Идеал ва реал газлар - Физика - Рефераты

Идеал ва реал газлар

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

76.5 KB

Идеал ва реал газлар Режа : 1. Газларнинг кинетик назариясини асосий тенгламаси 2. Идеал газ ҳолатининг термик тенгламаси 3. Реал газ ҳолатининг термик тенгламаси

Идеал газ деб шундай фаразий газга айтиладики, унинг молекулалари нуқтавий бўлиб орасидаги тортишиш кучи нолга тенг бўлади. Маълумки, табиатда бундай газлар учрамайди. Табиатда газлар (шу жумладан буғлар ҳам) маълум ҳажмга эга, улар ўзаро тортишиш кучи билан боғлангандир Идеал газ қонунларини реал газ билан боғлиқ бўлган техник масалада қўлланилса натижа юқори физик аниқликда бўлмай, етарли техник аниқликда бўлади Газлар кинетик назариясининг асосий тенгламаси XIX аср ўрталарида М. В. Ломоносов асос солган газларнинг молекуляр кинетик назариясига асосан, идишдаги идеал газ молекулалари хажм бўйича тенг тарқалган, улар узлуксиз иссиқлик ҳаракатида бўлади. Молекуляр ўзаро тўқнашади, ҳамда идиш деворига урилади. Молекулярнинг идиш деворига урилиш натижасида газ тўрган идишнинг ҳар бир тамонига нормал ва микдор жиҳатидан бир хил бўлган босим ҳосил бўлади. Юқорида айтилган назарияга асосан идеал газнинг идиш деворига бўлган босими куйидагига тенг:З m n Р 2   (1) бу ерда: n – ҳажм бирлигидаги молекуляр сони, яъни V N n ; V – маълум массадаги газнинг ҳажми; N - шу ҳажмдаги молекулалар сони; m – 1 та молекуланинг массаси; 2  – молекулалар илгариланма ҳаракатининг ўртача квадратик тезлиги. n n2 22 21 ...         (2)

Тенглама (1) ни сурати ва махражини 2 га кўпайтириб ёзсак қуйидаги кўринишга келади:2 3 2 2mn P  . (3) Физика курсидан маълумки (3) тенгликдаги 2 2m ифода 1 та молекуланинг ўртача кинетик энергиясини ифодалайди. Идеал газларнинг кинетик назариясига кўра молекуланинг кинетик энергияси билан газ ҳарорати орасида маълум боғланиш мавжуд T m    2 2 , (4) бу ерда  - пропорционаллик коэффициенти бўлиб, сон жиҳатидан газ ҳарорати бир градусга ўзгарганда молекулалар кинетик энергиясининг ўзгаришига тенгдир. Агар (3) тенгликдаги ифодаларнинг ўз кийматларини қўйсак, қуйидаги ифода келиб чиқади. )5( 3 2 )5( 3 2 a T N PV V N P     (5) ёки (5 а ) тенгликлар газлар молекуляр кинетик назариясининг техник термодинамикадаги ифодасидир. Идеал газ ҳолатининг термик тенгламаси Агар идишга (1-расм) идеал газ тўлдирилган деб фараз қилиб, уни қиздирсак газнинг ҳолати ўзгаради. Идишдаги идеал газ учун (5 а ) тенгликни дастлабки (иситилмаган) ҳолати ва иситилгандан кейинги ҳолати учун ёзамиз:

Q 1- расмва 2 2 2 1 1 1 3 2 3 2 T N V P T N VP     бу ерда Р 1 ,V 1. T 1 - газнинг дастлабки ҳолатидаги ўлчамлари (босими, ҳажми ва температураси); Р 2 , V 2 , Т 2 - газнинг иситилгандан кейинги ўлчамлари. Юқоридаги тенгламани бир бирига бўлсак қуйидаги ифода ҳосил бўлади. 2 1 2 2 1 1 T T V P V P    Бу пропорциянинг хадлари ўрнини алмаштириб ихтиёрий миқдордаги идеал газ учун ёзиш мумкин T PV  const, (6) T PV - ифода газ учун ўзгармас миқдордир. Бу ўзгармас миқдор доиймийси деб юритилади ва R билан белгиланади, яъни: R T PV  ёки PV  RT . (7) Бу ифода идеал газ ҳолатининг термик тенгламаси, ёки соддароқ ҳолда, 1 кг идеал газ учун ҳолат тенгламаси дейилади. Бу тенглама 1 кг ҳар қандай ҳолатдаги идеал газ учун ҳарорат, босим ва ҳажми орасидаги боғланишни ифодалайди. Баъзи ҳолатларда (7) тенгликни Клайперон тенгламаси деб ҳам аталади. (7) тенгликни газ массасига (м) кўпайтириб ихтиёрий масса учун ҳолат тенгламасини оламиз Р V  M R T. (8) P- н / м 2 ; Т- келвинда; V- м 3 да ; М- кг да ўлчанади.     к кг ж R - газ доимийсининг физик маъноси - 1 кг газни 1 градусга иситилганда унинг кенгайишидаги бажарган ишига тенг.

Клайперон тенгламасига универсал шакл бериш мумкин, бунинг учун газ доимийсини бир қиломол газ учун келтириш керак, яъни М  m қўйиш керак. m - газнинг молекуляр массаси. (8) ифодадаги М ни ўрнига m ни, V ни ўрнига V m ни қўйсак PV m  m R  T бир мол учун ҳолат тенгламасини оламиз. бу ерда V m - киломол газ ҳажми, m  R - универсал газ доимийси. Авагадро қонунига биноан бир мол ҳажм бир хил шароитда ҳамма идеал газлар учун бир хилдир, нормал физик шароитда V  m 22,4 м 3 / к мол га тенг шунинг учун ) ( 8314 15, 273 4, 22 325, 101 К кмоль Дж T PV R       m m Бир килограмм газ учун газ доимийси R  m 8314 . R нинг қиймати водород учун 4124,3, кислород учун 259,8 Дж / кг  К тенг. Реал газ ҳолатининг тенгламаси Идеал газ учун мўлжалланган Клайперон тенгламасини реал газларга қўлланилганда анча ноаниқликлар келиб чиқади. Баъзи газлар оддий атмосфера шароитидаёк идеал газ тенгламасидан 2-3 % га фарқ кидиши мумкин. Юқори босимда, ҳароратда реал газ билан идеал газ орасидаги тафов у т сезиларли даражада ортиб боради. Жахон олимлари томонидан реал газ ҳолатини ҳарактерловчи жуда к ў п (150 дан ортиқ) тенгламалар таклиф қилинган. Лекин тенгламалар етарли аниқликга ва умумийликка эга эмас. Реал газ ҳолатини нисбатан яхширо қ ҳарактерловчи тенглама 1873 йилда голланд физиги Ван-дер - Ваальс томонидан таклиф қилинган.   RT в а P       2

Ван-дер Ваальс тенгламаси идеал газ тенгламаси (PV  RT) дан иккита тузатмаси билан фарқ қилади:2 а - молекулаларнинг ўзаро тортишиш кучини ва «в» - молекулаларнинг эгаллаган ҳажмини ҳисобга олинганлиги билан. Бу ерда " а " ва "в" коэффициентларини Ван-дер-Ваальс фақат газнинг табиатига боғлиқ, ўлчамларига боғлиқ эмас деб тушунтиради. Кейинги пайтларда юқори босим билан ишловчи иссиқлик машиналарининг тез ривожланиши сабабли Ван-дер-Ваальс тенгламаси етарли аниқлик бермай қолди. Шунинг учун олимлар М. П. Вукалович ва И. Н. Новиковлар юқоридаги тенгламани янада ривожлантириб ва унга аниқлик киритиб 1946 йилда ўз тенгламаларини таклиф қилдилар:                 2 2 1 2 1 в TА в TA RT в a P бу ерда: А 1 (Т) ва А 2 (Т) - ҳароратининг маълум функциялари. Бу тенглама сув буғлари учун олинган тенглама бўлиб, ҳолат тенгламасини аниқ ифодалайди. Фойдаланилган адабиётлар

1. И. А. Каримов Ўзбекистон XXI аср бўсағасида. Хавфсизликка таҳдид, барқарорлик шартлари ва тарақққиёт кафолотлари. Т.1997. 2. Ж. Нурматов ва бошқалар. Иссиқлик техникаси. Т. 1998. 3. www.Ziyonet.uz

Похожие

Суюклик ва газлар мeханиқаси

Квант статистикасидаги газлар ва Больцман тақсимоти

Реал газларнинг термодинамик жараёни

Элементар уйғонишлар

Термодинамиканинг биринчи бош қонуни