари бир фазали ваттметр ва варметрни ҳам, шунингдек битта, иккита ва учта асбоб услубларига ҳам таълуқлидир.Алоҳида улаш усулларини кўриб ўтишдан олдин: 1. Бир элементли ваттметрларни ток кучи ва кучланиш бўйича ўлчаш чегараларини кенгайтириш. 2. Икки элементли ваттметрларни ток кучи ва кучланиш бўйича ўлчаш чегараларни кенгайтириш.

3. уч элементли варметрларни ўлчаш чегараларини ток кучи ва кучланиш бўйича кенгайтириш; ток /ТТ/ ва кучланиш /ТН/ трансформаторлари билан амалга оширилишини эслатиб ўтамиз.шу билан бир элементли ваттметр билан уч фазали занжир реактив қувватини ўлчаш истеъмолчилар текис ва нотекис бўлишига ҳам боғлиқ. Текис истеъмолчили уч фазали занжирлар кучланишлар /Ф С В А Ф С В А J J J J U U U U       ; / фаза силжишлари ёки /    sin sin sin sin    C B AU / ва фаза қувватлари / Ujp UpJ J UJ Q Q Q Q c B A       sin / тенг ва муқаррар қийматларни олади.Бу битта асбоб усули билан реактив қувватни ўлчаш имконини беради.иккита ва учта асбоб усуллари занжир кучланишлари, токлари, фазалари ва қувватлари текис ва текисмас бўлишини талаб қилмайди. Уч фазали уч симли занжир реактив қувватини бир элементли битта ваттметр билан ўлчаш. Уч фазали уч ва тўрт симли занжирлардаги реактив қувватни электродинамик ва ферродинамик тизимли бир элементли актив қувват ваттметрларидан фойдаланиб ўлчаш мумкин.Бунинг учун .қорида эслатиб ўтилгандек уч фазали уч ва тўрт симли элементли актив қувват ваттметрини реактив қувватни ўлчаш учун уч фазали уч симли занжирга улаш таркиби келтирилган актив ва реактив қувватни ўлчашда ваттметрнинг кучланиш ғалтагини ўлчаш қисқа-узун ва туташ чизиқлар билан кўрсатилган.Қисқа. аммо узуқ чизиқлар ваттметр кучланиш ғалтагининг актив қувватни, туташ бутун чизиқлар эса айни ваттметрни реактив қувватни ўлчашда ўлчаш усулини англатади.(12.1-расм).Ваттметрдан варметр сифатида фойдаланилганда ваттметрнинг кучланиш ғалтагининг учлари турли фаза /В ва С/ ларга линия кучланиши / AB U / ни ўлчайдиган қилиб уланади.Чунки бу ҳолатда В ва С линия орасидаги кучланиш А фаза кучланиши / A U / га нисбатан 0 90  орқада қолади.(12.2-расм).Бу усулда ваттметр кўрсатиши    sin ) 90 cos( ) cos( 1 A A A A A BC A BC W J U J U J J U P     (4) дан иборат бўлиб

қолади.(3) га эътибор қилиб текис истеъмолчили уч фазали симли занжирдаги умумий реактив қувват ваттметр кўрсатишидан 3 катта эканлигини пайқаш қийин эмас. Уч фазали занжирларни текисликдан ҳар қандай кичик четланишлари реактив қувватни ўлчашдаги хатоликларни ошиб кетишига олиб келади.Шу сабабли реактив қувватни бир асбоб усули билан ўлчаш фақат ўқув лабораторияларида қўлланади. Уч фазали уч симли занжир реактив қувватни бир элементли иккита ватметр билан ўлчаш.(12.3-расм). Реактив қувватни ўлчашни икки асбоб усули ҳам текис, ҳам текисмас истеъмолчилар уланган уч фазали уч симли занжир реактив қувватини бир фазали иккита актив қувват ваттметр / 1WP ва 2WP / лар билан ўлчаш усулини кўриб ўтамиз.Уч фазали уч симли занжирга иккита бир элементли актив қувват ваттметрлар 1WP ва 2WP ни реактив қувватни ўлчашдаги уланиши 12.3-расмда келтирилган.Актив қувватни ўлчашда 1WP ва 2WP ваттметрларнинг кучланиш ғалтакларига линия кучланишлари AB U СB U берилган эди.Реактив қувватни ўлчашда эса 1WP ва 2WP ваттметрларнинг кучланиш ғалтаклари AB U СB U кучланишларга нисбатан 0 90 фазаларга силжиган. A U С U фаза кучланишлари берилган. A U ва С U фаза кучланишларни олиш учун махсус сунъий нол тугун хосил қилинади.Бунинг учун ваттметрларнинг кучланиш ғалтакларининг қаршиликлари ўзаро тенг бўлиши лозим.Чунки, R қаршилик қиймати ҳар бир ваттметрдаги кучланиш ғалтаги чўлғамларининг қаршилигига мувофиқ танланади. 2WP ваттметрнинг юлдузча белгили қисқичи А фазага бевосита, 1WP ваттметрнинг юлдуз белгили қисқичи эса сунъий нол тугун ҳосил қилиб уланган.шу сабабли 2WP ваттметрнинг ғалтагига берилган кучланиш A U мусбат, 1WP ваттметр ғалтагига берилган кучланиш С U эса манфий

ишоралардир.Ваттметрлар кўрсатишини аниқласак, улар мос равишда қуйидагича бўлди:) cos( /; 44/ ) cos( ) ( 1 2 1 1 C A C A W A C A C W J J U P J J U P        (6) Кучланишлар ва ток кучлари вектор диаграммларини кўриб    0 1 60 ) ( A CJ U L ва   0 1 120 ) ( C AJ U L бўлишига ишонч ҳосил қиламиз. ) 60( 0 1   Ф Ф W J U P (7) ) 120( 0 2   Ф Ф W J U P (8) бунда C A Ф U U U   - фаза кучланиши, C A Ф J J J   -фаза токи, ваттметрларнинг кўрсатишлари / 1WP ва 2WP / нинг алгебрик йиғиндиси / 1WP + 2WP / ни 3 кўпайтмаси занжирдаги умумий реактив қувватни беради.   sin ) sin (3 ) (3 3 2 1 Ф Ф Ф Ф W W W J U J U P P P Q      (9) Демак, уч фазали уч симли занжирдаги реактив қувват ҳар бир фаза реактив қувват /  sinФ ФJ U /ларнинг йиғиндисига тенг бўлади. Шуни қайд этиб ўтиш керакки: 1. Агар 86,0 30 0   ёкисos  тенг бўлган хусусий ҳолатда (8) формулага асосан ваттметр 2WP кўрсатиш нол бўлади: 2. Агар 86,0 30 0   ёкиCOS  га тенг бўлса барча ҳолатларда ваттметр кўрсатишлари манфийишорали бўлади. Реактив қуввати икки асбоб услубига хос бу камчиликлар мазкур услубни ўлчашлар техникасида қўллашга имкон бермайди.Шу сабабли уч фазали ток занжирларда қувват асосан икки элементли варметр билан ўлчанади.

Адабиётлар 1. Электрические измерение (с лабораторными работами) Под ред.В.Н.Малиновского, М: Энергоиздат, 1986. 2.И.И.Иванов, В.С.Равдоник.Электротехника, Изд-во «Высшая школа»М.,1986. 3. В.И.Котур и др.Элетрические измерение и элетроизмерительные приборы, М.: Энергоатомиздат, 1986.

Похожие

Уч фазали уч симли занжир актив қувватини бир элементли ваттметр билан ўлчаш

Уч фазали уч симли занжир актив қувватини бир элементли иккита ваттметр билан ўлчаш

Уч фазали тўрт симли занжир актив ва реактив қувватини ўлчаш

Уч фазали электр занжирлари

Бир фазали ўзгарувчан ток занжирларининг актив ва реактив қувватини ўлчаш